Loveless: Η Οικογενειακή Τραγωδία που Συγκλόνισε το Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λονδίνου

Από την εναρκτήρια περιπλάνηση στο γκρι, παγωμένο τοπίο που καθρεφτίζει τις ακόμα πιο ψυχρές ανθρώπινες σχέσεις που θα εξερευνήσει στην υπόλοιπη ταινία (τώρα που βγήκε και το mother! δεν θα κατηγορήσετε εμάς για εύκολες αλληγορίες) ως τη διαρκή υπενθύμιση του επικείμενου τέλους του κόσμου είτε για μια διαλυμένη οικογένεια που χάνει το νεότερο μέλος της είτε για μια χώρα που αγωνιά γιατί το ημερολόγιο γράφει 2012, ο Αντρέι Ζβιάγκιντσεβ συνεχίζει το οργισμένο tour της σύγχρονης Ρωσίας που τελειοποίησε πριν τρία χρόνια με το αξεπέραστο αριστούργημά του, Λεβιάθαν.

Αντρέι Ζβιάγκιντσεβ

Στο Χωρίς Αγάπη κάνει zoom in σε ένα παντρεμένο ζευγάρι στα πρόθυρα διαζυγίου και το μικρό γιο του, που εξαφανίζεται από το σπίτι έχοντας γίνει μάρτυρας ενός καβγά των γονιών του που προσπαθούν να αποποιηθούν της ευθύνης για την επιμέλειά του μετά το χωρισμό (η σκηνή που το αγόρι κρυφακούει τον πατέρα και τη μητέρα του να μαλώνουν για το πόσο ανεπιθύμητο είναι θα σας συνοδεύει για καιρό, εκτός αν δεν έχετε καλή μνήμη οπότε εντάξει...) Αυτό που ακολουθεί είναι μια ανηλεής επίθεση σε διάφορα σύγχρονα κοινωνικοπολιτικά δεινά της χώρας, από την εξάρτηση από τα social media ως τη ρήξη με την Ουκρανία, δοσμένα μέσα από συνεχώς κλιμακούμενη ατμόσφαιρα απελπισίας και πραγματικά ασυγχώρητους χαρακτήρες (με έξτρα δόση δηλητηρίου φυλαγμένη για τις μητέρες, που εδώ υπάρχουν ως μορφές τυφλωμένες ή από απάθεια ή από ματαιοδοξία). Η αίσθηση της αναπόδραστης επανάληψης των λαθών της προηγούμενης γενιάς κρέμεται πάνω από τα κεφάλια των ηρώων με τον Ζβιάγκιντσεβ να σφίγγει τον κλοιό σε κάθε ευκαιρία.

Με όρους ποπ τραγουδιών, το Χωρίς Αγάπη στέκεται στη διασταύρωση του "Everything Now" των Arcade Fire και του "Hard Feelings/Loveless" της Lorde: άνθρωποι βυθισμένοι στην απομόνωση της ψηφιακής ζωής, μια γενιά L-O-V-E-L-E-S-S. Υπό αυτή την έννοια, η οικουμενικότητα του μηνύματός του αποτελεί και βασικό λόγο της βράβευσής του στο πρόφαστο Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Λονδίνου με το βραβείο της καλύτερης ταινίας, λίγους μήνες μετά το βραβείο της Επιτροπής στο Φεστιβάλ Καννών. Η βρετανίδα σκηνοθέτης Άντρεα Άρνολντ, πρόεδρος της φετινής κριτικής επιτροπής, δήλωσε συγκινημένη από την ποιητική ομορφιά της ταινίας και τη χαρακτήρισε «σκληρή και αφηγημένη με ένα άγριο πάθος. Παρόλο που επικεντρώνεται στην τραγωδία μιας οικογένειας στην Ρωσία, νιώσαμε ότι μιλούσε για μια παγκόσμια τραγωδία και αναγνωρίσαμε σε αυτή μια από τις μεγάλες λύπες του πλανήτη και μια θυμωμένη προειδοποίηση για το αντίθετο του τίτλου».

Η ταινία γίνεται σχεδόν procedural μόλις ξεκινούν οι έρευνες της αστυνομίας και των γονιών για το χαμένο παιδί, αλλά αντί να εμφανιστεί ο Ντέιβιντ Καρούζο από το CSI Miami με μια εξυπνακίστικη ατάκα για να ελαφρύνει λίγο το κλίμα όπως μπορεί να φτάσετε να εύχεστε, ο Ζβιάγκιντσεβ ανανεώνει το ραντεβού για την επόμενη no-nonsense κοινωνική του ανατομία με το συνήθη απαισιόδοξο αποχαιρετισμό του. Προς το τέλος μοιάζει μόνο να χάνει λίγο τον έλεγχο και το σκοπό του, αλλά ως τότε το ίδιο έχει συμβεί και στους ήρωές του.