Είναι ο συγγραφέας που έφερε στο προσκήνιο το ιστορικό νουάρ μυθιστόρημα, ο οποίος συνέβαλε στη φήμη του, το ανέδειξε και το εδραίωσε, δημιουργώντας ποικίλους μιμητές του είδους. Όσο για το χρονικό πλαίσιο που διάλεξε ο Φίλιπ Κερ (1956-2018) για να τοποθετήσει τη δράση των περισσότερων έργων του, είναι τα σκοτεινά χρόνια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου και όλα εκείνα που ακολούθησαν, με φόντο τη ναζιστική Γερμανία. Ήταν το 1989, τη χρονιά που έπεσε το Τείχος του Βερολίνου, όταν κυκλοφόρησαν «Οι βιολέτες του Μάρτη» με ήρωα τον θρυλικό, πια, Μπέρνι Γκούντερ - έναν πρώην αστυνομικό που εργάζεται ως ιδιωτικός ντετέκτιβ. Χώρος δράσης είναι το Βερολίνο το 1936, λίγο πριν από τη διεξαγωγή των Ολυμπιακών Αγώνων, την εποχή που ο Χίτλερ με τους Ναζί συνεργάτες του καταστρώνει μεγαλεπήβολα σχέδια. Ο Μπέρνι Γκούντερ, προσλαμβάνεται από έναν εκατομμυριούχο βιομήχανο προκειμένου να βρει ένα διαμαντένιο κολιέ που έχει κλαπεί. Αλλά, καθώς ξεκινάει την έρευνά του, αντιλαμβάνεται ότι η υπόθεση είναι πολύ πιο μπερδεμένη απ' ό,τι φαίνεται.
Καλώς ήρθατε στον κόσμο του Φίλιπ Κερ, όπου το φαινομενικά απλό αποδεικνύεται περίπλοκο, με την μεγάλη Ιστορία να επηρεάζει σαρωτικά τα γεγονότα όλων των μικρών ιστοριών που μας αφηγείται ο συγγραφέας – πάντα γεμάτες μυστήριο, ένταση και σασπένς. Λίγο μετά, το 1990, εκδόθηκε «Ο χλωμός εγκληματίας» που διαδραματίζεται, πάλι, στο Βερολίνο του 1938. Αυτή τη φορά οι προθέσεις του Χίτλερ για την κατάκτηση του κόσμου είναι εμφανείς, καθώς οι προετοιμασίες για την υλοποίηση των σχεδίων του γίνονται ταχύτατα. Ο Μπέρνι Γκούντερ αναλαμβάνει μία νέα υπόθεση, που έχει σχέση με την εξιχνίαση μιας σειράς δολοφονιών με θύματα νεαρά κορίτσια. Όλα αυτά, όμως, αποτελούν το μέρος ενός σχεδίου που θέλει τις δολοφονίες να τις αποδώσουν σε άλλους, ώστε να ακολουθήσει πογκρόμ και δημεύσεις περιουσιών!
Κάπως έτσι, το «Πρωσικό μπλε» που είναι το προτελευταίο βιβλίο που πρόλαβε να γράψει, με ήρωα τον δημοφιλή ντετέκτιβ, έρχεται να δώσει ένα μυθιστόρημα-παρακαταθήκη του είδους, ανασυνθέτοντας την εποχή της Γερμανίας του Χίτλερ με όλη την αναμενόμενη ανηθικότητα, απανθρωπιά και ψυχοπάθεια – πάντα με το δικό του προσεκτικά δομημένο αφηγηματικό στιλ. Εδώ, ο Μπέρνι Γκούντερ βρίσκεται στη Νίκαια, στη Γαλλία το 1956, και συναντά τον Έριχ Μίλκε, υποδιευθυντή της Στάζι - της υπηρεσίας ασφαλείας της κομμουνιστικής Ανατολικής Γερμανίας. Και δέχεται έναν ωμό εκβιασμό: Ή θα πάει στην Αγγλία να σκοτώσει με δηλητήριο μία πράκτορα ή θα πεθάνει ο ίδιος! Σε αυτό το ταξίδι τον συνοδεύει ένας παλιός συνεργάτης του, ο Κορς, για να τον επιτηρεί.
Η αφήγηση μας οδηγεί στη συνέχεια πίσω, στο 1939, λίγο πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, όταν ο Γκούντερ είναι επιθεωρητής της αστυνομίας και καλείται από μια ηγετική φυσιογνωμία των Ναζί στην παραθεριστική βίλα του Χίτλερ. Έχει μόλις δολοφονηθεί ένας δικός τους και ο εκείνος εκβιάζεται για ακόμη μία φορά: Ή θα βρει τον δολοφόνο εντός ενός μήνα ή θα χάσει τη ζωή του! Και τότε ο Μπέρνι Γκούντερ είχε συνεργαστεί με τον Κορς, αλλά σε εκείνη την περίσταση, ως προϊστάμενός του. Περιττό να αναφέρει κανείς, ότι οι δύο ιστορίες έχουν ένα κοινό δέσιμο.
Ο Φίλιπ Κερ χρησιμοποιώντας ιστορικά εγχειρίδια και πραγματοποιώντας διεξοδική έρευνα, κατορθώνει να αναπλάσει θαυμαστά μια ολόκληρη εποχή, εκείνην της προπολεμικής και της μεταπολεμικής Γερμανίας δίνοντας –για ακόμη μία φορά- μία εξαιρετική αληθοφάνεια στο εγχείρημα. Η ατμοσφαιρική αφήγηση λειτουργεί υποδειγματικά, καθώς αναδεικνύει την αντίθεση που μπορεί να υπάρξει ανάμεσα στο προσωπικό και το πολιτικό, και κυρίως την αδυναμία του ατόμου να καθορίσει όχι μόνο την Ιστορία, αλλά και την προσωπική του ιστορία. Ο Κερ δεν γράφει απλώς ένα νουάρ μυθιστόρημα, αλλά ξαναζωντανεύει ένα κομμάτι της Ιστορίας μέσα από μία υψηλής αισθητικής λογοτεχνία. Και, βέβαια, η υπόθεση δεν παύει να παραμένει ανοιχτή, μέχρι τέλους, σε κάθε ερμηνεία - ακόμα και όταν όλα τα μυστικά μοιάζουν να έχουν εξιχνιαστεί. Άλλωστε η Ιστορία, απλώς συνεχίζεται...
Φίλιπ Κερ
«Πρωσικό μπλε»
Μετάφραση: Γιώργος Μαραγκός
Εκδόσεις: Κέδρος
Σελίδες: 672
Βιβλία στη Βιτρίνα
«Τα απομνημονεύματά μου»
Εκδόσεις: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Σελίδες: 710
Ο καραγκιοζοπαίχτης και οικοδόμος Σωτήρης Ευγενίου Σπαθάρης (1887-1974) είναι ο πρώτος Έλληνας λαϊκός καλλιτέχνης που έγραψε εκτενή κείμενα για τη ζωή του και για την τέχνη του. Ξεχωριστά, απολαυστικά και από πολλές απόψεις χρήσιμα τα κείμενα αυτά, πολύ ενδιαφέρουσα η ιστορία της συγγραφής τους, μεγάλη η περιπέτεια των χειρογράφων που τα διασώζουν.Ειλικρινής και έντιμος αφηγητής μοιάζει αυτός ο χαρισματικός και φιλότιμος αλλά και δύσκολος και σκληρός άνθρωπος, καθώς μάς μιλά για τις αδυναμίες και τις αποτυχίες του με την ίδια ενάργεια και γλαφυρότητα που παρουσιάζει τα προτερήματα και τις επιτυχίες του. Πέρα από την αξία που έχουν ως πολύτιμη πηγή για την ιστορία του ελληνικού θεάτρου σκιών, αλλά και για τον τρόπο που βίωνε τη «μεγάλη ιστορία» ένας εκπρόσωπος των φτωχών λαϊκών στρωμάτων της πρωτεύουσας, τα απομνημονεύματα του Σπαθάρη, που εκδίδονται εδώ χωρίς περικοπές και γλωσσικές επεμβάσεις, αποτελούν ένα ιδιαίτερα σημαντικό μνημείο λόγου.
Ρομπέρτο Μπολάνιο
«Μνήματα καουμπόυδων – Πατρίδα – Γαλλική κωμωδία τρόμου»
Μετάφραση: Κρίτων Ηλιόπουλος
Εκδόσεις: Άγρα
Σελίδες: 248
Η παρούσα έκδοση περιλαμβάνει τρεις ανέκδοτες νουβέλες στις οποίες βρίσκουμε ένα απάνθισμα από το λογοτεχνικό πνεύμα του Χιλιανού συγγραφέα όπως το γνωρίζουν καλά οι πολυάριθμοι αναγνώστες του: το Κακό, η βία, η ιστορία, η λογοτεχνία, η ειρωνεία, το Μεξικό, η Χιλή, ο έρωτας, η αγωνία, η αναζήτηση... και μαζί μερικοί από τους πιο διάσημους χαρακτήρες του, όπως ο πανταχού παρών άγριος ντετέκτιβ Αρτούρο Μπελάνο. Τα «Μνήματα καουμπόυδων» χρονολογούνται μεταξύ 1995 και 1998, η «Πατρίδα» μεταξύ 1992 και 1993 και η «Γαλλική κωμωδία τρόμου» μεταξύ 2002 και 2003. Όπως γνωρίζουν καλά οι αναγνώστες του Μπολάνιο, μετά το θάνατό του σε ηλικία μόλις πενήντα ετών, και ενώ το όνομά του ήδη γινόταν μύθος, βρέθηκαν και εκδόθηκαν κάμποσα ανέκδοτα κείμενα, ανάμεσα στα οποία και αυτά της ώριμης τελευταίας δεκαετίας της ζωής του, που συγκεντρώνονται εδώ.
«Ζωή μέχρι χθες»
Εκδόσεις: Διόπτρα
Σελίδες: 408
Κάποτε, λοιπόν, γεννήθηκε εν Αθήναις η Αμφιτρίτη Βράνη του Κυρίλλου... Διαισθητικά, χρειαζόταν την αλήθεια, όπως αυτή ξεπηδούσε από ασκημένες ζωές και επικίνδυνα πάθη. Όμως, δεν ήταν έτοιμη για κάτι τόσο τολμηρό. Παρ' όλα αυτά, το ένστικτό της -φορτισμένο με ρομαντικά λάθη και έναν αισθησιασμό που την ξεπερνούσε- την έκανε να περιφρονεί το αστικό αμπαλάζ μιας συνηθισμένης ζωής εξ ονόματος του έρωτα. Κι επειδή ερωτεύτηκε τον έρωτα, πίστεψε πως ανέβαινε στα υψίπεδα μιας αιρετικής αγιοσύνης... Όλα αυτά σε μια τωρινή Αθήνα, ασυγχρόνιστη με την αισθητική ηθική της, γεμάτη από ίχνη απόντων. Θα ψάξει τελικά τις αφορμές της απελπισίας της με επιείκεια, υπερασπιζόμενη όμως και τους θυμούς της. Έτσι ήταν η Αμφιτρίτη-Ρίτα Βράνη. Μια γυναίκα που μπορούσε να διαπρέψει ως γιατρός, ως ηθοποιός, ως νεκρή και ως αστέρι σε έναν γαλαξία συμβάσεων. Προτίμησε την ανατροπή, αυτοσαρκάζοντας την αδιαπραγμάτευτη μοναξιά της και τις ήττες της, που τις έκανε να δείχνουν νικηφόρες. Και έτσι συνεχίζει...
«Η Παναγία των εντόμων»
Εκδόσεις: Κίχλη
Σελίδες: 112
Στην «Παναγία των εντόμων» παρακολουθούμε τα βήματα του νεαρού αφηγητή, πού, ενώ περιδιαβάζει τους άδειους διαδρόμους του Μουσείου Φυσικής Ιστορίας, το μυαλό του κατακλύζεται από εικόνες του παιδικού του έρωτα. Ένα αθέατο ζευγάρι μάτια τον παρατηρεί από μακριά να περπατά υπνωτισμένος ανάμεσα σε κουφάρια ζώων και απολιθώματα.
Δύο άνθρωποι φαινομενικά ανόμοιοι μεταξύ τους κινούνται παράλληλα σε αυτή τη νουβέλα, η οποία με τη σειρά της κινείται στη σκοτεινή επικράτεια του άρρητου και του μυστηριακού, εξερευνώντας την ύλη του εαυτού, του ιερού και του άλλου. Διαρκείς εναλλαγές φωτός και σκιάς, μια μεγάλη βόλτα στην ανοιξιάτικη Αθήνα, ένας έρωτας που εκπληρώνεται με τρόπο παράδοξο και ένας άλλος που θα μείνει ανεκπλήρωτος. Πρόκειται για μία ιστορία που ακροβατεί σε τεντωμένο σχοινί ανάμεσα στον έρωτα και τον θάνατο.
