Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (Human Papilloma Virus ή HPV) είναι η πιο συχνή σεξουαλικώς μεταδιδόμενη λοίμωξη, συνδεδεμένη πολύ συχνά με τις νεαρές ηλικίες και την εναλλαγή συντρόφων. Είναι διαφορετικός ιός από τον HIV που προκαλεί το AIDS και τον HSV που προκαλεί τον έρπητα. Ο ιός HPV είναι ιός που προσβάλλει και παραμένει στο δέρμα και στο επιθήλιο των διαφόρων οργάνων, αλλά δεν εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος.
Είναι τόσο συνηθισμένος που σχεδόν όλοι οι σεξουαλικά ενεργοί άνθρωποι θα μολυνθούν σε κάποια στιγμή της ζωής τους. Προκαλεί κονδυλώματα στα γεννητικά όργανα, τα οποία αποτελούν πολύ συχνό λόγο επίσκεψης σε γυναικολογικά και δερματολογικά ιατρεία, αλλά και καρκίνους, όπως ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, του πρωκτού, του κόλπου, του αιδοίου, του πέους, του στοματοφάρυγγα και του λάρυγγα σε γυναίκες και άντρες. Δεν υπάρχει μόνο ένας HPV. Στην πραγματικότητα υπάρχουν πάνω από 100 τύποι HPV από τους οποίους τουλάχιστον 13 προκαλούν καρκίνο – είναι γνωστοί ως τύποι υψηλού κινδύνου.
Ο καρκίνος του τραχήλου της μήτρας αποτελεί τον συχνότερο καρκίνο που προκαλεί ο ιός HPV. Είναι νόσημα με αργή εξέλιξη, εφόσον για να εκδηλωθεί θα πρέπει η HPV λοίμωξη να επιμείνει για αρκετά χρόνια. Ο ετήσιος αριθμός νέων περιστατικών που υπολογίστηκαν από τον ΠΟΥ σε παγκόσμια κλίμακα το 2012 (GLOBOCAN, 2012) ήταν 527.624, ενώ με βάση τις ίδιες πηγές, η ετήσια επίπτωση στη χώρα μας ήταν 421 νέα περιστατικά ανά έτος.
Ο καθολικός εμβολιασμός κοριτσιών και αγοριών σε μικρή ηλικία και πριν την έναρξη της σεξουαλικής τους ζωής, είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος καταπολέμησης του ιού HPV. Σήμερα, 87% των χωρών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) συστήνουν τον εμβολιασμό των κοριτσιών και 46% αυτών συμπεριλαμβάνουν και τα αγόρια σε αυτές τις συστάσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι χώρες που έχουν εφαρμόσει επιτυχώς τον καθολικό εμβολιασμό, όπως η Αυστραλία, έχουν επιτύχει ως και 90% μείωση των λοιμώξεων HPV.
Στη χώρα μας ο HPV εμβολιασμός των γυναικών 11-26 ετών (παρεχόμενος δωρεάν μέχρι την ηλικία των 18 ετών) έχει ενταχθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών, ενώ στους άνδρες συστήνεται μόνο για ορισμένες ομάδες υψηλού κινδύνου.
Όμως και τα δύο φύλα επηρεάζονται εξίσου από τον ιό HPV. Οι γιατροί επισημαίνουν ότι ο εμβολιασμός κατά του HPV δεν αποτελεί μόνο “γυναικεία υπόθεση” καθώς προλαμβάνει τα κονδυλώματα των γεννητικών οργάνων, αλλά και κάποιους σχετιζόμενους με τον HPV καρκίνους στους άνδρες. Παράλληλα, ο καθολικός εμβολιασμός μπορεί να αποτρέψει την μετάδοση του ιού από άνδρες σε γυναίκες και έτσι να επιφέρει τη λεγόμενη ανοσία της αγέλης.
Η δωρεάν ένταξη του εμβολιασμού και των αγοριών στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Παιδιών και Εφήβων και η εφαρμογή προσυμπτωματικού ελέγχου των γυναικών αποτελούν ζητήματα ύψιστης προτεραιότητας σύμφωνα με συλλόγους ασθενών και την ιατρική κοινότητα, ως σημαντικό σκέλος της προσπάθειας εκρίζωσης του ιού. Τα παραπάνω αποτέλεσαν και το κυριότερο συμπέρασμα πρόσφατης επιστημονικής εκδήλωσης που πραγματοποίησε η σύμπραξη συλλόγων ασθενών “Ελληνική Συμμαχία κατά του ιού των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV)” (Ελληνική Συμμαχία για τον HPV).
Ο Θεόδωρος Αγοραστός, Πρόεδρος της Ελληνικής HPV Εταιρείας, μίλησε στην παραπάνω εκδήλωση για το μεγάλο φορτίο νοσηρότητας που επιφέρει η HPV λοίμωξη και τόνισε ότι θα πρέπει και στην Ελλάδα να εφαρμοστεί η παγκόσμια στρατηγική του ΠΟΥ. Ειδικότερα, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει θέσει τρεις στόχους έως το 2030: Να έχει εμβολιαστεί το 90% των κοριτσιών ηλικίας από 11 έως 15 ετών, να έχει εξεταστεί το 70% των γυναικών με HPVtesting σε ηλικία 35 και 45 ετών και να τύχει σωστής θεραπευτικής αντιμετώπισης το 90% των γυναικών με προκαρκινικές αλλοιώσεις ή καρκίνο τραχήλου μήτρας.
