Πίσω στο πρώτο μισό του 20ο αιώνα, στον ορεινό Μυλοπόταμο Κρήτης, οι πετρόχτιστες κατοικίες αποτελούσαν ακόμα το χαρακτηριστικότερο δείγμα της μεσαιωνικής αρχιτεκτονικής, καθώς η πέτρα αποτελούσε το κύριο υλικό δόμησης στα ορεινά χωριά για αιώνες.
Στους Δαφνέδες, ένα από τα χωριά της περιοχής, μία από τις εντυπωσιακές αυτές κατοικίες του 1931 απέκτησε νέα πνοή, χάρη στην ανακαίνιση που πραγματοποίησε η ομάδα του αρχιτεκτονικού γραφείου Zeropixel Architects με επικεφαλής τον αρχιτέκτονα Δημήτρη Κουδουνάκη. Στόχος ήταν η παραδοσιακή αρχιτεκτονική του τόπου να αναδειχθεί μέσα από τις σύγχρονες παρεμβάσεις τους.
Η φιλοσοφία που ακολουθήθηκε για την ανακαίνιση του "Casa Coo", όπως ονομάστηκε το σπίτι, εξυπηρέτησε ακριβώς αυτόν τον σκοπό, εμφανίζοντας την παραδοσιακή λιθοδομή, τους λαϊνοστάτες και άλλα παραδοσιακά στοιχεία του προηγούμενου αιώνα. Τα υλικά του χώρου επαναχρησιμοποιήθηκαν κρατώντας στοιχεία μνήμης στο κτίριο, σε συνδυασμό με σύγχρονα υλικά και μοντέρνες υφές που μεταμόρφωσαν την όψη του.
Τόσο εσωτερικά όσο και εξωτερικά της κατοικίας, ο φωτισμός είναι έμμεσος, αναδεικνύοντας την πέτρα που ήταν κρυμμένη κάτω από πολλές στρώσεις επιχρίσματος και ασβέστη. Η προσθήκη στο παλιό κτίριο έγινε με τρόπο που την κάνει ξεκάθαρη, χωρίς να προκαλεί με τον νεωτερισμό της.
Το σπίτι αποτελείται από δύο ορόφους, έναν ισόγειο με βεράντα και έναν υπόγειο, διπλάσιο σε μέγεθος χώρο, που εκτείνεται τόσο στο εμβαδόν της κύριας χρήσης της οικίας, όσο και στο μέρος της βεράντας, δημιουργώντας έναν μακρόστενο χώρο χωρίς φυσικό φωτισμό.
Η είσοδος εξωτερικά γίνεται από το επίπεδο ενός σοκακιού που βρίσκεται στο πλάι της οικίας. Εκεί βρίσκονταν και τα υπνοδωμάτια. Προχωρώντας στο υπόγειο, συναντάμε το σημείο στο οποίο βρισκόταν το πατητήρι, ενώ χάρη στη μεταλλική σχάρα που έχει δημιουργηθεί, αναδεικνύεται το διπλό ύψος του κτιρίου.
Μπαίνοντας στον χώρο του ισογείου, το πρώτο πράγμα που θα αντικρύσει κανείς είναι η αντικατάσταση του παλιού μπάνιου που υπήρχε και εμπόδιζε την άμεση εκτόνωση προς τη βεράντα, με τον χώρο της τραπεζαρίας.
Στο σημείο αυτό, αφαιρέθηκε η πλάκα με αδιατάρακτη κοπή και δημιουργήθηκε το δάπεδο από μεταλλικές λάμες, όπου σε συνδυασμό με τη χειροποίητη μεταλλική τζαμαρία, επιτρέπουν στο άπλετο φως να εισχωρήσει στην μέση του χώρου του υπογείου.
Το μπάνιο μεταφέρθηκε εσωτερικά, ανάμεσα στον χώρο του ευρύχωρου καθιστικού και του υπνοδωματίου, και τον διάδρομο που ενώνει τους δύο αυτούς χώρους, ενώ εκεί βρίσκεται και η νέα κουζίνα.
Η στέγη αποσυναρμολογήθηκε και επανατοποθετήθηκε πάνω στο κρυφό μπετονένιο πρέκι που δημιουργήθηκε για στατικούς λόγους, ενώ προστέθηκε θερμομόνωση και έγινε αντικατάσταση των φθαρμένων δοκαριών με μεταχειρισμένα, ίδιας χρονολογίας από σπίτι της περιοχής που αξιοποιήθηκαν.
Οι άνθρωποι του Zeropixel θέλησαν αφαιρώντας την πλάκα που βρίσκονταν στον χώρο παλιού μπάνιου, να γίνει ορατός μέσω του πατώματος ο παλιός φούρνος και το πρώην πατητήρι. Στον ίδιο χώρο βρίσκεται πλέον και η σκάλα που συνδέει τους κύριους χώρους του κτιρίου με το υπόγειο.
Κατεβαίνοντας στο υπόγειο, στην προσπάθεια να γίνουν βιώσιμα τα δωμάτιά του, δημιουργήθηκαν στο νέο ξύλινο πάτωμα της οικίας τρία μεγάλα ανοίγματα με γυαλί, που βοηθούν τόσο στον φυσικό φωτισμό του υπογείου, όσο και στην οπτική σύνδεση των δύο χώρων.
Περνώντας μέσα από την προγενέστερη θολωτή πόρτα, φτάνουμε στον χώρο του playroom - σάουνα. Σε αυτόν συναντάμε το πρώτο γυάλινο άνοιγμα που επιτρέπει στο φως να περάσει κατά μήκος της μεγάλης πλευράς του χώρου.
Στο τελευταίο δωμάτιο του υπογείου, βρισκόταν μία φυσική υποβάθμιση στον βράχο, όπου ήταν και η σιταποθήκη. Εκεί πλέον φιλοξενείται μία θερμαινόμενη πισίνα με ζεστό μπλε φωτισμό. Από πάνω της, υπάρχει το δεύτερο γυάλινο άνοιγμα όπου επιτρέπει στο ανάγλυφο του φωτισμένου νερού της, να επαναλαμβάνεται στον τοίχο του υπνοδωματίου του πάνω ορόφου.
Το τρίτο γυάλινο άνοιγμα αποκαλύπτει στο υπόγειο το κάποτε κελάρι των κρασιών, στοιχείο που ολοκληρώνει τη μοναδική αυτή εμπειρία της περιήγησης στην πέτρινη κατοικία.
