Με επίκεντρο την Θεσσαλονίκη θεσμοθετείται ένα πανευρωπαϊκού κύρους και εμβέλειας βραβείο, το Βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ».
Με τη συμβολική επιλογή του ονόματος της Βυζαντινής Αυτοκράτειρας Θεοφανούς -η συνδρομή της οποίας υπήρξε καθοριστική για την πολιτιστική αναγέννηση του δυτικοευρωπαϊκού χώρου- και του τοπόσημου της Ροτόντας για την Τελετή Απονομής –ενός κορυφαίου μνημείου που μαρτυρεί τη Ρωμαϊκή, Βυζαντινή, Ορθόδοξη, Οθωμανική και Ελληνική επίδραση στη διαμόρφωση της Ευρώπης– , το Βραβείο έχει ως στόχο:
- να βραβεύσει προσωπικότητες ή οργανισμούς για τη συμβολή τους στην κατανόηση και την ενίσχυση της σύγχρονης Ευρωπαϊκής Ιδέας.
- να προωθήσει στην κρίσιμη σημερινή συγκυρία τη συνειδητοποίηση των κοινών αφετηριών των διαφορετικών γεωγραφικών μερών της Ευρώπης, των ιστορικών αλληλεξαρτήσεων των λαών της, καθώς και της σημασίας αυτών για τη σημερινή ευρωπαϊκή συνεργασία και τις σχέσεις της Ευρώπης με τους γειτονικούς της πολιτισμούς.
- να επισημάνει και δημοσιοποιήσει τη συνεισφορά των βραβευόμενων, διευρύνοντας την αντίληψή μας για την Ευρωπαϊκή Ένωση, την ευρωπαϊκή συνεργασία και τις κοινές μας ρίζες στην ιστορία.
Η ιδέα γεννήθηκε από κορυφαίες προσωπικότητες της Ευρώπης που ανατρέχουν στις ιστορικές της καταβολές και στις γεωγραφικές της ρίζες, και στρέφουν το ενδιαφέρον τους στην ανάδειξη της σύγχρονης ευρωπαϊκής ταυτότητας μέσω των κοινών ιστορικών ευρωπαϊκών αρχών και αξιών. Το Βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» θα απονέμεται κάθε χρόνο από το ομώνυμο Ίδρυμα Θεοφανώ-Theophano Foundation, ως διάκριση και χωρίς χρηματικό αντίτιμο, μέσα από μια διαδικασία αξιολόγησης των υποψηφιοτήτων από τα δυο βασικά όργανα του Ιδρύματος: τη Συμβουλευτική και τη Διοικούσα Επιτροπή, των οποίων προεδρεύουν αντίστοιχα ο Επίτιμος Πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και πρώην Πρωθυπουργός του Βελγίου, κ. Herman Count Van Rompuy, και ο Πρόεδρος της Πολιτιστικής Εταιρείας Επιχειρηματιών Βορείου Ελλάδος, κ. Σταύρος Ανδρεάδης.
Σε μια εποχή όπου περισσότερο από ποτέ χρειάζονται γέφυρες αλληλοκατανόησης των διαφορετικών λαών που συναπαρτίζουν τη σημερινή Ευρώπη, το Βραβείο «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ» προβάλλει την ευρωπαϊκή συνεργασία, τη σημασία της παιδείας και του πολιτισμού, την ισότητα των φύλων και των λαών. Ως επιστέγασμα αυτών των πρωταρχικών αξιών, η Συμβουλευτική και Διοικούσα Επιτροπή του Ιδρύματος Θεοφανώ επέλεξαν για την απονομή του πρώτου βραβείου, έναν θεσμό που εκφράζει έμπρακτα την ιδέα της ευρωπαϊκής συνεργασίας και κινητικότητας, και ενισχύει ουσιαστικά την αλληλοκατανόηση των ευρωπαϊκών λαών στον πυρήνα του ίδιου του μέλλοντος της Ευρώπης, τους νέους: το πρόγραμμα ανταλλαγής φοιτητών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ERASMUS.
Φέροντας το όνομα του Ολλανδού φιλόσοφου Έρασμου, αντιπάλου του δογματισμού, που έζησε και εργάστηκε σε πολλά μέρη στην Ευρώπη για να διευρύνει τις γνώσεις του, ο θεσμός του ERASMUS είναι άμεσα συνδεδεμένος με την κινητικότητα και την εμπειρία των νέων σε διαφορετικές χώρες της Ευρώπης. Τριάντα τρία χρόνια μετά τη θέσπισή του, και μετρώντας περισσότερους από 9 εκατομμύρια συμμετέχοντες, το πρόγραμμα ERASMUS συμβάλλει στη διαμόρφωση των Ευρωπαίων πολιτών του αύριο: αυτών που -μέσα από το βίωμα του προγράμματος- μπορούν να κατανοήσουν ότι οι επιμέρους ιστορικές και πολιτισμικές διαφοροποιήσεις της Ευρώπης είναι μέρος μιας ευρύτερης γεωγραφικής και πολιτισμικής ενότητας, έτσι όπως αυτή εκφράζεται μέσα από την κοινή ευρωπαϊκή συνείδηση, την ενιαία Ευρωπαϊκή Ιδέα, και τη συνεργασία των λαών.
Αναγνωρίζοντας τη σημασία του Βραβείου «Αυτοκράτειρα Θεοφανώ», αλλά και τη βαρύτητα του βραβευθέντος θεσμού ERASMUS για το μέλλον της ευρωπαϊκής συνεργασίας, το βραβείο θα παραλάβει η ίδια η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ursula von der Leyen, σε μια λαμπρή Τελετή Απονομής που θα πραγματοποιηθεί την Τετάρτη 7 Οκτωβρίου 2020 στο εμβληματικό μνημείο της Ροτόντας, παρουσία και του Πρωθυπουργού της Ελλάδας, Κυριάκου Μητσοτάκη. Η παρουσία τους στην πρώτη Τελετή Απονομής, αναδεικνύει ακόμα περισσότερο την αξία του Βραβείου, αλλά και τον κομβικό ρόλο της Θεσσαλονίκης και της Ελλάδας για τον Ευρωπαϊκό Πολιτισμό και τη σύγχρονη Ευρωπαϊκή Ιδέα.
Η εκδήλωση τελεί υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας Κατερίνας Σακελλαροπούλου.
