Διονύσης Τσακνής: Οι φωνές της αντίστασης στην αποβλάκωση πάντα υπάρχουν

Ο Διονύσης Τσακνής είναι ένας μουσικός που συνεχίζει να αφήνει το στίγμα του στα καλλιτεχνικά δρώμενα αυτού του τόπου, συχνά μέσα από δυνατές συνεργασίες. Η τελευταία του συνεργασία τον βρίσκει να συνθέτει και να ερμηνεύει μαζί με έναν εξαιρετικό θίασο, του οποίου ηγείται η Λήδα Πρωτοψάλτη, τραγούδια για την παράσταση «Ακούω ήχον κώδωνος», η οποία ξεκινά την περιοδεία της τη Δευτέρα 20 Ιουνίου στο Θέατρο Βράχων Μελίνα Μερκούρη.

Ο Θανάσης Παπαγεωργίου που την έχει επιμεληθεί και σκηνοθετήσει, γιορτάζει τα 50 χρόνια από την ίδρυση του θεάτρου ΣΤΟΑ, με μια συρραφή αποσπασμάτων από ένα μεγάλο μέρος της παραγωγής του Μποστ -θεατρικά, πεζά, ποιήματα, λεζάντες, διαφημίσεις, τραγούδια και επιθεωρησιακά νούμερα. Η ΣΤΟΑ, όπως και το έργο του Μποστ έχουν τεράστια πολιτιστική και κοινωνικοπολιτική επίδραση στην ιστορία της χώρας μας.

Ήταν 1971, την περίοδο δηλαδή που οι συνταγματάρχες της δικτατορίας προσπαθούσαν να εξουδετερώσουν κάθε φωνή αντίστασης, και στο ισόγειο μιας πολυκατοικίας στου Ζωγράφου ιδρύθηκε το θέατρο που μέχρι σήμερα, ο Θανάσης Παπαγεωργίου και η Λήδα Πρωτοψάλτη κρατάνε ζωντανό.

Θανάσης Παπαγεωργίου, Λήδα Πρωτοψάλτη

Η φωνή του θεάτρου ΣΤΟΑ συνεχίζει να αντηχεί δυνατά και απόδειξη είναι η παράσταση αυτή. Δεκαπέντε ηθοποιοί και μια μικρή λαϊκή ορχήστρα (αποτελούμενη από τους ίδιους τους ηθοποιούς του θιάσου) με διευθυντή τον Διονύση Τσακνή, θα μας παρασύρουν στον κόσμο του Μποστ, τον τόσο επίκαιρο και διαχρονικό, με μουσικές του αείμνηστου συνεργάτη Βασίλη Δημητρίου αλλά και με νέα τραγούδια που έγραψε ο Διονύσης Τσακνής, πάντα πάνω σε στίχους του Μποστ.

Ο κόσμος είναι αλήθεια πως δέχεται μια διαρκή επίθεση τηλεοπτικής και μιντιακής βλακείας με τα γνωστά αποτελέσματα

Όπως μου τόνισε ο ίδιος ο Διονύσης Τσακνής, δεν είναι πρωτάρης σε αυτό. «Πλησιάζω πλέον τις 100 δουλειές στο θέατρο τη τηλεόραση και τον κινηματογράφο. Ανάμεσα στις θεατρικές μου δουλειές, είχα την τύχη και με δάσκαλο τον Κώστα Τσιάνο, να υπηρετήσω και το επιθεωρησιακό είδος».

©Μαριλένα Σταφυλίδου

Πιστεύετε ότι τo έργο του Μποστ είναι ειδικά σήμερα πιο επίκαιρo από ποτέ; Πιστεύω πως είναι επίκαιρο, όπως άλλωστε όλα τα διαχρονικά έργα του ελληνικού ή διεθνούς ρεπερτορίου. Γελάμε και προβληματιζόμαστε και σήμερα με τον Μποστ, όπως με τον Αριστοφάνη ή το Μολιέρο. Η αντοχή στο χρόνο ενός καλλιτεχνικού έργου, είναι αυτή ακριβώς, που το καθιστά διαχρονικό.

Δεν είμαι διαθέσιμος προς χρησιμοποίηση και ως πολιτικό άλλοθι

Η Στοά ήταν ένας χώρος αντίστασης κατά τη διάρκεια της δικτατορίας στην Ελλάδα. Αυτές οι φωνές που αντιστέκονται είναι αναγκαίες στις μέρες μας; Θα έλεγα πως αυτές οι φωνές, που αναβαθμίζουν το θέατρο στο επίπεδο της κοινωνικής και πολιτικής κριτικής, δεν είναι απλά αναγκαίες, αλλά απαραίτητες. Σε όλο αυτό το διάστημα (μισός αιώνας πλέον), το θέατρο ΣΤΟΑ, ποτέ δεν κατέφυγε σε ευκολίες και φθηνούς εντυπωσιασμούς. Αντιθέτως, συνέβαλε στην καλλιέργεια και την αισθητική του θεατρικού κοινού. Υπήρξα χρόνια θεατής, πριν γίνω συνεργάτης.

Αναρωτιέμαι, αν υπάρχουν αυτές οι φωνές σήμερα ή αν τελικά ο κόσμος στην πλειοψηφία του σιωπά; Οι φωνές της αντίστασης στην αποβλάκωση πάντα υπάρχουν και πάντα βρίσκονται σε μια διαρκή διαμάχη με το εύπεπτο, το γελοίο και το δήθεν μεταμοντέρνο. Ο κόσμος είναι αλήθεια πως δέχεται μια διαρκή επίθεση τηλεοπτικής και μιντιακής βλακείας με τα γνωστά αποτελέσματα. Θα υποκύψει οριστικά; Θα αντισταθεί; Να ένα πολιτικό στοίχημα του παρόντος και του μέλλοντος.

©Μαριλένα Σταφυλίδου

Ο τρόπος που πλέον διακρίνονται οι νέοι καλλιτέχνες και η μουσική φτάνει στα αυτιά μας είναι εντελώς διαφορετικός. Οι πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν τις τάσεις. Πώς βλέπετε εσείς όλη αυτή την αλλαγή; Σας λείπουν οι παλιότερες συνθήκες; Οι καιροί αλλάζουν και οφείλεις αυτές τις αλλαγές – ειδικά αυτές που αφορούν στις νέες τεχνολογίες, να τις λάβεις υπόψιν σου και να μην αφορίζεις καταφεύγοντας στην παρελθοντολογία. Όταν ήμουν νέος, η φράση "εμείς στις μέρες μας..." που άκουγα από τους μεγαλύτερους με εκνεύριζε αφόρητα. "Εσείς στις μέρες σας και εμείς στις δικές μας", απαντούσα. Πώς θα μπορούσα σήμερα να παραστήσω την παράξενη γεροντοκόρη!

Απλώς, όπως ένιωθα και τότε ενόχληση από τις περίεργες σχέσεις της δισκογραφίας με τα διάφορα Μέσα προβολής, έτσι και σήμερα ενοχλούμαι με τον τρόπο επιβολής κάποιων καλλιτεχνικών τάσεων και ανθρώπων που τις υπηρετούν. Αλλά εκεί ακριβώς, βρίσκεται και μία από τις διαμάχες μου με την κυρίαρχη ιδεολογία.

Πόσο διαφορετικά βιώνετε τη συμμετοχή του στην παράσταση, σε σχέση με μία συναυλία; Προφανώς θα εννοείτε τη συμμετοχή μου επί σκηνής. Διότι αν δεν συμμετείχα, η εμπλοκή μου θα περιοριζόταν στη μουσική σύνθεση και τη διδασκαλία κάποιων τραγουδιών ενδεχομένως, που θα τελείωνε στη γενική δοκιμή. Η παρουσία μου στη σκηνή ως ηθοποιός (που δεν είμαι) με κάνει να αισθάνομαι κάπως αμήχανα, αλλά ο σκηνοθέτης μας και φίλος μου Θανάσης Παπαγεωργίου, προσπαθεί και τα καταφέρνει νομίζω, να με εντάξει αρμονικά στο σύνολο.

Ποια συναισθήματα θελήσατε να δημιουργήσετε στο κοινό με τα τραγούδια της παράστασης; Προσπαθώ απλώς, να περάσω με τον καλύτερο και πιο εύστοχο τρόπο, τον στίχο του Μποστ.

Όταν συζητήσατε για πρώτη φορά με τον Θανάση Παπαγεωργίου για την παράσταση και τη μουσική, ποιον κοινό παρονομαστή είχατε στο μυαλό σας; Με το Θανάση Παπαγεωργίου, είμαστε φίλοι. Αυτό σημαίνει πολλά πράγματα, κυριότερο των οποίων, η κοινή μας ματιά για το θέατρο και τον πολιτισμό εν γένει. Οπότε θα έλεγα, πως δεν υπήρξε η παραμικρή διαφωνία στην προσέγγιση.

©Μαριλένα Σταφυλίδου

Πριν από πέντε χρόνια παραιτηθήκατε από τη θέση προέδρου στην ΕΡΤ και κάποια στιγμή αργότερα δηλώσατε ότι δεν θα γυρνούσατε ποτέ ξανά σε αυτή τη θέση. Άραγε είστε ακόμα σταθερός σε αυτή την απόφαση; Πώς βλέπετε τα πράγματα σήμερα στην ΕΡΤ σαν τηλεθεατής; Δεν πιστεύω πως είμαι ανίκανος για μια θέση ευθύνης στον πολιτισμό. Και γράμματα γνωρίζω και ικανότητες διαθέτω. Δεν πρόκειται λοιπόν, να σας κάνω μια ψευτο-επίδειξη δήθεν σεμνότητας! Απλώς δεν είμαι διαθέσιμος προς χρησιμοποίηση και ως πολιτικό άλλοθι. Υπό αυτήν την έννοια, εμμένω σταθερά, στην απόφασή μου. Ως θεατής, θα έλεγα πως δεν είμαι το μέτρο. Παρακολουθώ ελάχιστα, αποφεύγοντας εντελώς τις δημοσιογραφικές “ενημερωτικές” εκπομπές.

Για κάποιον υλιστή όπως έχετε δηλώσει ότι είστε, υπάρχει ευτυχία; Τι σας κάνει ευτυχισμένο και τι σας απογοητεύει; Δεν είναι θέμα διαμάχης μεταξύ υλισμού και μεταφυσικής. Είμαι ευτυχής ή δυστυχής, με ό,τι και όλοι οι ανθρώπινοι άνθρωποι που θα έλεγε και ο Σκαρίμπας. Δεν κυνηγάω εντελώς δονκιχωτικά, μια χίμαιρα. Απλώς, και με απλό τρόπο, προσπαθώ να διαμορφώσω το περιβάλλον γύρω μου και να το θωρακίσω όσο μπορώ, προκειμένου να αποφεύγω κακοτοπιές και κάθε είδους εισβολείς. Προσπαθώ να δώσω περιεχόμενο στην καθημερινότητά μου και να δίνω απλόχερα στους ανθρώπους που εκτιμώ, αυτά που κι εκείνοι με στη σειρά τους μου δίνουν.

©Μαριλένα Σταφυλίδου

Τι θα θέλατε να σκεφτούν οι θεατές φεύγοντας από την παράσταση; Ότι όλοι αυτοί που βρέθηκαν επί σκηνής, ή εργάστηκαν για την παράσταση, έδωσαν το καλύτερο εαυτό τους για να περάσουν οι θεατές, δύο όμορφες και διασκεδαστικές ώρες.

Και ποιον στίχο από τα τραγούδια της παράστασης θα θέλατε να κρατήσουμε ως τροφή για σκέψη; Ειλικρινώς, αυτό δεν το έχω σκεφτεί. Μα όλοι οι στίχοι του Μποστ, έχουν ένα φανερό ή κρυφό μήνυμα.