Η έννοια του παρατηρητηρίου έγινε ευρύτερα διαδεδομένη στη χώρα μας με την εμφάνιση του Golden Dawn Watch, το οποίο αφοσιωμένο στην καταπολέμηση του φασισμού και του νεοναζισμού στην Ελλάδα, παρακολουθούσε από κοντά την εξέλιξη της δίκης της Χρυσής Αυγής και ενημέρωνε καθημερινά επί μια πενταετία την κοινωνία για το τι συνέβαινε μέσα στις δικαστικές αίθουσες, καθώς όπως λένε «πιστεύουμε ότι μόνο μια καλά ενημερωμένη και ευαισθητοποιημένη κοινή γνώμη μπορεί να αναπτύξει ισχυρές αντιστάσεις απέναντι στην εξάπλωση του ρατσισμού, του φασισμού και του νεοναζισμού - εν τέλει: του φόβου».
Υπάρχουν κάθε λογής παρατηρητήρια που στόχο έχουν ακριβώς αυτό που λέει το όνομά τους, να παρατηρούν και εν συνεχεία, να καταγράφουν, να ενημερώνουν και να ευαισθητοποιούν για ζητήματα τα οποία δεν καλύπτονται αρκετά ή και καθόλου από τα κυρίαρχα Μέσα Ενημέρωσης και δεν αντιμετωπίζονται ικανοποιητικά από την Πολιτεία. Από το όχι τόσο γνωστό Παρατηρητήριο Θεμάτων Αναπηρίας μέχρι το δημοφιλές VouliWatch, θα κάνουμε μια αναφορά σε μερικά χρήσιμα Παρατηρητήρια της χώρας που καταγράφουν συνοπτικά σημαντικές εξελίξεις και μας κρατούν ενήμερους για όσα γίνονται, σε έναν κόσμο που γυρίζει τόσο γρήγορα που κινδυνεύουμε να χάσουμε τη μπάλα με τα νομοσχέδια που ψηφίζονται νύχτα ή με σοβαρές υποθέσεις παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων που παραλίγο να κρυφτούν κάτω απ’ το χαλί, αν δεν υπήρχαν αυτές οι ομάδες που δείχνουν στην πράξη τι σημαίνει αυτό που έγραψε κάποτε ο δημιουργός του Δον Κιχώτη, Μιγκέλ ντε Θερβάντες: «Να αλλάξεις τον κόσμο φίλε Σάντσο, δεν είναι τρέλα, ούτε ουτοπία. Είναι δικαιοσύνη!».
Vouli Watch
«Δυναμώνουμε τη Δημοκρατία» είναι η πρώτη φράση που θα δει κάποιο άτομο επισκεπτόμενο την ανεξάρτητη, μη κερδοσκοπική πρωτοβουλία ανοιχτής διακυβέρνησης VouliWatch, η οποία φέρνει τη Βουλή στα δάχτυλά μας. Μέσω της πλατφόρμας, οι πολίτες μπορούν να παρακολουθούν και να αξιολογούν το νομοθετικό και κοινοβουλευτικό έργο, με εύληπτο και απλοποιημένο τρόπο, καθώς και να συγκρίνουν τις θέσεις των κομμάτων στα διάφορα ζητήματα. Έχουν τη δυνατότητα να απευθύνουν δημοσίως ερωτήσεις στις/στους Βουλευτές και Ευρωβουλευτές και εκείνες/οι με τη σειρά τους να απαντούν και να προβάλλουν το έργο τους. Από τον Μάιο του 2014, το συγκεκριμένο παρατηρητήριο παλεύει για θέματα διαφάνειας, ανοιχτότητας, λογοδοσίας και καταπολέμησης της διαφθοράς.
Εξερευνήστε ολόκληρη την πλατφόρμα και τις δυνατότητές της εδώ.
Syntagma Watch
Πόσο κοντά είναι οι νέοι σήμερα στους θεσμούς και τους τρόπους λειτουργίας της σύγχρονης δημοκρατίας; Με αυτό το ερώτημα κατά νου, δημιουργήθηκε το Syntagma Watch. Η διαδραστική πλατφόρμα φιλοξενεί επιμορφωτικό και ενημερωτικό περιεχόμενο επικεντρωμένο σε ζητήματα Συντάγματος και Δημοκρατίας. Στόχος του είναι η καλλιέργεια της πολιτειακής αγωγής και παιδείας πρωτίστως των νέων. Είχατε σκεφτεί ποτέ να παρακολουθήσετε δεκάλεπτα μαθήματα για το Σύνταγμα; Στο Παρατηρητήριο Συνταγματικών Εξελίξεων μπορείτε εκτός από το να θέσετε τα ερωτήματά σας για ζητήματα δικαιωμάτων, θεσμών, πολιτειακών αποφάσεων και εξελίξεων, αναπτύσσοντας διάλογο με ειδικούς επιστήμονες, να ενημερώνεστε μέσα από ειδική αρθρογραφία και οπτικοακουστικό περιεχόμενο για τις θεσμικές διαστάσεις των ζητημάτων που επηρεάζουν την καθημερινότητά σας. Περιηγηθείτε στο «Σύνταγμα μου», παρακολουθήστε κάποιο βιντεο-μάθημα για το τι είναι το Συμβούλιο της Επικρατείας, για παράδειγμα, ή ανακαλύψτε την πρακτικότητα των infographics.
Για περισσότερα, επισκεφθείτε την ιστοσελίδα του SyntagmaWatch εδώ.
Repression Watch
Καθώς τον τελευταίο καιρο έχουν ενταθεί τα περιστατικά αστυνομικής βίας και αυθαιρεσίας, ένα παρατηρητήριο όπως αυτό που θα συλλέγει, θα επεξεργάζεται και θα δημοσιοποιεί τέτοια περιστατικά είναι απολύτως χρήσιμο. Με αφορμή την επιδρομή που είχε γίνει στην Κυψέλη, πριν από ένα χρόνο, το Repression Watch έχει δημιουργήσει ένα χώρο όπου συγκεντρώνεται υλικό με μαρτυρίες, φωτογραφίες και βίντεο. Σε αυτό το εγχείρημα συμμετέχει η ομάδα Νομικής Βοήθειας, με την τεχνική βοήθεια του menoumemazi.org, συλλογικότητες και κάτοικοι της περιοχής και μπορεί ο καθένας να στείλει υλικό ή κάποια μαρτυρία. Φιλοδοξεί να γίνει μια ασπίδα υπεράσπισης των δικαιωμάτων, καθώς όπως σημειώνουν θύματα της κρατικής καταστολής είναι «αγωνιστές των κοινωνικών κινημάτων, νεολαίοι και επισφαλώς εργαζόμενοι, φοιτητές, μετανάστ(ρι)ες/πρόσφυγες, τοξικοεξαρτημένοι/ες και μειονότητες». Τέλος, στο Repression Watch μπορείτε να ενημερωθείτε επίσης για τις αλλαγές στην ποινική νομοθεσία και την υπεράσπιση κοινωνικών και πολιτικών δικαιωμάτων που πλήττονται από την καταστολή. Κεντρικό σύνθημά τους είναι το «Δράσαν στο σκοτάδι. Ας τα φέρουμε όλα στο φως».
Χάρτης καταγραφής σεξιστικής/έμφυλης βίας
Μπορεί να μην έχει τη λέξη παρατηρητήριο στον τίτλο του, ωστόσο τελεί την ίδια λειτουργία, την καταγραφή περιστατικών, που στην προκειμένη περίπτωση αφορούν σεξιστική και έμφυλη βία. Ο χάρτης αυτός επιδιώκει να ευαισθητοποιήσει και εν συνεχεία, να βάλει ένα τέλος στην ανοχή της σεξιστικής και έμφυλης βίας, αναδεικνύοντας «καθημερινά βιώματα κοριτσιών και γυναικών στο δρόμο, στο σπίτι, στο σχολείο, στο πανεπιστήμιο, στη δουλειά, στα λεωφορεία, στο μετρό, κλπ». Τα βιώματα αυτά «αποτελούν συμπτώματα της πατριαρχίας, που αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινότητάς μας, αλλά δεν απασχολούν σχεδόν ποτέ τη δημόσια συζήτηση, παρά μόνο εάν εξελιχθούν σε ακραία βία, όπως η γυναικοκτονία, οπότε και παρουσιάζονται ως μεμονωμένα περιστατικά ή εγκλήματα πάθους». Επιπλέον, στο SexHarassMap μπορείτε να αναφέρετε ή/και να καταγγείλετε ανώνυμα περιστατικά που σας έχουν συμβεί ή στα οποία υπήρξατε μάρτυρες καθώς και να βρείτε πληροφορίες/οδηγίες για το που να απευθυνθείτε για νομική, ψυχολογική ή άλλη υποστήριξη.
Περισσότερες πληροφορίες θα βρείτε εδώ.
Παρατηρητήριο ρατσιστικών εγκλημάτων στην Ελλάδα
Το Παρατηρητήριο Ρατσιστικών Εγκλημάτων είναι μια πρωτοβουλία του Ελληνικού Παρατηρητηρίου των Συμφωνιών του Ελσίνκι (ΕΠΣΕ). Καταγράφει υποθέσεις ρατσιστικών εγκλημάτων και τα αναφέρει στις Εισαγγελίες για Ρατσιστικά Εγκλήματα. Σε μερικές περιπτώσεις παρέχεται και νομική συνδρομή σε σχετικές δίκες. Ακόμη, παρακολουθεί την εφαρμογή διεθνών συνθηκών και συντάσσει εκθέσεις για εθνικές, εθνογλωσσικές και θρησκευτικές μειονοτικές κοινότητες, καθώς και εκθέσεις στα όργανα του ΟΗΕ για την κατάσταση στην Ελλάδα σχετικά με τα δικαιώματα των γυναικών, τα δικαιώματα των παιδιών, την καταπολέμηση του ρατσισμού, τα πολιτικά, οικονομικά, κοινωνικά και πολιτιστικά δικαιώματα, τα βασανιστήρια. Το ΕΠΣΕ, έχοντας ιδρυθεί το 1993, κουβαλάει μεγάλη ιστορία στις πλάτες του, καθώς όλα αυτά τα χρόνια καταγράφει, ενημερώνει, ασκεί πιέσεις στα αρμόδια όργανα και προσφεύγει στη δικαιοσύνη όσον αφορά στις περιπτώσεις παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δικαιωμάτων μειονοτήτων και ζητήματα διακρίσεων.
Παρατηρητήριο Θεμάτων Αναπηρίας
Ως ένα ισχυρό εργαλείο του αναπηρικού κινήματος, το Παρατηρητήριο αυτό στοχεύει έτσι ώστε τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία και χρόνιες παθήσεις να μην μείνουν στα χαρτιά, αλλά να μεταφραστούν σε πραγματικές αλλαγές στις ζωές των ατόμων με αναπηρία και στη δημιουργία μιας κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς, με ίσα δικαιώματα και ίσες ευκαιρίες για όλους. Συμβάλλει ουσιαστικά στη διαμόρφωση των δημόσιων πολιτικών για την αναπηρία μέσω της επιστημονικής καταγραφής και συστηματικής παρακολούθησής τους. Αξιολογεί, επίσης, τις πολιτικές αναπηρίας σε όλο το εύρος της δημόσιας ζωής υπό το πρίσμα της δικαιωματικής προσέγγισης της αναπηρίας και την ενίσχυση της θεσμικής ικανότητας της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία, ως πυρήνα παραγωγής πολιτικών για την αναπηρία.
