Κυνηγώντας τα (λευκά, ροζέ και κόκκινα) διαμάντια του νομού Δράμας

Παραμονή ταξιδιού στη Δράμα. Στόχος του η γνωριμία με τους ανθρώπους του κρασιού σε αυτά τα μέρη. Με τα κρασιά τους. Με τους κόπους . Και τις ελπίδες τους.  Όλα αυτά στα πλαίσια της διοργάνωσης με το εύστοχο όνομα Δραμοινογνωσία. Φίλος, σχολιάζοντας την επικείμενη εξόρμηση στη Μακεδονία, δήλωσε ότι ο τόπος είναι ένα άγνωστο διαμάντι που κρυβόταν καιρό (μέχρι πριν λίγα χρόνια ακόμη και η σήμανση στην εθνική οδό ήταν ανύπαρκτη) κι έχει απίστευτες πλευρές να επιδείξει. Κι αυτά τα λόγια αύξησαν την προσμονή. 

Η επόμενη μέρα επιβεβαίωσε τις προσδοκίες. Ο τόπος ξετυλιγόταν σαν πράσινο κουβάρι από τα τζάμια του πούλμαν, στη διαδρομή από Θεσσαλονίκη προς Δράμα. Δάση, ποτάμια, καλλιέργειες όλα δημιουργούσαν μια πολύχρωμη σύνθεση σαν ένα αμερικάνικο patchwork πάπλωμα, σε γήινους χρωματισμούς. Εννέα συνολικά οινοποιεία έχουν την έδρα τους στη Δράμα, μας ενημέρωσαν οι διοργανωτές της Δραμοινογνωσίας, προσθέτοντας περήφανα ότι το αμπελοτόπι καλύπτει συνολική έκταση 5.000 στρεμμάτων. Λίγο αργότερα η δημοσιογραφική ομάδα έφτασε στο Μικροχώρι Δράμας. Εκεί ήρθε σε επαφή με τους οινοποιούς από το Κτήμα «Τέχνη Οίνου», τον πολιτικό μηχανικό Γιάννη Παπαδόπουλο και  τον αρχιτέκτονα Γιάννη Καλαϊτζίδη που το 1993 ξεκίνησαν να ασχολούνται με το κρασί με μοναδικό τους «όπλο» το μεράκι και την αγάπη τους για ένα  μικρό οικογενειακό αμπελώνα. Καθώς η ξενάγηση ξεκινά ο μαγικός κόσμος του κρασιού αποκαλύπτει τα μυστικά του. Μέσα στα κελάρια και στους χώρους παραγωγής μαθαίνουμε ότι ο τόπος αγάπησε πολύ τις ποικιλίες Cabernet Sauvignon, Sauvignon Blanc, Merlot, Syrah και Cabernet Franc και τους έδωσε όλους τους χυμούς του για να αναπτυχθούν. Κοντά τους  τράνεψαν και οι ελληνικές ποικιλίες  Ασύρτικο, Μαλαγουζιά και Αγιωργίτικο. Οι συνδυασμοί μεταξύ γηγενών και ξένων ποικιλιών  έχουν ως αποτέλεσμα τα εξαιρετικά δραμινά κρασιά που επάξια βραβεύονται  σε διεθνείς διαγωνισμούς. Μιλώντας ειδικά για το λευκό Τέχνη Αλυπίας 2012, έναν υπέροχα φρουτώδη συνδυασμό Sauvignon Blanc με Ασύρτικο που κατέκτησε το χρυσό μετάλλιο Berliner Wein Trophy 2013, στη Γερμανία.

Επόμενη στάση το Κτήμα Παυλίδη το οποίο βρίσκεται κοντά στο όρος Φαλακρό. Πρόκειται για ένα οινοποιείο με προσεγμένη  minimal διακόσμηση, λιτές γραμμές, προηγμένη τεχνολογία και αμπελώνες 600 στρεμμάτων, τόσο σε αργιλώδη όσο και σε κόκκινα χώματα. Κατά τη διάρκεια της γευστικής δοκιμής των σειρών κρασιού Thema και Emphasis οι πληροφορίες διά στόματος του ιδιοκτήτη Χριστόφορου Παυλίδη πέφτουν βροχή: Μας μιλά για το δροσερό κλίμα της περιοχής που ευνοεί την ωρίμανση του κρασιού, για τους αέρηδες από τα βουνά που χαϊδεύουν τις ρώγες των σταφυλιών, για το νυχτερινό τρύγο που κρατά από τις 12:00 το βράδυ ως το πρωί και για τις 360.000 φιάλες που παράγει  το οινοποιείο σε ετήσια βάση, προκειμένου να εξάγει ένα μεγάλο μέρος σε Ευρώπη, Αμερική, Κίνα και Βουλγαρία. Προσωπική προτίμηση το ροζέ Thema, πιο ευκολόπιοτο και λιγότερο τανικό από τα δυνατά κόκκινα του κτήματος, ένα κρασί προορισμένο να αφήνει μια αίσθηση φράουλας και φρούτων του δάσους. Κι ενώ το μυαλό συνδυάζει το ρόδινο αυτό θαύμα στη σκέψη με μια μεγαλειώδη ναπολιταίν μακαρονάδα, στο τραπέζι καταφτάνει μια γευστική έκπληξη από το Γυναικείο Συνεταιρισμό Κοκκινογείων: στριφτή μοσχομυριστή χορτόπιτα και κοτόπιτα με πιπεριές, με τραγανό φύλλο που σπάει στο στόμα, χωρίς να λαδώνει και να λιγώνει.

Είσοδος στο οινοποιείο του Νίκου Λαζαρίδη

Μικρότερη παραγωγή σε φιάλες (περίπου 50.000) έχει το Κτήμα Μιχαηλίδη στον Άγιο Αθανάσιο. Ο ιδιοκτήτης του Ιορδάνης Μιχαηλίδης φύτεψε το πρώτο του αμπέλι στα δεκαέξι. Έκτοτε ο θεός Διόνυσος έβγαλε μέσα του ρίζες και τον πρόσταξε να φτιάξει έναν αμπελώνα το 1992, τον πρόστρεξε να τελειώσει το οινοποιείο το 2004 και ξενύχτησε μαζί του όταν έβγαλε το πρώτο του κρασί το 2005. Η παραγωγή του είναι απόλυτα ελεγχόμενη από τον ίδιο καθώς χρησιμοποιεί μόνο τον πλούτο από τα δικά του αμπέλια. Ανάμεσα στις ετικέτες του ξεχωρίζει το βραβευμένο λαμπερό ρουμπινί Πύλη ερυθρός, ιδανικός σύντροφος για αλλαντικά, τυριά και ημίξηρο ροζέ Queen ένας ολοκαίνουριος συνδυασμός από Syrah και Gewurztraminer σε σομόν αποχρώσεις όλο φρεσκάδα και τσαχπινιά που ταιριάζει με εξωτικά πιάτα με τζίντζερ και ανανά. Η επίσκεψη δεν είχε μόνο οινικό χαρακτήρα, αλλά επεκτάθηκε και στα χωράφια της αρχαιολογίας καθώς η συζήτηση γρήγορα έφτασε στους αρχαίους λινοβάτες (αυτούς που πατούσαν τα σταφύλια) στην ανασκαφή που έκανε ο βυζαντινολόγος Θανάσης Παπαζώτος στα μέσα της δεκαετίας του ‘80 στους Αρχαίους Φιλίππους και στην παράδοση της περιοχής στα άλογα και στις ιπποδρομίες, η οποία έλκει την καταγωγή της από τον αρχαίο Θράκα ιππέα. 

Λίγο αργότερα πήρε σειρά στη διήγηση ιστοριών ο χημικός- οινολόγος Μπάκης Τσάλκος στο Κτήμα Οινογένεσις ένα από τα ωραιότερα οινοποιεία της περιοχής. Με motto του «κρασιά με συνέχεια και συνέπεια» ως άλλος pioneer ήρθε στη Δράμα πριν από πολλά χρόνια (αφού θήτευσε με επιτυχία στα οινοποιεία της Γαλλίας που τόσο αγάπησε) όταν η περιοχή δε διέθετε παρά μόνο το «οικογενειακό αμπελάκι». Φέτος, μάλιστα, έχει να καμαρώνει ότι είναι ο 38^ος τρύγος του. Με επιμονή και επιμονή, με αυστηρές, κάθετες  διαδικασίες δημιούργησε εντυπωσιακά κρασιά όπως το Δέκα λευκό κρασί (Sauvignon Blanc 55% - Ugni blanc 30% - Semillion 15%)  που ωριμάζει για 5 μήνες σε 3 διαφορετικούς τύπους βαρελιών κι έχει αρώματα από μέλι κι από γλυκά ώριμα κίτρινα φρούτα (φανταστείτε το συνδυασμένο με ένα σιγοψειμένο στο φούρνο αρνάκι). Η ετικέτα του στην οποία κυριαρχεί το λατινικό Χ το οποίο συμβολίζει τον αριθμό 10, έχει πολλαπλές αναγνώσεις καθώς σύμφωνα με τον Μπάκη Τσάλκο αποτελεί ταυτόχρονα το αρχικό γράμμα του ονόματός του, της λέξης χρόνος, αλλά και τον αριθμό της φανέλας του super star ποδοσφαιριστή Lionel Messi. Αποκάλυψη και το λευκό αρωματικό κρασί Thyrsus χαρμάνι Μαλαγουζιάς και Viognier, δημιούργημα του Αλέξανδρου Τσάλκου που παραπέμπει στο γνωστό διονυσιακό σύμβολο των Μαινάδων, έχοντας κάτι από τη ζωντάνια τους. Στο τραπέζι η γλυκύτατη πεθερά του κ. Τσάλκου σέρβιρε τζιγιεροσαρμάδες, ντολμαδάκια με αμπελόφυλλο, πίτες και μπομπάρι που έφτιαξε η ίδια.

Το απόγευμα η ομάδα έφτασε στο Κτήμα Nico Lazaridi. Εδώ συναντήθηκε πλέον με πραγματικά μεγάλα μεγέθη. Στη Δράμα το αμπελοτόπι εκτείνεται σε έκταση 800 στρεμμάτων, με αναλογία 60% λευκές ποικιλίες και 40% κόκκινες, που δίνουν 850.000 μπουκάλια κρασί ετησίως. Κάνουν τρύγο στις αρχές Αυγούστου, ενώ το εμφιαλοτήριο έχει τη δυνατότητα να «κλείνει» 3.500 φιάλες την ώρα. Στα 6.500 τ.μ του συγκροτήματος υπάρχουν χώροι οινοποίησης, παραγωγής, εμφιάλωσης και  αποθήκευσης, υπόγειες κάβες για την ωρίμανση των κρασιών, γραφεία, χώροι γευσιγνωσίας και σεμιναρίων, καθώς και η περίφημη πινακοθήκη «Μαγικό Βουνό», η οποία φιλοξενεί τα έργα όλων των σημαντικών καλλιτεχνών, που αποτελούν τα εικαστικά θέματα των ετικετών των κρασιών του Κτήματος (ανάμεσα τους πίνακες της σπουδαίας Όπυ Ζούνη). Αιχμή του δόρατος στα λευκά, που κέρδισαν τις εντυπώσεις, το Μαγικό Βουνό (Sauvignon Blanc) που παραπέμπει στο χρυσοφόρο Παγγαίο όρος και το Perpetuus (Semillon) το οποίο σημαίνει διαρκής, διηνεκής και υπενθυμίζει την αέναη αναζήτηση νέων γευστικών εμπειριών και ποιοτικής υπέρβασης του ιδιοκτήτη. Κοντά τους το νεότερο Cavalieri LAZARIDI (Sauvignon Blanc, Ασύρτικο) και το Château Nico Lazaridi (Sauvignon Blanc, Ugni Blanc και Μοσχάτου Αλεξανδρείας).

Οι αμπελώνες του Ιορδάνη Μιχαηλίδη

Η οινική περιπλάνηση δε θα μπορούσε να παραλείψει το Κτήμα Kώστα Λαζαρίδη που η δυναμική του ξεπερνά τα 1.800 στρέμματα. Τεράστιο οινοποιείο, εξοπλισμένο καιοργανωμένο σε βαθμό τελειότητας με υποδειγματικές κάβες παλαίωσης. Κι όλα αυτά ξεκίνησαν από ένα αμπελώνα μόλις 85 στρεμμάτων το 1992. Σήμερα το οινοποιείο δεν περιορίζεται μόνο στην παραγωγή κρασιού αλλά έχει προχωρήσει με άλματα στο τσίπουρο και στο ούζο με την ετικέτα Ηδωνικό και στο εκλεπτυσμένα αποστάγματα σταφυλής με το Methexis . Οι απανταχού foodies, επίσης,  γνωρίζουν πολύ καλά το βαλσαμικό ξύδι Botanico από επιλεγμένα σταφύλια Semillon με κορυφαία επιλογή το Aceto Botanico Red Seal που παλαιώνει για έξι χρόνια σε βαρέλια. Τα κρασιά του Κτήματος είναι ο φημισμένος Αμέθυστος, το Chateau Julia, η Οινότρια Γη, το Domaine Costa Lazaridi και η Οινωδία.  Εντυπωσιακό ήταν το κελάρι με τις σπάνιες φιλοτεχνημένες στο χέρι φιάλες magnum αλλά και ο διάδρομος με τα μαρμάρινα γλυπτά (αντίγραφα αρχαιοελληνικής τέχνης) που αποτελεί ευθεία σύνδεση της οινοποιείας με την ιστορία της οικογένειας Λαζαρίδη στην επεξεργασία μαρμάρου. Η οινογευσία πραγματοποιήθηκε σε ένα μεγάλο μοναστηριακό τραπέζι στο οποίο έφταναν αδιάκοπα εκλεκτοί μεζέδες - κάποιοι μάλιστα εντελώς αναπάντεχοι όπως η ελαφρώς σοταρισμένη μοσχαρίσια γλώσσα, οι αέρινοι κολοκυθοκεφτέδες και η φιλεταρισμένη ρέγγα περασμένη από φωτιά και ξύδι. Στην είσοδο πλήθος κόσμου περίμενε υπομονετικά παρά τη ζέστη να απολαύσει τη ζεστή φιλοξενία του Κώστα Λαζαρίδη που είναι συνώνυμη του χαρακτήρα του. 

Τελευταία στάση το Κτήμα Μανωλεσάκη, στην Αδριανή. Το οποίο αποτέλεσε την πιο μεγάλη έκπληξη  διότι ο Σταύρος  Μανωλεσάκης, ιδιοκτήτης του οινοποιείου, είχε ετοιμάσει ένα τεράστιο υπαίθριο πάρτι, μια κρητική γιορτή με 20 αρνιά να ψήνονται αντικρυστά , προκειμένου να τιμήσει τους καλεσμένους αλλά και τις κρητικές ρίζες του. Η παραγωγή του κτήματος ξεκίνησε στα τέλη δεκαετίας του ’80 με τις κλασικές διεθνείς ποικιλίες σε ιδιόκτητους αμπελώνες. Σήμερα, παράγει κρασιά και από τις ελληνικές Μαλαγουζιά, Μοσχάτο Αλεξανδρείας και Αγιωργίτικο. Οι ετικέτες του περιλαμβάνουν το Γέννημα Ψυχής (λευκό, ροζέ και κόκκινο), ένα μονοποικιλιακό στιβαρό Cabernet Sauvignon ιδανικό για κυνήγι, την βαθυκόκκινη  Πελαγία (από το όνομα της μεγάλης κόρης του Σταύρου), τη σειρά EXIS (ερυθρό και λευκό), μια μυρωδάτη Μαλαγουζιά και την ροζέ ημίγλυκη Αναστασία από Cabernet Sauvignon, με έμπνευση τη μικρότερη κόρη της οικογένειας.   

Λίγο πριν την αναχώρηση επικράτησε μια γλυκιά μελαγχολία. Κάθε φορά που αποχαιρετά κανείς μια ανοιχτή αγκαλιά, άλλωστε, ένας κόμπος δεν ανεβαίνει στο λαιμό; Δεν ήταν μόνο τα σπουδαία κρασιά που δοκιμάσαμε. Ή οι εκπληκτικοί μεζέδες που τα συνόδευαν. Ήταν και η φιλοξενία στο πανέμορφο και ολοκαίνουριο ξενοδοχείο HYDRAMA που βρίσκεται πάνω στις τυρκουάζ πηγές της Αγίας Βαρβάρας. Ήταν τo κέφι των κατοίκων της πόλης, οι οποίοι συμμετείχαν ολόψυχα στις εκδηλώσεις του θεσμού της Δραμοινογνωσίας. Τα μπαχαρικά και τα αρωματικά βότανα στο κατάστημα του Παναγιωτίδη.  Τα αλλαντικά Sary της οικογένεια Σαρήμπογια και αυτά του Μπέγγα. Τα χρώματα. Τα αρώματα. Οι γεύσεις. Όλα αυτά τα συστατικά που κάνουν τη Δράμα συναρπαστικό προορισμό. Σε όλα τα παραπάνω να προσθέσω ακόμη τούτο. Κάτι που φαίνεται με την πρώτη ματιά πλέον: την επιμονή των παθιασμένων οινοποιών της. Που μόνοι τους ξεκίνησαν την επανάσταση στην ποιότητα, το πρώτο βήμα για μια κοσμογονική αλλαγή στο τοπίο αυτής της χώρας. Και τους αξίζει κάθε αναγνώριση και επιτυχία.