Καλύπτοντας τον Προέδρο των ΗΠΑ: Μια Σύζητηση με τους Failing NY Times, από τον τίτλο καταλάβαινε κανείς ότι αυτή θα ήταν η πιο σημαντική ομιλία στο κομμάτι «Δημοσιογραφία» του SXSW 2017. Και μια από τις σημαντικότερες του φεστιβάλ, ανεξαρτήτως πεδίου, μιας και ο καλεσμένος ήταν ο Dean Baquet, ο 61χρονος, βραβευμένος με Πούλιτζερ, executive editor των NY Times, της εφημερίδας που έχει σηκώσει για τα καλά το γάντι της αντιπαράθεσης με τον Donald Trump. Αν και ο ίδιος ο Baquet δε θα χρησιμοποιούσε τον όρο αντιπαράθεση, όπως θα διαβάσετε παρακάτω δε θεωρεί (και προφανώς καλά κάνει) ότι δουλειά του δημοσιογράφου είναι να αντιπαρατίθεται...
Σκόπιμα δε μετέφρασα το "failing" του τίτλου της ομιλίας, την οποία συντόνισε ο media columnist των Times, Jim Rutenberg, με ζωηρό νεοϋρκέζικο χιούμορ. Ήταν η λέξη που χρησιμοποίησε ο Trump στο περίφημο tweet, με το οποίο επιτέθηκε στην εφημερίδα λίγες μέρες αφ' ότου ανέλαβε κι επίσημα την προεδρία...
Είχα ήδη καταλάβει ότι οι ουρές στο SXSW 2017 δεν αστειεύονται, αλλά δεν περίμενα ότι για ένα τέτοιο conference η ουρά θα κάλυπτε ένα σεβαστό κομμάτι του Austin Convention Center (το στρατηγείο του φεστιβάλ, έκτασης 82 στρεμμάτων), 9 η ώρα το πρωί. Πέτυχα κάπου τη γραμμή, καταπολέμησα την τάση να κλέψω και προσπάθησα να την ακολουθήσω για να βρω το τέλος της. Περπάτησα διπλά σε καλά στοιχισμένους ανθρώπους απ΄όλον τον κόσμο, έκανα hi five με αρκετούς εθελοντές, έφαγα ένα μάφιν βατόμουρο και κατέβασα το δεύτερο κύπελλο καφέ της ημέρας, κατέβηκα κυλιόμενες σκάλες, κατέβηκα κανονικές σκάλες, άνοιξα πόρτες και άλλαξα επίπεδο, πήρα αριστερές και δεξιές στροφές και κάποια στιγμή είδα ανακουφισμένος τον τύπο με την πινακίδα "end of line".
Μπήκαμε. Οι διοργανωτές ασφαλώς περίμεναν την προσέλευση και το τεράστιο αμφιθέατρο D γέμισε με κόσμο. Ανήσυχους liberals με ψηφιακά κι αναλογικά σημειωματάρια, στην πλειοψηφία τους μεταξύ 25-35 ετών, έτοιμους να αναλύσουν τα αίτια της εκλογής Trump, να επιχειρηματολογήσουν μιλώντας αργά, ένρινα και σέρνοντας την τελευταία συλλαβή για την επιδημία των fake news, να απορρίψουν το καινούριο άλμπουμ των Arcade Fire πριν καν κυκλοφορήσει και να ξεχυθούν για ένα brisket σάντουιτς αργότερα στο Austin downtown.
Ο Dean Baquet εμφανίστηκε κομψός με τον ψαρωτικό αέρα που έχουν οι επαγγελματίες που δε χρειάζεται να δηλώσουν ότι έχουν δει πολλά, το λέει η κάρτα τους. Για μια ώρα, με 2-3 διακοπές για χειροκροτήματα, έδωσε ένα σεμινάριο δημοσιογραφίας σε ενδιαφέροντες καιρούς. Δεν ήταν ακαδημαϊκός, δεν κοντραρίστηκε και ιδιαίτερα από τις ερωτήσεις του κοινού, το περιβάλλον ήταν κάτι παραπάνω από φιλικό. Και δεν μπορούσε, δεν το επεδίωξε κιόλας, να κρύψει ότι ο ιδεαλισμός του παλιού δημοσιογράφου έχει επιστρέψει. Η εποχή Trump είναι ένα ξύπνημα, έχει ξαναφέρει έναν κινηματογραφικό ενθουσιασμό στους κορυφαίους δημοσιογραφικούς οργανισμούς που ίσως είχαν βαλτώσει στη μετριοπάθεια.
Αυτά είναι τα σημαντικότερα σημεία της ομιλίας του...
Χάρηκα για για εκείνο το tweet του Trump. Μας κινητοποιεί να κάνουμε ακόμα καλύτερα τη δουλειά μας. Χρειάζεται όμως αυτοσυγκράτηση κι όχι διάθεση απάντησης. Δεν πρέπει να χάνουμε τον στόχο της αποστολής μας που είναι, όχι να τον κρίνουμε/δικάζουμε, αλλά να τον καλύπτουμε όσο πιο εξωνυχιστικά μπορούμε. Εκείνος τα βάζει μαζί μας, γιατί είμαστε οι καλύτεροι και θέτουμε την ατζέντα.
Το βράδυ των εκλογών έτσι όπως τριγύριζα ανάμεσα σε γραφεία που κάθονταν απoγοητευμένοι και θυμωμένοι δημοσιογράφου, απογειώθηκα. Κατάλαβα ότι είναι μια άσχημη εξέλιξη που θα παράξει καλή δημοσιογραφία.
Ο Trump γεννήθηκε στη Νέα Υόρκη και ξεκίνησε στο real estate χτίζοντας στο Κουίνς, στο Μπρούκλυν, στο Στέιτεν Άιλαντ. Γι' αυτόν, αν και τώρα περνάω στο κομμάτι της ψυχολογίας και δε θέλω, οι NY Times αντιπροσωπεύουν μια ελίτ, της οποίας θέλει να είναι μέρος κι αναζητά την εύνοιά της. Δε θα την έχει.
Από την αρχή, τα πράγματα δεν πήγαν καλά μαζί του. Απαιτούσε να μιλήσουμε off the record.
Δε μου αρέσει το off the record, δεν το έκανα με τον Πρόεδρο Ομπάμα, δεν έχω κανένα λόγο να το κάνω μαζί του. Νομίζω ότι, κατά βάση, είναι ένας πωλητής.
Δεν ισχύει ότι τον απομονώσαμε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής περιόδου. Περισσότερη πίεση δεχθήκαμε από τα επιτελεία της Clinton και του Sanders, παρά από το δικό του.
Η εκλογή Trump μας ανάγκασε να γίνουμε καλύτεροι, το ζητάει ο κόσμος. Έχουν αυξηθεί σημαντικά οι ψηφιακές συνδρομές μας, από το Νοέμβριο και μετά έχουμε εκατοντάδες χιλιάδες νέους συνδρομητές. Αλλάζουν οι απαιτήσεις του κοινού και πρέπει να το ικανοποιήσουμε. Έχουμε προσλάβει 3 ερευνητές-ρεπόρτερ για να τσεκάρουν τη διακυβέρνησή του. Προεκλογικά, βάλαμε 10 άτομα να ξεψαχνίσουν τα οικονομικά του, τα οποία είναι θολά-κυρίως όσον αφορά τους φόρους του. Τουλάχιστον πετύχαμε να δούμε ένα tax return από εκείνον, κάτι που δεν είχε εμφανίσει ποτέ στο παρελθόν. Βγάλαμε πρώτοι την ιστορία με εκείνη τη γυναίκα που έδειχνε το μισογυνισμό του. Στο τέλος, θέλουμε να προκύψουν ακόμα πιο μεγάλοι κι έυρωστοι NY Times. Εξοπλιζόμαστε συνεχώς, προσλαμβάνουμε κόσμο. Τα επόμενα 2 χρόνια θα είναι ιστορικά, θα γραφτούν πάνω από 20 βιβλία γι' αυτά.
We're ready for the story of a generation.
Πρέπει λίγο να δούμε, πάντα υπολογίζοντας τις νέες συνθήκες, τι είναι δημοσιογραφία και τι όχι. Ας πούμε, το Buzzfeed είναι προφανώς δημοσιογραφία, Το Breitbart, όχι και τόσο. Δεν αναζητανε με έντιμο τρόπο την αλήθεια. κάνουν προπαγάνδα. Δεν το λέω αλαζονικά. Κι εμείς κάνουμε λάθη, ποτέ προγραμματισμένα όμως.
Υπάρχει μια γενιά σήμερα που δεν ξέρει την «μυστική γλώσσα των εφημερίδων». Δεν καταλαβαίνει ποιο είναι το κομμάτι γνώμης, ποια είναι τα ρεπορτάζ, γιατί ένα κομμάτι είναι τοποθετημένο σε ένα συγκεκριμένο σημείο του φύλλου κτλ. Δεν έχει εκπαιδευθεί σε αυτό. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να γίνουμε περισσότερο διάφανοι. Πρέπει να αφήσουμε τους αναγνώστες να καταλάβουν ποιοι είμαστε. Να αντιστρεψουμε αυτό το «δε σας χρειαζόμαστε πια», που μας είπαν κάποια στιγμή.
Αρνούμαι να πιστέψω ότι οι άνθρωποι πια δεν μπορούν να αναγνωρίσουν και να εκτιμήσουν την κανονική δημοσιογραφία. Ως NY Times είμαστε στο Αφγανιστάν, στη Συρία, στην Υεμένη - έχουμε ανθρώπους εκεί, νοικιάζουμε σπίτια, έχουμε συνεχή παρουσία. Ο κόσμος τις θέλει αυτές τις ιστορίες, το ξέρουμε. Είναι δουλειά μας να τις κάνουμε να διαβαστούν.
Δεν είμαστε σε αυτή τη δουλειά για να κυνηγάμε κλικ, άλλοι το κάνουν καλύτερα. Άλλοι το κάνουν καλύτερα. Κοροϊδεύαμε παλιότερα την τηλεόραση και όσα έκαναν εκεί για τα νούμερα, αλλά τώρα ήρθε και σε μας η συνεχής μέτρηση. Κι άλλαξε πολλά πράγματα. Π.χ. τους τίτλους, στην εφημερίδα καμιά φορά δεν τους προσέχεις καν θέλοντας να περάσεις στο κέιμενο του άρθρου. Στο ίντερνετ όμως είναι τόσο σημαντικοί. Το ίντερνετ έχει διαφορετική αρχιτεκτονική. Καμιά φορά, φυσικά, βλέπω στην επόμενη μέρα πράγματα που δε μ' αρέσουν.
Όμως προσαρμοζόμαστε. Κάνουμε περισσότερες χρονολογίες και timelines, κάνουμε περισσότερα infographics, τρέχουμε ως Q+As θέματα που παλιότερα θα ήταν ολόκληρες ιστορίες.
Αν κάναμε λάθη στην υπόθεση Trump; Φυσικά. Παρότι, όπως είπα πριν, τρέξαμε πρώτοι την ιστορία με εκείνη τη γυναίκα, τελικά υποτιμήσαμε ότι ήταν τόσο μεγάλος ο θυμός και η επιθυμία για αλλαγή που τέτοιες ιστορίες τελικά δεν αποτέλεσαν το βασικό κριτήριο της ψήφου. Πάντως, την ημέρα των εκλογών ακόμα και οι ίδιοι οι άνθρωποι του Trump μας έδιναν εκτιμήσεις και υπολογισμούς για το πόσο θα χάσει.
Θεωρώ ότι ήταν λάθος, επίσης, εκείνος ο μετρητής που είχαμε στην ιστοσελίδα μας δέιχνοντας προς τα που γέρνει η πλάστιγγα. Όπως μου είπε κι ένας φίλος «ήταν σαν να βλέπω το δείκτη της χοληστερίνης μου σε ζωντανή μετάδοση... το παρατηρούσα και μετά αποφάσιζα να φάω άλλο ένα cheeseburger». Ήταν ένα υπεραπλουστευτικό εργαλείο που δε βοήθησε.
Μας κατηγορούν ότι κάναμε τα στραβά μάτια στην Clinton π.χ. στην ευθύνη της για την αιματηρή επίθεση τη Βεγγάζη του 2012. Είναι ψέματα, το καλύψαμε.
Να σας πω και κάτι αλλο; Οι άνθρωποι που φτιάχνουν, διαδίδουν και πιστεύουν τις θεωρίες συνωμοσίας δεν πήγαν στη Συρία. Εμείς πήγαμε.
Έπρεπε να έχουμε καλύτερη εικόνα της χώρας. Κι αυτό έχουμε σκοπό να κάνουμε από δω και στο εξής. Η Νέα Υόρκη μπορεί να είναι παραπλανητική λόγω του κοσμικού της χαρακτήρα. Πρέπει να πάμε και σε απομακρυσμένα σημεία της χώρας και να μιλήσουμε στους αναγνώστες μας με μεγαλύτερο σεβασμό. Ας πούμε, έγω κατάγομαι από τη Λουιζιάνα, το λέω και ο κόσμος εκπλήσσεται. Όμως είμαι σε θέση να γνωρίζω, εξαιτίας της καταγωγής μου, πόσο σημαντική είναι η θρησκεία για τους ανθρώπους εκεί. Και να καταλαβαίνω ότι κάνουμε λάθος, όταν παρουσιάζουμε τη θρησκεία ως καρικατούρα.
Ένα 20% του εαυτού μου το σιχαίνεται όταν η Washington Post κάνει μια επιτυχία που εμείς δεν την έχουμε. Όμως, έχω δουλέψει σε αρκετές εφημερίδε για να ξέρω ότι χρειάζεται ο ανταγωνισμός. Και αυτοί οι 2, εμείς και η Post, είμαστε οι μεγαλύτεροι οργανισμοί. Με τον Martin Baron (σ.σ. ο ομόλογός του στην Post, κεντρικός ήρωας της ταινίας Spotlight που κέρδισε το Όσκαρ το 2016), είμαστε φίλοι. Τρώμε μερικές φορές κατά τη διάρκεια του χρόνου, πηγαίνουμε σε γκαλερί, πίνουμε κρασί, μιλάμε γαλλικά...ψέματα, κανείς από τους δύο μας δε μιλάει (σ.σ. ξεσπάει σε γέλια θέλοντας να αυτοσαρκάσει τo φιλελεύθερο στερεότυπο για το οποίο κατηγορούνται άνθρωποι σαν κι αυτούς κι εφημερίδες σαν κι αυτές που δουλεύουν).
Δεν συμπαθούσα καθόλου τους αρχισυντάκτες, μέχρι που έγινα ένας από αυτούς.
Η Popaganda βρέθηκε στο SXSW 2017 για να καλύψει το φεστιβάλ και τις δραστηριότητες της ελληνικής αποστολής με την υποστήριξη (και ως αποκλειστικός media partner) της Πρεσβείας των ΗΠΑ στην Αθήνα.