Ο
Δημήτρης Καλοκύρης έγραψε το
Παρασάγγες Α: Ονομαστικόν, μια λημματογραφική αυτοβιογραφία, η οποία πρόκειται να ολοκληρωθεί σε δύο τόμους—ο Β τόμος βρίσκεται ήδη υπό έκδοση. Ο υπότιτλος “Ονομαστικόν” δηλώνει τη γνωστή από την αρχαιότητα αρχειακή κατάταξη ονομάτων με στόχο την εγκυκλοπαιδική επιμόρφωση. Με βάση τη λεξικογραφική μορφή του κειμένου, ο συγγραφέας συνθέτει ένα κολάζ βίων και ιδεών, που αντανακλούν το δικό του βίο και την πνευματική του καλλιέργεια. Άλλωστε ο Καλοκύρης έχει ασχοληθεί με το εικαστικό κολάζ στην πολυπράγμονα πορεία του. Υπήρξε ιδρυτής του φιλολογικού περιοδικού
Τραμ το οποίο μηνύθηκε για το πρωτοπόρο πνεύμα του σε μια άκαιρη και άκυρη στιγμή. Ύστερα ίδρυσε τα πολιτιστικά/καλλιτεχνικά περιοδικά
Χάρτης και
Τέταρτο, που είχαν καλύτερη μοίρα. Ο Καλοκύρης είναι εξαιρετικός μεταφραστής και θαυμαστής της ποίησης του ιδιοφυούς Μπόρχες.
Τα ονόματα του
Παρασάγγες Α: Ονομαστικόν αντιστοιχούν άλλοτε σε Έλληνες εικαστικούς και ποιητές των συναναστροφών του Καλοκύρη (Ακριθάκης, Αναγνωστάκης, Εγγονόπουλος, Εμπειρίκος, Κάλας, Καρούζος, Ρουκ, Χουλιάρας), άλλοτε σε κλασικούς Ευρωπαίους συγγραφείς (Βερν, Γουλφ), των οποίων οι εκκεντρικοί χαρακτήρες συνεισφέρουν ανεκδοτολογικά ή σημειολογικά στις λογοτεχνικές αναζητήσεις του ποιητή. Υπάρχουν επίσης παρατηρήσεις, σχόλια, κριτική για έννοιες όπως π.χ. η λέξη ΕΛΛΗΝΕΣ: «Μιλάμε για Ρωμιούς, δηλαδή ελληνόφωνους ορθόδοξους Ανατολίτες του βάθους». Ή απίθανες ετυμολογίες όπως οι ΑΜΑΖΟΝΕΣ: «Ορισμένοι βεβαιώνουν ότι οι Αμαζόνες ήταν Μαζόνες, δηλαδή Μασόνες Α΄τάξεως, γένους θηλυκού. Δεν αποκλείεται».
Ο Καλοκύρης είναι ένας καλός-καραβο-κύρης του φανταστικού. Ακολουθεί «χάρτες» με επινοημένες περιοχές, που προσποιούνται σοβαρές βιβλιογραφίες-βιογραφίες. Όπως λ.χ. ο κατασκευαστής ωρολογιακών μηχανισμών και καταγραφέας ήχων καμπαναριού σε πεντάγραμμα ΑΡΕΝΣ, για τον οποίο πληροφορούμαστε με σιγουριά ότι “γεννήθηκε” τον 19ο αιώνα, αλλά οι καχύποπτα ακατάσχετες λεπτομέρειες σε κάμποσες στήλες περί του ατόμου του, δίνουν διαρκώς την αίσθηση ότι ο Άρενς πατά στο κατώφλι της «Πύλης του Φανταστικού». Την έννοια εισάγει ο Καλοκύρης μαζί με το «Φανταστικό προσωπείο» στην αρχή του βιβλίου του για να περιγράψει το «αποκορύφωμα της συγγραφικής ελευθερίας». Ούτως ή άλλως, η λέξη «παρασάγγες» του τίτλου σημαίνει «μακράν» από κάτι που εννοείται ή υπάρχει. Έτσι, ο σχεδιασμός ενός χάρτη είναι «ο σχεδιασμός ενός ονείρου» όπως δηλώνει ο συγγραφέας. Ή ο φανταστικός κόσμος που διαθλάται στον πραγματικό.
Ο αναγνώστης σταδιακά διαπιστώνει ότι το ύφος του βιβλίου καθορίζεται από μια ποιητική και πνευματώδη γλώσσα, την οποία απολαμβάνει, μυούμενος σ’έναν απροσδιόριστα υπερπραγματικό κόσμο. Παρατηρεί την πραγματικότητα να προσαρμόζεται σ’ένα σχεδόν διαδραστικό παιχνίδι του νου που παίζεται ως εξής: πρώτα διαβάζω ένα όνομα που σημαίνει κάτι για μένα και μετά οδηγούμαι σε συνειρμικά μονοπάτια με οδηγό τον Καλοκύρη, έτσι ώστε, κατά τον ίδιο,“το παιχνίδι της λογοτεχνίας” να γίνει «εφαρμογή ζωής».
Ας πάρουμε το όνομα ΑΚΡΙΤΑΣ. Αρχίζει ως διεύθυνση Διγενή Ακρίτα κοντά στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας των νεανικών χρόνων του συγγραφέα, η οποία συνδέεται ως ανάμνηση με μια θεία του που έραβε νυφικά και έμενε εκεί τη δεκαετία του 60. Μετατρέπεται σε στιγμιαίο σχόλιο για τον δημοφιλή Γρίβα-Διγενή της Κύπρου της ίδιας εποχής που ενισχύει, κατά σύμπτωση, τη θύμιση της διεύθυνσης. Μεταπηδά σ’ένα ταξίδι του συγγραφέα στη Ρώμη, στο προ-Σχίσματος Εκκλησιών μοναστήρι της Grottaferrata χτισμένο το1004 μ.Χ. Εκεί ο συγγραφέας βρίσκεται με την Ελένη Καλοκύρη, προς έρευνα πρωτότυπων, εικονογραφημένων χειρογράφων, με παραλλαγές του έπους του Διγενή Ακρίτα. Του ήρωα με το θρυλικό ψευδώνυμο, που σημαίνει φύλακας ακριτικών περιοχών του Βυζαντίου, με καταγωγή από δύο γένη: Άραβα πατέρα και Ρωμιά μητέρα. Έπονται, στο ίδιο λήμμα, αυτούσιες ιστορίες με παραλλαγές της βυζαντινής-δημοτικής μας παράδοσης. Πλήθος ονομάτων παρουσιάζουν την ίδια δομή με αυτό το λήμμα. Κάτι σαν ιστορίες που γεννούν κι άλλες, κι άλλες ιστορίες με στόχο την εξερεύνιση των ατελείωτων, ποικιλότροπων δυνατοτήτων της λογοτεχνικής έκφρασης.
Ο Καλοκύρης σπεύδει να μας πει στο αυτί του εξώφυλλου, πριν ακόμα ξεφυλλίσουμε το πόνημά του ότι: «Ο συγγραφέας του βιβλίου αυτού δεν έχει εμπιστοσύνη στην κρίση του σοφού λαού ούτε σ’όσα πρεσβεύει συνήθως η κοινή γνώμη. Εδώ και σαρανταπέντε χρόνια γράφει και σχεδιάζει βιβλία με τεράστια επιτυχία στον οικογενειακό του κύκλο». Ήρθε η ώρα πια, η ίδια αυτή πολυποίκιλη, πολυπρόσωπη οικογένεια του ποιητή να μας υποδεχτεί, προσφέροντας τη θαλπωρή του αινιγματικού της μειδιάματος.
