Αποφασίζοντας πριν από δυο τρία καλοκαίρια να ξεμπλέξω με τις οθόνες και τον εθισμό μου σ’ αυτές, πέρασα το κατώφλι κεντρικού αθηναϊκού βιβλιοπωλείου. Δεν ήξερα τι ακριβώς αναζητούσα στα ράφια που λύγιζαν από συναίσθημα, «τραύμα», φαντασία, μυστήριο, γνώση - όλα τυπωμένα στο χαρτί.
Περικυκλωμένη από δεκάδες υποψήφιους αναγνώστες που αναζητούσαν ένα βιβλίο σύντροφο στις διακοπές τους, λαχτάρισα να καταδυθώ καλοκαιριάτικα στο μυαλό ενός συγγραφέα. Ποιος ή ποια θα με ξεμυάλιζε;
«Να σας βοηθήσω;», έσπευσε να με ρωτήσει ένας από την παλιά φρουρά του βιβλιοπωλείου. Είχα ήδη στυλώσει τα μάτια μου κάτω από την ταμπέλα «αστυνομική λογοτεχνία». «Ζορζ Σιμενόν έχετε διαβάσει; Ο Ωρολογοποιός του Έβερτον είναι ένα από τα πιο συγκινητικά μυθιστορήματά του». Λίγη ώρα μετά, στην αποπνιχτική ατμόσφαιρα του μετρό, διάβαζα από στο οπισθόφυλλο: «…Άραγε θα είχε ζήσει αυτή τη βραδιά διαφορετικά ή θα προσπαθούσε να την απολαύσει περισσότερο, αν είχε προβλέψει ότι ήταν η τελευταία βραδιά που περνούσε ως ευτυχισμένος άνθρωπος;».
Και ο Σιμενόν έπλασε τον Μαιγκρέ
Από εκείνο το καυτό αθηναϊκό μεσημέρι ως σήμερα, έχω διαβάσει τέσσερα ακόμη βιβλία του γαλλόφωνου Βέλγου συγγραφέα Ζορζ Σιμενόν (1903-1989), με πρωταγωνιστή τον διάσημο παριζιάνο επιθεωρητή του, Μαιγκρέ. Σας τα συστήνω ανεπιφύλακτα: Οι διακοπές με τον Μαιγκρέ, Ο Μαιγκρέ και η νεκρή κοπέλα, Αναμνήσεις του Μαιγκρέ και το περίφημο Λίμπερτυ Μπαρ. Και έχω μέλλον μπροστά μου.
Βλέπετε, ο Σιμενόν ήταν πολυγραφότατος και οι εκδόσεις Άγρα τον αγαπούν πολύ, ώστε να έχουν μεταφράσει πολλά από τα έργα του. Τα διακρίνουν μάλιστα σε «κατηγορίες»: Τα «σκληρά» μυθιστορήματα και τα μυθιστορήματα με τον επιθεωρητή Μαιγκρέ, χαρακτήρας που απέκτησε τρεις διαστάσεις όταν έγινε άγαλμα -κυριολεκτικά- και στήθηκε στο Delfzijl της Ολλανδίας. Τα αποκαλυπτήρια έγιναν από τον ίδιο τον συγγραφέα και δημιουργό του επιθεωρητή, στις 3 Σεπτεμβρίου 1966, μπροστά στους ηθοποιούς που τον είχαν ερμηνεύσει σε διάφορες ταινίες. (Ο Jean Gabin υπήρξε ο πιο κλασικός Μαιγκρέ στο σινεμά. Ακόμη προσπαθώ να βρω την ταινία του Pierre Granier-Deferre O Γάτος (1971), με συμπρωταγωνίστρια του Jean Gabin τη Simone Signoret).
Ο Σιμενόν και η ανθρώπινη ψυχή
Ο λόγος που ο συγγραφέας αυτός μου πήρε το μυαλό δεν είναι η αγάπη μου για το μυστήριο. (Στην πρώτη μου νιότη είχα διαβάσει ό,τι κυκλοφορούσε από τις εκδόσεις Λυχνάρι και έφερε την υπογραφή της Αγκάθα Κρίστι). Ο Σιμενόν δεν βάζει δηλητήριο σε πορσελάνινες τσαγιέρες, αλλά αναμοχλεύει συναισθήματα στις δυσκολεμένες ψυχές των ηρώων του. Δεν λέω ότι είναι ο Ντοστογέφσκι της αστυνομικής λογοτεχνίας, όμως δίχως πολλά λόγια και κουραστικές περιγραφές καταπιάνεται με τα πάθη της ανθρώπινης ψυχής και μελετά χαρακτήρες.
Η Αργυρώ Μακάρωφ, η συστηματική μεταφράστριά του στην ελληνική γλώσσα για τις εκδόσεις Άγρα, μας μεταφέρει πιστά τα συναισθήματα των ανθρώπων και γίνεται η ξεναγός μας στο ταξίδι στη «χώρα» του Σιμενόν.
Λεπτομέρεια βασική που με «κόλλησε» αφού πρώτα με ξάφνιασε: το πολυτονικό σύστημα, που επιλέχτηκε από τις εκδόσεις και συνταιριάζει τις δασείες και τις ψιλές με αυτά τα αναγνώσματα παλαιότερης εποχής.
