Εάν είναι μοναδικός σε κάτι ο Στίβεν Κινγκ, είναι η οξυμένη ικανότητα που διαθέτει στο να μετατοπίζει τον αναγνώστη από μία πλασματική αίσθηση ασφάλειας σε περιοχές επισφαλείς και αβέβαιες για την ανθρώπινη επιβίωση. Πρόκειται -στην ουσία- για επιμελημένες σπουδές πάνω στον τρόμο και τις ιδιαίτερες συνθήκες εμφάνισής του, με τις οποίες ο Αμερικανός συγγραφέας επιχειρεί να ανιχνεύσει εκείνες τις οδυνηρές αλήθειες που κρύβονται πίσω από την επιφανειακή τάξη των πραγμάτων.
Στην πραγματικότητα, αυτό που καταφέρνει ο Κινγκ -σε μυθιστορήματα όπως «Η Λάμψη», «Μίζερι» και «Νεκρή Ζώνη»- είναι να οδηγήσει τον αναγνώστη στη μυστική δίοδο ενός μισοσκότεινου δωματίου που μόνο εκείνος γνώριζε -εκ των προτέρων- την ύπαρξή του. Για παράδειγμα, στην περίφημη νουβέλα του με τίτλο «Μίζερι» ο συγγραφέας Πολ Σέλντον «σκοτώνει» και μάλιστα με απέραντη αγαλλίαση τη Μίζερι Τσάστεϊν, την δημοφιλή ηρωίδα των βιβλίων του που τον είχε κάνει πλούσιο και διάσημο, αλλά ταυτόχρονα έπνιγε το συγγραφικό του ταλέντο και έκανε τη δουλειά του να μοιάζει με αφόρητη αγγαρεία. Τώρα ήταν επιτέλους ελεύθερος να γράψει αυτά που πάντα επιθυμούσε.
Όμως τότε ακριβώς του συνέβη το απρόβλεπτο: ένα αυτοκινητιστικό ατύχημα σε έναν ορεινό, χιονισμένο δρόμο του Κολοράντο. Ένα ατύχημα, που τον καθήλωσε με φρικτούς πόνους σε ένα άγνωστο κρεβάτι, όχι ενός νοσοκομείου, αλλά στο απομονωμένο πάνω στο βουνό σπίτι της Αννι Γουίλκς. Για καλή του τύχη, η Αννι ήταν κάποτε νοσοκόμα και διέθετε δυνατά παυσίπονα στο σπίτι της. Αλλά ήταν και φανατική αναγνώστρια των περιπετειών της Μίζερι. Και όταν ανακαλύπτει τι είχε κάνει ο Πολ στην αγαπημένη της ηρωίδα αποφασίζει να τον εκδικηθεί. Μία εκπληκτική ιστορία τρόμου, όπου τα πάντα μπορούν να συμβούν.
«Για μένα ό,τι συμβαίνει στους χαρακτήρες καθώς εκτυλίσσεται μια ιστορία, εξαρτάται αποκλειστικά από το τι ανακαλύπτω για αυτούς καθώς προχωρώ, από το πώς αναπτύσσονται. Μερικές φορές αναπτύσσονται λίγο. Αν αναπτυχθούν πολύ, αρχίζουν να επηρεάζουν την πορεία της ιστορίας αντί να συμβαίνει το αντίστροφο» εξηγεί ο Αμερικανός συγγραφέας. Έτσι, με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η αληθοφάνεια του όλου εγχειρήματος, αφού η υπόθεση που παρακολουθούμε αλληλεπιδρά με τις εκάστοτε άγνωστες φοβίες του κεντρικού χαρακτήρα οδηγώντας σε ανατριχιαστικά απρόβλεπτες, ακραίες, αλλά και λογικοφανείς καταστάσεις.
Όπως, για παράδειγμα, συμβαίνει και στην εξαιρετική «Αστυνομία της Βιβλιοθήκης». Ένας ασφαλιστής επισκέπτεται έπειτα από πολλά χρόνια τη Δημοτική Βιβλιοθήκη και έχει μια κάπως παράξενη συνομιλία με τη βιβλιοθηκάριο, η οποία -μεταξύ σοβαρού και αστείου- τον απειλεί ότι αν καθυστερήσει την επιστροφή των δύο βιβλίων που πήρε, θα του στείλει τον «Αστυνόμο της Βιβλιοθήκης». Ο ασφαλιστής χαμογελά αμήχανα και έπειτα από δύο μέρες διαπιστώνει με έκπληξη ότι τα βιβλία δεν βρίσκονται πια στην κατοχή του, αλλά έχουν χαθεί! Και η διεστραμμένη, απόκοσμη βιβλιοθηκάριος, τηρεί κατά γράμμα την υπόσχεσή της, ξαναζωντανεύοντας τις πιο μύχιες φοβίες της παιδικής του ηλικίας. Εδώ έχουμε μία τυπική ιστορία του Κινγκ όπου η αντιστροφή των καταστάσεων επιβάλλεται περίπου νομοτελειακά και ο ήρωας, ένας συνηθισμένος άνθρωπος, μετατρέπεται σε έρμαιο ασυνήθιστων και εφιαλτικών γεγονότων.
Αλλά, στο μυθιστόρημα «Σάκος με κόκαλα» (1998), ο Στίβεν Κινγκ απομακρύνεται από τις πιο κλασικές μορφές τρόμου για να παραδώσει ένα έργο όπου κυριαρχεί η μελαγχολία, η λογοτεχνική αυτοαναφορικότητα και –πάνω απ’ όλα- το υπαρξιακό βάθος. Ο κεντρικός χαρακτήρας, Μάικ Νούναν, είναι συγγραφέας με σημαντική επιτυχία, που πέφτει σε δημιουργικό μπλοκάρισμα και σε συναισθηματικό κενό, έπειτα από τον αιφνίδιο θάνατο της συζύγου του, Τζο. Ανίκανος να γράψει και καταβεβλημένος από ψυχοσωματικά συμπτώματα, αποσύρεται στο εξοχικό τους στη λίμνη Νταρκ Σκορ, στη μικρή πόλη του Μέιν. Εκεί όμως δεν θα βρει απλώς κάποιας μορφής ανακούφιση ή έμπνευση: θα βρει την αλήθεια για το παρελθόν – τόσο το δικό του όσο και της περιοχής.
image description
Στίβεν Κινγκ
Σάκος με κόκαλα
Μετάφραση: Γεωργία Οικονομοπούλου
Εκδόσεις: Κλειδάριθμος
Σελίδες: 704
Εδώ, χρησιμοποιεί την τεχνική του αργού χτισίματος της ατμόσφαιρας. Δεν σε τρομάζει από την πρώτη σελίδα, αλλά σε υπνωτίζει με μια μελαγχολική αφήγηση για την απώλεια και τις αναμνήσεις. Το πρώτο μέρος του βιβλίου δεν βασίζεται σε εξωτερικά τρομακτικά γεγονότα, αλλά στο εσωτερικό κενό του πρωταγωνιστή: στην έλλειψη δημιουργικότητας, την ξαφνική απώλεια της συζύγου, την αναζήτηση κάποιας εξήγησης για όλα αυτά.
Στη συνέχεια, η πλοκή εμπλουτίζεται με την ιστορία της Σάρα Τάιντλι, μιας μαύρης τραγουδίστριας της δεκαετίας του 1930 που υπέστη βιασμό και δολοφονήθηκε από τους ισχυρούς της περιοχής – ένα έγκλημα που σβήστηκε από την ιστορία και τη συλλογική συνείδηση. Η εισαγωγή αυτής της ιστορίας δίνει πολιτικές διαστάσεις στο μυθιστόρημα: το παρελθόν δεν είναι ποτέ παρελθόν όταν μένει ατιμώρητο! Η παρουσία της Σάρα ως φάντασμα δεν ζητά απλώς εκδίκηση, αλλά αναγνώριση – το δικαίωμα στη μνήμη. Ο συγγραφέας εδώ αγγίζει κοινωνικά ζητήματα που δεν είναι τόσο εμφανή σε άλλα έργα του: φυλετικές διακρίσεις, ταξικά προνόμια, η αλαζονεία της εξουσίας σε μικρές κοινότητες. Και το κάνει χωρίς τον παραμικρό διδακτισμό – μέσα από την πλοκή.
Αναμφίβολα, πρόκειται για το πιο αυτοαναφορικό έργο του: Ο πρωταγωνιστής είναι συγγραφέας, όπως ο ίδιος, και το πρόβλημα της δημιουργίας (ή της αδυναμίας της) είναι κεντρικό: Ο Κινγκ διερευνά την έννοια της λογοτεχνικής πατρότητας, της έμπνευσης, της ευθύνης ενός καλλιτέχνη απέναντι στους άλλους και στον εαυτό του. Κατά τα άλλα, το βιβλίο μπορεί να διαβαστεί σαν ένα εσωτερικός μονόλογος, με πολλές λογοτεχνικές αναφορές, διαλείμματα αναπόλησης και εκτενείς περιγραφές, μέσα από μια αφήγηση ώριμη, αργή, ενδοσκοπική, ενίοτε σπαρακτική. Είναι ένα μυθιστόρημα πένθους, ενοχής και αποκατάστασης. Και, βέβαια, δεν συγκαταλέγεται στα πιο τρομακτικά βιβλία του – είναι, όμως, από τα πιο προσωπικά, λυρικά και κοινωνικά συνειδητοποιημένα. Μια ιστορία όπου το μεταφυσικό συναντά το ψυχολογικό και ο τρόμος παίρνει μία άλλη μορφή: γίνεται τελικά η συνειδητοποίηση, όσων δεν ειπώθηκαν ποτέ...
ΒΙΒΛΙΑ ΣΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ
Darktown
Μετάφραση: Χίλντα Ππαδημητρίου
Εκδόσεις: Πόλις
Σελίδες: 455
Χάρη σε μια σειρά ομοσπονδιακών νόμων που στοχεύουν να περιορίσουν τις φυλετικές διακρίσεις, η Αστυνομική Διεύθυνση της Ατλάντας -μιας διαβόητης για τον ρατσισμό της Νότιας Πολιτείας των Η.Π.Α. το 1948- αναγκάζεται να προσλάβει τους πρώτους οκτώ μαύρους αστυνομικούς της: ανάμεσά τους, και οι Λούσιους Μπογκς και Τόμι Σμιθ. Και, βέβαια, οι νεοδιορισμένοι αστυνομικοί έρχονται αντιμέτωποι με τη βαθιά εχθρότητα των λευκών συναδέλφων τους: απαγορεύεται να προσάγουν λευκούς υπόπτους, να οδηγούν περιπολικό ή να εμφανίζονται στα κεντρικά της αστυνομίας. Όταν ο Μπογκς και ο Σμιθ βρίσκουν νεκρή μια μαύρη κοπέλα την οποία είχαν δει πρόσφατα στο αυτοκίνητο ενός λευκού, υποψιάζονται ότι πίσω από τον φόνο κρύβονται λευκοί αστυνομικοί. Πρόκειται για ένα συναρπαστικό και ευφυές νουάρ μυθιστόρημα, με εξαιρετικά δομημένη πλοκή, το οποίο θίγει καίρια ηθικά και κοινωνικά ζητήματα και διερευνά τα διαχρονικά θέματα της φυλετικής καταπίεσης, της επιβολής του νόμου και της άνισης απονομής της δικαιοσύνης.
Μέσα χρώμα
Εκδόσεις: Loggia
Σελίδες: 144
Η συγκεκριμένη νουβέλα βασίζεται σε αληθινά και επινοημένα περιστατικά από τη ζωή του ζωγράφου Μάνου Μαρκαντωνάκη. Επιστολές, συνεντεύξεις, πραγματικές ή κατασκευασμένες, και μονόλογοι της αδερφής του Λένας, φωτίζουν από διαφορετικές σκοπιές το πέρασμα του χρόνου, την κοινή αλλά και την προσωπική τους ζωή, όσο αυτή κράτησε. Με επίκεντρο την περίοδο των σπουδών του Μαρκαντωνάκη στο Λονδίνο και τη ζωγραφική του πορεία κατά τις δεκαετίες του '80 και '90 στην Ελλάδα, ο Τσιμπούκης παρακολουθεί την περιπέτεια της τέχνης: τη σύλληψη της καλλιτεχνικής ιδέας, την αγωνία της πραγμάτωσης, την αμφιβολία, το τίμημα της αναγνώρισης, το εκκρεμές της εσωτερικής δημιουργικής διαδικασίας από τον θρίαμβο ως την αποτυχία και από την επιτυχία μέχρι το εκκωφαντικό κενό της αποσιώπησης.
Αφρική, μια εισαγωγή
Μετάφραση: Νεκτάριος Καλαϊτζής
Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
Σελίδες: 656
Στη δυτική κοινή γνώμη, στην Ευρώπη και ιδίως την Αμερική, το αφήγημα που κυριαρχεί σχετικά με την Αφρική είναι μονοδιάστατο: πρόκειται για μια ήπειρο που αντιμετωπίζεται συλλήβδην ως συνώνυμο της ακραίας φτώχειας, της οικονομικής υστέρησης, της εστίας ασθενειών όπως το AIDS και ο Έμπολα, που απειλούν όλο τον πλανήτη, της πολιτικής βίας, των εμφυλιοπολεμικών συγκρούσεων. Το αφήγημα αυτό, κατάλοιπο εν μέρει μιας αποικιοκρατικής αντίληψης, έχει ως βασικό του έρεισμα την άγνοια και την άκριτη αναπαραγωγή στερεοτύπων από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης σε παγκόσμιο επίπεδο. Με την εξαίρετη εισαγωγική του μελέτη ο καθηγητής αφρικανικών σπουδών Eustace Palmer, με καταγωγή από τη Σιέρρα Λεόνε, επιχειρεί να αναιρέσει αυτό το μονοδιάστατο αφήγημα συνθέτοντας ένα μεγάλο «εγκυκλοπαιδικό» πανόραμα της άγνωστης, ουσιαστικά, ηπείρου: περιγράφει τα πολιτικά και κοινωνικά συστήματα, αναλύει την οικονομία, τα περιβαλλοντικά και υγειονομικά προβλήματα, την εκπαίδευση, τη θρησκεία, την τέχνη και τη λογοτεχνία. Η προσιτή και εύληπτη πραγμάτευσή του, χωρίς εξιδανικεύσεις και ωραιοποιήσεις, βοηθά τον αναγνώστη να εξοικειωθεί με το παρελθόν και το παρόν της αφρικανικής ηπείρου, αναδεικνύοντας έναν κόσμο πολυσύνθετο και δυναμικό, που πλέον διεκδικεί τον δικό του ιδιαίτερο ρόλο στον πολυπολικό κόσμο του 21ου αιώνα.
Η οργή των μικρών ανθρώπων
Εκδόσεις: Πατάκη
Σελίδες: 608
Νοέμβριος 1824. Μπορεί η δολοφονία ενός εικοσιτετράχρονου στρατιωτικού να αλλάξει την πορεία μιας χώρας; Ενώ η επανάσταση βράζει στον Μοριά, σκοτεινά πάθη, ανομολόγητοι έρωτες και μυστικές διεκδικήσεις καταστρέφουν τα ιδανικά κι οδηγούν σε εμφύλιο πόλεμο που ανατρέπει τα δεδομένα. Η ύπουλη δολοφονία του Πάνου, πρωτότοκου γιου του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, που προοριζόταν για κυβερνήτης της νέας χώρας, πυροδοτεί την οργή των μικρών ανθρώπων.
Ο πατέρας του παίρνει την κατάσταση στα χέρια του και ψάχνει τον δολοφόνο. Στην πορεία του, θα γυρίσει στο παρελθόν και θα ξαναζήσει τα γεγονότα της επανάστασης με διαφορετικό τρόπο. Ποιος είναι ο δολοφόνος και πόση συμμετοχή έχει η Ευρώπη σε αυτή τη δολοφονία; Γιατί δεν έπρεπε η νέα χώρα να κυβερνηθεί από Έλληνα, και ιδιαίτερα από έναν επαναστάτη; Η οδύσσεια της αποκάλυψης του δολοφόνου του Πάνου, μέσα από συνεχείς ανατροπές, θα ρίξει νέο φως στα γεγονότα αλλά και στην ίδια την πολύπτυχη προσωπικότητα του πατέρα του.
