Απέδειξε περίτρανα ότι μία αστυνομική ιστορία που περιγράφει μία κλοπή ή ένα φόνο, μπορεί να είναι -παράλληλα- και ένα σημαντικό λογοτεχνικό έργο το οποίο μάλιστα θα εσωκλείει τη μυθολογία της σύγχρονης μεγάλης πόλης, αλλά και την ποίηση του τοπίου της. Ο λόγος για τον σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ (1859- 1930) που επέβαλε με το έργο του τον αρχετυπικό ιχνηλάτη του εγκλήματος, το θρυλικό ντετέκτιβ Σέρλοκ Χολμς.
Εκείνος μαζί με τον πιστό συνεργάτη του δόκτορα Γουάτσον θα εμπλακούν σε πολυάριθμες ιστορίες μυστηρίου και θα βρεθούν -κατ’ επανάληψη- στο κέντρο ενός παράτολμου φονικού παιχνιδιού, με φόντο πάντοτε την ομιχλώδη ατμόσφαιρα του Λονδίνου της βικτωριανής Αγγλίας που μόλις καταφέρνει να την χρωματίζει το αμυδρό φως του γκαζιού.
Το πρώτο έργο του πρωτοπόρου της αστυνομικής λογοτεχνίας που καθιέρωσε τον ανεπανάληπτο ντετέκτιβ είναι η «Σπουδή σε κόκκινο» (1887), ένα έργο που συνδυάζει υποδειγματικά την εξιχνίαση ενός φόνου με την παρουσίαση του χαρακτήρα, της ζωής και του τρόπου σκέψης του πρωταγωνιστή. Ένα έργο-σταθμός στην αστυνομική λογοτεχνία, αλλά και μία ανατριχιαστική υπόθεση φόνου, έρωτα και εκδίκησης. «Υπάρχει το κόκκινο νήμα του φόνου μέσα στο άχρωμο κουβάρι της ζωής, και το καθήκον μας δεν είναι άλλο από το να το ξεμπλέξουμε, να το απομονώσουμε και να φέρουμε στο φως», λέει χαρακτηριστικά αυτός ο ιδιόρρυθμος διώκτης του εγκλήματος και λίγο μετά -μπροστά στα έκπληκτα μάτια του Γουάτσον- αρχίζει να το ξετυλίγει, εντυπωσιάζοντας εξαρχής με τις απίστευτες μεθόδους της έρευνάς του.
Σέρλοκ Χολμς: Φόνος στο μπαλέτο
Μετάφραση: Χρήστος Μπαρουξής
Εκδόσεις: Ελληνικά γράμματα
Σελίδες: 300
Και αυτό έμελλε να συνεχιστεί επί μακρόν, μέσα από καταπληκτικά διηγήματα και μυθιστορήματα -όπως «Το σημάδι των τεσσάρων» και το «Σκυλί του Μπάσκερβιλ»- που θα ολοκλήρωνε ο Κόναν Ντόιλ δημιουργώντας ένα συναρπαστικό θέατρο δράσης όπου η γεωμετρία του εγκλήματος ξεδιπλώνεται αμείλικτα, συμπαρασύροντας τον αναγνώστη στην αλληλουχία των γεγονότων της. Πάντως, εάν υπάρχει κάτι που ακόμη και σήμερα προκαλεί το ενδιαφέρον σε σχέση με το δαιμόνιο ντετέκτιβ και τις μεθόδους του, αυτό είναι η αποθέωση της εξειδίκευσης: ο Χολμς είναι ο πλέον ειδικός στη δίωξη της εγκληματικής συμπεριφοράς, ο οποίος συγκεντρώνει στο μυαλό του μόνο τις γνώσεις που πιστεύει ότι θα του φανούν χρήσιμες.
Όπως λέει ο ίδιος, ο εγκέφαλος μας είναι σαν μία σοφίτα και αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι να επιλέξουμε προσεκτικά το πώς θα τη διαμορφώσουμε, «επιπλώνοντάς» την μόνο με τις εκάστοτε χρήσιμες γνώσεις. Ακολούθως, ο Χολμς αγνοεί βασικά πράγματα: δεν ασχολείται καθόλου με τη φιλοσοφία, τη λογοτεχνία, την αστρονομία, αλλά στον τομέα της βοτανολογίας γνωρίζει αρκετές λεπτομέρειες, ενώ ξέρει να ξεχωρίσει τα δηλητήρια με ευκολία. Επίσης, φαίνεται ότι γνωρίζει όλα τα εγκλήματα του αιώνα του με κάθε λεπτομέρεια. «Δεν υπάρχει τίποτα καινούργιο Γουάτσον. Ολα έχουν συμβεί πριν από σένα. Κανένα έγκλημα δεν είναι καινούργιο» αναφέρει συχνά. Αλλά η πιο εντυπωσιακή, ίσως, συνεισφορά του Σέρλοκ Χολμς είναι ότι υπογράμμισε -με έναν τρόπο ιδιαίτερα εμφατικό- τη σημασία της λογικής, σε μια εποχή όπου αυτό κάθε άλλο παρά ήταν αυτονόητο.
Η περίφημη εμμονή του στην επαγωγική μέθοδο, στην παρατήρηση, στη διασταύρωση των στοιχείων, μέσα -πάντα- από δεξιοτεχνικές ιστορίες μυστηρίου, επανέφερε στο προσκήνιο την ανάγκη προσκόλλησης στη λογική και όχι στις κάθε λογής προκαταλήψεις. Και όλα αυτά, σε μια συγκυρία όπου η αναζήτηση -κατά περίσταση- της σωστής μεθόδου, καθώς και η ανάγκη για εξειδίκευση στην εργασία, γινόταν επιτακτικότερη από ποτέ.
Σε κάθε περίπτωση, ο σερ Άρθουρ Κόναν Ντόιλ πρωτοτύπησε στην προσπάθειά του να τονίσει τόσο τις σκοτεινές πτυχές των ιστοριών του όσο και τις κοινωνικές παραμέτρους τους. Ως εκ τούτου, ο Χολμς ενόσω βρίσκεται αντιμέτωπος με γρίφους των οποίων η λύση δεν είναι ανώδυνη, κινείται μέσα σε ένα απολύτως αληθοφανές περιβάλλον, την κοινωνία της εποχής του, η οποία φιλοτεχνείται με μια θαυμαστή και άκρως λεπτομερειακή απεικόνιση των συνθηκών και των επιπτώσεών τους στις συμπεριφορές.
Δεν είναι, λοιπόν, περίεργο το γεγονός ότι ο Σέρλοκ Χολμς ταυτίστηκε με μια ολόκληρη εποχή, αλλά και απομακρύνθηκε σε τέτοιο βαθμό από το δημιουργό του, ώστε να θεωρείται -τρόπον τινά- αυθύπαρκτος. Αυτήν ακριβώς την ιδιαιτερότητα του πιο διάσημου ντετέκτιβ όλων των εποχών αξιοποιεί απολύτως ο Nick Kyme στο «Σέρλοκ Χολμς: Φόνος στο μπαλέτο», δημιουργώντας μία νέα ιστορία στα πρότυπα και τις προδιαγραφές του Κόναν Ντόιλ - με πλήρη σεβασμό στον πρωτοπόρο του αστυνομικού μυθιστορήματος, αλλά και περισσή ευρηματικότητα στην μυθοπλασία.
Πρόκειται για μία φρέσκια και ανανεωτική προσέγγιση στο κλασικό σύμπαν του Άρθουρ Κόναν Ντόιλ, συνδυάζοντας τον γνώριμο λογικό ορθολογισμό του Χολμς με μια κοσμοπολίτικη, σχεδόν θεατρική ατμόσφαιρα. Ο Kyme, γνωστός κυρίως για τη δουλειά του στη λογοτεχνία του φανταστικού, αποδεικνύει ότι διαθέτει εξαιρετική ικανότητα να μεταφέρει το ύφος και την ψυχή του κλασικού ντετέκτιβ, ενώ παράλληλα προσθέτει τη δική του διακριτική πινελιά.
Η υπόθεση περιστρέφεται γύρω από τον μυστηριώδη θάνατο μιας διάσημης μπαλαρίνας στο Λονδίνο της βικτωριανής εποχής. Ο Χολμς και ο αφοσιωμένος του σύντροφος, Δρ. Γουάτσον, καλούνται να ερευνήσουν μια σειρά από περίεργα στοιχεία που περιβάλλουν τον φόνο: κρυμμένες αντιζηλίες στο θίασο, σκοτεινά μυστικά των πρωταγωνιστών και μια σκιά συνωμοσίας που μοιάζει να ξεπερνά τα στενά όρια του θεάτρου. Ο Kyme χτίζει με δεξιοτεχνία ένα πολυεπίπεδο μυστήριο, όπου τίποτα δεν είναι όπως φαίνεται και κάθε μικρή λεπτομέρεια αποκτά σημασία.
Το μεγαλύτερο πλεονέκτημα του βιβλίου είναι η πιστή αναπαράσταση της φωνής και της μεθόδου του Σέρλοκ Χολμς. Οι αναλυτικές παρατηρήσεις, ο φορμαλισμός της σκέψης του και η αξιομνημόνευτη ικανότητά του να συνδέει το ασήμαντο με το ουσιώδες αποδίδονται με τέτοια ακρίβεια, ώστε ο αναγνώστης νιώθει ότι βρίσκεται ξανά στις σελίδες του Ντόιλ. Παράλληλα, ο Γουάτσον λειτουργεί ως ζεστή, ανθρώπινη αντίστιξη, περιγράφοντας με ευαισθησία και αμεσότητα τα γεγονότα.
Ο Kyme χειρίζεται με μαεστρία τη θεατρικότητα του χώρου του μπαλέτου, αναδεικνύοντας την ομορφιά αλλά και την πίεση που κρύβεται πίσω από τη σκηνή - ζήλια, φιλοδοξίες, καλλιτεχνικοί ανταγωνισμοί και προσωπικές τραγωδίες. Το μυστήριο εξελίσσεται με ρυθμό που κρατά τον αναγνώστη σε αγωνία μέχρι την τελική αποκάλυψη, η οποία είναι ικανοποιητική, λογική και ακριβώς όσο απροσδόκητη χρειάζεται. Συνολικά, το «Φόνος στο μπαλέτο» είναι μια απολαυστική, προσεγμένη περιπέτεια του Σέρλοκ Χολμς που θα ικανοποιήσει τόσο τους λάτρεις των κλασικών ιστοριών όσο και όσους αναζητούν ένα καλογραμμένο αστυνομικό ανάγνωσμα με καλλιτεχνικό φόντο. Αλλά, πάνω απ’ όλα, είναι ένα ενδιαφέρον εγχείρημα που ανασυνθέτει εντυπωσιακά τις κοινωνικές και πολιτικές συνθήκες μιας ολόκληρης εποχής, υποφωτισμένης και γεμάτης μυστήριο - η οποία ακόμα σαγηνεύει...
ΒΙΒΛΙΑ ΣΤΗ ΒΙΤΡΙΝΑ
Η ώρα του λύκου
Μετάφραση: Κρυστάλλη Γλυνιαδάκη
Εκδόσεις: Μεταίχμιο
Σελίδες: 470
Όταν ένας έμπορος όπλων πέφτει νεκρός στους δρόμους της Μινεάπολης, όλα τα στοιχεία οδηγούν σε έναν μοναχικό λύκο, έναν ελεύθερο σκοπευτή που έχει εξαφανιστεί χωρίς να αφήσει ίχνη. Όταν ο σκοπευτής χτυπά ξανά, δεν πιστεύουν ότι αυτό το θύμα θα είναι το τελευταίο και καλούν τον αντικομφορμιστή ντετέκτιβ Μπομπ Οζ για να εξιχνιάσει την υπόθεση. Ο Μπομπ αρνείται να ακολουθήσει τις οδηγίες του αρχηγού της αστυνομίας, γιατί υπάρχει κάτι που του θυμίζει μια υπόθεση που θα προτιμούσε να ξεχάσει. Και καθώς ο αριθμός των θυμάτων αυξάνεται, υποψιάζεται ότι συμβαίνει κάτι ακόμα πιο σκοτεινό. Όσο πιο κοντά φτάνει στην αλήθεια τόσο πιο πολύ αναστατώνεται. Γιατί αυτός ο κατά συρροήν δολοφόνος του θυμίζει κάποιον επικίνδυνο: τον εαυτό του! Στην «Ώρα του λύκου», ο Τζο Νέσμπο τοποθετεί τη δράση στις μεσοδυτικές πολιτείες της Αμερικής του 2016. Ένα σκληρό μυθιστόρημα με το καλύτερο στιλ του διάσημου Νορβηγού συγγραφέα, σε μια Αμερική που βρίσκεται στο χείλος του γκρεμού.
Ζήτω η Άγκαθα Κρίστι
Εκδόσεις: Πατάκη
Σελίδες: 194
Η Πολυξένη, συνταξιούχος του ΙΚΑ, 75 χρονών, είναι ζωντοχήρα, μητέρα μιας κόρης που ζει στην Αγγλία, ζει στο Σούνιο και καθημερινά κάνει μια μοναχική βόλτα στην παραλία. Μια μέρα το κύμα ξεβράζει τη σορό ενός άνδρα. Αυτόπτες μάρτυρες επίσης ένας γοητευτικός δημοσιογράφος, φέρελπις συγγραφέας, ο οποίος προσπαθεί, ματαίως, να βάλει σε μια τάξη το υλικό του μυθιστορήματος που θέλει να γράψει για τον Αιγέα, καθώς και δύο αστυνομικοί. Τα τέσσερα αυτά πρόσωπα, άνθρωποι με τα μυστικά και τις πληγές τους, διασταυρώνονται τυχαία (ή, ίσως, όχι και τόσο τυχαία) με αφορμή αυτό το έγκλημα. Η πολυβραβευμένη Μάρω Δούκα γράφει ένα μυθιστόρημα που δείχνει πώς κάθε άνθρωπος είναι και μια σύνθετη υπόθεση, ένας δυσεπίλυτος γρίφος με πολλά αόρατα νήματα - είτε πρόκειται για μια ζωή σαν από βιβλίο του Ντοστογιέφσκι, του Καμί ή του Προυστ είτε σαν γραμμένη από την πένα του Γιάννη Μαρή ή της «βασίλισσας του εγκλήματος» Άγκαθα Κρίστι.
Πέρα από τη συναίνεση
Εκδόσεις: Πόλις
Σελίδες: 184
Το 2032, δεκαπέντε χρόνια μετά το #MeToo, η συναίνεση έχει καθιερωθεί ως κανόνας κάθε σεξουαλικής σχέσης. Είναι πια σαφές πως το «όχι» σημαίνει όχι. Η έννοια, όμως, του «ναι» παραμένει ανεξερεύνητη. Η συνάντηση δύο αντρών, του Ενζό και του Εμίλ, διαταράσσει τη γαλλική κοινωνία, υποχρεώνοντάς τη να αναθεωρήσει τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβάνεται τη συναίνεση. Όλα φαίνεται να τους χωρίζουν: oι ρίζες τους, οι αξίες τους, οι προσανατολισμοί τους. Ο Ενζό υπερασπίζεται μια συντηρητική ανδροπρέπεια, ενώ ο Εμίλ διεκδικεί μια queer ταυτότητα. Κι όμως, οι μύχιες επιθυμίες τους συγκλίνουν. Και οι δύο επιθυμούν τη βία: ο ένας να την ασκεί, ο άλλος να την υφίσταται. Ώσπου, μια μέρα, η σχέση τους γίνεται αντικείμενο δημόσιας συζήτησης και πυροδοτεί ένα νέο κοινωνικό κίνημα, το #BeyondConsent. Αυτό το βαθιά πολιτικό μυθιστόρημα αντανακλά σαν καθρέφτης τους δύο άντρες, αλλά και έναν τρίτο πρωταγωνιστή: την κοινή γνώμη, όπως αυτή εκφράζεται στα σύγχρονα μέσα επικοινωνίας και κοινωνικής δικτύωσης. Μέσω μιας υβριδικής τεχνοτροπίας, εξερευνώνται τα τυφλά σημεία της συναίνεσης και οι αντιφάσεις της επιθυμίας, και τίθεται το καίριο ερώτημα τι σημαίνει να είσαι άντρας σήμερα. Όταν το «ναι» δεν αρκεί για να προσφέρει την επιθυμητή και υποσχόμενη ελευθερία, ίσως η λογοτεχνία μάς παρακινήσει να την ανακτήσουμε, κλονίζοντας τις βεβαιότητές μας. Ο Ευάρεστος Πιμπλής, συστήνεται με θέρμη στο αναγνωστικό κοινό μέσα από ένα φιλόδοξο μυθιστόρημα που εστιάζει σε θέματα που αφορούν την επιθυμία, την ελευθερία, την ταυτότητα του φύλου, τη σεξουαλικότητα.
Η μανία με την Άνοιξη
Εκδόσεις: Τόπος
Σελίδες: 368
1965, Ιούλιος: Σ’ ένα απομονωμένο νησί του Αιγαίου, που παλιότερα αποτελούσε τόπο εξορίας πολιτικών κρατουμένων, καταφθάνει η αισθαντική Φλώρα ζητώντας να ξεφύγει από την εμπλοκή της με πολιτικά πρόσωπα της ταραγμένης προδικτατορικής περιόδου. (Πρόκειται για τη νέα γυναίκα που ενέπνευσε την ομώνυμη ηρωίδα στη «Χαμένη Άνοιξη» του Στρατή Τσίρκα.) 2000, Αύγουστος: Μια παρέα τεσσάρων Αθηναίων έρχεται στο ίδιο νησί για διακοπές. Τα μέλη της διαπιστώνουν ότι οι κάτοικοι ζούνε κάπως παράξενα: ο ρυθμός της καθημερινότητας είναι απελπιστικά αργός και τα τοπικά προβλήματα συζητώνται εν θερμώ σ’ έναν γυναικείο Συνεταιρισμό που, εκ πρώτης όψεως, θυμίζει σοβιέτ. Μία γυναίκα (με λίγους συντρόφους της) φαίνεται να ελέγχει όλο αυτό το σύστημα: η εξηντάχρονη Φλώρα. Μεταξύ των μελών της αθηναϊκής παρέας και ορισμένων ντόπιων αναπτύσσονται σχέσεις φιλικές, ερωτικές αλλά και πολιτικές. Το μυθιστόρημα κυκλοφόρησε πρώτη φορά το 2006 και σε δεύτερη έκδοση το 2009. Η παρούσα έκδοση είναι εκ βάθρων αναθεωρημένη και επεξεργασμένη από τον συγγραφέα – ένα μυθιστόρημα που 20 χρόνια μετά διατηρεί έντονο το δυναμισμό και τη φρεσκάδα του.
