Μια οικογένεια αιωρείται ανάμεσα στη συντροφικότητα και το διαζύγιο στη νέα ταινία The Love That Remains, την πρώτη του Χλίνουρ Πάλμασον μετά το θρίαμβο του Godland, που επίσης είχε κάνει πρεμιέρα στο Φεστιβάλ Καννών και χάρισε στον ισλανδό σκηνοθέτη μια στρατιά από καινούργιους θαυμαστές σε όλο τον κόσμο και βρέθηκε στην shortlist της κατηγορίας του διεθνούς Όσκαρ το 2022. Εδώ, ο Πάλμασον επανενώνεται με τα τρία αληθινά του παιδιά και, μαζί με τους ηθοποιούς Σβένιρ Γκούννασον και Σάγκα Γκαροασντότιρ στους ρόλους των γονιών τους, παρακολουθεί μία χρονιά από τη ζωή τους στον απόηχο του χωρισμού, με όλες εκείνες τις στιγμές απελπισίας, χαράς και σουρεαλισμού που μπορούν να χαρακτηρίσουν μια οικογένεια στην άκρη του κόσμου, σε καθημερινή επαφή με τη φύση και με καλλιτεχνικές διεξόδους. Η Popaganda συνάντησε τον σκηνοθέτη μια μέρα μετά την πρεμιέρα της ταινίας του στις Κάννες.
Τι προσπαθούσατε να κάνετε με αυτή την ταινία;
Νομίζω ότι εξερευνούσα ένα ζευγάρι—έναν άντρα, μια γυναίκα—μια οικογένεια, παιδιά, ζώα, κι επίσης τη σχέση ενός κόκορα με μια κότα. Προσπαθούσα να εμβαθύνω στις βασικές ανάγκες και επιθυμίες μας, στην πρωτόγονη φύση μας. Δεν υπήρχε κάποια προσχεδιασμένη ιδέα. Πραγματικά απλώς εξερευνούσα αυτή την οικογένεια και ό,τι υπήρχε γύρω της. Έχω κότες, οπότε τις μελετούσα. Έχω και έναν σκύλο, και τον μελετούσα κι αυτόν. Ήταν σαν να δημιουργούσα έναν κόσμο, και οι κότες με τον κόκορα ήταν μέρος αυτού του κόσμου. Προσπαθούσα να καταλάβω πώς συνδέονται με την ιστορία και, προς μεγάλη μου έκπληξη, καθώς έγραφα, συνδέθηκαν πολύ περισσότερο απ’ ό,τι περίμενα, σε ένα πολύ πρωτόγονο επίπεδο, το οποίο πραγματικά απόλαυσα. Ήταν και για μένα έκπληξη. Όταν ο κόκορας μπήκε στο σπίτι, εξεπλάγην. Αλλά ήταν πολύ διασκεδαστικό.
Πώς δουλέψατε με τα στοιχεία μαγικού ρεαλισμού; Ήταν εκεί από την αρχή ή εμφανίστηκαν στη συνέχεια;
Νομίζω επειδή η εναρκτήρια σκηνή της ταινίας, με τη ζεστή στέγη που ανεβαίνει, γυρίστηκε το 2017, η ταινία αυτή ετοιμαζόταν για πολύ καιρό, αλλά μόνο αποσπασματικά. Οπότε ο μαγικός ρεαλισμός είναι απλώς αποτέλεσμα του ότι προσπαθώ να είμαι παιχνιδιάρης και να αφήνω την ταινία να κάνει αυτό που θέλει. Μερικές φορές κάνεις χαζά πράγματα ή κάτι που είναι αυθόρμητη σκέψη, και ήθελα να το ακολουθήσω και να δω τι θα γίνει. Όπως είπε ο Άλεν Γκίνσμπεργκ: «Πρώτη σκέψη, καλύτερη σκέψη». Νομίζω ότι κι αυτός ξαναέγραφε, όπως έκανα κι εγώ. Ξαναέγραψα πολλά [στο σενάριο]. Αλλά το ότι είχα πολύ χρόνο να τη γυρίσω και να την αναπτύξω, μου επέτρεψε να αντιδρώ στο υλικό. Αν γύριζα κάτι, όταν το εμφάνιζα και έπαιρνα πίσω το υλικό, το έβλεπα και απλώς αντιδρούσα σε αυτό και συνέχιζα να γράφω. Είναι μια ταινία πολύ αντιδραστική. Αν συμβεί κάτι, είναι συχνά η αντίδρασή μου σε αυτό. Είναι διαφορετική από την προηγούμενή μου.
Μπορείτε να μας μιλήσετε για τη χρήση προϋπάρχοντος υλικού, εικόνων που ήδη υπήρχαν;
Είχα την αίσθηση ότι ο χρόνος περνάει πολύ γρήγορα. Όταν γύρισα πίσω, ένιωθα ότι συνέβαιναν τόσα πολλά γύρω μου και όλα κυλούσαν τόσο γρήγορα που δεν μπορούσα να τα προλάβω. Τα παιδιά μεγάλωναν, σχεδόν τα έβλεπες να μεγαλώνουν. Σκέφτηκα: «Ωχ, πρέπει να το καταγράψω αυτό πριν μεγαλώσουν πολύ, πριν φύγουν από τη φωλιά». Έτσι αγοράσαμε μια κάμερα 35mm, και την είχα πάντα μαζί μου στο αυτοκίνητο. Όταν έβλεπα κάτι που με άγγιζε, το κατέγραφα. Πολλές από τις πρώτες εικόνες σε αυτή την ταινία είναι υπολείμματα φιλμ από το Godland—απομεινάρια ρολών. Τα φόρτωνα και τραβούσα τον ουρανό ή κάτι παρόμοιο και μετά χρησιμοποιούσα αυτά για να σχηματίσω το σενάριο. H ταινία είναι πολύ “σπιτική”.
Είπατε ότι η ιδέα προέκυψε από το ότι νιώθατε πως τα παιδιά σας μεγάλωναν γρήγορα και ότι ο χρόνος περνά. Η ταινία μιλά και για τη πατρότητα. Πώς σχετίζεται αυτό με εσάς;
Νομίζω πως σχετίζεται με τη δημιουργία ενός κόσμου. Καμιά φορά νιώθεις πως ο κόσμος καταρρέει—ειδικά σήμερα. Και αυτό χρωματίζει την ταινία. Αν προσπαθείς να πεις μια ιστορία για την οικογένεια, πραγματικά χρειάστηκα να φτιάξω μια “φούσκα,” έναν κόσμο. Η πατρότητα σχετίζεται με το να προστατεύεις κάτι, να φροντίζεις, να παρέχεις. Δεν λέω ότι η ταινία είναι ακριβώς γι’ αυτό, αλλά όλοι έχουμε ρόλους. Ο παλιός ρόλος του πατέρα είναι να φοράει πανοπλία και να φροντίζει τους πάντες. Εγώ ήθελα να εξερευνήσω τι σημαίνει αυτό σήμερα. Είναι διαφορετικό; Ελπίζω να μην κατέληξα κάπου, ήθελα να παραμείνει ανοιχτό. Τι σημαίνει να είσαι άντρας σήμερα; Γυναίκα; Πατέρας; Δουλεύω με τα παιδιά μου, οπότε είναι πολύ φυσικό. Δεν χρειάζεται να προσποιηθώ. Είναι εύκολο να τους πω: «Δεν το πίστεψα αυτό, μπορείς να το ξανακάνεις;» Όλα είναι οικεία, εύκολα, φυσικά. Αυτό κυνηγούσαμε.
Πώς δημιουργήσατε αυτήν την αίσθηση του lived in χώρου που περιγράφετε;
Θυμάμαι όταν κάναμε την πρώτη μας ταινία, το Winter Brothers, ήταν πολύ δύσκολο. Δεν είχαμε "οικογένεια" κινηματογραφιστών, δεν γνωρίζαμε την ομάδα, ήταν τρομακτικό. Πολλοί τότε σκέφτονταν: «Τι κάνουμε εδώ; Τι ταινία είναι αυτή; Είναι παράξενη. Μάλλον είναι κακή». Υπήρχαν πολλές αμφιβολίες. Τώρα έχουμε μια πολύ δυνατή ομάδα. Είμαστε φίλοι, συνδημιουργοί, σαν οικογένεια—ένα μικρό και δεμένο σύνολο. Όλοι είναι εδώ τώρα. Αυτό είναι το κλειδί. Γιατί όταν έχεις αυτό, είναι ένας ασφαλής, παιχνιδιάρικος χώρος. Μπορώ να καλέσω τα παιδιά μου, τους γονείς μου, τον σκύλο μου—τα πάντα. Είναι πολύ εύκολο. Ήθελα η ταινία να έχει αυτό το αίσθημα—να μπορούμε να παίξουμε. Να μπορούμε να πούμε πράγματα που δεν είναι "σωστά." Να έχουμε κακή γλώσσα, να μιλάμε για σεξουαλικά πράγματα—όλα σε μια σούπα.
Ο γάμος—ή μάλλον το διαζύγιο—που δείχνετε στην ταινία, είναι συνηθισμένο στην Ισλανδία; Οι σύντροφοι παραμένουν φίλοι, κάτι πολύ διαφορετικό απ’ ό,τι βλέπουμε, για παράδειγμα, στην Αμερική.
Νομίζω ότι συμβαίνει παντού και στις δύο πλευρές. Όταν δημιουργείς κάτι, έχεις συχνά έντονη αίσθηση για το τι δεν θέλεις να είναι η ταινία. Δεν ήθελα να είναι για τη ζήλια ή για μια προδοσία. Ήθελα να είναι για το να είσαι άνθρωπος, για το να απομακρύνεσαι αλλά να συνεχίζεις να αγαπάς τον άλλον, αλλά να μην σου ταιριάζει πια η ζωή αυτή. Νομίζω αυτό είναι πιο κοντά στη ζωή. Θες κάτι, αλλά ταυτόχρονα και κάτι άλλο. Ίσως η ταινία είναι γι’ αυτά τα ενδιάμεσα. Δεν καταλήγει κάπου, απλώς εξερευνά και θέτει ερωτήματα—δεν απαντά.
Υπάρχει τρόπος να λυθούν αυτά τα θέματα;
Μακάρι... όχι. Είναι τρομερό το πώς φέρονται οι άνθρωποι όταν χωρίζουν. Πάντα πληγώνονται τα παιδιά. Μακάρι να ήταν αλλιώς. Αλλά δεν είναι.
