Η οικογένεια μοιάζει με ένα τεράστιο μπέργκερ με φρεσκοτηγανισμένες λαδερές πατατούλες. Κάθε μπουκιά δεν ισοδυναμεί μόνο με απόλαυση, αλλά και με καταιγισμό από τύψεις.
Ίσως το «La vie en rose» με τη την απόλυτη ανεμελιά του να μην αποτελεί το soundtrack καμίας οικογενειακής ζωής. Σε ευθεία ,όμως, αντιπαραβολή με απαιτήσεις, ενοχές και αμήχανα γιορτινά τραπέζια έρχεται το γνωστό «μια ζωή την έχουμε, τι θα καταλάβουμε τι θα καζαντήσουμε αν δεν τη γλεντήσουμε» υπαγορεύοντας χαμόγελα και ποτήρια κρασί να υψώνονται στον αέρα εν είδει ανακωχής διαρκείας. Ναι, τελικά, η ανεύρεση της χρυσής τομής ανάμεσα σε τσακωμούς και αγάπες μοιάζει με Ιθάκη χαμένη πίσω από σύννεφα γονέων, παππούδων και μακρινών θείων.
Το μυστήριο της οικογένειας έχει απασχολήσει ψυχολόγους, γιατρούς, πολιτικούς και φιλοσόφους ανά τους αιώνες με συμπεράσματα αβέβαια και με την αύρα μυστηρίου να διατηρείται αμείωτη. Αν η σκέψη ,όμως, είναι τελικά το μεγάλα βάσανο της ύπαρξης, μπορείτε πάντα να απομακρυνθείτε διακριτικά ή μη από παντός είδους αναλύσεις και να χτίσετε οι ίδιοι απαιτήσεις και όνειρα.
The Royal Tenenbaums (2001)
O Wes Anderson πιάνει στα σκηνοθετικά του δόντια την οικογένεια και ανοίγει τα μάτια μας μπροστά στο γλυκόπικρο θαύμα που ονομάζει οικογένεια.
Η οικογένεια Tenenbaum έχει «βγάλει» τρία παιδιά ιδιοφυΐες, ο Chas (Ben Stiller) οικονομικό δαιμόνιο από τα γεννοφάσκια του, η Margot (Gwyneth Paltrow) θεατρική συγγραφέας και ο Richie (Luke Wilson) τενίστας. Η οικογενειακή, όμως, ισορροπία διαταράσσεται, και η ιδιοφυΐα των τριών παιδιών καταλήγει στο βούρκο της ανυπαρξίας, όταν ο πατέρας εγκαταλείπει την οικογενειακή εστία. Χρόνια μετά, ξανακάνει την εμφάνιση του, παριστάνοντας τον βαριά άρρωστο προκειμένου να αρπάξει τη γυναίκα του από τα χέρια ενός επίδοξου νέου συζύγου. Αυτό, όμως, που θα ξεκινήσει από μια εγωιστική προσπάθεια απονομής των «του Καίσαρος τω Καίσαρι» θα μετατραπεί σε απεγνωσμένη αναζήτηση μιας δεύτερης ευκαιρίας.
Εδώ, η οικογένεια θα περάσει από χίλια κύματα για να θριαμβεύσει ως θάλασσα αγάπης που ενίοτε μπορεί να πνίγει στα κύματα της, αλλά όταν τα κύματα καταλαγιάζουν μετατρέπεται σε χαμόγελα και βουτιές από βράχους στιγμών ευτυχίας.
Little Miss Sunshine (2006)
Ένας έφηβος σε όρκο σιωπής, ένας παππούς χρήστης ναρκωτικών, δύο γονείς χρεωκοπημένοι, ένας θείος άρτι αφιχθείς στον κόσμο των ζωντανών μετά από απόπειρα αυτοκτονίας και –κερασάκι στην τούρτα- η 7χρονη κόρη και υποψήφια σε παιδικά καλλιστεία. Η γλυκιά και σουρεάλ αυτή κομπανία με προεξάρχοντες τους Steve Carrell, Toni Collette, Alan Arkin και Abigail Breslin πρωταγωνιστεί σε ένα από τα πλέον κωμικοτραγικά οικογενειακά πορτρέτα των τελευταίων ετών.
Όλη αυτή η αγία οικογένεια σε ελεύθερη πτώση θα ξεκινήσει για ένα ταξίδι Οδύσσεια με σκοπό να κερδίσει η 7χρονη κόρη σε καλλιστεία παιδιών. Όμως, τα πελώρια γυαλιά και η κοιλίτσα της μικρής Olive ορθώνονται ως τείχος ανάμεσα σ’ εκείνη και στον πολυπόθητο τίτλο. Κι αν ο καθρέφτης της Olive φουσκώνει τη σημασία μιας κοιλιάς και ξεφουσκώνει αυτή μιας ολόκληρης οικογένειας, οι ρόλοι θα αντιστραφούν. Ο καθρέφτης του σεναρίου έρχεται να τα φέρει όλα τούμπα και να αποκαλύψει πως δεν υπάρχει κανένας διαγωνισμός που δεν κερδίζεται όταν αναλαμβάνουν δράση οι οικογενειακοί δεσμοί.
The Descendants (2011)
Αν η Χαβάη για σας ταυτίζεται με αποκριάτικες στολές Χαβανέζας ή με κοιλιακούς φέτες και σέρφερ με ξανθιές μπούκλες, αφήστε τα στερεότυπα στην άκρη και υποδεχθείτε ένα παραμύθι για ενήλικες στο σκληρό κόσμο της Χαβάης με καπετάνιο τον Alexander Payne.
Η γυναίκα του Matt (George Clooney) βρίσκεται σε κώμα μετά από σοβαρό ατύχημα. Κι επειδή ενός κακού μύρια έπονται, ο σύζυγος μαθαίνει ,από την έφηβη κόρη, πως η σύζυγος είχε κάνει φτερά για την αγκαλιά ενός άλλου άντρα. Η γυναίκα θα εγκαταλείψει τη μάχη και ο εργασιομανής και ολίγον αδιάφορος πατέρας θα μείνει μόνος με τις δύο κόρες για να ανακαλύψει –με το σκληρό τρόπο- πως οι φτερούγες του τελικά είχαν άπλετο χώρο για δυο παιδιά και μπόλικη αγάπη. Επειδή όμως μια μάχη δε δίνεται ποτέ μόνη της, ο Matt, έχει να αντιμετωπίσει ,ταυτόχρονα, δεκάδες ξαδέρφια που ως άλλες μύγες του τριβελίζουν το κεφάλι με σκοπό την πώληση μιας τεράστιας έκτασης οικογενειακής γης.
Μια ταινία για τις προτεραιότητες και τη ζωογόνο και τρυφερή δύναμη της αγκαλιάς που καταλήγει σε μια εμφατική παραβολή για τους ατέλειωτους κύκλους της ζωής και την οικογένεια ως ένα μικρό κομμάτι πατρίδας.
We need to talk about Kevin (2011)
Το ερώτημα που συνήθως συνοδεύει τους στυγνούς εγκληματίες είναι αν γεννήθηκαν τέρατα ή αν έγιναν στην πορεία. Δηλαδή άπαξ και κάνεις ένα έγκλημα ο κόσμος περιστρέφεται γύρω σου και όλοι αναρωτιούνται πως έφτασες σ’ αυτό το σημείο. Η ζωή όσων σε γέννησαν περνά, μοιραία, σε δεύτερη μοίρα και το εάν αυτή γίνει σμπαράλια δεν απασχολεί κανέναν.
Η ταινία αντιστρέφει το βάρος της προσοχής και θέτει στο κέντρο της τα συντρίμμια της ζωής της Eva, μητέρας του έφηβου και ειδεχθή εγκληματία Kevin για να αποκαλύψει μια ζωή σε συναισθηματική καραντίνα και ψυχική σαπίλα. Η Lynne Ramsay, με ιδανική σύμμαχο την Tilda Swinton, βάζει στο σκηνοθετικό της μικροσκόπιο μια σχέση μάνας και γιου σε διαρκή κόντρα. Η συμφιλίωση θα κριθεί αδύνατη και το αιματοκύλισμα ως κύκνειο άσμα της κόντρας αναπόφευκτο.
Η οικογένεια εδώ μοιάζει με σκηνικό από ταινία τρόμου και το περίφημο «τίμα τον πατέρα σου και την μητέρα σου» με ψέμα ολκής προορισμένο μόνο για παιδικά παραμύθια.
Κυνόδοντας (2009)
Για κάθε οικογένεια που μαδάει ανέμελα μαργαρίτες και αναρωτιέται «μ’ αγαπάει δε μ’ αγαπάει» υπάρχει μια οικογένεια που πετσοκόβει την ίδια της την ελευθερία και αναρωτιέται αν «θα πέσει ο κυνόδοντας ή δε θα πέσει».
Ο Γιώργος Λάνθιμος, στην ταινία που τον έκανε παγκοσμίως γνωστό, θα αναλάβει τα ηνία μιας νταλίκας με σκισμένα λάστιχα και δε διαστάσει ούτε δευτερόλεπτο να συγκρουστεί με κινηματογραφικές φόρμες και με κρατούσες αντιλήψεις περί χουχουλιάρικων οικογενειακών εστιών. Οι γονείς κρατούν τα τρία τους παιδιά εντός των τειχών της μικρής τους βίλας, εισάγουν δικό τους λεξιλόγιο και ανύπαρκτες απειλές. Ο έξω κόσμος πλασάρεται ως κατάρα και η ελευθερία ως κακός δαίμονας. Μοναδικό παράθυρο στον έξω κόσμο είναι η πτώση του κυνόδοντα. Ο κυνόδοντας όμως δε χαμπαριάζει από πτώσεις και η ελευθερία παραμένει ουτοπία.
Η οικογένεια για τον Λάνθιμο μοιάζει με αφόρητο βραχνά και ο ζυγός αποτινάσσεται μόνο με επανάσταση.
Πατέρας και Γιος (2013)
Αν ταυτίζετε την ανατομία με ιατρικές πράξεις και με χειρουργικά κρεβάτια, μάλλον δεν έχετε γνωρίσει τον Hirokazu Koreeda. Το σκηνοθετικό του νυστέρι δεν σιγοτρέμει ούτε δευτερόλεπτο όσο ανατέμνει αργά και σταθερά κάθε στερεοτυπική αντίληψη περί οικογενειακής εστίας.
Δύο μάνες γεννούν δύο παιδιά στην ίδια κλινική, την ίδια μέρα. Από παιχνίδι της τύχης ή των σκοπιμοτήτων τα παιδιά δίνονται στη λάθος οικογένεια. 6 χρόνια περνούν αναίμακτα με το ένα παιδί να γίνεται μάρτυρας μιας μοναχικής μάνα και ενός εργασιομανούς και απόντος πατέρα και το άλλο ενός οκνηρού μεν, πανταχού παρόντα δε πατέρα. Δύο πατεράδες και δύο κόσμοι έρχονται σε σύγκρουση. Διστακτική ή ξέχειλη αγάπη; Λεφτά ή αγκαλιά;
Κι αν τα διλήμματα μοιάζουν χιλιο-αποτυπωμένα στη μεγάλη οθόνη, ο Hirokazu Koreeda καταθέτει ένα κυνικό και ρεαλιστικό κινηματογραφικό δοκίμιο μακριά από μελοδραματισμούς και κροκοδείλια δάκρυα. Η συνταγή της ζωής για τον Koreeda δεν έχει μόνο δράματα και κλάματα, έχει μια πρέζα γέλιο για κάθε πρέζα τραγωδίας. Κι αν το δάκρυ τρέξει κορόμηλο μην το φοβάστε.
