14ο Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας: Εκεί που η πρωτοπορία συναντά το σινεμά

 Στην καρδιά της σύγχρονης τέχνης, στους πειραματισμούς και τις ανατροπές της, στην έρευνα και την αναζήτηση των νέων στοιχείων που φέρνουν την εξέλιξη, αλλά και στην ανάδειξη και τον επαναπροσδιορισμό όσων την όρισαν, την γέννησαν και την μεγάλυναν, το Φεστιβάλ Πρωτοποριακού Κινηματογράφου της Αθήνας επιτελεί χρόνια τώρα ένα πολύτιμο έργο το οποίο αξίζει να γνωρίσουμε ακόμα καλύτερα και ακόμα περισσότεροι. Στην 14^η διοργάνωση που ανοίγει τις πόρτες της σήμερα και για δύο ολόκληρες εβδομάδες στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, οι ταινίες, οι εκδηλώσεις και οι παράλληλες δράσεις είναι πραγματικά πολλές και άκρως ενδιαφέρουσες, ξεκινούν από το παρελθόν, τρέχουν στο μέλλον και μας φέρνουν σε επαφή με ένα σωρό νέα πράγματα που συμβαίνουν στην 7^η Τέχνη και όχι μόνο, εδώ και τώρα. Το φεστιβάλ, κάθε χρόνο μετατρέπει την Αθήνα σε ένα ζωντανό εργαστήριο ιδεών, όπου ο κινηματογράφος ξεπερνά τα όρια του παραδοσιακού και συστήνεται ξανά από την αρχή, ενώ αποτελεί σημείο συνάντησης για δημιουργούς, κοινό και ρεύματα του σύγχρονου κινηματογράφου που αναζητούν νέες μορφές έκφρασης και κινηματογραφικής γλώσσας.

Εκλεκτοί καλεσμένοι -Ράντου Ζούντε, Μπεν Ρίβερς, Αμπάς Φαντέλ, Ρίτα Αζεβέδο Γκόμες και νεότερα ή νέα ταλέντα -Μορίν Φαζεντέιρο, Μπάνι Χοσνούντι, Ντάνε Κόμλιεν- σπεύδουν και φέτος να δείξουν τις ολόφρεσκες δημιουργίες τους -οι περισσότερες σε πανελλαδική πρεμιέρα. Εξαιρετικά αφιερώματα δίνουν την ευκαιρία στο κοινό να μυηθεί σε κόσμους που δεν γνώριζε ή δεν είχε την ευκαιρία να απολαύσει: φέτος στον σπουδαίο πρωτοπόρο Θανάση Ρεντζή που “έφυγε” από κοντά μας το περασμένο Αύγουστο, αλλά και σε έναν από τους σημαντικότερους σύγχρονους δημιουργούς μας, τον Θάνο Αναστόπουλο, ο οποίος θα δώσει και masterclass, όπως και άλλοι ξεχωριστοί “δάσκαλοι” που έχουν να πουν πολλά -Κλερ Άθερτον, Ζαν Γκαμπριέλ Περιό. Η πρώτη προβολή της νέας ταινίας του Σο Μιγιάκε -από τους σημαντικότερους δημιουργούς του σύγχρονου ιαπωνικού σινεμά-, «Δύο εποχές, δύο άγνωστοι» σηματοδοτεί την τελετή έναρξης. Η παγκόσμια πρεμιέρα για το «Πικρό Ψωμί» του Γρηγόρη Γρηγορίου σε νέα ψηφιακή αποκατάσταση από το Εργαστήριο της Ταινιοθήκης της Ελλάδος που επιτελεί άξιο έργο, είναι συγκινητική. Ενώ το κλείσιμο του φεστιβάλ με την πρώτη παρουσίαση του βιβλίου «Singapore Sling – Ο άνθρωπος που αγάπησε ένα πτώμα», με όλη την ιστορία και το σενάριο της θρυλικής πρωτοποριακής ταινίας του Νίκου Νικολαΐδη αλλά και την πρώτη πανελλήνια προβολή της σε 4Κ εκδοχή, δίνει μια ξεχωριστή βραδιά που περιμένουν πολλοί.

Και βέβαια, πέρα από όλα αυτά και τις ειδικές προβολές, τις βωβές ταινίες συνοδεία ζωντανής μουσικής, τα στρογγυλά τραπέζια και άλλα πολλά, στον πυρήνα του προγράμματος βρίσκονται τα δύο τμήματα που αναδεικνύουν τον σύγχρονο και πειραματικό κινηματογράφο, εκεί όπου όλα ρέουν και δονούνται: τo διαγωνιστικό τμήμα Reframing Images -σε συνεργασία με την ARTWORKS-, και το καθιερωμένο Διεθνές Διαγωνιστικό. Δύο τμήματα με ταινίες σε πρώτη προβολή που στοχάζονται πάνω στα όρια του κινηματογράφου και καταπιάνονται με καυτά κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα του σήμερα. Στο Διεθνές, αξίζει να σημειωθεί, μοναδική ελληνική ταινία που επιλέχθηκε και συμμετέχει, είναι οι εξαίσιες «Κραυγές» του Πέτρου Σεβαστίκογλου. Το πολυσυλλεκτικό πρόγραμμα συμπληρώνει η αγαπημένη του κοινού ενότητα Αποκατεστημένες και υπέροχες με ταινίες για όλα τα γούστα που καλύπτουν ένα ευρύ φάσμα αισθητικών και αφηγηματικών προσεγγίσεων.

«Η φετινή έκδοση προσφέρει μια ευκαιρία στοχασμού σε καίρια ζητήματα: την επιβίωση του κινηματογράφου («ο κινηματογράφος πέθανε - ζήτω ο κινηματογράφος!»), την επικαιρότητα του αρχείου ως θεωρητικής αλλά και πρακτικής ενασχόλησης, τη σχέση του κινηματογράφου με την Ιστορία, καθώς και τα κρίσιμα κοινωνικοπολιτικά ζητήματα της συγκυρίας, όπως πόλεμοι, μεταναστευτικά ρεύματα και ενδυνάμωση αυταρχικών πολιτικών. Αναδεικνύεται επίσης η ανάγκη συγκρότησης μακροπρόθεσμης αρχειακής πολιτικής από την ελληνική πολιτεία. Οι προβληματισμοί αυτοί συγκινούν δημιουργούς, ακαδημαϊκούς, επιμελητές και πολιτιστικούς φορείς, και τους ευχαριστούμε ολόψυχα για την υποστήριξή τους”», αναφέρει στο εισαγωγικό της σημείωμα στον κατάλογο του 14^ου ΦΠΚΑ η πρόεδρος της Ταινιοθήκης της Ελλάδος και καλλιτεχνική διευθύντρια του Φεστιβάλ, Μαρία Κομνηνού.

Το ΦΠΚΑ, η καρδιά του ετήσιου προγράμματος της Ταινιοθήκης της Ελλάδος, η πιο τολμηρή, ανατρεπτική και δημιουργική της διοργάνωση, ολοκληρώνεται στις 18 Δεκεμβρίου στις δύο αίθουσες της Ταινιοθήκης, ενώ επιλεγμένες δράσεις και προβολές θα φιλοξενηθούν στο Ινστιτούτο Γκαίτε και το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών. Παράλληλα, κάποια προγράμματα θα παρουσιαστούν και online στην πλατφόρμα  online.tainiothiki.gr. Τις τελετές έναρξης και απονομής των βραβείων σκηνοθετεί ο σκηνοθέτης-παραγωγός Σταύρος Στάγκος.

Προτάσεις και ξεχωριστές στιγμές από το πρόγραμμα:

* Η ταινία έναρξης Δύο εποχές, δύο άγνωστοι του Σο Μιγιάκε που ανοίγει το φεστιβάλ απόψε σε ελληνική πρεμιέρα: Ο δημιουργός  διασκευάζει δύο διαφορετικά μάνγκα του εμβληματικού Γιοσιχάρου Τσούγκε και τα παντρεύει ευρηματικά σε μια ταινία που ξεκινά με τον αέρα ενός πειραματικού δοκιμίου πάνω στην αέναη διελκυστίνδα μεταξύ σκέψης και λόγου, για να εξελιχτεί βαθμιαία σε μια αισθαντική, σπάνιας θέρμης μελέτη των μοναχικών ψυχών και της ανάγκης για αλληλοκατανόηση. Η ταινία κέρδισε τη Χρυσή Λεοπάρδαλη στο φεστιβάλ του Λοκάρνο.

* Η πρώτη παρουσίαση της νέας ταινίας του παλιού γνώριμου του ΦΠΚΑ Ράντου Ζούντε, Kontinental ’25, παρουσία του, μετά την απονομή των βραβείων των δύο διαγωνιστικών τμημάτων του φεστιβάλ, την Δευτέρα 15/12: Ο βραβευμένος με Χρυσή Άρκτο στο Βερολίνο ανατρεπτικός δημιουργός, από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του νέου Ρουμάνικου κινηματογράφου, θα παρευρεθεί στην Αθήνα για να παρουσιάσει και το ντοκιμαντέρ του Η αναχώρηση των τρένων. Η ταινία του «Ατυχές Πήδημα ή Παλαβό Πορνό» αγαπήθηκε πολύ στη χώρα μας. Πιο αιχμηρός και καυστικός από ποτέ στη νέα του ταινία, ο Ράντου Ζούντε συνθέτει μια lo-fi προσωπική οδύσσεια, ένα κλείσιμο του ματιού στο Ευρώπη ’51 του Ροσελίνι, στο οποίο η ηρωίδα αναζητά υπαρξιακές απαντήσεις μέσα στη σύγχρονη κοινωνία του υπερ-καπιταλισμού και της αναζωπύρωσης του εθνικισμού. Η ταινία τιμήθηκε με την Αργυρή Άρκτο Καλύτερου Σεναρίου στο φετινό Φεστιβάλ του Βερολίνου.

* Οι δέκα ταινίες του Διεθνούς Διαγωνιστικού που καταφθάνουν μετά τη συμμετοχή και τη διάκρισή τους στα μεγαλύτερα διεθνή κινηματογραφικά φεστιβάλ: οι περισσότερες κάνουν πανελλαδική πρεμιέρα, ενώ αρκετοί δημιουργοί θα παρευρεθούν για να τις προλογίσουν. Οι ταινίες χαρτογραφούν έναν κόσμο τραυματισμένο αλλά ανθεκτικό, έναν κόσμο στον οποίο οι πληγές της Ιστορίας, οι πόλεμοι και οι πολιτικές κρίσεις εμπνέουν αφηγήσεις και αρχεία ανατροπής και αντίστασης. Από την Ουκρανία και τον Λίβανο έως την Παλαιστίνη, το Ιράν και την Ελλάδα, ο κινηματογράφος γίνεται πράξη αντίστασης και ποιητική καταγραφή μιας εποχής που δοκιμάζει τα όρια της ανθρωπιάς. Οι δημιουργοί, προερχόμενοι από διαφορετικές γωνιές του κόσμου, επαναπροσδιορίζουν το βλέμμα ως εργαλείο επιβίωσης και στοχασμού: Η φρίκη και τα ηχοτοπία του πολέμου διαπερνούν το ουκρανικό Μιλιτάνθρωπος των Γκόρλοβα, Σμιθ και Μοζγκόβι, που προβλήθηκε στο Δεκαπενθήμερο των Σκηνοθετών στις Κάννες και βραβεύτηκε από την Ένωση Ουκρανών Κριτικών Κινηματογράφου. Τα ντοκιμαντέρ Ιστορίες από τον πληγωμένο τόπο του Αμπάς Φαντέλ -Βραβείο Σκηνοθεσίας στο Λοκάρνο- και Με τον Χασάν στη Γάζα του Καμάλ Αλτζαφαρί -βραβευμένο με το Europas Cinema Label στο Λοκάρνο και υποψήφιο για Καλύτερο Ντοκιμαντέρ στα Ευρωπαϊκά Βραβεία Κινηματογράφου- μεταμορφώνουν τα κατεστραμμένα τοπία του Λιβάνου και της Παλαιστίνης σε χώρους μαρτυρίας. Η Μπάνι Χοσνούντι, στο Σημείο εξαφάνισης, επανασυνθέτει το οικογενειακό και συλλογικό τραύμα των εκτελέσεων και της εξορίας στο Ιράν. Στο βραβευμένο στο Λοκάρνο Mare’s Nest του Βρετανού πειραματικού κινηματογραφιστή Μπεν Ρίβερς, το παιδικό βλέμμα προεικονίζει τις δυνατότητες για μια οικολογική και ριζοσπαστική ουτοπία, σε έναν κόσμο όπου ζουν μόνο παιδιά. Ενώ το βραβευμένο στη Βενετία Σύντομο καλοκαίρι της Ρωσίδας Νάστια Κόρκια, συλλαμβάνει την παιδική αθωότητα υπό τη σκιά ενός αόρατου πολέμου. Ο Ιάπωνας Μασάο Αντάτσι, στην Απόδραση, επιστρέφοντας στις δεκαετίες των ριζοσπαστικών κοινωνικών κινημάτων, προσωπογραφεί την απόλυτη αφοσίωση ενός αγωνιστή στην ιδέα της επανάστασης. Η Πορτογαλίδα Ρίτα Αζεβέδο Γκόμες στο Fuck the Polis, υφαίνει μια ελεγεία για την Ελλάδα ως τόπο στοχασμού πάνω στην πολιτική και την Ιστορία. Ο Ντάνε Κόμλιεν (Βοσνία και Ερζεγοβίνη), στις Διαδρομές επιθυμίας, σκηνοθετεί με κουήρ βλέμμα, μια εκρηκτική συνάντηση φυσικών και εσωτερικών τοπίων. Ενώ ο Πέτρος Σεβαστίκογλου, στις Κραυγές, μετατρέπει τη γυναικεία εξέγερση σε βακχική κραυγή ζωής απέναντι στην κοινωνική αδράνεια. Ένα δυνατό πρόγραμμα που, μέσα στις πληγές του κόσμου, αναζητά την αντοχή και την ελπίδα. Τις ταινίες επέλεξαν η Νεφέλη Γκαμπάντ, ο Ιάκωβος Σκενδερίδης και η Μαρία Κομνηνού.

Σημειώνουμε ότι το φεστιβάλ συνεργάζεται πάλι φέτος στο συγκεκριμένο τμήμα με την AUTHORWAVE η οποία προσφέρει δωρεάν υπηρεσίες post-production ύψους 7.000 ευρώ για την επόμενη ταινία του/της δημιουργού που θα κερδίσει το πρώτο βραβείο. Παράλληλα, ο νικητής/νικήτρια, εξασφαλίζει αυτόματα διανομή μίας εβδομάδας της ταινίας στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος. Επίσης για πρώτη φορά φέτος απονέμεται το Βραβείο ΕΚΚΟΜΕΔ ύψους 3.000 ευρώ στην αρτιότερη παραγωγή, όπως και βραβείο της Πανελλήνιας Ένωσης Κριτικών Κινηματογράφου.

Την κριτική επιτροπή του Διεθνούς Διαγωνιστικού απαρτίζουν οι: Εύα Σαντζόρτζι (συγγραφέας, επιμελήτρια και καλλιτεχνική διευθύντρια στο Φεστιβάλ της Βιέννης-Viennale), Ασημίνα Προέδρου (σεναριογράφος-σκηνοθέτρια) και Βαρδής Μαρινάκης (σκηνοθέτης). Στην επιτροπή της ΠΕΚΚ συμμετέχουν ο ιστορικός και κριτικός κινηματογράφου Δημήτρης Καλαντίδης και οι κριτικοί κινηματογράφου και αρθρογράφοι Χρήστος Σκυλλάκος και Θόδωρος Σούμας.

* Οι 24 ταινίες του νεοσύστατου διαγωνιστικού Reframing Images: στη δεύτερη χρονιά του και σε συνεργασία με την ARTWORKS, το τμήμα εστιάζει σε πιο εικαστικές και υβριδικές κινηματογραφικές μορφές, αναδεικνύοντας δημιουργούς που εξερευνούν καινοτόμες μορφές αφήγησης και κινηματογραφικής φόρμας. Πρώτες και δεύτερες ταινίες μεγάλου μήκους, καθώς και ταινίες μικρού και μεσαίου (ανεξαρτήτως αν πρόκειται για πρώτες ή δεύτερες των δημιουργών) θα προβληθούν σε ελληνική πρεμιέρα, αποτυπώνοντας μία ποικιλία αισθητικών τάσεων, συνθέτοντας ένα πολυφωνικό τοπίο του διεθνούς σύγχρονου κινηματογράφου και της κινούμενης εικόνας, μέσα από ένα φάσμα αναλογικών και ψηφιακών μέσων και τεχνικών ‒φιλμ 8 και 16 mm, εφέ μέσα στην κάμερα, βίντεο, χειροποίητο animation, αρχειακό υλικό, ψηφιακή εικόνα, τεχνητή νοημοσύνη κ.α. Από τη νοτιοευρωπαϊκή ύπαιθρο, όπως αποτυπώνεται στο βραβευμένο στο Λοκάρνο, Οι εποχές της Μορίν Φαζεντέιρο, στενής συνεργάτιδας του Μιγκέλ Γκόμες, έως τη Θήβα και τη Σέριφο στα έργα της Δανάης Ιώ και της Σοφίας Ντώνα αντίστοιχα, και την Παλαιστίνη του Πρωινού κύκλου της Μπάσμα αλ-Σαρίφ, οι δημιουργοί αναμετρώνται με θεματικές όπως η μνήμη, η αποικιοκρατική βία, το τραύμα και η ταυτότητα, ανασυνθέτοντας την εμπειρία του παρελθόντος με το παρόν και μετατρέποντας τον κινηματογράφο σε πράξη αντίστασης και στοχασμού. Παράλληλα, μέσα από μια αισθητηριακή και ποιητική προσέγγιση που φλερτάρει με το ονειρικό, το τοπίο αναδύεται ως φορέας πολλαπλών χρονικοτήτων και αφηγήσεων στα φιλμ Όπως ο καπνός του βραβευμένου στο Cinéma du Réel,  Άρμαντ Γέρβαντ Τουφενκιάν, Προς τα δυτικά, στη Ζαπάτα του βραβευμένου στο Visions du Réel, Ντέιβιντ Μπιμ, Άνεμε, μίλησέ μου του Στέφαν Τζόρτζεβιτς (Βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο Σαράγεβο), καθώς και στις ταινίες της Μαρίνας Γιώτη, της Μαρίνας Ξενοφώντος, της (βραβευμένης στη Viennale) Βικτόρια Σμιντ, της Έλενα Ντούκε και της Πολίν Ριγκάλ. Η τεχνητή νοημοσύνη εντάσσεται ως νέο αφηγηματικό εργαλείο στην ταινία της Εύης Στάμου, ενώ η κατασκευή της προσωπικής και της συλλογικής ιστορίας αναδύεται στα έργα του Ιβάν Μάρκοβιτς και της Μάρτα Ποπίβοντα.

Το Βραβείο ARTWORKS Καλύτερης Ταινίας, ύψους 5.000 ευρώ, που απονέμεται, προσφέρεται με την ευγενική υποστήριξη της Katherine Embiricos, εκτελεστικής παραγωγού διεθνώς αναγνωρισμένων ντοκιμαντέρ, που προάγουν ρηξικέλευθες κινηματογραφικές προσεγγίσεις. Η ΑRTWORKS ιδρύθηκε το 2017 με ιδρυτική δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΙΣΝ), που παραμένει ο κύριος υποστηρικτής του οργανισμού. Η κριτική επιτροπή του τμήματος απαρτίζεται από τους SNF ARTWORKS Fellows Γιώργο Ζώη (σκηνοθέτης), Ζακλίν Λέντζου (συγγραφέας και σκηνοθέτρια) και Θοδωρή Προδρομίδη (εικαστικός καλλιτέχνης).

*Το αφιέρωμα σε έναν από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του σύγχρονου πειραματικού και πρωτοποριακού κινηματογράφου στην Ελλάδα, στον «Αλχημιστή των Εικόνων» Θανάση Ρεντζή: Το ΦΠΚΑ τιμά τη μνήμη και την προσφορά του σπουδαίου δημιουργού που θεμελίωσε την ελληνική avant-garde, κι άφησε πίσω του έργα που συνεχίζουν να προκαλούν, να εμπνέουν και να αναμορφώνουν την αντίληψη του κοινού για τον πειραματικό κινηματογράφο. Μια θεμελιώδη παρακαταθήκη για την καθιέρωση του μοντερνισμού στο ελληνικό σινεμά. Θα προβληθούν οι ταινίες Μαύρο + Άσπρο (συν-σκηνοθεσία με τον Νίκο Ζερβό), Βιο-γραφία, Ηλεκτρικός Άγγελος και Fiction (cover photo), ενώ θα κάνει πρεμιέρα και το ντοκιμαντέρ για τη ζωή και το έργο του Θανάση Ρεντζή που υπογράφει ο Προκόπης Δάφνος.

Την Τρίτη 9 Δεκεμβρίου στην Ταινιοθήκη θα πραγματοποιηθεί συζήτηση-φόρος τιμής με θεωρητικούς του κινηματογράφου και συνεργάτες του Θανάση Ρεντζή για τη σημασία του έργου του και τη μοναδική συμβολή του στη συγκρότηση του πειραματικού κινηματογράφου στην Ελλάδα. Συνομιλούν οι: Ηρακλής Λογοθέτης (συγγραφέας), Δημήτρης Κεχρής (κινηματογραφιστής, επιμελητής και υποψήφιος διδάκτωρ Ιστορίας και Θεωρίας του Κινηματογράφου), Τάσος Μπουλμέτης (σκηνοθέτης), Χρήστος Σκυλλάκος (κριτικός κινηματογράφου), Στέλλα Θεοδωράκη (σκηνοθέτρια, παραγωγός) και Θοδωρής Προδρομίδης (εικαστικός). Συντονίζει η Μαρία Κομνηνού.

* Το αφιέρωμα στον «Σύγχρονο Ουμανιστή του Κινηματογράφου»,  Θάνο Αναστόπουλο: από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου, κινείται με ευχέρεια ανάμεσα στη μυθοπλασία, στο ντοκιμαντέρ και στις υβριδικές φόρμες, αναζητώντας τρόπους να συνδέσει τον άνθρωπο με την Ιστορία, τη μνήμη και τις τραυματικές τομές της κοινωνίας. Όπως έχει δηλώσει ο πολυβραβευμένος δημιουργός «όταν μειώνονται τα δημόσια χρήματα για τον πολιτισμό, το σινεμά που κάνουμε μπορεί να γίνει μια μορφή αντίστασης», ενώ επισημαίνει ότι «μια ηθική κρίση προηγείται συχνά μιας οικονομικής κρίσης».

Στον Θάνο Αναστόπουλο απονέμεται το Ειδικό Βραβείο για το έργο του, την Παρασκευή 5 Δεκεμβρίου στην Ταινιοθήκη, μετά την προβολή της ταινίας του Η Κόρη. ‘Όπως σημειώνει η Μαρία Κομνηνού, «ανήκει σε μια γενιά δημιουργών αντιμέτωπη με το δίλημμα της «πατροκτονίας» απέναντι στον Αγγελόπουλο ή της χάραξης προσωπικής διαδρομής. Ο Αναστόπουλος επέλεξε τη δεύτερη οδό, προσφέροντας στην περίοδο της κρίσης ουμανιστικά έργα». Θα προβληθούν ακόμη οι ταινίες του Διόρθωση, το ντοκιμαντέρ παρατήρησης Τελευταία Παραλία, τα Φαντάσματα της Επανάστασης, αλλά και η πρώτη ταινία μικρού μήκους του, Ο Θεατής, ένα οξύ σχόλιο πάνω στην πολιτική παθητικότητα. Την Τετάρτη 10/12 στην Ταινιοθήκη, ο Θάνος Αναστόπουλος θα παραδώσει masterclass, μέσα από μια συζήτηση με τη δημοσιογράφο Βένα Γεωργακοπούλου.

* Η δημοφιλής ενότητα του φεστιβάλ «Αποκατεστημένες και υπέροχες»: επιστρέφει με την παγκόσμια πρεμιέρα της ταινίας-ορόσημο του ελληνικού κινηματογράφου Πικρό ψωμί του Γρηγόρη Γρηγορίου ψηφιακά αποκατεστημένη σε 4Κ. Πρόκειται για το δεύτερο επίτευγμα του νεοσύστατου Εργαστηρίου Ψηφιακής Αποκατάστασης Ταινιών της Ταινιοθήκης της Ελλάδος και αποτελεί μία προβολή κορυφαίας σημασίας για το φετινό ΦΠΚΑ. H αποκατάσταση έγινε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος “A Season of Classic Films”. To ασπρόμαυρo φιλμ, σε σενάριο της Ίντας Χριστινάκη (που παίζει στην ταινία), θεωρείται η πρώτη νεορεαλιστική ελληνική παραγωγή. Αποτυπώνει την σκληρή μεταπολεμική καθημερινότητα μιας οικογένειας στις φτωχογειτονιές της Αθήνας και εγκαθιδρύει την Ελένη Ζαφειρίου -στην πρώτη της κινηματογραφική εμφάνιση- ως τη απόλυτη «μητέρα» του ελληνικού σινεμά.

Παράλληλα, το τμήμα προτείνει και άλλα σπάνια και ξεχασμένα διαμάντια από το παγκόσμιο σινεμά, βωβά αριστουργήματα σε υποδειγματικές νέες αποκαταστάσεις, δημιουργίες που ξεπερνούν τα όρια της κλασικής κινηματογραφίας -τολμηρά έργα γυναικών σκηνοθετριών, όπως την ταινία Η γυναίκα του Κρεγκ της Ντόροθι Άρζνερ, της μοναδικής γυναίκας και ανοιχτά λεσβίας σκηνοθέτριας στο Χόλιγουντ του ’30 και του ’40. Παρουσιάζει το ντοκιμαντέρ Άνεμοι του Απόστολου Κρυωνά, επίσης αποκατεστημένο από το εργαστήριο της Ταινιοθήκης, αλλά και ποιητικές αφηγήσεις από κάθε γωνιά του κόσμου. «Φέρνει» ακόμη τον νεαρό Μικ Τζάγκερ από το Λονδίνο του ‘60 στην τολμηρή και αμφιλεγόμενη Παράσταση όπου εξερευνά τη σεξουαλικότητά του –η ταινία παρέμεινε εκτός διανομής για δύο χρόνια. Αλλά και τον συνθέτη Λόλεκ που θα συνοδεύσει ζωντανά με τις πρωτότυπες μουσικές του, στις 16/12, την αριστουργηματική βωβή ταινία του ’20, Ο άνεμος του Βίκτορ Σιόστρομ γυρισμένη υπό αφόρητες συνθήκες στην έρημο Μοχάβι, με τη μεγάλη σταρ του βωβού κινηματογράφου Λίλιαν Γκις. Τέλος, ο σκηνοθέτης και επιμελητής Εχσάν Κοσμπάχτ, συνδιευθυντής του διεθνώς αναγνωρισμένου φεστιβάλ  Il Cinema Ritrovato της Μπολόνια, παρουσιάζει μία σπάνια και εξαιρετική επιλογή αποκατεστημένων ταινιών που σημάδεψαν την ιστορία του σινεμά.

* Το πρόγραμμα Μετακινήσεις: Αρχείο και Μνήμη στο πλαίσιο του γερμανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου και Βίντεο Τέχνης Arsenal on Location και με την υποστήριξη του Ινστιτούτου Goethe: Δέκα σύγχρονες και παλαιότερες ταινίες διερευνούν τις έννοιες της μετανάστευσης και της μνήμης, πυρήνες της σύγχρονης ευρωπαϊκής και παγκόσμιας εμπειρίας, δημιουργώντας διάλογο ανάμεσα σε έργα από τα αρχεία του Άρσεναλ και της Ταινιοθήκης της Ελλάδος. Στο φεστιβάλ θα παραβρεθούν σημαντικοί δημιουργοί από Ελλάδα, Γερμανία και Αίγυπτο, καθώς και η καλλιτεχνική διευθύντρια του Arsenal - Institute for Film and Video Art, Στέφανι Σούλτε Στρατχάους. Την Παρασκευή 5/12 στο Ινστιτούτο Γκαίτε θα πραγματοποιηθεί το στρογγυλό τραπέζι Μετακινήσεις: Αρχείο και μνήμη. Συντονίζει η Γκέλυ Μαδεμλή, ερευνήτρια/προγραμματίστρια ταινιών, υπεύθυνη των εκδόσεων του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης.

Στο Πέρασμα – Δράμα της Άνγκελα Μελιτόπουλος, η Μικρασιατική Καταστροφή συνδέεται με την προσφυγιά, τη μετανάστευση στη Γερμανία και τη συλλογική λήθη. Η οπτική της εργατικής μετανάστευσης συνεχίζεται στο Λεφτά για ψωμί της Σεράπ Μπερακαρασού, που καταγράφει τις συνθήκες των εργατριών από την Τουρκία σε γερμανικό εργοστάσιο. Το Μίλαντ – Ο πλανήτης μου... του Μενέλαου Καραμαγγιώλη ακολουθεί για τρία χρόνια μια οικογένεια Αφγανών που παγιδεύεται στην Ελλάδα. Το Φαντάσματα πλανιούνται πάνω από την Ευρώπη της Μαρίας Κουρκούτα και της Νίκης Γιάνναρη καταγράφει ποιητικά τον αποκλεισμό των προσφύγων στον καταυλισμό της Ειδομένης, ενώ το πειραματικό ντοκιμαντέρ Τώρα: Τέλος εποχής του Άιμαν Νάχλε, εστιάζεται στον ενδιάμεσο χρόνο των Σύρων προσφύγων στη Σμύρνη. Παράλληλα, το πρόγραμμα διερευνά τη μνήμη και την ταυτότητα. Η Εύα Στεφανή στο Από τον Άρι στη Νέα Υόρκη φωτίζει τη βιωμένη εμπειρία και τη νοσταλγία μιας μετανάστριας, ενώ η Βουβούλα Σκούρα στο Εσωτερική μετανάστευση μετατρέπει μια γυναικεία βιογραφία σε ποιητικό στοχασμό. Σε πειραματική φόρμα, η Κλαρίσα Τίεμε στο Ό,τι απομένει χαρτογραφεί τα απομεινάρια του πολέμου στη Βοσνία μέσα από σιωπηλά τοπία, ενώ ο Ταμέρ Ελ Σαΐντ στο Δανεικό οικογενειακό άλμπουμ ανακατασκευάζει την προσωπική απώλεια και το πένθος του μέσα από ανευρεθέν αρχειακό υλικό μιας άλλης οικογένειας.

* Το πρόγραμμα Σαντάλ Ακερμάν – Ζαν-Γκαμπριέλ Περιό: Κινηματογραφώντας πολιτικά που επιμελήθηκε η καλεσμένη κινηματογραφίστρια Μαρία Κουρκούτα: Θα παραβρεθούν η μοντέζ και συνεργάτιδα της Ακερμάν, Κλερ Άθερτον και ο νεότερος σκηνοθέτης Ζαν-Γκαμπριέλ Περιό, διερευνώντας το ερώτημα: τι είναι ο πολιτικός κινηματογράφος σήμερα. Παράλληλα θα προβληθούν ταινίες των δύο δημιουργών που έρχονται κοντά με το πρόγραμμα αυτό, μέσα από ένα κοινό χαρακτηριστικό: μια βαθιά έγνοια τόσο για τις φόρμες όσο και για τα περιεχόμενα που τους απασχολούν. Η Κλερ Άθερτον θα παραδώσει masterclass τη Δευτέρα 8/12 στην Ταινιοθήκη και ο Ζαν Γκαμπριελ Περιό την Πέμπτη 11/12 στο Γαλλικό Ινστιτούτο. Συντονίζει η Μαρία Κουρκούτα.

* Οι ειδικές προβολές του 14^ου ΦΠΚΑ: περιλαμβάνουν ταινίες που συγκροτούν έναν κινηματογραφικό στοχασμό πάνω στη μνήμη, την ταυτότητα και την επιμονή της ανθρώπινης εμπειρίας μέσα στον χρόνο. Η Λουκρέσια Μαρτέλ, με το Γη μας, υφαίνει ένα ποιητικό, εθνογραφικό ντοκιμαντέρ πάνω στη συλλογική μνήμη και την αποικιοκρατία στην Αργεντινή, ενώ το Αναχώρηση των τρένων των Ράντου Ζούντε και Αντριάν Τσιοφλίνκα επανεξετάζει τη σφαγή των Εβραίων στο Ιάσιο το 1941, αντλώντας τεκμήρια από τα αρχεία του ναζιστικού στρατού. Το Ατελιέ Ρολ, των Φαμπρίς Αρανιό και Ζαν-Πολ Μπατατζά, αποτελεί έναν ποιητικό αποχαιρετισμό στον Ζαν-Λικ Γκοντάρ, αναδεικνύοντας την ιδιοφυΐα του πάνω στη σχέση ήχου και εικόνας. Στο Human Fiction του Ανδρέα Χατζηπατέρα, ένα μελλοντικό, μεταανθρώπινο βλέμμα μάς ζητά να αναλογιστούμε την ίδια την ύπαρξή μας, ενώ το Βήματα του κόσμου της Ηρώς Σιαφλάκη μάς καλεί με αισθητηριακό τρόπο να συμπορευτούμε στις πορείες των Κίτρινων Γιλέκων. Ιδιαίτερη θέση στο πρόγραμμα κατέχει η φεμινιστική σάτιρα Δολοφονώντας τον διάβολο, που σκηνοθέτησε η Έστερ Κρουμπαχόβα -σκηνογράφος, ενδυματολόγος και καλλιτέχνιδα του Τσεχοσλοβακικού Νέου Κύματος-, η οποία παίζει δημιουργικά με τις προσδοκίες του κοινού και τα έμφυλα στερεότυπα. Η προβολή πραγματοποιείται στο πλαίσιο της συνεργασίας με το MOMus και την 9η Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονίκης, everything must change. RIS9 που επιμελείται η Νάντια Αργυροπούλου και συνοδεύεται από εισαγωγικές ομιλίες σε συνεργασία με το Αρχείο Ester Krumbachová και το Εθνικό Αρχείο Κινηματογράφου της Τσεχίας. Οι εκδηλώσεις χρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση – Next Generation EU, το Τσεχικό Σχέδιο Ανάκαμψης και το Υπουργείο Πολιτισμού της Τσεχικής Δημοκρατίας. Οι δύο προβολές, στις 16 και 17/12, θα πραγματοποιηθούν με ελεύθερη είσοδο.

* Παρουσίαση του βιβλίου και προβολή της ταινίας Singapore Sling του Νίκου Νικολαΐδη: Το φεστιβάλ κλείνει τις πόρτες του φέτος στις 18 Δεκεμβρίου, με μία πολύ ξεχωριστή βραδιά, την παρουσίαση του βιβλίου με το σενάριο και όλη την ιστορία του εμβληματικού Singapore Sling και φυσικά την προβολή της θρυλικής πρωτοποριακής ταινίας, για πρώτη φορά σε αποκατεστημένη 4Κ εκδοχή. Το βιβλίο που επιμελήθηκε η σύντροφος του δημιουργού, σκηνογράφος-ενδυματολόγος και παραγωγός όλων των ταινιών του, Μαρί Λουίζ Βαρθολομαίου Νικολαΐδου και ο γιος του μουσικός Συμεών Νικολαΐδης, παρουσιάζεται για πρώτη φορά στο κοινό πριν κυκλοφορήσει από τις εκδόσεις Restless Wind, την επόμενη μέρα. Αναβιώνοντας την ταινία μέσα από το σενάριο, κομμένες σκηνές, ημερολόγια, φωτογραφίες, συνεντεύξεις και κριτικές, το βιβλίο αποτελεί μύηση στο μοναδικό σύμπαν του Νίκου Νικολαΐδη.

Στην εκδήλωση θα μιλήσουν ο σκηνοθέτης Αλέξης Αλεξίου, ο σκηνοθέτης και μουσικός Αλέξανδρος Βούλγαρης, η κριτικός κινηματογράφου και ακαδημαϊκός Ασπασία Λυκουργιώτη και βέβαια οι πρωταγωνιστές της ταινίας Μισέλ Βάλλεϋ και Παναγιώτης Θανασούλης. Τον συντονισμό έχει αναλάβει ο κριτικός κινηματογράφου, καλλιτεχνικός διευθυντής του Διεθνούς Φεστιβάλ Κινηματογράφου Αθήνας - Νύχτες Πρεμιέρας, Λουκάς Κατσίκας.

Μια βραδιά που μέσα από ένα έργο-σταθμό του cult (και όχι μόνο) κινηματογράφου, το οποίο  εξακολουθεί να προκαλεί, να εμπνέει και να στοιχειώνει 35 χρόνια μετά τη γέννησή του, μας υπενθυμίζει ότι το σινεμά μπορεί να είναι ταυτόχρονα σκοτεινό, υπερβατικό και απελευθερωτικό.

14^ο ΦΕΣΤΙΒΑΛ ΠΡΩΤΟΠΟΡΙΑΚΟΥ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ (14 ΦΠΚΑ)

14^th ATHENS AVANT-GARDE FILM FESTIVAL (14 AAGFF)

3-18 Δεκεμβρίου

Ταινιοθήκη της Ελλάδος (Ιερά Οδός 48 & Μεγάλου Αλεξάνδρου, μετρό Κεραμεικός, τηλ. 210 3612046)

Επιλεγμένες δράσεις και προβολές θα φιλοξενηθούν στο Goethe-Institut Athen (Ομήρου 14-16, μετρό Πανεπιστήμιο ή Σύνταγμα) και το Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών (Σίνα 31, μετρό Πανεπιστήμιο).

Προγράμματα του φεστιβάλ θα παρουσιαστούν (και) online: online.tainiothiki.gr.

Όλες οι ταινίες προβάλλονται με ελληνικούς και αγγλικούς υπότιτλους, ενώ οι αγγλόφωνες μόνο με ελληνικούς.

Kατάλογος: http://www.tainiothiki.gr/docs/catalogue_14aagff.pdf

Ωρολόγιο πρόγραμμα: http://www.tainiothiki.gr/docs/programme_14aagff.pdf

Περισσότερες πληροφορίες:

Διεθνές Διαγωνιστικό: http://www.tainiothiki.gr/el/14-programmata/diethnes-diagonistiko

Reframing Images: http://www.tainiothiki.gr/el/14-programmata/reframing-images

Αφιέρωμα Θανάσης Ρεντζής: http://www.tainiothiki.gr/el/14-programmata/thanasis-rentzis

Aφιέρωμα Θάνος Αναστόπουλος: http://www.tainiothiki.gr/el/14-programmata/thanos-anastopoulos

Αποκατεστημένες και υπέροχες: http://www.tainiothiki.gr/el/14-programmata/apokatestimenes-yperoxes

Ειδικές Προβολές: http://www.tainiothiki.gr/el/14-programmata/eidikes-provoles

Αφιέρωμα Μετακινήσεις: Αρχείο και Μνήμη: http://www.tainiothiki.gr/el/14-programmata/metakiniseis-arxeio-kai-mnimi

Πρόγραμμα Σαντάλ Ακερμάν – Ζαν-Γκαμπριέλ Περιό: http://www.tainiothiki.gr/el/14-programmata/kinimatografontas-politika

Όλες οι πληροφορίες:  http://www.tainiothiki.gr/el/14aagff

https://www.instagram.com/aagfilmfestival

https://www.facebook.com/aagfilmfestival/

Εισιτήρια: 7 ευρώ (γενική είσοδος) |  Αγορά εισιτηρίων από το ταμείο της ΤτΕ.

Κάρτες Προβολών:

Κάρτα 5 προβολών: 30€ — 25€ μειωμένο* (θα διατεθούν μέχρι 40 κάρτες)

Κάρτα 10 προβολών: 50€ — 40€ μειωμένο* (θα διατεθούν μέχρι 30 κάρτες)

*Το μειωμένο εισιτήριο ισχύει για: μαθητές, φοιτητές, άτομα άνω των 65 ετών, ανέργους, άτομα με αναπηρία – ΑμεΑ (ισχύει και για έναν/μία συνοδό), δασκάλους–καθηγητές, ατέλειες.

Ηλεκτρονική προπώληση και κάρτες 5 ή 10 προβολών διατίθενται αποκλειστικά μέσω της πλατφόρμας more.com

online προβολές στην πλατφόρμα: online.tainiothki.gr  | εισιτήριο: 3€

Προσφορά: Το Φεστιβάλ προσφέρει δωρεάν είσοδο στους πρώτους 30 φοιτητές για όλες τις προβολές στην Αίθουσα Α της ΤτΕ. Είσοδος με σειρά προτεραιότητας κι επίδειξη φοιτητικής ταυτότητας ή εγγράφου που αποδεικνύει τη φοιτητική ιδιότητα.