Από τις πρώτες κιόλας μέρες, νιώσαμε ότι το 66ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης είχε μια ιδιαίτερη ζωντάνια. Η πόλη έμοιαζε πιο ανοιχτή, πιο δεκτική· οι διαδρομές μας από το Ολύμπιον μέχρι τις Αποθήκες στο λιμάνι έγιναν σχεδόν τελετουργικές. Κρατούσαμε πρόγραμμα στο χέρι, αλλά στην πράξη αφήναμε το ένστικτο να μας οδηγεί σε αίθουσες, συζητήσεις και απρόβλεπτες συναντήσεις.
Στο λιμάνι, οι αποθήκες φάνταζαν κάθε χρόνο γνώριμες κι όμως καινούργιες. Με 92.000 θεατές στις προβολές σε φυσικούς χώρους και online, καθώς και στις παράλληλες εκδηλώσεις από τις 30 Οκτωβρίου έως τις 9 Νοεμβρίου 2025, το φεστιβάλ φιλοξένησε πρεμιέρες, συναρπαστικές συζητήσεις, masterclasses, εκθέσεις και πάρτι. Λαμπερές προσωπικότητες του παγκόσμιου σινεμά, όπως η Ιζαμπέλ Ιπέρ, η Ίντια Μουρ, ο Φρέντρικ Ελμς και ο Αλεξάντερ Πέιν, περπάτησαν τις ίδιες διαδρομές με το κοινό, ενώ ο αγαπημένος σεφ Σωτήρης Κοντιζάς αποτέλεσε τον ambassador της Αγοράς.
On the Sea
Οι προβολές ελληνικών ταινιών ήταν η πιο βαθιά βόλτα. Είδαμε ανθρώπους να παρουσιάζουν την πρώτη τους μεγάλου μήκους με μια φωνή που έτρεμε· είδαμε άλλους, πιο έμπειρους, να κρατούν τον παλμό τους σαν να ήταν ξανά είκοσι χρονών. Το κοινό άκουγε, ρωτούσε, συμμετείχε. Είχαμε την αίσθηση ότι οι ταινίες δεν τελείωναν στους τίτλους, αλλά ξανάρχιζαν στη συζήτηση, στο χειροκρότημα, ακόμη και στα βλέμματα που συναντούσαμε μετά στον δρόμο.
Οι προβολές ήταν συχνά γεμάτες- 188 από τις 337 ήταν sold out- και το ένιωθες πάντα: οι αίθουσες ζέσταιναν από κορμιά, ψίθυρους και βλέμματα. Τα masterclasses, οκτώ τον αριθμό, άνοιγαν τις πόρτες τους στους νέους, που ακουμπούσαν στα καθίσματα σαν να κρατούσαν σημειώσεις από το μέλλον τους. Μου είπε η Άννα ένα απόγευμα. Σε ένα από τα masterclass του Φρέντρικ Ελμς, βρήκα μια θέση στο πλάι. Εκείνος μιλούσε για το φως σαν να μιλούσε για άνθρωπο που αγαπά. «Το φως δεν είναι τεχνικό ζήτημα», είπε. «Είναι συναισθηματικό». Η αίθουσα ήταν γεμάτη σιωπές που άκουγαν. Δίπλα μου, ένας νεαρός κινηματογραφιστής σημείωνε μανιωδώς. Του ξέφυγε το στυλό κι όταν το έπιασα να του το δώσω, μου είπε: «Αυτό που είπε τώρα… θα μου χρειαστεί μια ζωή να το καταλάβω». Δεν μπόρεσα να διαφωνήσω.
Και μετά συνέχεια. Podcast, XR εμπειρίες, και μια Drinking Brecht εμπειρία που έμοιαζε περισσότερο με τελετουργία παρά με παράσταση.
Στην Αγορά χτυπούσε ένας άλλος παλμός· 640 συναντήσεις, 717 επαγγελματίες, ένας θόρυβος χαμηλός, σαν παλίρροια. Εκεί γεννιούνται ταινίες που θα δούμε αύριο - σήμερα είναι μόνο κουβέντες σε τραπέζια που τρίζουν, Κι η έκθεση της Μπιενάλε, Plot Twist, άνοιξε την πόρτα της σαν ένα παράθυρο σε μελλοντικές πόλεις. Πάνω από δύο χιλιάδες επισκέπτες, να περπατούν ανάμεσα σε αντικείμενα που υπόσχονταν ότι η φαντασία μπορεί να αλλάξει τον κόσμο.
Life on a Beat
Και οι ταινίες- γενικώς και ειδικώς- που μας μετέφεραν από το ένα κινηματογραφικό τοπίο στο άλλο, Το ελληνικό σινεμά είχε φέτος δυνατή παρουσία: 32 μεγάλου μήκους, 30 μικρού· εννέα στα διαγωνιστικά. Νέοι και παλιοί δημιουργοί που ήρθαν στην πόλη για να δείξουν το έργο τους, να πουν δυο κουβέντες με το κοινό, να αφήσουν πίσω τους έναν απόηχο από όνειρα που ακόμα γυρίζονται. Η Life on a Beat μας βύθισε σε έναν κόσμο όπου ο ρυθμός συναγωνίζεται στα ίσα τις λέξεις και τη δύναμη της εικόνας, το On the Sea μας χάρισε ένα σιωπηλό, σχεδόν θαλασσινό μούδιασμα, το Tasters άφησε την αίθουσα να συζητά χαμηλόφωνα μέχρι την έξοδο για μια ιστορία που δεν υποψιαζόμασταν πως υπάρχει, και η Αρκουδότρυπα στάθηκε από εκείνες τις ταινίες που δεν κλείνει κανείς εύκολα πίσω του γιατί συνεχίζει να χαμογελά κάθε φορά που τη θυμάται.
Και κάπου ανάμεσα σε όλα αυτά, η προβολή της Ατίθασης Καρδιάς - σαν φως από άλλη εποχή, σαν διαδρομή πίσω σε όσους χάθηκαν. Και άλλη μία, αυτή του Τίγρη και Δράκος και το βράδυ που ο Ταν Ντουν, μέγας συνθέτης της ταινίας, μάγεψε την αίθουσα με μουσικές που έμοιαζαν να ανεβαίνουν από τον πυθμένα του Θερμαϊκού. Ανάμεσα στα αφιερώματα ο Τσεμπερόπουλος τιμήθηκε με τον Χρυσό Αλέξανδρο. Κι ήταν σαν να είπε: «άξιζε η ζωή μου». Το είπε με εκείνη τη φωνή που τρέμει λίγο όταν θυμάται μισό αιώνα εικόνες. Στην ίδια μέρα, ο Παναγιωτόπουλος μιλούσε για plot twists, τον Αριστοτέλη και το μπάσκετ - και όλοι γελούσαν σαν να είχαν μόλις ανακαλύψει μια κρυφή κλωστή που ενώνει όλα τα πράγματα. Και κάπου στην άκρη της πόλης η εκδήλωση για τον Χρυσόστομο Σταμούλη γεμάτη από τρυφερό πόνο έγινε πόλος έλξης για τους σωστούς μύστες των επισκεπτών της πόλης.
Μου είπε ο Κάστας κάποια στιγμή. Μια μέρα είδα την Ιζαμπέλ Ιπέρ να περνάει μπροστά από ένα βιβλιοπωλείο. Ήταν μόνη, κι όμως είχε την αύρα δέκα ανθρώπων. Μια κοπέλα που περπατούσε δίπλα μου ψιθύρισε: «Είναι αυτή;» και πριν προλάβω να επιβεβαιώσω, η Ιπέρ είχε ήδη χαθεί μέσα στο πλήθος. Μου έμεινε μόνο ένα αχνό συναίσθημα ότι είχα μόλις δει κάποιον που δεν θα ξαναδώ ποτέ τόσο κοντά. Τον συμπόνησα.
Μια από τις έντονες στιγμές ήταν η προβολή της Ηλέκτρα 7, με τους επτά σκηνοθέτες της, κανονική τελετουργία· κλωστές από ιστορίες δεμένες πάνω στον μύθο- στο πλαίσιο της συνεργασίας με το Φεστιβάλ Αθηνών-Επιδαύρου και την Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου. Η συμμετοχή της ΔΕΗ αναφέρθηκε διακριτικά· περισσότερο κρατήσαμε την αίσθηση ότι μια μεγάλη πολιτιστική συνάντηση μπορεί να στηρίζεται χωρίς υπερβολές, αφήνοντας τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο ίδιο το έργο.
Στην τελετή απονομής, οι δύο νεαροί ηθοποιοί που έλαβαν το βραβείο «ΦΩΣ» επιβεβαίωσαν ότι μια διοργάνωση τέτοιου βεληνεκούς μπορεί να δώσει πραγματικό χώρο στη νέα γενιά, ενώ η υποστήριξη της ΔΕΗ λειτουργεί περισσότερο ως επιβεβαίωση μιας συλλογικής προσπάθειας παρά ως αυτοπροβολή.
Στις περιπλανήσεις μας ανάμεσα στις αίθουσες, πέσαμε πολλές φορές πάνω σε μικρά, καθημερινά στιγμιότυπα που συνθέτουν το άτυπο «ημερολόγιο» κάθε Φεστιβάλ. Ένα αυθόρμητο Q&A με ξένο σκηνοθέτη, μια παρέα θεατών που προσπαθούσε να αποκωδικοποιήσει την τελευταία σκηνή μιας ταινίας, ένα ξέσπασμα γέλιου σε σημείο που δεν το περιμέναμε—αυτά είναι που μένουν.
Και κάπως έτσι, χωρίς να το καταλάβουμε, οι μέρες πέρασαν. Βραδιές με συναυλίες, συναντήσεις, masterclasses, αφιερώματα, μια πόλη που έμοιαζε να παίρνει ανάσα μέσα στην τέχνη. Το 66ο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης ήταν λιγότερο μια σειρά ταινιών και περισσότερο μια διαρκής συνομιλία με την πόλη και τους ανθρώπους της. Ένα μεγάλο, ανοιχτό ρεπορτάζ που γράφτηκε όχι μόνο από τους δημιουργούς, αλλά και από όλους εμάς που βρεθήκαμε εκεί: αίθουσα-αίθουσα, φως-φως, στιγμή-στιγμή.
