Η Παυλίνα Μάρβιν στην Οβάλ Κυρία δημιουργεί μια παράσταση-διαμαρτυρία

Η παράσταση Η Οβάλ Κυρία, σε σύλληψη, διασκευή και σκηνοθεσία της Παυλίνας Μάρβιν, είναι μια περιπατητική εμπειρία θεάτρου, μουσικής και σωματικής έκφρασης που αντλεί έμπνευση από το ομώνυμο διήγημα της Λεονόρας Κάρινγκτον. Ενταγμένη στο δημόσιο πρόγραμμα της έκθεσης ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ της Εθνικής Πινακοθήκης υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση της Συραγώς Τσιάρα, η παράσταση συνδέεται άμεσα με τις θεματικές της εξέγερσης, της διεκδίκησης και της έμφυλης αντίστασης.

Μέσα από την ιστορία της Λουκρητίας, μιας νεαρής γυναίκας που ονειρεύεται να υπάρχει ως άλογο, η παράσταση εξερευνά τη σύγκρουση της βαθιάς επιθυμίας με την καταστολή της από την πατρική εξουσία. Δύο ηθοποιοί και τέσσερις φωνές (ένα συναρπαστικό πολυφωνικό σχήμα) συνθέτουν ένα ζωντανό αφήγημα που διαδραματίζεται ανάμεσα στα έργα της έκθεσης επί 45 λεπτά. Είναι ωραίο να σε (καθ)οδηγούν. Και να σου «εξηγούν» με γοητευτικό τρόπο σε ένα παράλληλο σύμπαν μια άλλη ιστορία.

Η Παυλίνα Μάρβιν αξιοποιεί εργαλεία από το μεταδραματικό θέατρο και το θέατρο της επινόησης, δημιουργώντας μια εμπειρία που προσκαλεί το κοινό να συμμετέχει σωματικά και συναισθηματικά. Με φωνές που αντηχούν από διαφορετικές πολιτισμικές και ιστορικές στιγμές, η Οβάλ Κυρία εγείρει ερωτήματα για τη χειραφέτηση, τη μνήμη και τη συλλογική εμπειρία της δημοκρατίας.

Σε αυτή τη συζήτηση, μας εξήγησε κι άλλα περισσότερα για αυτό το πολυκαλλιτεχνικό εγχείρημα.

Υπάρχει μια εικόνα ή συναίσθημα που θέλετε οπωσδήποτε να πάρει το κοινό μαζί του φεύγοντας από την παράσταση;

Αυτό είναι κάτι που πολύ θα ήθελα να το ρωτήσω στον καθέναν και στην καθεμία ξεχωριστά: «Υπάρχει κάποια εικόνα που παίρνετε μαζί σας φεύγοντας; Σας έδωσε κάποια στιγμή του έργου δύναμη;».

Τι σας ώθησε να διαλέξετε το διήγημα «Η Οβάλ Κυρία» ως βάση;

Με συγκινεί η ιστορία της, η μάχη που έδωσε και εκείνη που δεν μπορούσε να δώσει, καθώς και η συνάντηση δύο άγνωστων γυναικών, η επιμονή της καθεμιάς τους να μην προδώσουν τη βαθύτερη επιθυμία. Δεν θα επέλεγα, όμως, τούτο το διήγημα αν δεν είχα δει τα γεγονότα του να διαδραματίζονται ανάμεσα και μέσα στα έργα της έκθεσης ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ. Συνέβη αυτό το μαγικό πράγμα όταν πρωτοεπισκέφθηκα την έκθεση: περπατούσα ανάμεσα στα εκθέματα και έβλεπα τις σκηνές της ιστορίας να ξεπηδούν από τα γλυπτά, τους πίνακες, τις οθόνες.

Αν υπήρχε η δυνατότητα μιας συνομιλίας με τη Λεονόρα Κάρινγκτον, την σουρεαλίστρια ζωγράφο και πεζογράφο που έγραψε αυτό το διήγημα, τι θα τη ρωτούσατε;

Νομίζω πως θα της ζητούσα, αν μπορούσε και αν ήθελε, να ζωγραφίσει σε ένα κομμάτι χαρτί τρεις στιγμές από την ελεύθερη ζωή που θα ζούσε η Λουκρητία από τη στιγμή που κανένας πατέρας δεν θα αντιμαχόταν την αλογίσια φύση της.

Ο χώρος της Εθνικής Πινακοθήκης είναι αναπόσπαστο κομμάτι της παράστασης. Ποια πρόκληση ή ποιο πλεονέκτημα προέκυψε από τη χρήση του;

Η διαρκής επανεπινόηση της σκηνογραφίας, της ατμόσφαιρας και της δυναμικής της παράστασης με βασικά στοιχεία τα εκθέματα στον εν λόγω χώρο και τον διαρκή διάλογο μαζί τους. Νιώθουμε μεγάλη ευγνωμοσύνη στην διευθύντρια της Πινακοθήκης, Συραγώ Τσιάρα, που μας εμπιστεύτηκε να συνομιλήσουμε με έναν τόσο σπάνιο και εξαιρετικά επίκαιρο εικαστικό κόσμο που επαναφέρει διαρκώς το πόσο επίπονος, αβέβαιος και απρόσμενος είναι ο δρόμος για την αλλαγή.

Πώς συνομιλεί η παράσταση με τον θεματικό άξονα της έκθεσης «Εξέγερση» και «Διέγερση»;

Η Οβάλ Κυρία εξεγείρεται ενάντια στην καταστολή της διέγερσης που υφίσταται. Το τέλος δεν είναι προδιαγεγραμμένο αλλά η πράξη είναι θαυμαστή, μεγάλο ρίσκο και οδηγός.

Πιστεύετε ότι τα θέματα που πραγματεύονται εδώ έχουν μεγαλύτερη σημασία σήμερα από ποτέ;

Πιστεύω πως έχουν διαχρονικά μεγάλη σημασία και πως ίσως δεν τα έχουμε ερευνήσει επαρκώς με τον τρόπο που χρειαζόμαστε για να βοηθηθούμε στις δύσκολες εσωτερικές και εξωτερικές, εξόχως αντιδημοκρατικές περιστάσεις στο σήμερα.

Αν η παράσταση ήταν ένα τραγούδι, τι τίτλο θα είχε;

«Εγώ γεμίζω τα ρυάκια μου και στρώνω τα λιβάδια μου», γράφει η Αλεξάνδρα Πλαστήρα στο ποίημα που τραγουδιέται στην παράσταση σε μελοποίηση της Δανάης Νίλσεν, και τούτους τους στίχους θα έλεγα να τους κρατήσουμε.

Τα τραγούδια της παράστασης είναι σε ελληνικά, πορτογαλικά και καταλανικά. Ποιο είναι το μήνυμα αυτής της πολυγλωσσίας;

Συνομιλούν με τα έργα της έκθεσης που προέρχονται από την Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία, καθώς και με τον κόσμο και τα θέματα της Λεονόρα Κάρινγκτον.

Η καταστολή της επιθυμίας της Λουκρητίας από τον πατέρα της είναι κεντρικό στοιχείο της πλοκής. Υπάρχει κάποιο μήνυμα σχετικά με την εξουσία και την καταπίεση;

Πως ο τόσο φαντασμαγορικός και απίστευτα σκληρός κόσμος στον οποίο ζούμε σήμερα εκπληρώνει εντελώς διαφορετικά πράγματα από τις δημοκρατικές υποσχέσεις που κάποτε μας έδωσε.

Πώς ερμηνεύετε την επιθυμία της Λουκρητίας να "υπάρχει ως άλογο";

Ως μια πολύ προσωπική, φυσική, αληθινή και αναντίρρητη συνθήκη που βασικά δηλώνει θέληση για ζωή.

Η ομάδα αποτελείται αποκλειστικά από γυναίκες. Υπάρχει μια ιδιαίτερη ανάγνωση σε αυτό;

Η ομάδα επι σκηνής αποτελείται αποκλειστικά από γυναίκες γιατί αφηγούμαστε την ιστορία από γυναικεία σκοπιά, όπως και η συγγραφέας της. Στην ευρύτερη δημιουργική ομάδα συνεργαζόμαστε και με άντρες και με γυναίκες.

Δεδομένου ότι η παράσταση είναι περιπατητική και δεν υπάρχουν καθίσματα, πώς πιστεύετε ότι αυτή η διάταξη επηρεάζει τη σχέση του κοινού με την ιστορία;

Επιδιώκουμε το κοινό να επισκεφθεί όντως, ψυχή τε και σώματι, το σπίτι της Λουκρητίας και να λειτουργήσει ως ενεργός παρατηρητής των πρωτοφανών γεγονότων που λαμβάνουν χώρα εκεί. Στόχος μας είναι να συνδεθούν τα γεγονότα αυτά με τις καθημερινές, πολιτικές, κρατικές και προσωπικές πρακτικές που κάνουν τη ζωή μας ανελεύθερη αν όχι αβίωτη.

Η παράσταση είναι βασισμένη στο πεδίο του μεταδραματικού θεάτρου και του θεάτρου της επινόησης. Πώς εφαρμόσατε αυτές τις μεθόδους στη συγκεκριμένη παραγωγή;

Παίζοντας. Προσπαθώντας να βρούμε τις κατάλληλες συνδέσεις στη σκηνική πράξη ανάμεσα στο λογοτεχνικό κείμενο της Κάρινγκτον, τον θαυμαστό εικαστικό κόσμο με τον οποίο συνυπάρχουμε, και τη μουσική δραματουργία. Χάρη στην αναντικατάστατη συνεργασία των ηθοποιών μας, της Ολυμπίας Μπουλογεώργου και της Μαριάννας Δεβετζή, με τις συνεργάτιδές μας από το Φωνητικό σύνολο Πλειάδες/Pleiades, και συγκεκριμένα τη Βασούλα Δελλή, την Στέλλα Γκρηγκόβιτς, την Ειρήνη Κυριακού και την Ιουλία Ρούτζιου, τα τραγούδια και τα μουσικά θέματα συναντούν τις μεταμορφώσεις των σωμάτων με έμπνευση από τον μαγικό θεατρικό κόσμο του Jacques Lecoq, δημιουργώντας ψυχικά νήματα για να διανύσουμε την απόσταση από το αδύνατο στα μικρά θαύματα της θεατρικής δημιουργίας. Και βέβαια, το παιχνίδι μας δεν θα μπορούσε να παιχτεί κατ’ αυτόν τον τρόπο δίχως την υποστήριξη των υπόλοιπων βασικών συντελεστών ─ της Χριστίνας Σωτηροπούλου και της Ασημίνας Λιαρμακοπούλου στην σκηνογραφία-ενδυματολογία και στη δημιουργία σκηνικών αντικειμένων αντίστοιχα, του Σταύρου Κώττα στην κίνηση, του Τάσου Παλαιορούτα στα φώτα, της Μαριάννας Σωτηροπούλου στην δραματουργία, της Αναστασίας Δαφερέρα στη δημιουργία εικαστικού υλικού, της Νάντης Χατζηγεωργίου στην γενική επίβλεψη της σκηνοθετικής πορείας του έργου, της Ήρας Μαγαλιού στο μακιγιάζ, της Δανάης Νίλσεν και της Αλεξάνδρας Πλαστήρα στο ποίημα που έγινε το τραγούδι της Οβάλ Κυρίας.

Υπάρχει κάποιος καλλιτέχνης που να στάθηκε ως επιρροή στην προετοιμασία της παράστασης;

Πρωτίστως επηρέασαν την προετοιμασία οι καλλιτέχνες που δημιούργησαν τα πολύ ιδιαίτερα έργα που εκτίθενται στην Εθνική Πινακοθήκη, στη συγκεκριμένη έκθεση με βασικό άξονα τη δημοκρατική διεκδίκηση. Η καλλιτεχνική ομάδα Equipo Crόnica στην οποία οφείλουμε τον καταδυναστευτικό «πατέρα» της παράστασής μας. Η κολλεκτίβα Alternativa Zero και ο ξεχωριστός Ernesto de Souza που μας ενέπνευσε να ζωντανέψουμε το δωμάτιο της Οβάλ Κυρίας. Η δουλειά της Λήδας Παπακωνσταντίνου, ο ενδυναμωτικός Άγγελος πολεμιστής του Σικελιώτη, το Συμβάν ΙΙ του Αληθεινού, ο Αρχάγγελος του Τσομπανάκη, και βέβαια το αγαπημένο μου, πλέον, έργο της Νίκης Καναγκίνη «Η σιωπή δεν είναι χρυσός».

Τελικά θα καταφέρει η Οβάλ Κυρία να μετατρέψει τη ματαίωση της διέγερσης σε εξέγερση;

Αυτό θα χρειαστεί να το διαπιστώσετε ιδίοις όμμασι!