Λάκης Παπαστάθης. Μια ολόκληρη ιστορία. Από τους πιο ευγενικούς, χαμογελαστούς, πράους ανθρώπους του ελληνικού κινηματογράφου, διανοούμενος, λάτρης της λογοτεχνίας, της ποίησης και της παράδοσης, σκηνοθέτης, συγγραφέας, ζωγράφος, φωτογράφος, συλλέκτης, παραγωγός. Με αφορμή τα δύο χρόνια που συμπληρώθηκαν από τον θάνατό του τον Μάρτιο, ξεκίνησε ένα πολύμηνο, εξαιρετικό από κάθε άποψη, αφιέρωμα στον πολυδιάστατο Μυτιληνιό, αποκαλύπτοντας το εύρος του θησαυρού που άφησε πίσω του, πολύτιμη κληρονομιά στις επόμενες γενιές. Μία έκθεση, ένα λεύκωμα, προβολές και εκδηλώσεις συνθέτουν το παζλ που από τον περασμένο Απρίλιο έως τον Ιούλιο, σκιαγραφεί και φωτίζει σε βάθος το προφίλ του, αποκαλύπτει και καταγράφει συνολικά το έργο του και σε όσους το γνωρίζουν ήδη και στους νεότερους που τυχόν δεν το ξέρουν.
Πορτραίτα του Λάκη Παπαστάθη από τον Βασίλη Σπεράντζα (αριστερά) και τον Πάνο Φειδάκη (δεξιά).
Η μεγάλη έκθεση στο Μουσείο Μπενάκη Πειραιώς «ΛΑΚΗΣ ΠΑΠΑΣΤΑΘΗΣ. Αναζητώντας τη χαμένη εικόνα», σε επιμέλεια του Γιώργου Σκεύα, εγκαινιάστηκε αρχές Απριλίου χαρίζοντας στους επισκέπτες ένα θαυμάσιο οδοιπορικό στην πορεία του. Το Μουσείο Μπενάκη, παράλληλα με την έκθεση που διαρκεί ως τις 20 Ιουλίου, διοργανώνει ξεναγήσεις και άλλες εκδηλώσεις, τιμώντας τη μνήμη του δημιουργού. Ανάμεσά τους και η βαθιά συγκινητική βραδιά πριν λίγες μέρες στο κατάμεστο αίθριο του Μουσείου, όπου προβλήθηκε η θρυλική ταινία του σκηνοθέτη «Χαίρω Πολύ, Σαββόπουλος», παρουσία του Θεσσαλονικιού τραγουδοποιού, πενήντα χρόνια μετά την πρώτη μετάδοσή της στη δημόσια τηλεόραση, το 1975. Την προβολή προλόγισε εξαιρετικά ο σκηνοθέτης Μάνος Ευστρατιάδης, τότε βοηθός σκηνοθέτης του Λάκη Παπαστάθη, αναφέροντας όλες τις λεπτομέρειες της δημιουργίας της: «… Η έμπνευση στο γύρισμα ήταν τέτοια όπως και οι αυτοσχεδιασμοί, που οι χώροι (σ.σ. όπου γυρίστηκε η ταινία) ήταν προσχηματικοί. Χρειάζονταν ως φόντο για να χωρέσει αυτή η τρέλα. Γιατί αυτή η δημιουργική τρέλα του πρωταγωνιστή και από την άλλη μεριά η φαντασία του σκηνοθέτη συναντήθηκαν σε ένα ευτυχισμένο ραντεβού, σε μια εποχή που υπήρχε ακόμη στον αέρα η μυρωδιά της ουτοπίας. Δεν υπήρχαν κανόνες στην τηλεόραση. Ένα κενό εξουσίας υπήρχε κι όλο αυτό άφηνε μεγάλη ελευθερία του να κάνει κανείς πολύ τολμηρά πράγματα και με πολύ μεγάλο κέφι. Έτσι προέκυψε αυτή η ταινία. Μια ταινία η οποία είναι λιτή και ασπρόμαυρη και έρχεται από το παρελθόν σαν ένα πολύ ωραίο όνειρο από το μέλλον, σαν κάτι πλούσιο και παράξενο γιατί έγινε με μια ελευθερία ζόρικια…», είπε μεταξύ πολλών άλλων. Το ντοκιμαντέρ που πλέον προβάλλεται στο ERTFLIX για όσους θέλουν να το δουν, γυρίστηκε τότε για λογαριασμό του ΕΙΡΤ που θέλησε να συστήσει τον νεαρό ακόμη μουσικό στο κοινό της ελεύθερης τηλεόρασης μετά τη δικτατορία. Ενώ, άθελά του, στάθηκε ο προπομπός του «Παρασκήνιου», της αλησμόνητης σειράς που δημιούργησε ο σκηνοθέτης παρέα με τον Τάκη Χατζόπουλο.
Στο τέλος της προβολής, ο Διονύσης Σαββόπουλος, αειθαλής και συγκινημένος, μίλησε ώρα για τον Λάκη Παπαστάθη, την προσωπικότητα και το πολύπλευρο ταλέντο του, την γνωριμία τους και την βαθιά σχέση φιλίας που τους ένωσε για δεκαετίες: «Σημασία έχει να εκφράζεται κανείς προσωπικά και να συνεχίζεται η σκυτάλη. Φτιάχναμε πράγματα μικρά με τον Λάκη, πράγματα σαν μικρές αναστάσεις», κατέληξε ο δημιουργός, ευχαριστώντας συγκινημένος τους πάνω από 700 παρευρισκόμενους «ήρθε η άνοιξη κι εύχομαι στον καθένα από εσάς μια άνοιξη για πάντα». Το καλοκαίρι πάντως ο ίδιος ο Διονύσης Σαββόπουλος αναμένεται να συναντήσει μουσικά το κοινό του, σε μία μεγάλη συναυλία στις 14 Ιουνίου, στο Terra Vibe της Μαλακάσας και στις 21 Ιουνίου στο Terra Republic της Θεσσαλονίκης.
Το ασπρόμαυρο 16mm φιλμ, όπου συμμετέχουν η Σωτηρία Μπέλλου –με την φοβερή ατάκα «Αχ Διονύση με έκανες και τραγουδάω ποπ!» που είπε μετά την ηχογράφηση του «Ζεϊμπέκικου» στο στούντιο της εταιρείας Lyra του Αλέκου Πατσιφά-, η Δόμνα Σαμίου και η Στέλλα Γαδέδη μεταξύ άλλων, χαμένο για δεκαετίες, ανακαλύφθηκε από τον σκηνοθέτη Ηλία Γιαννακάκη όταν έψαχνε στο αρχείο του Λάκη Παπαστάθη υλικό για τα βίντεο που δημιούργησε για την έκθεση. Η βραδιά διοργανώθηκε από το Μουσείο Μπενάκη σε συνεργασία με το Athens Open Air Film Festival που επιμελήθηκε την ξεχωριστή προβολή, και τη Διεύθυνση Αρχείου της ΕΡΤ, που αποκατέστησε και ψηφιοποίησε στο εργαστήριο της την ταινία.
Η έκθεση-αφιέρωμα, ένα ταξίδι στους δρόμους της τέχνης του Λάκη Παπαστάθη, στη μνήμη και τον χρόνο, είναι πραγματικά χάρμα οφθαλμών. Σε μυεί απολαυστικά στο σύμπαν του μέσα από τις ταινίες του, τα λόγια του, τα προσωπικά του αντικείμενα, τα εργαλεία της δουλειάς του, τα βιβλία του, τις ζωγραφιές του, τα περιοδικά που συνέλεγε. Πλούσια και θαυμάσια στημένη, σε σχεδιασμό της σκηνογράφου-ενδυματολόγου Λίλης Πεζανού, αποτυπώνει παράλληλα, μέσα από το δικό του κινηματογραφικό, τηλεοπτικό, συγγραφικό, φωτογραφικό, εικαστικό, συλλεκτικό έργο και μια ολόκληρη εποχή, καθώς και την πνευματική και καλλιτεχνική ζωή της χώρας τα τελευταία πενήντα χρόνια. Μέσα από τη διαδρομή του Λάκη Παπαστάθη έρχεται παράλληλα στο φως και η πορεία των ανήσυχων συνοδοιπόρων του, παρέα με τους οποίους όρισαν τον Νέο Ελληνικό Κινηματογράφο. «Από νωρίς, στην Αθήνα συνδέθηκα με όλους τους σκηνοθέτες του λεγόμενου νέου ελληνικού κινηματογράφου: τον Θόδωρο Αγγελόπουλο, τον Παντελή Βούλγαρη, τον Νίκο Παναγιωτόπουλο, την Τώνια Μαρκετάκη, την Φρίντα Λιάππα, τον Σταύρο Τορνέ, όλους αυτούς τους ανθρώπους. Όταν κάποιος από εμάς έκανε μια ταινία μικρού μήκους, τρέχαμε όλοι να κάνουμε τους κομπάρσους. Νιώθαμε ότι ήμασταν μια οικογένεια και πως το νέο ελληνικό σινεμά ήταν ένα κίνημα όχι μόνο κινηματογραφικό, αλλά ένα κίνημα που καθόριζε μια ηθική στάση απέναντι στην ελληνική πραγματικότητα», γράφει.
Πολλοί κινηματογραφιστές και τεχνικοί πορεύτηκαν μαζί του και δίπλα του στην ομάδα της Cinetic, της εταιρείας παραγωγής που ίδρυσε με τον φίλο του σκηνοθέτη Τάκη Χατζόπουλο, ο οποίος πέρσι τον ακολούθησε στο μεγάλο ταξίδι. “Παιδί” της εταιρείας τους που λειτουργούσε περισσότερο ως πνευματικό στέκι μέσα σε οικογενειακή ατμόσφαιρα, το μοναδικό «Παρασκήνιο»: η πολιτιστική εκπομπή-σειρά ντοκιμαντέρ, που σημάδεψε ανεξίτηλα τη δημόσια –και όχι μόνο- τηλεόραση, δείχνοντας πως αν έχεις παιδεία, αγάπη και ιδέες μπορείς να κάνεις τέχνη χαρίζοντας γνώση ακόμη και στην μικρή οθόνη.
Ο Λάκης Παπαστάθης με τον Γιάννη Παπαδάκη και τον Νίκο Πετανίδη σε γύρισμα για το Παρασκήνιο στη Λάρισα, το 1976. Η φωτογραφία είναι επιχρωματισμένη από τον ίδιο.
Το «Παρασκήνιο», το οποίο τους ανέθεσε το 1976 ο τότε αναπληρωτής διευθυντής της ΕΡΤ, ο αξέχαστος Ροβήρος Μανθούλης, απετέλεσε φυτώριο νέων κινηματογραφιστών, παρέχοντας βήμα δημιουργίας σε εκατοντάδες νέους σκηνοθέτες, τεχνικούς, δημοσιογράφους και ερευνητές. Στα 38 χρόνια της δράσης του και στα 900 “επεισόδια” του, ανέδειξε κορυφαίες προσωπικότητες της πνευματικής ζωής του τόπου -καλλιτέχνες, φιλόσοφους, συγγραφείς που δύσκολα θα μπορούσε να γνωρίσει το πλατύ κοινό με άλλο τρόπο-, καθώς και κοινωνικά θέματα που έως τότε ήταν σχεδόν αδύνατον να παιχθούν στην τηλεόραση. Όπως αναφέρεται και στο λεύκωμα, ο ίδιος έλεγε σχετικά: «…Ζω απολύτως τη σχιζοφρένεια. Άλλο το ντοκιμαντέρ και άλλο το fiction. Πού συναντώνται; Στο ντοκιμαντέρ, η επαφή μου με όλους αυτούς τους πνευματικούς ανθρώπους μέσα από το Παρασκήνιο, λειτουργεί κάπως σαν πνευματικό προσάναμμα της ψυχής μου και της συνείδησής μου».
H κάμερα Arriflex 16mm, με την οποία γυρίστηκαν τα «Παρασκήνια» της πρώτης περιόδου,
Ένα ολόκληρο τμήμα της έκθεσης, είναι αφιερωμένο στην Cinetic. Τα χειρόγραφα, τα τετράδια με τα αρχεία, οι μπομπίνες, η μουβιόλα, η κάμερα Arriflex 16mm, με την οποία γυρίστηκαν τα «Παρασκήνια» της πρώτης περιόδου, όλα τα αντικείμενα είναι εκεί. Παράλληλα, οι επισκέπτες μπορούν να παρακολουθήσουν, σε ατομικές οθόνες με ακουστικά, εκπομπές που σκηνοθέτησαν οι δύο εμπνευστές του, επιλέγοντας από ένα σύνολο 50 ντοκιμαντέρ, τα οποία παραχώρησε το αρχείο της ΕΡΤ σε σύγχρονη ψηφιοποίηση.
Οι τέσσερεις μεγάλου μήκους ταινίες του, όλες γυρισμένες σε φιλμ 35mm, με διακρίσεις στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης και στα Κρατικά Βραβεία, καθώς και διεθνή πορεία στα ξένα φεστιβάλ, έχουν το βλέμμα τους στραμμένο εκεί, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο -επικοινωνούν τη λογοτεχνία, τη ζωγραφική, τη νεοελληνική ιστορία και το βίο μας. «Πάντα πίστευα πως η γραφή, η φόρμα μιας ταινίας, δεν είναι το ένδυμα, το περιτύλιγμα του νοήματος, αλλά το ίδιο το νόημα. Δεν είναι κάτι το ξεχωριστό, δεν είναι ένας «ωραίος τρόπος», «καλόγουστος» που κολακεύει την καλαισθησία του θεατή, για να του σερβίρει το νόημα και την αφήγηση, αλλά το ίδιο το σώμα και το πνεύμα του φιλμ. Η φόρμα είναι ο δρόμος που φαίνεται πίσω από τη δράση, πίσω από τους ηθοποιούς και είναι αυτή που θα σε οδηγήσει στο αόρατο κέντρο της ταινίας με το οποίο πρέπει να αναμετρηθείς συναισθηματικά και πνευματικά. Σε προετοιμάζει με το ρυθμό, την κίνηση, την όψη της για να μπεις στο κρυμμένο τοπίο, εκεί που με τη δική σου συμμετοχή θα σου αποκαλυφθεί ο πυρήνας του έργου. Το “πιο τίμιο η μορφή του” λέει ο Καβάφης. Το ίδιο ισχύει και στις ταινίες», γράφει ο Λάκης Παπαστάθης. Η κάθε μία φυσικά, έχει τον δικό της ξεχωριστό χώρο στην έκθεση.
«Τον Καιρό Των Ελλήνων»
Η πρώτη, «Τον Καιρό Των Ελλήνων» (1981- Βραβείο Σκηνοθεσίας και Σεναρίου στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης), σύμφωνα με τα λόγια του που αναγράφονται στον τοίχο του χώρου όπου παρουσιάζεται, «σχετίζεται με τον πνευματικό ελληνικό διχασμό, δηλαδή τη σχέση της λόγιας με τη λαϊκή κουλτούρα και την αντενέργεια που έχει η μία στην άλλη». Η ταινία, με φόντο το σκληρό ορεινό ελληνικό τοπίο, είναι ένας φόρος τιμής στον έναν και μοναδικό Αλέξη Δαμιανό (που παίζει τον Καπετάνιο) τον πολυαγαπημένο του δάσκαλο, στο πλάι του οποίου θήτευσε επί τρία χρόνια, όταν γύριζε την «Ευδοκία». Μάλιστα, το 2006 εξέδωσε την μονογραφία «Όταν ο Δαμιανός γύριζε την Ευδοκία» (εκδ. Πατάκη), καταθέτοντας την μαρτυρία του, την εμπειρία του και τον θαυμασμό του για τον δημιουργό και το εμβληματικό του έργο.
«Θεόφιλος», με τον Δημήτρη Καταλειφό
Η δεύτερη ταινία, ο «Θεόφιλος» (1987 - Βραβείο Καλύτερης Ταινίας στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, επίσημη συμμετοχή στο διαγωνιστικό τμήμα του Φεστιβάλ Βερολίνου), είναι ένα συγκινητικό πορτραίτο του μεγάλου Μυτιληνιού ζωγράφου τον οποίον ο Λάκης Παπαστάθης λάτρευε -όπως άλλωστε τον Παπαδιαμάντη και τον Βιζυηνό-, με τον Δημήτρη Καταλειφό στον ομώνυμο ρόλο. «Έκανα μια ταινία μόνο και μόνο για να πω ότι ο Θεόφιλος είπε κάτι που μόνο η λογία τέχνη λέει, δηλαδή ότι δεν λέει τσάμπα λόγια, ενδύεται, φοράει αυτό που ζωγραφίζει», γράφει στον τοίχο.
«Το Μόνον Της Ζωής του Ταξείδιον», με τον Ηλία Λογοθέτη
Η τρίτη, «Το Μόνον Της Ζωής του Ταξείδιον» (2001 - Βραβείο Καλύτερης Ταινίας και άλλα επτά βραβεία στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης, τρία Διεθνή Βραβεία και επίσημη συμμετοχή στο Φεστιβάλ του Τορόντο), αναβιώνει το κεφάλαιο της ζωής του Γεώργιου Βιζυηνού στο Δρομοκαΐτειο ψυχιατρείο, με τον Ηλία Λογοθέτη στον ομώνυμο ρόλο. Και τέλος, το «Ταξίδι Στη Μυτιλήνη» (2010 – Βραβείο ενδυματολογίας Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου στον Γιώργο Γεωργίου), η τελευταία, νοσταλγική, γεμάτη αυτοβιογραφικά στοιχεία ταινία για το αγαπημένο νησί όπου πέρασε τα γυμνασιακά του χρόνια, με τον Χρήστο Χατζηπαναγιώτη ως ήρωα που επιστρέφει εκεί μετά από 20 χρόνια απουσίας.
«Ταξίδι Στη Μυτιλήνη», με τον Χρήστο Χατζηπαναγιώτη
Μαζί τους και η πρώτη του μικρού μήκους ταινία «Γράμματα από τη Αμερική» (1972), ένα λυρικό ποίημα του πόνου της μετανάστευσης που στάθηκε και η αφορμή να γνωριστεί ουσιαστικά με τον Διονύση Σαββόπουλο. Περισσεύει η συγκίνηση, καθώς το αρχειακό υλικό, οι φωτογραφίες, αρκετές επιζωγραφισμένες από τον ίδιο, τα λόγια του για την κάθε μία ταινία και την ιστορία της, δίνουν πολύ όμορφα τον κόσμο τους, ακόμη κι αν δεν τις έχεις δει. Το πολύ ωραίο αφιέρωμα «Λάκης Παπαστάθης – Σε πρώτο πλάνο», που διοργανώθηκε στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος, τέλη του περασμένου Απριλίου, έδωσε μοναδική ευκαιρία να τις παρακολουθήσουμε στη μεγάλη οθόνη.
Γύρω γύρω στους τοίχους, πορτραίτα ή ολόσωμες προσωπογραφίες στα οποία απεικονίζουν τον φίλο τους διάφοροι ζωγράφοι, ο Αλέκος Φασιανός, ο Βασίλης Σπεράντζας, ο Πάνος Φειδάκης, ο Γιώργος Ρόρρης, ο Εδουάρδος Σακαγιάν, ο Γιάννης Αδαμάκης, ο Θανάσης Μακρής - δύο ολόσωμα έργα του τελευταίου “ανοίγουν” την είσοδο στο χώρο με τις ταινίες. Και σε μια ωραία βιτρίνα, τα φιλολογικά περιοδικά της Ελλάδας του 19ου και 20ου αιώνα που συνέλεγε από 18 χρονών. «Θυμάμαι τον εαυτό μου έπειτα από μοναχικές αναζητήσεις χρόνων, να βρίσκω το τελευταίο τεύχος μιας σειράς περιοδικών που έψαχνα χρόνια και να μουδιάζουν τα γόνατά μου! Μετά, η αίσθηση της αφής του περιοδικού, η μυρωδιά του, η αίσθηση πως έχουν επενδυθεί σε αυτό τα βλέμματα, τα διαβάσματα, η συγκίνηση και η αγωνία των αναγνωστών δεκαετίες τώρα. Μοναδική εμπειρία, μόνο οι συλλέκτες θα με καταλάβουν» γράφει.
Μερικά από τα περιοδικά της συλλογής του Λάκη Παπαστάθη
Ο σκηνοθέτης Ηλίας Γιαννακάκης, στο πλαίσιο της έκθεσης, δημιούργησε έξι οπτικοακουστικά έργα που φωτίζουν κάθε πλευρά της πολυσχιδούς προσωπικότητας του δημιουργού: Η Υβόννη Μαλτέζου θυμάται με συγκίνηση τα 50 χρόνια που έζησαν μαζί, ο φίλος του, συλλέκτης και ερευνητής Γιώργος Ζεβελάκης μιλάει για το κοινό τους πάθος για τα παλιά λογοτεχνικά περιοδικά. Ένα τρίτο βίντεο παρουσιάζει δεμένα αποσπάσματα από τηλεοπτικές εμφανίσεις και συμμετοχές του σκηνοθέτη ως ομιλητή σε ντοκιμαντέρ. Σε άλλα δύο υπάρχουν συρραφές αποσπασμάτων από τα «Παρασκήνια» που γύρισε τόσο ο ίδιος όσος και ο Τάκης Χατζόπουλος. Τέλος, ένα ντοκιμαντέρ καταγράφει τη δημιουργία της έκθεσης, το στήσιμο, τα εγκαίνια, τις παράλληλες εκδηλώσεις, αλλά και συνεργάτες ή συνοδοιπόρους του να μιλάνε μέσα στον χώρο, δίπλα στα εκθέματα, για τον ίδιο.
Λάκης και Υβόννη
Το εντυπωσιακό, σε περιεχόμενο και διαστάσεις, λεύκωμα «ΛΑΚΗΣ ΠΑΠΑΣΤΑΘΗΣ. Γενικό πλάνο» του Μουσείου Μπενάκη, συνοδεύει την έκθεση με τον πιο ωραίο τρόπο. Μια όντως θαυμάσια δουλειά που στις 352 σελίδες της ρίχνει άπλετο φως στον δημιουργό και όλο του το έργο, με μεγάλη λεπτομέρεια, συναίσθημα και αγάπη: από την ώρα που ο Λάκης Παπαστάθης φτάνει από την Μυτιλήνη στην Αθήνα (1962) και τελικά αποφασίζει να παρατήσει τις σπουδές του στην Πάντειο για να σπουδάσει στο Κέντρο Σπουδών Κινηματογράφου και να κάνει σινεμά, μέχρι την τελευταία του σκηνοθεσία στην εκπομπή «Υστερόγραφο» της ΕΡΤ (2022), που διαδέχθηκε το «Παρασκήνιο». Παράλληλα παραδίδει το ιδιαίτερο ίχνος που άφησε ο ίδιος μέσα στον μεγάλο χρόνο της Μεταπολίτευσης. Πέρα από τα κείμενά του και τις 850 φωτογραφίες που καταγράφουν πολύτιμες στιγμές, πενήντα ένας συνεργάτες, συνοδοιπόροι του ή μη, καλλιτέχνες από τον κόσμο του κινηματογράφου, του θεάτρου, της λογοτεχνίας των εικαστικών, της μουσικής, της φωτογραφίας, ομότεχνοι, μαθητές και φίλοι του καταθέτουν «το αποτύπωμα που άφησε ο Παπαστάθης στη σκέψη και στο έργο του», όπως γράφει η σκηνοθέτρια, μαθήτρια, φίλη και συνεργάτιδα του Κατερίνα Ευαγγελάκου, η οποία ανέλαβε –σχολαστικά και ενδελεχώς- την έρευνα και την επιμέλεια της πολυφωνικής αυτής εξαιρετικής βιογραφίας. Ειδική συνεργάτιδα στην έκδοση η δημοσιογράφος Βένα Γεωργακοπούλου.
Ο Λάκης Παπαστάθης στο ατελιέ του ζωγράφου Θανάση Μακρή
Στις τελευταίες σελίδες (και πριν από ένα παράρτημα αφιερωμένο στον κόσμο του «Παρασκηνίου»), το βιβλίο ασχολείται με τρία σχέδια που ο Λάκης Παπαστάθης άφησε ατέλειωτα, καθώς δεν πρόλαβε να τα ολοκληρώσει: τις συναντήσεις του με τους 26 σύγχρονους ζωγράφους-φίλους στους οποίους πόζαρε, περνώντας ατέλειωτες ώρες στο ατελιέ τους, μιλώντας για Τέχνη και ζωγραφική. Πάνω από εκατό πορτραίτα και εκατοντάδες φωτογραφίες αποκαλύπτουν αυτές τις στιγμές. Ένα βιβλίο για την οδό Πανεπιστημίου, στην οποία έτρεφε ιδιαίτερη αδυναμία και θεωρούσε συνδεδεμένη με τη ζωή του. Το βιβλίο, ουσιαστικά έτοιμο, με εξώφυλλο και τίτλο «Οδός Πανεπιστημίου - Σκηνές από έναν δρόμο», το δούλευε δύο χρόνια με την εικαστικό-γραφίστρια Βάσω Αβραμοπούλου μαζεύοντας πολύτιμο φωτογραφικό υλικό και γράφοντας φανταστικές ιστορίες κοιτώντας τους περιπατητές της –μακάρι να εκδοθεί. Τέλος, την ταινία που τόσο πολύ ήθελε να κάνει για τον Γιαννούλη Χαλεπά, η μοναδική προσωπικότητα του οποίου τον απασχολούσε βαθιά τα τελευταία χρόνια. Είχε έτοιμο το σενάριο από το 2019. «Στα εβδομήντα πέντε του χρόνια ο Λάκης Παπαστάθης είναι και πάλι έτοιμος να σταθεί πίσω από την κάμερα και να περάσει για πέμπτη φορά την δοκιμασία της εξεύρεσης χρημάτων, την τυραννία της φτωχής τέχνης, το “βάσανο του ελληνικού κινηματογράφου”», γράφει η Κατερίνα Ευαγγελάκου για τον «σύγχρονο παραμυθά» όπως τον χαρακτηρίζει. Αλλά το να κάνεις σινεμά στην Ελλάδα, είναι μια πολύ πονεμένη χρονοβόρα ιστορία… «Το σινεμά είναι σαν το ακορντεόν, μεγαλώνει και μικραίνει τον χρόνο. Και αυτή η τέχνη είναι η μόνη τέχνη που παλεύει τον χρόνο», έλεγε ο ίδιος παρόλα αυτά…
Ο Λάκης Παπαστάθης γεννήθηκε στο Βόλο το 1943, αλλά μεγάλωσε στη Μυτιλήνη. Και τους δύο τόπους τους αγάπησε πολύ, αλλά η αδυναμία του ήταν στον δεύτερο, που τον μύησε στο σινεμά και στην τέχνη γενικότερα: «Υπήρχε τότε ένας μαγικός δρόμος με τρεις κινηματογράφους και τη Δημοτική Βιβλιοθήκη δίπλα δίπλα. Τετραλογία!» σημείωνε, όπως καταγράφεται στο λεύκωμα. «Στη Μυτιλήνη έζησα τη μαγεία της σκοτεινής σάλας και ένιωθα πως η φωτισμένη οθόνη έμπαινε μέσα μου σαν φωτεινό ποτάμι». Έτσι ξεκίνησε το 60χρονο ταξίδι του στον κινηματογράφο και στους άλλους δρόμους που περπάτησε. Ακολουθώντας πάντα το μότο που είναι αναγραμμένο στην πρώτη σελίδα της ιστοσελίδας του: «…χωρίς πάθος, τέχνη δεν γίνεται»…
INFO
ΕΚΘΕΣΗ
«ΛΑΚΗΣ ΠΑΠΑΣΤΑΘΗΣ. Αναζητώντας τη χαμένη εικόνα»
Διάρκεια έκθεσης: ως τις 20 Ιουλίου 2025
Μουσείο Μπενάκη / Πειραιώς 138
Στην έκθεση πραγματοποιούνται ξεναγήσεις από τον επιμελητή της Γιώργο Σκεύα ή άλλους ξεχωριστούς καλεσμένους. Το πρόγραμμα ως το τέλος Μαΐου διαμορφώνεται ως εξής:
Σάββατο 24/05/2025, ώρα 12:00 – Κατερίνα Ευαγγελάκου / σκηνοθέτης - επιμελήτρια
Κυριακή 25/05/2025, ώρα 12:00 – Μαρία Ζορμπά / ηθοποιός
Σάββατο 31/05/2025, ώρα 12:00 – Γιώργος Σκεύας / σκηνοθέτης - επιμελητής της έκθεσης
https://www.benaki.org/index.php?option=com_events&view=event&id=126362&lang=el
ΕΚΔΟΣΗ
«ΛΑΚΗΣ ΠΑΠΑΣΤΑΘΗΣ. Γενικό πλάνο»
Έρευνα-επιμέλεια: Κατερίνα Ευαγγελάκου
Έκδοση του Μουσείου Μπενάκη, 2025
ΕΚΔΗΛΩΣΗ-ΣΥΖΗΤΗΣΗ
«Μια παρέα θυμάται και συζητά σε ανοιχτή ακρόαση»
Τετάρτη 4 Ιουνίου, ώρα 20:00
Μουσείο Μπενάκη / Πειραιώς 138
Μια συζήτηση μεταξύ φίλων του Λάκη Παπαστάθη. Συμμετέχουν: ο συγγραφέας Γιάννης Κιουρτσάκης, ο συλλέκτης-ερευνητής Γιώργος Ζεβελάκης, ο ζωγράφος Στέφανος Δασκαλάκης, ο σκηνοθέτης Μάνος Ευστρατιάδης, η ποιήτρια και στιχουργός Λίνα Νικολακοπούλου. Στη συζήτηση παρεμβαίνουν ενεργά οι επιμελητές του αφιερώματος: Ηλίας Γιαννακάκης, Κατερίνα Ευαγγελάκου, Γιώργος Σκεύας.
ΝΤΟΚΙΜΑΝΤΕΡ
«Χαίρω πολύ Σαββόπουλος»: https://www.ertflix.gr/vod/vod.609219-khairo-polu-sabbopoulos
https://www.lakispapastathis.gr/
#lakispapastathis
![Μαίνεται εκτός ελέγχου η φωτιά στη Ριτσώνα [ΒΙΝΤΕΟ]](https://m.popaganda.gr/wp-content/uploads/2025/05/499216774_18394927177114088_5059557467267724483_n-e1747658398483-320x314.jpg)
