Η jazz είναι συναίσθημα και λίγοι το ενσάρκωσαν τόσο βαθιά όσο ο Chet Baker. Από τις 14 έως τις 16 Φεβρουαρίου, το Half Note Jazz Club μεταμορφώνεται σε μια σκηνή όπου η λυρικότητα, η μελωδικότητα και η αισθαντικότητα συναντούν το πάθος δύο κορυφαίων μουσικών: του τρομπετίστα Ανδρέα Πολυζωγόπουλου και του Ιάπωνα τρομπετίστα και vocalist, TOKU (γνωστός κι ως Jazz Samurai). Με έναν ήχο χωρίς τύμπανα, γεμάτο λυρισμό και ρίσκο, φέρνουν τη jazz στη σφαίρα του ρομαντισμού, του αυτοσχεδιασμού και της μουσικής ποίησης.
Η συνάντησή τους δεν είναι τυχαία. Πριν από χρόνια, οι δρόμοι τους διασταυρώθηκαν στο Παρίσι, σε μια συναυλία όπου ο Πολυζωγόπουλος έπαιζε με το δικό του ξεχωριστό jazz ύφος. Ο TOKU, ένας από τους ελάχιστους τρομπετίστες που τραγουδούν, εντυπωσιάστηκε. Οι δύο τους μίλησαν για τον Chet, για τον τρόπο που προσεγγίζουν τη μουσική, και κάπου εκεί γεννήθηκε η ιδέα μιας συνεργασίας που σήμερα παίρνει σάρκα και οστά.
Ο Chet Baker έπαιξε μεγάλο μέρος της καριέρας του χωρίς τύμπανα. Ήθελε χώρο για να αναπνέει η μουσική. Αυτό ακριβώς επιχειρούν ο Πολυζωγόπουλος και ο TOKU, πλαισιωμένοι από τον Γιώργο Κοντραφούρη στο πιάνο και τον Κώστα Κωνσταντίνου στο κοντραμπάσο. Δημιουργούν ένα ηχητικό σύμπαν όπου κάθε νότα έχει σημασία, κάθε σιωπή έχει βάρος και κάθε αυτοσχεδιασμός είναι ένα μικρό ποίημα. Οι τέσσερις μουσικοί θα προσεγγίσουν τον ευαίσθητο και cool ήχο του Chet Baker, παίζοντας ορισμένα από τα αγαπημένα του jazz standards με το ιδιαίτερο φορμά χωρίς τύμπανα, αλλά με την υπέροχη φωνή του TOKU όπως τα παρουσίαζε κι ο ίδιος ο Baker την τελευταία δεκαετία της ζωής του.
Ο TOKU, αν και μεγαλωμένος στην Ιαπωνία, κουβαλά μέσα του το πνεύμα της jazz. Γεννημένος στην επαρχία Niigata, ξεκίνησε από το γυμνάσιο παίζοντας κορνέτα με pop και rock επιρροές αλλά τα επόμενα χρόνια ασχολήθηκε με την jazz και ιδιαίτερα με το φλίκορνο και την τρομπέτα. Στα πρώτα χρόνια του στο κολλέγιο έφυγε για την Αμερική, σε παράρτημα του Tokyo International University στο Oregon. Όταν πήρε πτυχίο, τον είχε ήδη συνεπάρει η πρόκληση του αυτοσχεδιασμού, τα απροσδόκητα στοιχεία της μουσικής αυτής, αλλά και ο βαθύς σεβασμός που οι μουσικοί έχουν στην jazz ο ένας για τον άλλο.
Το 2000 έκανε το πρώτο του προσωπικό δίσκο και πρωτοεμφανίστηκε στο περίφημο club Blue Note του Τόκιο. Ακολούθησαν ακόμη 17 προσωπικά άλμπουμ και μια τεράστια καριέρα με περιοδείες στην Αμερική και την Ευρώπη σε club και μεγάλα Φεστιβάλ αλλά και τρομερές συνεργασίες, ανάμεσα στις οποίες ξεχωρίσει κι αυτή με τη Cindy Lauper. Πριν καν γνωρίσει τη μουσική του Chet Baker, έπαιζε pop, rock, folk, μπάσο, ντραμς, κιθάρα. Όταν όμως ανακάλυψε τον Chet, κάτι μέσα του άλλαξε. Στη σκηνή, δεν προσπαθεί να τον μιμηθεί –τον αφήνει να περάσει μέσα από τις νότες του, χωρίς να τον περιορίζει.
Ο Πολυζωγόπουλος, από την άλλη, είναι ένας καλλιτέχνης που δεν φοβάται το ρίσκο. Είτε παίζει σε drumless σχήματα, είτε φέρνει τις δικές του ερμηνείες σε παραδοσιακά standards, είτε γράφει μουσική για ξωτικά, η προσέγγισή του έχει πάντα μια προσωπική αλήθεια. Για εκείνον, το να είναι ρομαντικός δεν είναι κλισέ, αλλά στάση ζωής. O Ανδρέας αποτελεί τα τελευταία χρόνια ένα από τα σημαντικότερα κεφάλαια στην ενδιαφέρουσα σύγχρονη Ελληνική, κι όχι μόνο, jazz σκηνή. Σπούδασε jazz τρομπέτα στο κονσερβατόριο του Amsterdam, πλάι σε μεγέθη όπως ο Paolo Fresu ή ο Markus Stockhausen! Απ’ τα πρώτα του βήματα έδειξε ότι είναι ξεχωριστός. Έχει ηχογραφήσει 5 προσωπικά άλμπουμ και έχει συμμετάσχει σε αρκετές δεκάδες ηχογραφήσεων με άλλους μέχρι σήμερα. Τα τελευταία χρόνια περιοδεύει συχνά και διακρίνεται στο εξωτερικό, σε club και μεγάλα Φεστιβάλ.
Το Chet’s Mood είναι ένας φόρος τιμής στον ρομαντισμό, την ελευθερία και τη διαχρονικότητα της jazz. Ο Baker έλεγε ότι είναι ένας "True Romantic" – και το ίδιο ισχύει για τον Πολυζωγόπουλο και τον TOKU. Τρεις νύχτες, μια σκηνή, τέσσερις μουσικοί και αμέτρητες στιγμές γεμάτες μελωδία. Αν ξέρετε τον Chet, θα τον ξαναβρείτε μέσα από ένα φρέσκο πρίσμα. Αν δεν τον ξέρετε, αυτό είναι το τέλειο ξεκίνημα. Αλλά ας μας τα πουν οι ίδιοι…
Ανδρέας Πολυζωγόπουλος
Ανδρέα, πώς προέκυψε η ιδέα αυτής της συνεργασίας για το αφιέρωμα στον Chet Baker; Γνωριστήκαμε με τον Toku έπειτα από μια συναυλία που είχα στο Sunside-Sunset Jazz Club στο Παρίσι κάμποσα χρόνια πριν. Θυμάμαι ήρθε στο τέλος και μιλούσαμε για τον ήχο και τα εφέ που χρησιμοποιoύσα. Βρισκόταν στην Ευρώπη εκείνη την περίοδο για την παρουσίαση ενός άλμπουμ και με προσκάλεσε σε μια συναυλία του τις επόμενες μέρες. Εντυπωσιάστηκα αμέσως από τον ήχο και τη λυρικότητά του και συμφωνήσαμε να κάνουμε ένα πρότζεκτ παρέα. Κάπως έτσι γεννήθηκε η ιδέα και έφτασε η στιγμή να τον προσκαλέσω στο Chet's Mood.
Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις στην απόδοση του ιδιαίτερου ήχου του Chet Baker χωρίς τη χρήση τυμπάνων; Απολαμβάνω πολύ να παίζω χωρίς τύμπανα και έχω συμμετάσχει κατά καιρούς σε πάρα πολλά drumless σχήματα. Το τελευταίο προσωπικό μου άλμπουμ Petrichor είναι ένα από αυτά. Υπάρχει μια ηρεμία όταν παίζεις χωρίς τύμπανα αλλά πρέπει και οι μουσικοί να είναι αρκετά συγκεντρωμένοι στον ρυθμό έτσι ώστε να μη λείψει η ενέργεια που σου δίνουν τα τύμπανα. Ο Chet Baker συνήθιζε να παίζει πολλά χρόνια σε παρόμοια σχήματα, ειδικά την τελευταία δεκαετία της ζωής του. Λέει σε μια συνέντευξη ότι προτιμούσε να παίζει έτσι "χωρίς τη φλυαρία των ντράμερ και τα περιττά πιατίνια". Βέβαια υπάρχουν καταπληκτικοί ντράμερ τους οποίους θεωρώ εξίσου ποιητές όπως τον Chet Baker.
Ποια είναι η σημασία του να παρουσιάζετε αυτό το αφιέρωμα κατά τη διάρκεια του Αγίου Βαλεντίνου; Προφανώς δεν μου αρέσει η εμπορευματοποίηση της ημέρας, όπως δεν μου αρέσει και η εμπορευματοποίηση των Χριστουγέννων αντίστοιχα. Ζούμε στο 2025 και για να είναι κάποιος cool πρέπει να σνομπάρει τη γιορτή του Αγίου Βαλεντίνου στα social media. Εύκολα το κάνεις αλλά νομίζω πως το δύσκολο στην εποχή που ζούμε είναι να είμαστε ρομαντικοί και να ερωτευτούμε όπως γινόταν πριν το Instagram! Και αυτή η μέρα ίσως είναι απλώς μια υπενθύμιση. Θυμάμαι στο δημοτικό που μου έκανε ένα δωράκι η μητέρα μου και μου είπε πως είναι η ημέρα των ερωτευμένων αλλά και απλώς μια ημέρα για να εκφράσεις την αγάπη σου γενικά. Θυμάμαι επίσης να ακούω μια εκπομπή στο φορητό ραδιόφωνο aiwa που είχα την ίδια εποχή και ο εκφωνητής να λέει " η ζωή είναι για τους ευαίσθητους, τους ρομαντικούς και ποτέ μην μετανιώνεις γι' αυτό που είσαι". O Chet λέει επίσης ότι είναι ένας "True Romantic" και ότι δεν αξίζει να περνάς όλα τα βάσανα της ζωής αν δεν τη μοιράζεσαι με κάποια που ν' αγαπάς πραγματικά.
Μίλησέ μου για τη χημεία μεταξύ σας και τι είναι αυτό που θαυμάζεις περισσότερο στον Toku; Έχουμε αρκετά κοινά με τον Toku. Έχουμε επιλέξει και οι δύο να κάνουμε αυτό που αγαπάμε, να είμαστε jazz μουσικοί σε χώρες όπως η Ιαπωνία και η Ελλάδα παρά τις αντίξοες μερικές φορές συνθήκες. Μουσικά μας αρέσει να παίρνουμε ρίσκα αλλά συνήθως φιλτραρισμένα από μια λυρικότητα. Θαυμάζω πάρα πολύ τη χροιά του στην τρομπέτα και είναι επίσης απίστευτος τραγουδιστής! Αγαπάει πολύ την Ελλάδα και αντίστοιχα και γω την Ιαπωνία.
Πώς επηρεάζει η διαφορετική πολιτισμική σας προέλευση την προσέγγισή σας και την ερμηνεία σας στη jazz μουσική; Οι μουσικές με τις οποίες έχουμε μεγαλώσει υπάρχουν σίγουρα κάπου κρυμμένες (ή και όχι) στον τρόπο που προσεγγίζουμε την παγκόσμια γλώσσα της τζαζ. Προσωπικά μεγάλωσα με ροκ, ποπ και λαϊκά και πολύ αργότερα ήρθα σε επαφή με τον πλούτο των παραδοσιακών μας μουσικών όπως και της μουσικής του Μάνου Χατζιδάκι και του Μίκη Θεοδωράκη. Παρ' ολ' αυτά, όσο περνούν τα χρόνια νιώθω την επιρροή τους όλο και περισσότερο στο παίξιμό μου.
Ποια είναι η διαδικασία που ακολουθήσατε για την επιλογή των κομματιών που θα παρουσιάσετε στο αφιέρωμα; Σαν τρίο με τον Κώστα Κωνσταντίνου και το Γιώργο Κοντραφούρη παίζουμε καιρό και έχουμε ήδη ένα ρεπερτόριο. Κομμάτια που μας αρέσουν, μας εκφράζουν και έχει παίξει ή τραγουδήσει ο Chet Baker. Προσπαθούμε να τα κάνουμε δικά μας κάνοντας κάποιες αλλαγές, πάντα όμως στα πλαίσια του "Chet's Mood", να υπάρχει η ποίηση. Για το ιδιαίτερο αυτό αφιέρωμα έχει επιλέξει και αρκετά νέα κομμάτια ο Toku με αντίστοιχα κριτήρια. Φυσικά θα παίξουμε και το “My Funny Valentine” και να πω εδώ πως ο Roger Waters είναι fan του Chet και λατρεύει το συγκεκριμένο κομμάτι.
Τι άλλο ετοιμάζετε μαζί αλλά και σόλο; Κάποια στιγμή σκοπεύουμε να ηχογραφήσουμε με το συγκεκριμένο σχήμα. Ίσως είναι και μια live ηχογράφηση από το Half Note ή και στην Ιαπωνία. Συνεχίζω τις συναυλίες με το τρίο μου παρουσιάζοντας το "Petrichor" στην Ελλάδα και το εξωτερικό και γράφω μουσική για ένα νέο "ηλεκτρικό" κουαρτέτο. Επίσης ετοιμάζω ένα πολύ ιδιαίτερο άλμπουμ με καινούργια μουσική και ιστορίες για ξωτικά που αφηγείται η γιαγιά μου, την οποία έχω ηχογραφήσει δίπλα στο τζάκι στο χωριό μου.
TOKU
Toku, πώς έχει επηρεάσει ο Chet Baker τη δική σου μουσική διαδρομή και το στυλ σου; Πριν ξεκινήσω να παίζω jazz, έπαιζα pop, rock, folk μουσική – έπαιζα μπάσο, ντραμς, κιθάρα, αλλά και κορνέτα στο γυμνάσιο, σε μια μπάντα χάλκινων πνευστών. Ξαναέπιασα το πνευστό μου όταν ερωτεύτηκα την jazz, ειδικά τον Miles Davis. Και τότε ήρθε η στιγμή που γνώρισα τη μουσική του Chet. Πάντα μου άρεσε να τραγουδάω, οπότε ήταν κάτι φυσικό για μένα να αρχίσω να τραγουδάω τα jazz standards και να παίζω τρομπέτα. Αυτό καθόρισε το στυλ μου κι έτσι ο Chet είναι μια τεράστια επιρροή για μένα! Και εξακολουθεί να με εμπνέει – για πάντα.
Ως Ιάπωνας, πώς επηρεάζει η διαφορετική πολιτισμική σου κουλτούρα την προσέγγισή σου και την ερμηνεία σου στη jazz μουσική; Και την επηρεάζει, και όχι.
Είμαι πάντα ο ίδιος, όπου κι αν βρίσκομαι –έτσι και η μουσική μου. Πάντα είμαι ανοιχτός στο να βλέπω και να μαθαίνω για διαφορετικές κουλτούρες, και αυτό με συναρπάζει. Έτσι, ίσως να νιώθω διαφορετικά πάνω στη σκηνή (πάντα με την καλή έννοια), κάτι που μπορεί να επηρεάσει φυσικά το παίξιμό μου –και το απολαμβάνω αυτό.
Η χημεία ανάμεσα σε εσένα και τον Αντρέα; Ο Andreas είναι σπουδαίος μουσικός, εξαιρετικός τρομπετίστας και υπέροχος άνθρωπος. Όταν πρωτογνωριστήκαμε, μιλήσαμε ήδη για τον Chet και την πιθανότητα να κάνουμε κάτι μαζί. Και τώρα, μερικά χρόνια μετά, αυτό γίνεται πραγματικότητα. Είμαι σίγουρος ότι θα το απολαύσουμε απόλυτα!
Πες μου, πώς ενσωματώνεις τα προσωπικά σου στοιχεία στις ερμηνείες των κομματιών του Chet Baker; Δεν έχω σκεφτεί ποτέ να ενσωματώσω σκόπιμα τα προσωπικά μου στοιχεία, γιατί ο Chet είναι ο Chet, κι εγώ είμαι εγώ. Αλλά είμαι σίγουρος ότι έχω πολλές επιρροές από εκείνον μέσα μου, οπότε αυτό βγαίνει φυσικά και δεν το εμποδίζω –το απολαμβάνω!
Για το μέλλον τι ετοιμάζεις; Θα ήθελα να συνεργαστώ με πολλούς μουσικούς που εκτιμώ, με όσους έχουν τη δική τους αυθεντικότητα, να δημιουργήσουμε κάτι μαζί και να το ηχογραφήσουμε. Η δημιουργία είναι το πιο συναρπαστικό πράγμα για μένα, ανεξαρτήτως είδους.
Ποια είναι η άποψή σου για τη σχέση μεταξύ παράδοσης και καινοτομίας στη jazz μουσική; Πιστεύω ότι η jazz εξελίχθηκε απορροφώντας επιρροές από διάφορες κουλτούρες και στυλ – και συνεχίζει να το κάνει. Θα έλεγα ότι οτιδήποτε εμπεριέχει ελευθερία στη μουσική του μπορείς να το αποκαλέσεις jazz, αρκεί να διατηρεί τον αυτοσχεδιασμό, την αίσθηση ελευθερίας – δηλαδή, την ουσία και τον τρόπο σκέψης της jazz.
Η τεχνολογία επηρεάζει τη σύγχρονη jazz σκηνή και εσένα προσωπικά; Όσο η jazz διατηρεί αυτό το πνεύμα, η τεχνολογία δεν την επηρεάζει αρνητικά –ή, τουλάχιστον, μπορεί να έχει θετική επιρροή, εφόσον διευρύνει τις δυνατότητες εξέλιξης μέσα από τον σεβασμό στην παράδοση. Οι δύο αυτοί κόσμοι πρέπει να είναι σύμμαχοι.
Ποιο είναι το μήνυμα που θέλεις να περάσεις στο κοινό μέσα από αυτό το αφιέρωμα στον Chet Baker; Αυτή είναι ίσως η πρώτη φορά που ονομάζω επίσημα ένα live μου «αφιέρωμα στον Chet Baker» –και γίνεται στην Ελλάδα! Ονειρευόμουν να έρθω στην Ελλάδα για πάρα πολύ καιρό (θα σας πω γιατί, όταν έρθω, χαχα) και είναι απλά μαγικό για μένα να βρίσκομαι εκεί και να παίζω μουσική –που είναι η ίδια μου η ζωή! Απλά ελάτε και απολαύστε τη μουσική –ακόμα κι αν δεν ξέρετε ποιος είναι ο Chet Baker, είμαι σίγουρος ότι θα νιώσετε την αγάπη και το πάθος μας για τη μουσική. Love & Peace!!! Υ.Γ. Ένα τεράστιο ευχαριστώ στον Andreas που έκανε αυτό το live πραγματικότητα
