Από την εποχή των Στέρεο Νόβα μέχρι τη μοναχική του πορεία, ο Κ. Βήτα έφτιαξε έναν ήχο που έγινε για πολλούς από εμάς το soundtrack μιας γενιάς: ηλεκτρονικός αλλά ανθρώπινος, μελαγχολικός αλλά γεμάτος φως, σκληρός και τρυφερός την ίδια στιγμή. Στα τραγούδια του δεν κρύφτηκε ποτέ πίσω από περίτεχνες λέξεις. Προτίμησε την απλότητα, τη γλώσσα που καταλαβαίνει η ψυχή όταν είναι μόνη. Κι έτσι, η ποίησή του έγινε συνοδός στα βράδια της μοναξιάς μας, στους έρωτες που χάσαμε, στις διαδρομές με τα ακουστικά στα αυτιά μέσα σε τρένα, όπως και έξω στους δρόμους. Μας έμαθε ότι η μουσική δεν είναι διασκέδαση αλλά μια αλήθεια από μόνη της.
Σήμερα, τριάντα χρόνια μετά, συνεχίζει να πειραματίζεται, να συνδυάζει κιθάρα και συνθεσάιζερ, ηλεκτρονικούς ήχους και ανθρώπινη ανάσα. Δεν τον ενδιαφέρει τόσο να ακολουθήσει τις τάσεις όσο να είναι παρών σε αυτά που νιώθει και κατανοεί. Και να σχεδιάζει για τον ίδιο και για το πιστό κοινό του ένα χώρο όπου μπορούν να συναντηθούν και να βρουν κάτι από τον εαυτό τους.
Στις 10 Σεπτεμβρίου επιστρέφει στην Τεχνόπολη του Δήμου Αθηναίων. Μια σκηνή που μοιάζει φτιαγμένη για τη μουσική του: βιομηχανική, ηλεκτρική, αλλά ταυτόχρονα οικεία σαν πλατεία γειτονιάς. Εκεί, μαζί με τους μουσικούς του (Βάιος Μαχμουντές: συνθεσάιζερ, Βαγγέλης Μπαλιούσης: ηλεκτρονικό ντραμ σετ, Θάνος Καλέας: Dj Programming, Γιάννης Λαμπρόπουλος: επιμέλεια ήχου, Phil Hill: επιμέλεια φωτισμών), θα μας οδηγήσει ξανά στον ιδιαίτερο κόσμο του. Έναν κόσμο που δεν περιγράφεται τόσο με φράσεις, όσο με εικόνες, σιωπές και ρυθμούς. Έναν κόσμο που είναι -όπως και η μουσική του- μια βαθιά εξομολόγηση.
Κωνσταντίνε, τι σημαίνει για εσένα αυτή η επιστροφή στην Τεχνόπολη; Τι ξεχωριστό θα έχει;
Προσπαθούμε κάθε φορά να έχουμε ένα πρόγραμμα που περιλαμβάνει τραγούδια και μουσικές από όλη τη δισκογραφία μας. Φτιάχνουμε τα προγράμματά κάθε συναυλίας με τον Βάϊο και κάποιες φορές μας δίνει και κάποιες ιδέες ο φίλος μας ο Βαγγέλης από τους Boys' Shorts. Πιστεύω θα είναι μια ωραία συναυλία. Θέλουμε να περάσει ο κόσμος ευχάριστα γιατί η καθημερινότητα, η πραγματικότητα και τα γεγονότα γύρω μας είναι πολύ σκληρά. Θα προσπαθήσουμε να μεταφέρουμε με τον καλύτερο τρόπο τη μουσική μας και τους στίχους.
Αν αυτή η συναυλία ήταν ένας στίχος, ποιος θα ήταν;
Αν μου ζητάς κάτι πιο εξωστρεφές για τον κόσμο, θα έλεγα «Φως μικρό μου ταξιδιάρικο, πάρε τούτο το παράπονο, μέσα απ τα μάτια σου να ζήσω μια στιγμή, ένα ταξίδι στη γη…». Αν μου ζητάς κάτι πιο προσωπικό θα έλεγα τον στίχο από την Αυλή… «Είμαι άδειος σαν απέραντη έρημος, σφαλερές ιδέες υψώνουν παλάτια, όλη η σπατάλη σαν επαίτης ρακένδυτος, έχουμε μια εικόνα πριν όλη η ζωή περάσει…»
Πώς επιλέγεις κάθε φορά ποια κομμάτια θα πεις στο encore;
Κάποια τραγούδια ίσως που αγαπάει πολύ ο κόσμος αλλά και πιο πολύ οι δυνατοί φανς του Κ.Β. Έτσι κάνουμε την επιλογή.
Τι «κουβαλάς» μαζί σου κάθε φορά που ανεβαίνεις στη σκηνή; Είναι πάντα το ίδιο;
Προσπαθώ να ενεργοποιώ τη συνείδηση, την αγάπη, τη χαρά και τον σεβασμό μου για τους ανθρώπους που έρχονται. Να είμαι γενικά ενεργοποιημένος με τον κόσμο και με το αίσθημα που μεταφέρει εσωτερικά. Επίσης κουβαλώ και κάτι πένες για την κιθάρα μου…
Κ. Βήτα © Γ. Καλκανίδης
Τα είχες πει μια χαρά στον «Ασύρματο κόσμο». Ζούμε σε μια εποχή που όλοι επικοινωνούν αλλά κανείς δεν ακούει. Πώς γράφεις τραγούδια τώρα σε έναν κόσμο χωρίς σήμα;
Θα έλεγα πως έχουν αλλάξει κάποια πράγματα και σε κάποια πήγαμε πολύ πιο πίσω, μιας και παρόλη την πρόοδο ο κόσμος έγινε βαθιά συντηρητικός, είτε από τον φόβο είτε από αυτά που δεν προλαβαίνει να αφομοιώσει. Από τις συλλογικές αξίες περάσαμε σε πιο ατομικιστικές, όπως ο αυτοπροσδιορισμός, ενώ η έννοια της επιτυχίας έχει ταυτιστεί περισσότερο με το προσωπικό επίτευγμα παρά με τη συνεισφορά στο σύνολο. Η κοινωνική ζωή έχει μετατοπιστεί στο διαδίκτυο… Δύσκολες εποχές. Όσο για τη γραφή των τραγουδιών, πάντα έγραφα με λίγη δυσκολία αλλά και τώρα το ίδιο…
Όταν είσαι μόνος, σε ποιες λέξεις γυρίζεις;
Στην υπομονή, την εγκαρτέρηση, την κατανόηση…
Αν μπορούσες να ξεκινήσεις από την αρχή, τι θα άφηνες πίσω χωρίς δεύτερη σκέψη;
Την επιπολαιότητα, την άγνοια, τον εγωισμό μου.
Τι έμεινε από εκείνο το «Μικρό Αγόρι» μέσα σου; Αν το συναντούσες τώρα, τι θα σε ρωτούσε και τι θα του έλεγες, πιστεύεις;
Μόνο τα κατάλοιπα της δυσλεξίας έχουν μείνει. Έκανα τεράστιο αγώνα για να φύγω από όλα αυτά που ήμουν τότε, πιστεύω μόνο στις αλλαγές και στην προσπάθεια να γίνουμε καλύτεροι από αυτό που ήμασταν νέοι. Αν είχα παραμείνει ο ίδιος από τότε, θα ήμουν ένας δυστυχισμένος άνθρωπος σήμερα. Θα του έλεγα «πρόσεχε φίλε, έχε τα μάτια σου ανοιχτά»… Αυτό είναι κάτι που το λέω πάντα μέσα μου, γιατί τα μικρά παιδιά ζουν μέσα μας, καιροφυλακτούν…
Υπάρχουν τραγούδια σου που έχουν ξεθωριάσει μέσα σου; Που νιώθεις πως «τα χάνεις»; Μη μου μη πεις απαραίτητα ποια, πες μου αν όντως συμβαίνει;
Νιώθω πως είναι κάποια τραγούδια των Στέρεο Νόβα που δεν μπορώ να συνδεθώ πια… νιώθω σαν να έχουν μπει σε κάποιες βάρκες και να φεύγουν από κοντά μου… Πιστεύω πως συμβαίνει αυτό σε πολλά συγκροτήματα και τραγουδοποιούς, που από ένα σημείο και μετά δεν ταυτίζονται με τα τραγούδια της νεότητας τους γιατί απλά η ωριμότητα και οι καταστάσεις στη ζωή μας αλλάζουν. Εννοώ ότι μεγαλώνουμε και βλέπουμε αλλιώς τα πράγματα, δεν μπορεί να είμαστε αιώνιοι έφηβοι… Τα αγαπώ πολύ, απλά δεν μπορώ να τα τραγουδήσω, έχουν μια νεανικότητα που δεν συμβαδίζει με το σημερινό μου σώμα, αυτό εννοώ…
Έχεις μιλήσει για τη μοναξιά, την τρυφερότητα, την απώλεια. Ποιο συναίσθημα σού αποκαλύπτεται πρώτο όταν ξεκινάς να γράφεις;
Ότι κάτι έχει φύγει, χάνεται και βλέπω μόνο θραύσματα από αυτό. Είναι όπως τα κομμένα πόδια των αγαλμάτων στα μουσεία μας… νιώθω ακριβώς αυτό… πριν λίγες μέρες που βρέθηκα στο Μουσείο των Δελφών ένιωσα αυτό το συναίσθημα, της τρυφερότητας και της απώλειας.
Υπάρχει κάποιος ήχος που σε στοιχειώνει;
Ο ήχος της βροχής, ο ήχος από το λαούτο, η φωνή του Ian Anderson από τους JethroTull και η βουή του αέρα.
Ο ήχος σου κινείται ανάμεσα σε αντιθέσεις: αναλογικό και ψηφιακό, μελωδικό και αφηρημένο. Πώς γεννιέται αυτή η ισορροπία;
Δεν το πολυσκέφτομαι, γράφω πάντα ανάλογα με την διάθεση που έχω… αλήθεια είναι αυτό, ο ήχος μου είναι ηλεκτροακουστικός… έχω εμπνευστεί και από έργα κλασικής μουσικής που τα μεταφράζω με έναν δικό μου τρόπο.
Κωνσταντίνος Βήτα © Γ. Καλκανίδης
Γράφεις ακόμα στα χαρτιά; Ή έχεις περάσει στα apps;
Γράφω κλασσικά εδώ και τριάντα πέντε χρόνια σε χαρτιά, δεν μπορώ να γράψω σε κομπιούτερ, όλους τους στίχους τους έχω σε τετράδια και χαρτιά, με μουτζούρες, σχέδια και μελάνια που τρέχουν.
Υπάρχει μέσα σου μια εποχή που δεν έφυγε ποτέ;
Νομίζω τα χρόνια που ήμουν στην Αυστραλία μόνος μου. Είναι ένα κομμάτι που πολλές φορές με κυνηγάει και κάπως σαν να με στοιχειώνει για έναν περίεργο λόγο που δεν μπορώ να εξηγήσω. Υπήρξε επίσης και κάτι εκεί τότε, ένα μισοτελειωμένο γεγονός που μου άφησε για χρόνια μια πίκρα, έναν συναισθηματικό πόνο.
Υπάρχει μια ψευδαίσθηση στη ζωή σου που αρνείσαι να αποχωριστείς γιατί χωρίς αυτήν δεν θα ήσουν εσύ;
Ναι υπάρχει κάτι σε σχέση με την προηγούμενη ερώτηση, συνδέονται αυτές οι δύο ερωτήσεις, δεν μπορώ όμως να γίνω συγκεκριμένος πάνω σε αυτό, είναι μια συναισθηματική κατάσταση που πάντα θα μου φέρνει δάκρυα και αμηχανία, γι' αυτό και προσπαθώ να το αποφεύγω. Έχω κάτι από αυτή την κατάσταση στο τραγούδι που είχα γράψει τότε... το «Άστρο».
Συχνά έχεις μιλήσει για τα τραγούδια σου σαν να είναι ατελή, σαν «σημειώσεις». Πώς ξέρεις πότε ένα κομμάτι είναι έτοιμο να «φύγει» από εσένα;
Ναι έτσι είναι, νομίζω πως όλα αυτά τα χρόνια έχω γράψει μόνο ένα τραγούδι που το έχω κόψει σε διάφορα μικρά κομμάτια με άλλους τίτλους, δεν ξέρω πώς να το περιγράψω… λέει κάτι αυτό; Δεν ξέρω… δεν τα νιώθω σαν ολόκληρα κομμάτια, πιο πολύ σαν θραύσματα που βρίσκω στην πορεία μου… Κάποια στιγμή αφού επεξεργάζομαι αρκετά ένα τραγούδι και φαίνεται πως είναι έτοιμο για να το ηχογραφήσω και να το φανταστώ σε ένα άλμπουμ με άλλα τραγούδια, τότε πιστεύω πως το κομμάτι αυτό είναι έτοιμο να φύγει από μένα…
Υπάρχει τραγούδι που έχεις γράψει και δεν έχεις αφήσει κανέναν να ακούσει;
Ω ναι, υπάρχουν λίγα, μάλλον δεν θα τα ακούσει κανείς ποτέ… Πάντα υπάρχουν τραγούδια που τα γράφουμε και μένουν στην άκρη, μου φαίνεται λογικό κάτι τέτοιο... δεν είναι;
Τι χάνεται κάθε φορά που ολοκληρώνεις ένα τραγούδι; Υπάρχουν πράγματα που προτιμάς να μην καταλαβαίνεις;
Θα ήθελα να καταλαβαίνω τα πάντα και να κατανοήσω ό,τι μπορώ, μου αρέσει να έχω έλεγχο σε ότι αφορά τη ζωή μου. Είναι κρίμα να έρθεις σε αυτή τη ζωή που σου δίνει μεγάλα μαθήματα για να διευρυνθείς, να κάνεις πνευματικά ανοίγματα, και εσύ να επιλέξεις την άγνοια, την ευκολία, τη λήθη…
Αν η Αθήνα είχε ήχο, τι ήχο θα είχε σήμερα; Σου αρέσει πια αυτή η πόλη; Υπάρχουν κάποιες γειτονιές που σου ασκούν ακόμη γοητεία;
Την αγαπώ την Αθήνα και επειδή μένω από νέος στο κέντρο τη νιώθω και την αφουγκράζομαι… Είναι μια πολύ όμορφη πόλη, όμως νιώθω ότι την έχουμε παρατημένη και βρώμικη ειδικά τα τελευταία χρόνια. Ο δήμος -όλοι το λένε- ενδιαφέρεται ελάχιστα, το κέντρο είναι βρώμικο, παντού μυρίζουν σκουπίδια και αντί αέρα αναπνέουμε καπνό από σουβλάκια και τσίκνα. Τα airbnb νομίζω ήταν το τελικό χτύπημα, οι άνθρωποι που ζουν στις πολυκατοικίες είναι θλιμμένοι από την αναστάτωση που συμβαίνει μέρα νύχτα στα διαμερίσματα. Δυστυχώς είναι άσχημα πολύ τα πράγματα και οι συνθήκες διαβίωσης στο κέντρο. Νιώθω πως η Αθήνα είναι απόμακρη, είναι σαν να φεύγει μακριά μας και εμείς σαν να ζούμε σε κάτι άγνωστο, απροσδιόριστο…. Είναι κρίμα πραγματικά αυτό που συμβαίνει στην Αθήνα, νιώθω πως την καταστρέφουμε και την καταπιέζουμε από την τρέλα που έχουν οι τυχάρπαστοι και αδιάφοροι επιχειρηματίες που εκμεταλλεύονται τον εαυτό τους και τα πάντα γύρω τους. Χρειάζεται ανθρώπους δυναμικούς που να αφουγκραστούν αυτά τα προβλήματα και να προχωρήσουν σε βαθιές τομές…
Πώς μοιάζει ένα πρωί για σένα, όταν δεν έχει μουσική;
Μου αρέσουν τα ήσυχα πρωινά, κυρίως ακούω ειδήσεις λίγο στο ραδιόφωνο. θα έλεγα πως δεν μου αρέσει η μουσική το πρωί, μου αρέσει η ησυχία, δεν θέλω να επιβαρύνω με έξτρα ήχους αυτό που υπάρχει ήδη γύρω μου σαν γενικός ήχος.
Είναι η σιωπή μια μορφή απάντησης ή απλώς το μόνο που απέμεινε;
Η σιωπή είναι μια μορφή γλώσσας, χρειάζεται να εντρυφήσεις. Στην αρχαία Ελλάδα έλεγαν «Μείνετε σιωπηλοί, παίδες». Με την άσκηση της σιωπής, η ψυχή διαπαιδαγωγείται στο στάδιο της αυτογνωσίας, με αγάπη, ταπείνωση, υπομονή και πνευματική διάκριση.
Υπάρχει ένα τραγούδι – δικό σου ή άλλου – που νιώθεις πως περιγράφει ποιος είσαι αυτή την περίοδο της ζωής σου;
Ένα μενουέτο του Charles Mouton...
Συνεχίζεις να γράφεις κομμάτια για ανθρώπους που αγαπάς;
Ναι έχω γράψει τραγούδια για τους ανθρώπους που αγαπώ αλλά και για φίλους μου… ναι μου αρέσει αυτό, τους τοποθετώ μέσα στη μουσική μου. Πάντα το έκανα και συνεχίζω… είναι σαν να ζωγραφίζεις φιγούρες με μολύβι σ' ένα χαρτί.
Ποιο είναι το πιο καθαρό συναίσθημα που έχεις νιώσει;
Η μετανόηση, ότι μεταβάλω τη γνώμη μου για ένα λάθος μου. Πολλές φορές στη ζωή το έχω νιώσει αυτό, τη στιγμή που συνειδητοποιώ το λάθος μου. Σημαίνει ότι έχει έρθει η ώρα να καταλάβω κάτι, να μάθω κάτι που θα με κάνει καλύτερο.
Υπάρχει ακόμα κάτι που να μπορεί να σε συγκλονίσει;
Προσπαθώ να κατανοώ και να προετοιμάζομαι για τις καταστάσεις της ζωής, και έτσι δεν αφήνω χώρο να με συγκλονίσει κάτι. Όλα είναι μέσα στη ζωή….
Όταν σκέφτεσαι το τέλος, τι εικόνα έρχεται πρώτη στο μυαλό σου;
Μια μικρή εικονίτσα του Χριστού που μου έδωσε η μάνα μου.
Πότε ένιωσες τελευταία φορά ελεύθερος χωρίς να φοβάσαι;
Μήπως με ρωτάς αν έχω πέσει από μια γέφυρα με σκοινί; Ο φόβος και η ελευθερία όπως το θέτεις είναι ένα συναίσθημα που έχει να κάνει μόνο με τις ακρότητες που κάποιος ίσως επιθυμεί ή φαντασιώνεται. Με τις ακρότητες δεν έχω εμπειρία.
Σκέφτεσαι ποτέ πώς θα ακουγόταν ο ήχος σου αν είχες ξεκινήσει σήμερα, σε αυτή τη νέα εποχή;
Νομίζω πως θα έκανα μόνο ηλεκτρονικά, δεν θα είχα έντονη την ανάγκη να τραγουδήσω ….
Έχεις σκεφτεί να κάνεις μια συναυλία μόνο με διασκευές; Αν την έκανες, ποια κομμάτια θα ήθελες να είναι μέσα σίγουρα;
Η σούστα πήγαινε μπροστά - Δήμος Μούτσης / Το παλιό ρολόι – Μάνος Λοΐζος / Είπα να φύγω – Γιάννης Σπάνος / Είδα τα μάτια σου κλαμένα – Ακης Πάνου
Τι σημαίνει για σένα τελικά «να είσαι ακόμα εδώ»;
Ίσως δεν μου λέει κάτι ιδιαίτερο αυτή η φράση, είναι σαν να υπερτονίζεις την ίδια την ύπαρξη… θα έλεγα πως μου θυμίζει μια δόση ναρκισσισμού, πως αυτός που βιώνει αυτό το συναίσθημα νομίζει πως είναι διαφορετικός από τους άλλους ίσως, πως είναι ένας ήρωας….. δεν ξέρω…
