Glastonbury 2025, Σάββατο 28 Ιουνίου, μεσημέρι. Ο ήλιος πάνω από το Somerset και τον ιδρωμένο κόσμο, δημιουργεί μία ακόμα πιο έντονη φλεγόμενη ενέργεια στη West Holts Stage. Οι Kneecap ανεβαίνουν στη σκηνή και μαζί τους φέρνουν κάτι που έλειπε εδώ και καιρό από τα μεγάλα φεστιβάλ: οργή με στόχο. Το κοινό ξεσπά. Το BBC κόβει.
Το timeline της καταστολής
Λίγες μέρες πριν το φεστιβάλ, η εμφάνισή τους είχε εξαφανιστεί μυστηριωδώς από το πρόγραμμα του BBC. Αν και επιβεβαιωμένοι headliners της West Holts σκηνής, τα ονόματά τους δεν αναφέρθηκαν ποτέ από το επίσημο lineup του κρατικού καναλιού. Ούτε live streaming, ούτε highlights, ούτε replay. Σαν να μην εμφανίστηκαν ποτέ. Μόνο που εμφανίστηκαν. Και αυτό που έγινε σίγουρα δεν πρόκειται να ξεχαστεί.
Η εμφάνιση των Kneecap στο Coachella πριν από λίγους μήνες, με τις δηλώσεις τους επί σκηνής για την Παλαιστίνη αλλά και η στάση τους κατά των Συντηρητικών βουλευτών, τους έχει βάλει στο στόχαστρο στη Μ. Βρετανία της υποκρισίας, του συντηρητισμού και των πολιτικών συμφερόντων. Τους χαρακτηρίζουν «διάβολους της κοινωνίας» και «σύμβολα αντίστασης», και τους σέρνουν στα δικαστήρια ως υποτιθέμενους τρομοκράτες. Αυτή τους η εμφάνιση όμως στο Glastonbury, έγινε τελικά η πιο εκρηκτική του 2025.
Αντί για σιωπή, οι Kneecap (οι Mo Chara, Móglaí Bap και DJ Próvaí) αποφάσισαν να μιλήσουν με τον πιο ηχηρό τρόπο. Μέσα σε 40 λεπτά, έσυραν το φεστιβάλ πίσω στις πολιτικές του ρίζες, εκεί που έπαιζαν οι The Clash και οι Rage Against the Machine και έτσι το πιο πολυσυζητημένο set του Σαββατοκύριακου μετατράπηκε σε ένα χαοτικό μίγμα από mosh pits και πολιτική πρόκληση. Οι Bob Vylan, επίσης μία από τις πιο πολιτικά αιχμηρές φωνές της βρετανικής σκηνής, ξεσήκωσαν τον κόσμο με τον τραγουδιστή να φωνάζει: "Αυτό που κάνει το BBC είναι λογοκρισία. Είναι γιατί οι Kneecap είναι Ιρλανδοί, γιατί είναι υπέρ της Παλαιστίνης, γιατί μιλούν ανοιχτά". Και τώρα, μέσα από το Glastonbury, έφτιαξαν άλλη μια εικόνα-πυροτέχνημα για την Ιστορία. Η σάτιρα, η πολιτική τους αβρότητα και η υπεράσπιση της ιρλανδικής αυτονομίας και της παλαιστινιακής ελευθερίας τους έχουν κάνει το μαύρο πρόβατο των συντηρητικών. Το να τους κόψει το BBC ήταν φυσικά σαν να έριξε βενζίνη σε φωτιά.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Ο κόσμος ήξερε και αντέδρασε
Η αντίδραση στο φεστιβάλ ήταν άμεση. Το κοινό φώναζε “Free Palestine” μαζί τους. Οι Bob Vylan κάλεσαν σε άμεση υποστήριξη των Kneecap, ενώ χιλιάδες κινητά κατέγραφαν τη στιγμή που ο Móglaí Bap (Naoise Ó Cairealláin) πρότεινε στο κοινό να πάει στην επερχόμενη ακροαματική διαδικασία του Mo Chara — ο οποίος κατηγορείται για υπόθεση «τρομοκρατίας» επειδή φέρεται να ύψωσε σημαία της Hezbollah σε συναυλία στο Λονδίνο: «Πηγαίνετε και ξεκινήστε μια εξέγερση έξω από το δικαστήριο… θα το λατρέψει η Daily Mail! Fuck the Daily Mail! Fuck Keir Starmer»!
Ο χώρος στη West Holts είχε γεμίσει τόσο ασφυκτικά που οι υπεύθυνοι αναγκάστηκαν να διακόψουν τη συναυλία προσωρινά για λόγους ασφαλείας. Σε πολλά στιγμιότυπα η σκηνή δύσκολα διακρίνεται από τα πανό και τις σημαίες, οι περισσότερες παλαιστινιακές. Η εμφάνισή τους ξεκίνησε με ένα βίντεο-κολάζ φωνών που καταδικάζουν την μπάντα –η Sharon Osbourne φυσικά είχε κυρίαρχο ρόλο– και το κοινό αποδοκίμαζε ειρωνικά με ενθουσιασμό.
Είναι ξεκάθαρο ότι οι τύποι ξέρουν τι κάνουν και φυσικά αντί να τους κάνουν να σιωπήσουν με όλα αυτά, στην πραγματικότητα οι Kneecap είναι νικητές. Οι Mo Chara και Móglaí Bap είναι εξαιρετικοί ράπερ, είναι αστείοι και ζωντανά, ο ήχος τους αποκτά άλλη διάσταση. Η λογοκρισία του BBC έφερε το αντίθετο αποτέλεσμα: οι Kneecap έγιναν παγκόσμιο θέμα.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Εν τω μεταξύ την ώρα που το Glastonbury προσπαθούσε να κρατήσει ισορροπίες, εμφανίστηκε μια αδιανόητα γελοία ανακοίνωση: η αστυνομία ερευνά την εμφάνισή τους. Όπως αποκαλύφθηκε, η Avon and Somerset Police ξεκίνησε επίσημη έρευνα για πιθανή διάπραξη αδικήματος πάνω στη σκηνή, με στόχο να εξακριβώσουν αν οι Kneecap ή ο Bobby Vylan (ο τραγουδιστής των Bob Vylan) που φώναζε “Death, death to IDF”, «προκάλεσαν διαταραχή της δημόσιας τάξης». Μιλάμε για μια χώρα που επέτρεψε στον Nigel Farage να λέει ότι οι μετανάστες είναι απειλή, αλλά δεν επιτρέπει σε Ιρλανδούς καλλιτέχνες να φωνάζουν «Brits Out». Το BBC αρνήθηκε κάθε εμπλοκή με την αστυνομία, αλλά το ιστορικό του δεν τους ευνοεί. Μιλάμε για έναν οργανισμό που κατηγορείται συνεχώς για μεροληψία, αποσιώπηση διαδηλώσεων υπέρ της Παλαιστίνης και ευθυγράμμιση με την κυβερνητική γραμμή.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Αυτό που σίγουρα κατάφεραν οι Kneecap, είναι να ανοίξουν την κουβέντα. Όχι μόνο για την ελευθερία του λόγου και την καταστολή των πολιτικών φωνών, αλλά και για το ποιοι έχουν δικαίωμα να είναι στη σκηνή. Ποιοι «χωρούν» σε φεστιβάλ-κολοσσούς όπως το Glastonbury και ποιοι τολμούν να υπενθυμίσουν ότι το ροκ, η ραπ, η punk δεν είναι lifestyle, είναι πολιτική πράξη.
Το BBC έμεινε εκτεθειμένο. Εν μέσω της μεγαλύτερης γενοκτονίας που εκτυλίσσεται σε ζωντανή μετάδοση στη Γάζα, το να αποσιωπάς μια πράξη τέχνης που την καταγγέλλει, δεν είναι απλώς λογοκρισία, είναι συνενοχή. Ο κόσμος χρειάζεται καλλιτέχνες σαν τους Kneecap. Καλλιτέχνες που δεν φοβούνται να εκτεθούν, που μιλάνε πολιτικά, που λένε τη λέξη «αποικιοκρατία» δυνατά και καθαρά. Σε λίγες ημέρες θα τους δούμε στο Rockwave Festival (εισιτήρια ΕΔΩ) μαζί με τους Cypress Hill και θα διαπιστώσουμε από κοντά την ενέργεια και τον τσαμπουκά τους.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Τα υπόλοιπα acts που ξεσήκωσαν το Glastonbury
Από τη θρυλική εμφάνιση του Neil Young και το κρυφό comeback των Pulp, μέχρι τη φορτισμένη επιστροφή του Lewis Capaldi και τη συναισθηματική κορύφωση με τους The 1975, η Παρασκευή και το Σάββατο του φεστιβάλ ήταν γεμάτες στιγμές που θα μείνουν.
Την Παρασκευή, 27 Ιουνίου στο Pyramid Stage, ο Lewis Capaldi επέστρεψε μετά από δύο δύσκολα χρόνια και έκανε το κοινό να ξεσπάσει σε αυθόρμητα χειροκροτήματα, πριν καν ανέβει στη σκηνή. Όπως επισήμανε ο ίδιος μετά, το «μυστικό» της σύντομης και θεωρητικά αδήλωτης εμφάνισής του στο Pyramid Stage δεν κρατήθηκε και τόσο καλά. «Δεν ξέρω ποιος στο διάολο το έλεγε σε όλους», ανέφερε και φαίνεται πως η φήμη είχε διαρρεύσει πολύ πριν καν ξεκινήσει το Glastonbury. Μάλιστα όταν ο Guardian πήρε συνέντευξη από θεατές που περίμεναν στην ουρά καθώς άνοιγαν οι πύλες την Τετάρτη, αρκετοί τον ανέφεραν ως τον καλλιτέχνη που ανυπομονούσαν περισσότερο να δουν φέτος.
Συγκέντρωσε τεράστιο κοινό και μην ξεχνάμε ότι η τελευταία φορά που είχε παίξει στο Glastonbury ήταν το 2023, μία εμφάνιση που υποτίθεται ότι ήταν η επιστροφή του στις ζωντανές εμφανίσεις, μετά από ακυρώσεις συναυλιών λόγω προβλημάτων ψυχικής υγείας και του συνδρόμου Tourette. Αντί γι’ αυτό, η φωνή του τον εγκατέλειψε πάνω στη σκηνή, και στη συνέχεια ο Capaldi αποσύρθηκε από τη δημόσια ζωή για δύο χρόνια. «Ήμουν πολύ τρομαγμένος να ξαναεπιστρέψω εδώ. Αλλά τώρα, σας κοιτάω όλους και λέω: τι μαλάκας ήμουν που το σκέφτηκα», είπε φέτος όταν ανέβηκε στη σκηνή. Όταν ήρθε η ώρα για το “Someone You Loved”, εκείνος έδωσε το μικρόφωνο στους θεατές. Το Glastonbury τραγουδούσε και ο Capaldi έκλαιγε. Πάντως και να μην σου αρέσει η μουσική του (προσωπικά ας πούμε δεν μου λέει κάτι), δεν υπάρχει περίπτωση να μη συγκινηθείς ρε φίλε βλέποντας αυτή την εμφάνιση.
Αργότερα την ίδια μέρα, στην ίδια σκηνή ανέβηκε η Alanis Morissette. Ήταν η πρώτη της φορά στο Glastonbury και είχε δίπλα της ένα κοινό που ήξερε κάθε λέξη από κάθε τραγούδι. Έπαιξε τα πάντα: “You Learn”, “Hand in My Pocket”, “Thank U”, “Ironic”. Στο “You Oughta Know”, το κοινό φώναζε στίχο προς στίχο μαζί της. Η Alanis έκανε κάτι σχεδόν θρησκευτικό. Στο “Uninvited”, στάθηκε ακίνητη με τα μάτια κλειστά, και τραγουδούσε σαν να έδινε εξομολόγηση. Το “Ironic” ήταν singalong – με τον κόσμο να χτυπάει ρυθμικά παλαμάκια και να γελάει όταν εκείνη άλλαξε κάπως τους στίχους για να περιγράψει... τη βρετανική καλοκαιρινή βροχή. Στο “Thank U”, κοίταξε γύρω της και είπε: «Δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα έπαιζα εδώ. Είναι ένα από τα πιο όμορφα φεστιβάλ στον κόσμο. Ευχαριστώ που με υποδεχτήκατε τόσο ζεστά». Στα 50 της, με φωνή δυνατή και καθαρή, απέδειξε γιατί παραμένει σύμβολο.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Και ήρθε το Σάββατο. Στην Other Stage, η αυστραλιανή μπάντα Amyl And The Sniffers κράτησε το κοινό σε ρυθμό punk και πολιτικό λόγο. Ήταν μια high‑energy εμφάνιση, κατά τη διάρκεια της οποίας η frontwoman Amy Taylor σταμάτησε τη μουσική για να απευθυνθεί στο κοινό, λέγοντας ότι «οι καιροί απαιτούν από τους καλλιτέχνες να μιλούν για πολιτικά» – αναφερόμενη σε θέματα όπως η Παλαιστίνη και το αποικιοκρατικό παρελθόν της Αυστραλίας. Με καθαρές αναφορές «They want us to shut the fuck up…», έσπειραν μια ανατρεπτική αίσθηση μέσα στη μουσική τους ένταση.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Από την άλλη, η Charli XCX έκλεισε την Other Stage με ένα σόου που έκανε τον κόσμο να την θεωρήσει πραγματικό headliner της βραδιάς. Ένα πραγματικό “hostile takeover” για περίπου 60.000 θεατές. Μόλις δύο κομμάτια μετά την έναρξη με τα “365” και “360”, στάθηκε μπροστά σε μια σκηνική κουρτίνα με το εξώφυλλο του Brat, της έβαλε φωτιά και το έκαψε σε ένα έντονο, συμβολικό θέαμα. Καθώς η φωτιά άναψε, οι οθόνες έγραψαν: “We had to do it and it looked cool… I think you all have proven to me that ‘Brat’ is forever”.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Το Σάββατο κορυφώθηκε με τον Matty Healy και τους The 1975 στο Pyramid Stage. Ο Healy, ντυμένος στα μαύρα, εμφανίστηκε φορτισμένος. Κάπνιζε, έπινε διαρκώς μπύρα, έκανε γκριμάτσες, καθόταν στο πάτωμα. «Αν έχετε δει ξανά τους The 1975, ξέρετε ότι προσπαθούμε πάντα να γίνουμε καλύτεροι», είπε. Ένα από τα πιο αναπάντεχα αλλά δυνατά σημεία του σετ ήταν το φινάλε με το “Give Yourself a Try”. Ο Healy, με ιδρώτα στο πρόσωπο, φώναξε: «Να είστε καλοί με τους εαυτούς σας. Και αν δεν μπορείτε, τότε τουλάχιστον να είστε καλοί μεταξύ σας». Γονάτισε, άρχισε να κλαίει, γενικώς υπήρξε πολύ κλάμα στο Γκλάστο φέτος. Προς το τέλος, ευχαρίστησε θερμά τους Arctic Monkeys, τους οποίους αντικατέστησαν στην τελευταία στιγμή και τόνισε: «Αν δεν υπήρχαν εκείνοι, δεν θα υπήρχαμε εμείς».
Λίγο πιο μακριά, στο Park Stage, είχε αρχίσει να μαζεύεται κόσμος από νωρίς. Κυκλοφορούσε φήμη για μυστικό σετ. Και πράγματι, στη σκηνή εμφανίστηκε ο Jarvis Cocker με τους Pulp. «Συγγνώμη σε όσους περίμεναν τους Patchwork», λέει ο Jarvis Cocker, αναφερόμενος στο μυστηριώδες όνομα που εμφανίστηκε στο πρόγραμμα του Glastonbury αντί για τους Pulp. «Πώς το καταλάβατε ότι θα παίζαμε»;
Για να είμαστε δίκαιοι, οι Pulp έκαναν ό,τι μπορούσαν για να κρατήσουν την εμφάνισή τους μυστική (όπως λέει ο Cocker, έχουν περάσει 30 χρόνια και τέσσερις μέρες από τότε που "προσγειώθηκαν" ξαφνικά ως headliners στο Glastonbury, σε μια πλέον θρυλική εμφάνιση που σφράγισε την άνοδό τους). Η Candida Doyle μάλιστα, έφτασε στο σημείο να δώσει συνέντευξη σε τοπική εφημερίδα του Somerset, επιμένοντας ότι, παρόλο που ήθελαν να παίξουν, το Glastonbury «δεν έδειξε ενδιαφέρον». Αλλά κανείς δεν φάνηκε να πείθεται — το Park Stage ήταν ασφυκτικά γεμάτο.
Υπάρχει κάτι γοητευτικό στο γεγονός ότι ξεκίνησαν με το “Sorted For E’s & Wizz”, ένα τραγούδι που έχει μια μάλλον αμφίσημη, ακόμα και ψυχρή ματιά πάνω στον ηδονισμό που κυριαρχεί στο Glastonbury: απόδειξη, αν χρειαζόταν, ότι οι Pulp παραμένουν ένα συγκρότημα που σπάνια κάνει τα πράγματα με τον προφανή τρόπο. Το σετ ήταν σχεδόν μια ώρα γεμάτη: “Mis‐Shapes”, “Disco 2000”, “Babies”, “Disco 2000”, “Sorted for E’s & Wizz”, “Do you remember the first time?¨, “Common People”. Στο τελευταίο, ο Jarvis σταμάτησε και κοίταξε τον κόσμο: «Αυτό είναι το πιο όμορφο πράγμα που έχω ζήσει εδώ και καιρό. Δεν υπάρχει τίποτα σαν το Glastonbury. Κι εσείς το ξέρετε καλύτερα από τον καθένα». Στο τέλος, έκλεισε με ένα απλό: «Καληνύχτα. Να αγαπάτε τους ανθρώπους που πρέπει. Και να αγαπάτε λίγο και τον εαυτό σας, αν μπορείτε».
Μία επίσης συναισθηματική και ανατριχιαστική εμφάνιση ήταν εκείνη της Beth Gibbons, της λατρεμένης φωνής των Portishead που θα έχουμε την ευκαιρία να την απολαύσουμε κι εμείς ζωντανά στα πλαίσια του Release Athens στο Θέατρο Λυκαβηττού, στις 20 Ιουλίου (Εισιτήρια: ΕΔΩ).
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Και το βράδυ, ήρθε ο Neil Young. Η δεύτερη εμφάνισή του ως headliner στο Glastonbury είχε μια ταραχώδη πορεία, ακόμα και πριν ξεκινήσει — και αυτό χωρίς να συνυπολογίσει κανείς τη δημόσια ανησυχία του ότι, παρόλο που είναι Καναδός με αμερικανική υπηκοότητα, ίσως να μην του επιτραπεί η επιστροφή στις ΗΠΑ εξαιτίας της κριτικής που έχει ασκήσει στον Donald Trump.
Είχε ανακοινώσει την αποχώρησή του από το φεστιβάλ πριν καν ανακοινωθεί το line-up, ξεκινώντας μια – κάπως αινιγματική – διαμάχη με το BBC για την κάλυψη του Glastonbury, την οποία χαρακτήρισε «εταιρική ξενέρα». Δύο μέρες αργότερα, άλλαξε γνώμη και ανακοίνωσε την επιστροφή του, αν και η διαπραγμάτευση για το αν το BBC θα μπορούσε να μεταδώσει ζωντανά την εμφάνισή του φαίνεται πως κράτησε μέχρι την τελευταία στιγμή: την περασμένη εβδομάδα το BBC είχε δηλώσει πως δεν θα την προβάλει, αλλά τελικά το livestream πραγματοποιήθηκε κανονικά.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
Ένας άνθρωπος που ακολουθεί, εδώ και σχεδόν 60 χρόνια, τη δική του – συχνά ακατανόητη – εσωτερική λογική, ο Young δεν δείχνει καμία πρόθεση να αλλάξει στάση, παρ’ ότι πλησιάζει τα 80. Αυτό δίνει μια ιδιαίτερη ένταση στην εμφάνισή του στο Glastonbury, αφού ποτέ δεν μπορείς να είσαι σίγουρος τι θα κάνει. Όσο για το πιο «τυχαίο» κοινό του Glastonbury, κανείς δεν ξέρει πώς θα αντιδράσει.
Ξεκίνησε με μια ακουστική εκτέλεση του “Sugar Mountain” και στη συνέχεια εμφανίστηκαν οι Chrome Hearts – ουσιαστικά η παλαιότερη μπάντα του, Promise of the Real, με την προσθήκη του 82χρονου οργανίστα Spooner Oldham, ενός μουσικού που έχει παίξει στα θρυλικά άλμπουμ της Aretha Franklin και του Wilson Pickett στα τέλη της δεκαετίας του ’60. Ίσως, όπως γράφτηκε, να είναι η καλύτερη backing μπάντα που έχει πλαισιώσει τον Young από την εποχή των Crazy Horse.
“Cinnamon Girl”, “Fuckin’ Up”, “Hey Hey, My My (Into the Black)”, “The Needle and the Damage Done”, “Harvest Moon”, “Sun Green”, “Like a Hurricane”. Το encore με το “Rockin’ in the Free World” φέρνει τελικά την απόλυτη Glastonbury εμπειρία. Οι γιγαντοοθόνες δείχνουν συνέχεια το κοινό: άνθρωποι ανεβασμένοι στους ώμους φίλων, να τραγουδούν έξαλλα. Ο Neil Young, που ως εκείνη τη στιγμή διατηρούσε τη χαρακτηριστική του αινιγματική στάση, φαίνεται να το απολαμβάνει πραγματικά. Το σετ του ήταν θορυβώδες, γεμάτο ατέλειες και αυθεντικότητα. Πολλοί από τους νέους θεατές δεν ήξεραν όλα τα τραγούδια. Αλλά κανείς δεν έφυγε.
Και last but not least... ο Sir Ian McKellen βρέθηκε στο Glastonbury και το κοινό τον αποθέωσε.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
