Η βιολοντσελίστα Αναστασία Δεληγιαννάκη και ο τενόρος Μάριος Μανιατόπουλος.
Δύο καλλιτέχνες, δύο διαδρομές, μία κοινή σκηνή, αλλά χωρίς επαφή. Πώς είναι να μοιράζεσαι μια σκηνή, αλλά να μη συναντιέσαι ποτέ πραγματικά; Στη Μικρή Σκηνή της Στέγης, η συναυλία Parallel Roads φέρνει δύο μουσικούς από διαφορετικά σημεία του κόσμου σε μια ιδιαίτερη ερμηνευτική συνθήκη. Ο τενόρος Μάριος Μανιατόπουλος, που ζει και εργάζεται στην Πορτογαλία και η βιολοντσελίστα Αναστασία Δεληγιαννάκη, με έδρα της τη Γερμανία, αφήνουν τις φωνητικές και χορδιστικές αφηγήσεις τους να συνομιλήσουν χωρίς να διασταυρωθούν. Ένα μουσικό πείραμα που εξερευνά τη μοναξιά, τη σύνδεση και την τέχνη ως πεδίο εσωτερικής συνδιαλλαγής.
Το διπλό ρεσιτάλ, “Parallel Roads” για φωνή και βιολοντσέλο, επιχειρεί να αποτυπώσει την ψυχοσύνθεση της στιγμής, όπου οι δύο αυτές υπάρξεις συνυπάρχουν νοητά, αλλά δεν συναντιούνται ποτέ. Σε αυτή τη συναυλία, δύο παράλληλες υπάρξεις στοχάζονται για την ζωή, τον θάνατο και τη φύση.
Για δέκατη συνεχή χρονιά, η “Γέφυρα Μουσικής πάνω από τη Συγγρού” φέρνει στο προσκήνιο νέες μουσικές διαδρομές και σύγχρονες ερμηνευτικές προσεγγίσεις. Οι φοιτητές του Παντείου, μέσα από ένα εργαστήριο που διαρκεί 4 μήνες, αναλαμβάνουν την προώθηση των συναυλιών, σε συνεργασία με το προσωπικό της Στέγης.
Οι φοιτητές Γιώργος Κουτσόπουλος και Τζένη Παπαλαμπροπούλου της κατεύθυνσης «Πολιτισμός και Πολιτιστική Διαχείριση» του Τμήματος Επικοινωνίας, Μέσων και Πολιτισμού του Παντείου, επέλεξαν την Popaganda για τις συνεντεύξεις τους με τον Μάριο και την Αναστασία, στο πλαίσιο της δράσης «Μια Γέφυρα Μουσικής πάνω από τη Συγγρού vol. 10», η οποία γίνεται σε συνεργασία με τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση και θα παρουσιαστεί στις 7 Μαρτίου στη Μικρή Σκηνή της Στέγης.
Στο Πάντειο Πανεπιστήμιο έγινε η συνάντηση με τον Μάριο Μανιατόπουλο, ενώ η συνομιλία με την Αναστασία Δεληγιαννάκη πραγματοποιήθηκε μέσα από διαδικτυακή κλήση. Οι δύο καλλιτέχνες μίλησαν στους φοιτητές του Παντείου για τη μουσική τους πορεία, για την επερχόμενη συναυλία και μοιράστηκαν τις εντυπώσεις τους για τη «Γέφυρα Μουσικής πάνω από τη Συγγρού vol. 10».
Μάριος Μανιατόπουλος
Πώς ξεκίνησες το τραγούδι και τις σπουδές σου; Η πρώτη επαφή με το λυρικό τραγούδι ήταν γύρω στα 17-18 με έναν καθηγητή στην Αθήνα. Είμαι από το Αίγιο οπότε πηγαινοερχόμουν για ένα διάστημα. Έπειτα μπήκα στη δραματική σχολή του ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. Πάτρας αλλά πριν τελειώσω τη σχολή, άνοιξε στον ίδιο οργανισμό ένα Opera Studio κι έτσι αποφάσισα να πάρω “μεταγραφή” και να ξεκινήσω τις σπουδές μου εκεί. H αλήθεια είναι πως ξεκίνησα στο Studio με σκοπό να δω τι είναι αυτό και αν θα μου αρέσει, καθώς είχα μόνο μια πολύ γενική ιδέα σχετικά με το τί είναι η όπερα... Ήξερα ποια ήταν η Maria Callas, ήξερα τον Luciano Pavarotti, αλλά μέχρι εκεί. Να τονίσω βέβαια πως στάθηκα τυχερός, αν όχι ευλογημένος, καθώς τα Opera Studio είναι ουσιαστικά η μετεκπαίδευση των ήδη καταρτισμένων τραγουδιστών κι εγώ μπήκα κάπως σαν outsider.
Πώς προέκυψε να πας στην Πορτογαλία; Ξεκίνησα το πρόγραμμα σπουδών και ταυτόχρονα συμμετείχα σε παραγωγές όπερας με ορχήστρα. Ουσιαστικά άρχισα να γνωρίζω την όπερα πάνω στη σκηνή. Αργότερα και εν μέσω ενός ταξιδιού στη Γερμανία προέκυψε ένας έρωτας που ήταν και η αιτία που ήρθα στην Πορτογαλία, χώρα που δεν είναι καθόλου ένας προορισμός θα λέγαμε, οπερατικός. Ολοκλήρωσα εκεί τις σπουδές μου και έκτοτε δουλεύω ως τραγουδιστής σε παραγωγές όπερας, συναυλίες, ορχηστρικά και άλλα φωνητικά έργα.
Τι μουσικά ερεθίσματα είχες ως παιδί; Γενικά στο σπίτι δεν ακούγαμε πολλή μουσική. Το πιο κλασικό ήταν ο Χατζιδάκις, ο Θεοδωράκης και ο Σαββόπουλος. Ήδη από την εφηβεία κάποιοι καθηγητές μου είχαν πει πως θα μπορούσα να ασχοληθώ με το λυρικό τραγούδι αν και εγώ, όπως προανέφερα, δεν γνώριζα ακόμα τι ακριβώς ήταν αυτό.
Όπερα πώς ξεκίνησες να ακούς; Στο σχολείο, αν και πέθαινα από ντροπή, ήμουν ανέκαθεν αυτό το παιδάκι που το ανέβαζαν και έλεγε ποιήματα ή τραγουδούσε. Είχα πάντα μια άνεση με τη φωνή μου που είχε μια τοποθέτηση κάπως λυρική, χωρίς εγώ να το έχω ψάξει και πολύ. Ξεκίνησα να προσπαθώ να μιμηθώ κάποια πράγματα που άκουγα και η φωνή πήγαινε από μόνη της. Μετά τα υπόλοιπα η ζωή τα έφερε όπως αυτή πίστευε καλύτερα και να ΄μαστε εδώ!
Ακούς στην καθημερινότητά σου όπερα ή αποτελεί αποκλειστικά κομμάτι της δουλειάς σου; Όταν είμαι σε πολύ δημιουργική φάση, έχω πολλές πρόβες καθημερινά και τραγουδάω πολύ, σπάνια θα βάλω στο σπίτι όπερα. Δηλαδή, αν τραγουδάω από το πρωί έως το βράδυ τρεις μήνες συνεχόμενα, στο σπίτι δε θέλω να ακούσω τίποτα. Μου αρέσει γενικά η σιωπή. Βέβαια το να βρίσκεσαι στο εξωτερικό σε βάζει και σε μια άλλη κατάσταση. Ακούω δηλαδή πολλή ελληνική μουσική γιατί το χρειάζεται η καρδιά μου.
Είναι πολύ ενδιαφέρον να ανακαλύπτεις τι έχει να σου πει η κάθε μουσική εσένα προσωπικά
Για τη συναυλία της Στέγης καλείσαι να αντιμετωπίσεις ένα πιο σύγχρονο ρεπερτόριο. Δεν είναι εύκολο να βρεθεί η ευκαιρία κάποιος να παίξει καινούργιο ρεπερτόριο γιατί είναι πολύ λίγοι οι θεσμοί που το παρέχουν αυτό. Πώς σου φαίνεται αυτό σαν ευκαιρία και πώς θα το προσεγγίσεις; Όταν δουλεύεις με ένα έργο του Μότσαρτ, Donizetti ή Verdi, πάνω-κάτω έχεις την αίσθηση του τι ακολουθεί μετά στην παρτιτούρα. Όταν πρόκειται για σύγχρονο έργο, είναι αρκετά πιο δύσκολο γιατί δεν έχεις κάποιο ερέθισμα. Ειδικά σε έργα που δεν έχουν ξαναγίνει. Οπότε είναι χρονοβόρα, τουλάχιστον για μένα, η διαδικασία. Χρειάζονται αρκετές εβδομάδες συνήθως για να ανακαλύψω τι θέλει να πει, να βρω και να κάνω τη σύνδεση με δικά μου πράγματα στο έργο. Είναι πολύ ενδιαφέρον να κάνεις πράγματα που δεν έχουν γίνει ποτέ ή έχουν γίνει ελάχιστα. Εννοείται ότι τα μουσικά χαρακτηριστικά είναι πολύ βασικό κομμάτι αυτού που κάνω, αλλά εμένα με ενδιαφέρει πάρα πολύ το τι έχει να πει και το κείμενο το ίδιο, το πώς το κείμενο έχει μελοποιηθεί. Πολλές φορές οι τεχνικές απαιτήσεις σε ένα έργο σύγχρονο είναι υψηλές. Ειδικά στο τραγούδι είναι δύσκολο κάποιες φορές να ερμηνευτεί κάτι, γιατί ο συνθέτης δεν έχει πάντα 100% την αίσθηση πώς αυτό που γράφει αποτυπώνεται στη φωνή. Αυτό χρειάζεται πάντα χρόνο. Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι παίρνεις το χρόνο σου για να ανακαλύψεις τι μπορεί να θέλει να σου πει αυτή η μουσική εσένα προσωπικά, πέρα από το τι έγραψε ο συνθέτης.
Υπάρχει κάτι για το οποίο ανυπομονείς ιδιαιτέρως σχετικά με το συγκεκριμένη συναυλία; Έχεις ξεκινήσει κάποια προετοιμασία; Αν ανυπομονώ για κάτι αυτό είναι σίγουρα το να τραγουδήσω πάλι στην Ελλάδα. Ούτε οι φίλοι μου δεν ξέρουν πως ηχεί η φωνή μου. Είναι πολύ διαφορετικό να είσαι στο τόπο σου και να κάνεις αυτό που αγαπάς, αυτή την αίσθηση έχω. Ανυπομονώ γιατί είναι και μια μεταβατική φάση στη ζωή μου τώρα. Μετά από σχεδόν 7 χρόνια στην Πορτογαλία νιώθω ότι χρειάζομαι να μείνω ένα διάστημα στην Ελλάδα. Το χρειάζεται η καρδούλα μου. Ήρθε αυτή η πρόταση και σκέφτηκα, γιατί δεν κάθομαι λίγους μήνες να χαρώ και την Αθήνα; Ανυπομονώ λοιπόν να τραγουδήσω και το κοινό να είναι Έλληνες. Πριν και μετά την παράσταση να μιλήσω ελληνικά και να αισθανθώ λίγο περισσότερο σπίτι μου.
Στο ρεσιτάλ θα συνεργαστείς με την βιολοντσελίστρια Αναστασία Δεληγιανννάκη, αλλά δεν θα συμπράξετε μουσικά, καθώς ο καθένας θα βρίσκεται σε διαφορετικό σημείο πάνω στη σκηνή. Πώς σου φαίνεται αυτό σαν συνθήκη; Με εξιτάρει πολύ σαν ιδέα. Επειδή μου αρέσει πολύ η σκηνοθεσία, το κάνω και εικόνα στο μυαλό μου ότι ο καθένας είναι στην παρτιτούρα του, τραγουδάει και κάνει το κομμάτι του αλλά δεν υπάρχει επαφή. Το περιμένω πώς και πώς. Για να δούμε!
Σε ευχαριστούμε πάρα πολύ Μάριε! Η αλήθεια είναι ότι και εμείς το περιμένουμε πώς και πώς και θα έχει πολύ ενδιαφέρον να δούμε τι μορφή θα πάρει αυτή η σύμπραξη - μη σύμπραξη επί σκηνής!
Αναστασία Δεληγιαννάκη
Αναστασία, θα ήθελες να μοιραστείς κάτι από τις σπουδές, την πορεία σου στη μουσική και γενικότερα τα ενδιαφέροντα σου; Παίζω βιολοντσέλο από έντεκα ετών. Πήρα το δίπλωμά μου στην Ελλάδα και μετά αποφάσισα να συνεχίσω τις σπουδές μου στην Γερμανία, γιατί πιστεύω ότι είναι μια χώρα όπου το επίπεδο των μουσικών σπουδών είναι πολύ υψηλό. Ολοκλήρωσα το πτυχίο μου (Bachelor) στο Μάϊντς και αμέσως μετά, πήγα στο Ντίσελντορφ για μεταπτυχιακές σπουδές, τις οποίες τελείωσα πριν ένα χρόνο. Κατά τη διάρκεια των σπουδών, στο πλαίσιο πρακτικής άσκησης, συνεργάστηκα με δύο ορχήστρες. Πρώτα στην όπερα του Ντούισμπουργκ και μετά στη Ραδιοφωνία του Βερολίνου. Αυτή την περίοδο βρίσκομαι στην ορχήστρα του Άαχεν όπου έχω μόνιμη θέση σαν Κορυφαία Β’.
Ανέφερες ότι οι μουσικές σπουδές στην Γερμανία είναι πολύ υψηλού επιπέδου. Που οφείλεται αυτό πιστεύεις; Εδώ, πάντα η κλασική μουσική ήταν μέσα στη ζωή των ανθρώπων, πολύ περισσότερο από ό,τι στην Ελλάδα . Σχεδόν κάθε πόλη έχει από μία όπερα. Το Άαχεν που μένω δεν θεωρείται μία από τις πιο μεγάλες πόλεις. Έχει πληθυσμό 300.000 κατοίκων και παρόλο που είναι μια μεσαίου μεγέθους πόλη, διαθέτει επαγγελματική ορχήστρα. Για όποιον θέλει να ακολουθήσει τον δρόμο της λεγόμενης κλασσικής μουσικής σε κάθε επίπεδο, νομίζω η Γερμανία είναι μια καλή επιλογή.
Η μεταβατική περίοδος από τις σπουδές μέχρι την καριέρα σου ήταν ομαλή; Ήταν δύσκολη πορεία, αλλά θα έλεγα σχετικά ομαλή σε γενικές γραμμές. Δηλαδή, ξεκίνησα να παίζω σε ορχήστρες σε ενώ σπούδαζα ακόμα. Η πρακτική άσκηση σε μια επαγγελματική ορχήστρα εδώ, είναι το πρώτο βήμα, είναι σαν είσαι με το μισό πόδι στον επαγγελματικό χώρο. Όταν πήρα τη μόνιμη θέση που έχω τώρα στην ορχήστρα ήμουν ακόμα στο Master.
Ποια είναι η σχέση σου με τη μουσική δωματίου; Πώς βλέπεις τον εαυτό σου σαν μουσικό σε ένα σύνολο μουσικής δωματίου σε σχέση με ένα ορχηστρικό σύνολο; Η μουσική δωματίου είναι λιγάκι διαφορετική. Από μικρή, όταν ξεκίνησα με το βιολοντσέλο, κι επειδή και οι γονείς μου ήταν μουσικοί, με ωθούσαν να παίζω μουσική δωματίου όσο γίνεται περισσότερο. Όσο πιο γρήγορα ξεκινήσεις να συνεργάζεσαι με άλλους μουσικούς τόσο καλύτερα αντιδράς σε ό,τι συμβαίνει γύρω σου. Στη μουσική δωματίου δεν είναι πάντα όλα τα φώτα στραμμένα σε εσένα, υπάρχουν κι άλλοι, αλλά δεν είναι και τόσο πολλοί ώστε να χάνεσαι. Νιώθεις και λίγο σολίστ και λίγο μουσικός ορχήστρας. Πάντα ήταν το όνειρό μου να παίζω και σε ορχήστρα αλλά παράλληλα, και μουσική δωματίου με άτομα τα οποία με εμπνέουν και με βοηθούν να γίνομαι καλύτερη μουσικός. Φυσικά, είναι πολύ δύσκολο να καταφέρεις να βρεις τέτοια άτομα, αλλά, πλέον έχω γνωρίσει πολλούς τέτοιους μουσικούς. Νιώθω ευγνώμων που έχω παίξει με πολλούς εξαιρετικούς μουσικούς σε διάφορα σύνολα.
Πώς νιώθεις που θα γυρίσεις στη πατρίδα σου και θα συμμετέχεις σε μια συναυλία στην Αθήνα, συνδέοντας έτσι τη ζωή σου στην Γερμανία με την Ελλάδα; Πάντα μου αρέσει να παίζω στην Ελλάδα. Δεν το κάνω όσο θα ήθελα, αλλά χαίρομαι πάντα να παίζω στη χώρα μου όσο μπορώ, όταν υπάρχει κάποια ευκαιρία.
Η μεγαλύτερη πρόκληση είναι να καταφέρω να μεταδώσω τη διαφορετική ατμόσφαιρα του κάθε έργου στον ακροατή
Ποιες ήταν οι πρώτες εντυπώσεις όταν άκουσες την ιδέα για τη συναυλία στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση και πώς προετοιμάζεσαι γι’ αυτή; Στη συναυλία αυτή θα ερμηνεύσω τρία σύγχρονα έργα για βιολοντσέλο σόλο γραμμένα και τα τρία από γυναίκες συνθέτριες (Caroline Shaw, Kaija Saariaho, Ana Sokolovic). Καθένα από αυτά διαθέτει ένα πολύ διαφορετικό χαρακτήρα, ύφος και υπόβαθρο. Το αντιλαμβάνεται κανείς ήδη από την πρώτη ακρόαση. Αντίστοιχα λοιπόν, θα έλεγα ότι απαιτείται μια διαφορετική προσέγγιση από τον ερμηνευτή στο κάθε έργο. Προς το παρόν έχω επικεντρωθεί περισσότερο στο να εξοικειωθώ με τις ιδιαίτερες τεχνικές που απαιτεί το κάθε έργο που θα παίξω. Στο έργο της Caroline Shaw, In Manus Tuas, για παράδειγμα, καλούμαι, εκτός από το να παίξω βιολοντσέλο φυσικά, και να τραγουδήσω! Ως βασικό στόχο της προετοιμασίας μου, έχω θέσει ακριβώς αυτό: να αποδώσω τις επιμέρους λεπτές υφολογικές πτυχές των διαφορετικών αυτών έργων όσο πιο πιστά μπορώ.
Σε αγχώνει αυτή η διαδικασία, δεδομένου επίσης ότι θα χρειαστεί να βρεθείς στην σκηνή μαζί με τον Μάριο, αλλά δεν θα συμπράξετε ποτέ; Δεν θα πω ψέματα, ναι λίγο, γιατί δεν το έχω ξανακάνει. Έχω βρεθεί μεν πάνω στη σκηνή άπειρες φορές, αλλά αυτό νιώθω ότι σαν συνθήκη είναι κάτι καινούργιο. Προσωπικά, είναι η πρώτη φορά που θα ερμηνεύσω σύγχρονη μουσική χωρίς την συνοδεία άλλων οργάνων και η αλήθεια είναι ότι νιώθω ενθουσιασμένη. Από την άλλη, το να βρίσκεσαι στην σκηνή με κάποιο άτομο που εν τέλει δεν θα συνεργαστείς μαζί του, μου ακούστηκε από την πρώτη στιγμή ενδιαφέρον! Νιώθω χαρούμενη που θα το κάνω γιατί μου αρέσει πολύ να δοκιμάζω καινούργια πράγματα. Ξέρω ότι αυτό θα με πάει μπροστά σαν μουσικό και σαν άνθρωπο, και έχω να διδαχθώ σίγουρα πάρα πολλά από όλη την εμπειρία.
Αναστασία, σε ευχαριστούμε που ήσουν σήμερα μαζί μας και αναμένουμε να σε ακούσουμε!
Parallel Roads
Δύο παράλληλες εξερευνήσεις του μεταμοντέρνου για φωνή και βιολοντσέλο
Μάριος Μανιατόπουλος (τενόρος), Αναστασία Δεληγιαννάκη (βιολοντσέλο)
Παρασκευή 7 Μαρτίου: 3η συναυλία | 21:00 | "Parallel Roads" / Μια καθημερινή μέρα
Πρόγραμμα:
Caroline Shaw (γενν. 1982): “In manus tuas” για βιολοντσέλο (2009)
Meredith Monk (γενν. 1942): Επιλογές από το έργο “Book of Days” για φωνή (1988)
Kaija Saariaho (1952-2023): “Sept Papillons” για βιολοντσέλο (2000)
Φίλιππος Σακαγιάν (γενν. 1992): “metaph” για φωνή και ηλεκτρονικά, ανάθεση της Στέγης (2025)
Ana Sokolovic (γενν. 1968): “Vez” για βιολοντσέλο (2005)
Morton Feldman (1926-1987): “Only” για φωνή (γραμμένο για την Joan La Barbara) (1946)
Επιμέλεια: Παύλος Κόρδης
Στη συναυλία ακούγονται αποσπάσματα από το βιβλίο «Ασκήσεις ύφους» του Raymond Queneau με τη φωνή της Manon Fabre.
Επιμέλεια Προγράμματος «Μια Γέφυρα Μουσικής πάνω από τη Συγγρού vol. 10», Διδασκαλία, Συντονισμός: Λορέντα Ράμου
Υπεύθυνος Καθηγητής Παντείου: Γεώργιος-Μιχαήλ Κλήμης
Βοηθός Προγράμματος: Παύλος Κόρδης
Πληροφορίες για τη “Γεφυρα Μουσικής πάνω από τη Συγγρού vol. 10”: onassis.org
