Το νέο σίνγκλ της Rosalía, με τίτλο Berghain κυκλοφόρησε στις 27 Οκτωβρίου και μέσα σε λίγες μόνο ώρες προκάλεσε τέτοιους κραδασμούς, που είχαμε καιρό να δούμε στην pop κουλτούρα. Και να απολαύσουμε. Σε αντίθεση με το ρεύμα της Taylor Swift τσιχλόφουσκας που σκάει στα charts ημερησίως με ναζιάρικη απρονοησία, το Berghain δεν τραγουδιέται, βιώνεται. Στο όριο ανάμεσα στο club και τον ναό, την όπερα και την κινηματογραφική σκοτεινή αίθουσα, η Ισπανίδα δημιουργός και η παρέα της «κόβουν» το κομμάτι στα τρία, «παίζουν» με την παραδοσιακή μορφή του σινγκλ –ειδικά αυτού που παίζει τον ρόλο του προπομπού σε ένα άλμπουμ– και μεταμορφώνουν τον ηλεκτρονικό παλμό σε κάτι σχεδόν μεταφυσικό· μια εμπειρία που απαιτεί προσοχή και ησυχία για να επικοινωνήσει την τρίλεπτη ύπαρξη της.
Αφήνοντας πίσω το Motomami με το αστικό του νεύρο, η Rosalía προχωρά προς το άγνωστο με δύο συνοδοιπόρους που μοιάζουν βγαλμένοι από άλλη διάσταση – τη Björk, την ιέρεια της αποδόμησης, και τον Yves Tumor, τον αλχημιστή του ήχου. Μαζί, δεν φτιάχνουν απλώς τραγούδι· όσο κι αν ακούγεται υπερβολικό, στήνουν λειτουργία. Οι ήχοι δεν υπακούουν σε ρυθμό, αλλά σε συναίσθημα· τα φωνητικά δεν περιγράφουν, επικαλούνται.
Κάπου ανάμεσα σε γερμανόφωνο θρήνο και ισλανδική έκσταση, το Berghain καταργεί το όριο ανάμεσα στο υψηλό και το ποπ. Είναι μια πρόταση καθαρής τέχνης, όχι επειδή το επιδιώκει ή το επιθυμούμε με το έτσι θέλω, αλλά γιατί δεν μπορεί να είναι τίποτα λιγότερο.
Το Lux, που θα ακολουθήσει στις 7 Νοεμβρίου, ως το τέταρτο άλμπουμ της καριέρα της, προφανώς θα επιδιώξει το ίδιο Και το κοινό; Παραδίδεται χωρίς δεύτερη σκέψη – σαν να ήταν αυτό που πάντα ήθελε. Όπως φαίνεται και από τις αντιδράσεις.
Λεπτομέρειες χωμένες μέσα στο Berghain
Ο Sean Lee Bowie, γνωστός με το ψευδώνυμο Yves Tumor, είναι Αμερικανός μουσικός και παραγωγός πειραματικής μουσικής, γεννημένος στο Μαϊάμι της Φλόριντα και επί του παρόντος με έδρα το Τορίνο της Ιταλίας. Για την Bjork νομίζω πως τα ξέρεις…
Η ορχήστρα που βλέπεις να ακολουθεί την Rosalia παντού, είναι η London Symphony Orchestra υπό τη διεύθυνση του Daníel Bjarnason.
Το τραγούδι συνδυάζει στοιχεία ορχηστρικής μουσικής, χορωδίας, ηλεκτρονικών βάσεων και τρία γλωσσικά ρεύματα – Ισπανικά, Αγγλικά και Γερμανικά. Η δομή του κομματιού φλερτάρει έντονα με το «Winter» του Vivaldi και το «The Rite of Spring» του Igor Stravinsky.
Ο τίτλος «Berghain» αναφέρεται στο διάσημο techno club του Βερολίνου με το ίδιο όνομα, το οποίο έχει γίνει σύμβολο της ηλεκτρονικής κουλτούρας.
Το μουσικό βίντεο είναι σκηνοθετημένο από τον Nicolás Méndez. Το βιντεοκλίπ δεν είναι απλώς μια οπτική συνοδεία του τραγουδιού – είναι μια πολύπλοκη αφήγηση συμβόλων και παραπομπών, όπου η Rosalía παίζει ρόλο ιέρειας ενός τελετουργικού που ενοποιεί το μυστηριακό, το ιερό/θρησκευτικό, τη μεταμόρφωση και την ένταση ανάμεσα σε φως και σκιά.
Ξεκινά σε έναν χώρο που μοιάζει με σπίτι- η Rosalia κάνει καθημερινές πράξεις: ανοίγει παράθυρο, πίνει καφέ, πλένει. Σε αυτές τις σκηνές η ορχήστρα παρακολουθεί, σαν να συνοδεύει τις εκφάνσεις της ψυχής της. Σταδιακά, η αφήγηση μετασχηματίζεται: το σπίτι γίνεται δάσος και εμφανίζονται ζώα – εμφανής αναφορά στην ταινία της Disney, Snow White. Μετά η σκηνή γίνεται πιο σκοτεινή, βασανιστική: ένα ελάφι με αίμα στα μάτια, καρδιογράφημα, συμβολισμοί πόνου και μεταμόρφωσης. Τέλος, η ίδια η μεταμόρφωση: η Rosalía παίρνει τη μορφή μιας λευκής‑μαύρης περιστέρας –σύμβολο πνεύματος/λύτρωσης– ως τελική έκφραση της μετάβασης από τη σύγκρουση στην αποδοχή ή στην αναγέννηση.
Η Rosalía φαίνεται να εξερευνά το ερώτημα: πώς ένα «πάρτι» (υπόβαθρο όνομα «Berghain») γίνεται μετασχηματισμός, πώς η τέχνη μπορεί να είναι τελετουργία, και πώς η καθαρότητα μπορεί να είναι πληγωμένη αλλά όχι χαμένη.
Οι στίχοι στα γερμανικά φέρνουν ένταση και αίσθηση «σύνδεσης με τον άλλο»: Seine Angst ist meine Angst, Seine Wut ist meine Wut, Seine Liebe ist meine Liebe, Sein Blut ist mein Blut (Ο φόβος του είναι ο φόβος μου, η οργή του είναι η οργή μου, η αγάπη του είναι η αγάπη μου, το αίμα του είναι το αίμα μου).
Η Bjork έκανε μια δήλωση μετά την κυκλοφορία του Berghain: «Νιώθω εξαιρετική τιμή που συμμετέχω σε αυτό το τραγούδι με τη Rosalía. Είναι συναρπαστικό να παρακολουθεί κανείς αυτή τη γυναίκα να εξελίσσεται. Συγχαρητήρια σε εκείνη για αυτό το απίστευτο άλμπουμ, αλλάζοντας είδη μουσικής με στυλ… kung-fu. Αυτό το concept είναι εντυπωσιακό! Με αγάπη, Björk».
Η Rosalía με την Björk είχαν συνεργαστεί ξανά στην επανακυκλοφορία του Oral, στις 21 Νοεμβρίου 2023, για φιλανθρωπικό σκοπό - τα έσοδά του πήγαν στην υποστήριξη του αγώνα ενάντια σε βιομηχανική ιχθυοκαλλιέργεια της Ισλανδίας.
Το λευκό T-shirt που φορά με τη φράση: «My intrusive thoughts sound like this» είναι του brand CentsdeCels.
Στο φόντο μιας σκηνής, πίσω από τη Rosalía εμφανίζεται το έργο «La dama del armiño» του Leonardo da Vinci, στο οποίο μια γυναίκα, η Τσετσίλια Γκαλεράνι, ερωμένη του Λουδοβίκου Σφόρτσα, δούκα του Μιλάνου, κρατάει έναν λευκό αρνί που συμβολίζει την καθαρότητα, την αθωότητα. Η επιλογή αυτή ενισχύει την αφήγηση ότι η Rosalia επιχειρεί (ή βιώνει) μια αναζήτηση αυτού του «αθώου» στοιχείου, ενώ παράλληλα το έργο βρίσκεται σε αντιστοιχία με τον τραυματισμό.
Έχει ανακοινωθεί ότι δομικά το άλμπουμ Lux ανακοινώνεται θα χωρίζεται σε τέσσερα μέρη (movements) και το «Berghain» τοποθετείται στο δεύτερο.
Η γκρίνια
Το Rolling Stone βρίσκει άστοχη τη χρήση του τίτλου. Θεωρεί πως αυτό δίνει μια έντονη clubbing κατεύθυνση που δεν ικανοποιείται από τη βασική συνεχόμενη μελωδία.
Το Pitchfork θεωρεί πως το τραγούδι μοιάζει να επιδιώκει το θέαμα περισσότερο από το περιεχόμενο.
Πρόβλημα προσβασιμότητας: Είναι ένα έργο που απαιτεί πολλαπλές ακροάσεις, είναι “dense”, “baroque”, πολύπλοκο. Πόσοι άραγε θα επανέλθουν μετά την πρώτη ακρόαση του εντυπωσιασμού;
Η συνεργασία- τριλογία δεν τους ενθουσίασε όλους. Όπως και τα περάσματα μεταξύ των κόσμων που εκπροσωπούν οι τρεις καλλιτέχνες. Υπήρξαν κι αυτοί που χαρακτήρισαν το τελικό αποτέλεσμα ως «ανισόρροπο».
