Είχα δει μια ταινία κινουμένων σχεδίων μικρού μήκους, όπου ένας κύριος πήγε εκδρομή σε μια φάρμα, για να μάθει πώς σφαγιάζονται και μετά συσκευάζονται τα ζώα. Εκεί είδε ένα πολύ μικρό μοσχαράκι, το λυπήθηκε και το πήρε μαζί του, ως κατοικίδιο. Αλλά σιγά-σιγά το μοσχαράκι μεγάλωνε. Πρώτα έφαγε τα παπούτσια του κυρίου, μετά έσπασε τα πράγματα στο σπίτι, μετά κατέλαβε όλο τον χώρο στον καναπέ και τελικά όλο τον χώρο στο διαμέρισμα. Ο κύριος δεν ήξερε τι να κάνει… Στο τέλος της ταινίας, βλέπουμε μια φάρμα, το μοσχαράκι -μεγάλη αγελάδα πια- να περπατά στο λιβάδι και τον καλό κύριο να μένει σε ένα καινούργιο αγροτόσπιτο. Μαζί με το ζώο που τόσο αγάπησε. Το κατοικίδιο του έγινε πιο ελεύθερο, αφού πια ζούσε κάπου που χώραγε, και η κοινή ζωή τους, η αγάπη τους έγινε εφικτή. Η ταινία με έβαλε σε σκέψεις. Πρότεινε μια εναλλακτική λογική, για το πώς μπορούμε να συμβιώσουμε με αυτούς που αγαπάμε, που δεν την είχα σκεφτεί.
Φανταστείτε τώρα όλο αυτό σε μια άλλη διάσταση. Να φέρουμε τα ζώα μέσα στο σπίτι μας μαζί με όλο το οικοσύστημα, μαζί με την τροφή τους, όπως θα «φύτρωνε» στο χωράφι. Φανταστείτε φέρουμε την πανίδα και τη χλωρίδα στο σπίτι μας, αληθινά να τη φέρουμε, να φέρουμε το γρασίδι, τα ραπανάκια, τα κουνελάκια, τα πρόβατα, ακόμα και ένα άλογο, στον τέταρτο όροφο σε ένα διαμέρισμα στην Κυψέλη. Να ανεβάσουμε ένα άλογο από τη σκάλα, σιωπηλά, την ώρα που η πολυκατοικία κοιμάται… Και όταν δημιουργηθεί μια ολόκληρη φάρμα, τα ζώα αρχίζουν να αποτελούν μέρος της τροφικής αλυσίδας.
Ένας αντίστροφος απόηχος του Walden ή Η Ζωή στο Δάσος του X.Ν. Θορώ, του οραματιστή των σύγχρονων οικολογικών κινημάτων, με χαρακτηριστική τη φράση «να ξεκινήσουμε για την περιπέτεια της ζωής τώρα». Η πρότασή του για έναν εναλλακτικό, λιτό και αντισυμβατικό τρόπο ζωής, σε σχέση με το πνεύμα εκβιομηχάνισης της εποχής του, δεν είναι μια επιλογή για τον υποχρεωτικά κολλημένο στην πόλη πρωταγωνιστή του έργου του Μιχάλη Τακτικάκη. Η επιλογή δεν μπορεί να τον οδηγήσει ούτε στη φάρμα του κυρίου με την αγελάδα, ούτε στο δάσος, αφού ούτε το δάσος είναι ελεύθερος χώρος στη σημερινή εποχή. Αντ’ αυτού, ο ήρωας του έργου, αναλαμβάνοντας την περίθαλψη του ψυχικά ασθενή πατέρα του, δημιουργεί ένα δικό του σύμπαν, ένα απομονωμένο νησί (κατά αναλογία της Ουτοπίας του Τ. Μουρ), δοκιμάζοντας αυτόν τον απρόβλεπτο τρόπο νοσηλείας με το να φέρει ένα φυσικό περιβάλλον μέσα σε ένα διαμέρισμα. Κλείνει με τέντες το διαμέρισμα του στην Κυψέλη, μετατρέποντας το σε «μικρογραφία χωριού». Αντί «γύρισε στη φύση», «φέρε τη φύση εκεί που είσαι».
Επιστροφή στη φύση, από τη θεωρία στην πράξη, σε μία τεράστια προσπάθεια του σύγχρονου ανθρώπου να βρει έναν τρόπο σύνδεσης με τη φύση μέσα σε έναν κόσμο που ολοένα απομακρύνεται από αυτήν, θέτοντας ερωτήματα και προβληματισμούς γύρω από την οικογενειακή φροντίδα, την κοινωνική ευθύνη, την -άστοχη όπως αποδεικνύεται- εκτίμηση ότι η επαφή με τη φύση μπορεί να βοηθήσει τον άρρωστο πατέρα να αισθανθεί γαλήνη, λίγη ανάκληση της μνήμης για εκείνο το χωριό που μεγάλωσε κάποτε, μια αναλαμπή λίγο πριν αποχωρήσει λόγω της άνοιας από αυτόν τον κόσμο.
Αλλά αυτή η προσωπική παρένθεση, η επιθυμία της απλής ζωής, δεν ευσταθεί. Το αποτύπωμα είναι πολύ μεγάλο. Ο ήρωας της ιστορίας συλλαμβάνεται (δημιουργώντας μια διακειμενική σχέση με τον αξεπέραστο δυστοπικό «Ποπουλένιο» του Μάρτιν Μακ Ντόνα), ο ανακριτής του λέει «Η Εδέμ που έφτιαξες ήταν πολύ διαφορετική όταν έπεσε επάνω της φως».
Γιατί όλα αυτά, φυσικά, δεν επιτρέπονται. Ούτε στη θεωρία, ούτε στη πράξη.
ΑΝΑΚΡΙΤΗΣ: … Ένας άνθρωπος μόνος του δεν μπορεί να αλλάξει μία ολόκληρη κοινωνία.
ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΣ: Δεν θέλησα να την αλλάξω.
ΑΝΑΚΡΙΤΗΣ: Δεν μπορείς να κάνεις μία κοινωνία να ενταχθεί στον δικό σου τρόπο σκέψης.
ΚΑΤΗΓΟΡΟΥΜΕΝΟΣ: Η κοινωνία σκέφτεται.
ΑΝΑΚΡΙΤΗΣ: Ακριβώς... και είναι δομημένη ώστε να απορροφάει οτιδήποτε φεύγει από τα όρια. Δεν μπορείς μόνος σου να αλλάξεις την γνώμη όλου του κόσμου!
Αλλά τι να κάνει και αυτός ο άνθρωπος; Τι να κάνει;
________________________________________
Πετετέριαν
Κείμενο: Μιχάλης Τακτικάκης
Σκηνοθεσία: Ίρις Κατσούλα
Παίζουν: Δημήτρης Μαγκλάρας, Μιχάλης Τακτικάκης
Ακούγονται οι ηθοποιοί: Μάνια Παπαδημητρίου, Αγγελική Γρηγοροπούλου, Δημήτρης Μπούρας, Ίρις Κατσούλα, Θανάσης Ισιδώρου, Βαγγέλης Βογιατζής
