Ένα γράμμα στον Δημήτρη Ήμελλο. Το αναπάντεχο “ταξίδι” του, έφερε ξανά μια σκέψη που χρόνια τώρα οι μαθητές του, της τάξης του 2014, είχαν στο πίσω μέρος της καρδιάς και του μυαλού τους να υλοποιήσουν -αλλά η πορεία της ζωής στο πέρασμα του χρόνου φέρνει αλλιώς τα πράγματα. Η ξαφνική απουσία του δάσκαλου όμως, ξύπνησε ξανά μέσα τους την επιθυμία και την ανάγκη να τελειώσουν εκείνο που μαζί είχαν αρχίσει. Στέλνοντας έτσι ένα “μήνυμα”, ένα “γράμμα” σε μία μόνο θεατρική πράξη, για την πορεία που χάραξαν στον δρόμο που εκείνος τους δίδαξε.
Το “γράμμα” έγινε παράσταση, ως συνέχεια εκείνης που δούλεψαν μαζί του πριν από δέκα ολόκληρα χρόνια, χωρίς να την τελειώσουν ποτέ: Η Τέταρτη Πράξη του «Γλάρου» παρουσιάζεται αυτές τις μέρες στο Ωδείο Αθηνών από τους ηθοποιούς που αποφοίτησαν το 2014 από τη Δραματική Σχολή του, δίνοντας την πτυχιακή τους πάνω στο έργο του Τσέχωφ, κάτω από τις οδηγίες του δασκάλου τους. Τότε, είχαν δουλέψει και παρουσιάσει τις τρεις πρώτες πράξεις. Τώρα, επιστρέφουν “στον τόπο του εγκλήματος” -όπως οι ήρωες του Τσέχωφ στο σπίτι της λίμνης- για να κλείσουν τον κύκλο που έμεινε ανοιχτός.
Το γεγονός ότι δεκατέσσερα άτομα, το καθένα πλέον στον δικό του δρόμο, κατάφεραν όχι απλώς να ξαναμαζευτούν μετά από τόσα χρόνια, αλλά να ξαναδέσουν σε μία ομάδα με ένα σώμα μια ψυχή, στον ίδιο χώρο που κάποτε φοιτούσαν, είναι, το λιγότερο, συγκινητικό. Και μάλιστα στάθηκε αφορμή για να ανοίξει μια νέα "πόρτα" στο Ωδείο, όπως αποκαλύπτει στην Popaganda, ο διευθυντής της Δραματικής Σχολής, Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης: «Η χειρονομία αυτή των μαθητών του Δημήτρη Ήμελλου, παρότι δεν μας εξέπληξε, μας συγκίνησε βαθιά. Σκεφτήκαμε, λοιπόν, στο εξής να παραχωρούμε κάθε Σεπτέμβριο στους αποφοίτους μας το θέατρο όπου είχαν δώσει τις πτυχιακές τους, για ν’ ανεβάζουν νέες δικές τους παραστάσεις. Η ιδέα της alma mater ξεπερνάει την έννοια των ατόμων ή του χώρου. Αντιλαμβάνομαι την οπτική του Τόμας Γουλφ όταν λέει, You can't go home again, ταυτόχρονα όμως πιστεύω ότι, αν στο πέρασμά σου από μια σχολή είχες την τύχη ν’ αγαπήσεις τον εαυτό σου και τους γύρω σου, τότε ποτέ δεν φεύγεις πραγματικά».
Η παράσταση που θα δοθεί την Παρασκευή 19 και το Σάββατο 20 Σεπτεμβρίου στο Black Box του Ωδείου Αθηνών –στον ίδιο χώρο όπου είχε παρουσιαστεί και εκείνη του 2014–, θα ενώσει με μια νοητή γέφυρα συγκίνησης, το πέρασμα των χρόνων –αλλά και με ένα βίντεο που θα κάνει τα πράγματα πιο ρεαλιστικά.
Οι ηθοποιοί Γιώτα Βιτετζάκη, Ιφιγένεια Γρίβα, Αντριάν Κολαρίτζ, Φώτης Λαζάρου, Ερρίκος Μηλιάρης, Ελένη Μπούκλη, Μαρία Νίκα, Καλλιόπη Παναγιωτίδου, Αιμίλιος Σταματάκης, Σταύρος Τσιτσόπουλος, Ουσίκ Χανικιάν, Τάσος Χρυσόπουλος, Βασίλης Ψυλλάς, βρίσκονται καθημερινά στις πρόβες, παρά τις παράλληλες δουλειές τους. Μου έκανε εντύπωση η προσήλωσή τους, η αγωνία τους να πάνε όλα καλά και παράλληλα η χαρά τους για το ότι επιτέλους ένα όραμα γίνεται πραγματικότητα. Η αναφορά τους στον Δημήτρη Ήμελλο είναι με τη λέξη Δάσκαλος. Το όνομά του εννοείται, δεν χρειάζεται καν να ειπωθεί.
Την παράσταση σκηνοθετεί η Αρετή Σεϊνταρίδου, μαθήτρια της τάξης του ’14 επίσης, που μόλις γύρισε με πτυχίο σκηνοθεσίας από την Ακαδημία Ρωσικής Θεατρικής Τέχνης (GITIS) στη Μόσχα, μετά από πέντε χρόνια σπουδών -«κάτι που με ενέπνευσε ο Δημήτρης Ήμελλος να κάνω, διότι και ο ίδιος σπούδασε εκεί. Εκείνος υποστήριζε τις σπουδές μου μέχρι τέλους», αναφέρει συγκινημένη.
Στις πρόβες της τέταρτης πράξης του "Γλάρου" ©Άρτεμις Δούρου
Βλέποντας τους έτσι όλους μαζί, τους ζήτησα, αντί να κάνω ερωτήσεις που θα έσπαγαν την “αλυσίδα” και αυτήν την βαθιά τρυφερή και ευαίσθητη ατμόσφαιρα, να μου γράψουν ως ένας, τα συναισθήματά τους, τις σκέψεις τους για αυτό που κάνουν δέκα χρόνια μετά ως φόρο τιμής στον Δάσκαλό τους, όχι ως άπειροι φοιτητές πια, αλλά ως ενήλικες επαγγελματίες με πείρα τόσο στη ζωή όσο και στην Τέχνη. Μου έδωσαν το παρακάτω σημείωμα και, ειλικρινά, μαζί με ένα δάκρυ που κύλησε, ευχήθηκα «να μην κάνουν πίσω ούτε στη σκηνή ούτε στη ζωή»:
"Ο Γλάρος” του Τσέχωφ, Τέταρτη πράξη - Σκηνική οδηγία: “Δύο χρόνια μετά”
Για μας είναι δέκα χρόνια μετά και τώρα επιστρέφουμε στο θεατράκι “που στέκεται εκεί σα σκελετός”, εκεί, στον τόπο που ξεκίνησαν όλα. Για τη Νίνα και τον Τρέπλιεφ του “Γλάρου” αυτό το “εκεί” είναι “στην επαρχία”. Για εμάς, είναι "το δικό μας" Ωδείο Αθηνών.
Ο αγαπημένος μας δάσκαλος, ο Δημήτρης Ήμελλος, μάς σύστησε τον Τσέχωφ, ως συγγραφέα, με τον «Γλάρο» δέκα χρόνια πριν, όταν μαζί του παρουσιάσαμε τις τρεις πρώτες πράξεις του έργου στις διπλωματικές μας εξετάσεις. Τότε ήμασταν παντελώς ανίδεοι ως προς το μέγεθος του έργου, αλλά και της δουλειάς στην οποία θα αφιερωνόμασταν.
Σ' αυτό το ταξίδι, με όχημα το έργο του Τσέχωφ, ο δάσκαλός μας μάς ενέπνευσε την ομαδικότητα στο θέατρο, προτείνοντάς μας συγχρόνως να αναζητήσουμε το δικό μας θέατρο. Δεν προσπάθησε να μας μάθει πώς να παίζουμε ένα ρόλο, αλλά πώς να αντιλαμβανόμαστε τη ζωή ως έναν τόπο αμέτρητων δυνατοτήτων· πώς να ανακαλύπτουμε ότι ο ρόλος του καθενός μας δεν μπορεί να υπάρξει χωρίς τον ρόλο του άλλου· πώς να υπάρχουμε πάνω στη σκηνή ο ένας με -και για- τον άλλον· πώς να κατοικούμε τη σκηνή ως τοπίο αλληλεπιδράσεων που δίνουν υπόσταση στη σκηνική εμπειρία· πώς, εντέλει, να μην κάνουμε βήματα πίσω, ούτε στη σκηνή, ούτε στη ζωή.
Η τέταρτη πράξη του “Γλάρου”, που δεν προλάβαμε να ολοκληρώσουμε τότε, παρέμεινε σαν εκκρεμότητα. Σ' αυτήν την πράξη τα πρόσωπα του έργου επιστρέφουν εκεί απ' όπου ξεκίνησαν όλα· δύο χρόνια μετά, αλλαγμένοι στο πέρασμα του χρόνου, αντιμέτωποι με τον ίδιο τους τον εαυτό, παράξενοι επισκέπτες στον παλιό τους κόσμο, υπακούοντας σε μια βαθιά ανάγκη επιστροφής.
Ανάλογη ανάγκη επιστροφής μας παρακίνησε να επιστρέψουμε κι εμείς, δέκα χρόνια μετά, στον κόσμο του Τσέχωφ και σε μια νοερή συνομιλία με τον δάσκαλό μας. Η απουσία λειτούργησε μέσα μας υπόγεια, μάς υπενθύμισε ότι υπάρχει ακόμη εκείνη η εκκρεμότητα. Έτσι, η τέταρτη πράξη μάς δημιουργεί τον τόπο, τον χρόνο, εντέλει τις ψυχικές συντεταγμένες για να τον συναντήσουμε ξανά, να θυμηθούμε τις στιγμές μαζί του, να αναβιώσουμε όσα μας δίδαξε∙ πράγματα που θα συνοδεύουν για πάντα τη ζωή μας και την πορεία μας στο θέατρο».
©Έλλη Ιατρού
Δεν είναι τυχαίο που αυτά τα –μεγάλα πια– παιδιά επέλεξαν να παρουσιάσουν το συγκεκριμένο έργο που μιλάει τόσο για το θέατρο όσο και για τη ζωή. Για τη σημασία του να είσαι καλλιτέχνης, για την επιτυχία, την αποτυχία, τη μοναξιά, την αδυναμία επικοινωνίας των ανθρώπων μεταξύ τους, τη σύγκρουση γενεών και ιδεών. Για την αδυναμία να ξεφύγεις από ό,τι σε όρισε και καθόρισε, τη φθορά του χρόνου, τη ματαιότητα των πραγμάτων, τον σκληρό ρεαλισμό της ζωής - αλλά και την αιώνια πίστη των ρομαντικών ψυχών σε μια αγάπη που δεν σβήνει ποτέ…
Ο Τσέχωφ έγραψε ένα έργο που ο ίδιος χαρακτήριζε “κωμωδία”, καθώς επί τούτου μάλλον δεν ήθελε να το χαρακτηρίσει “τραγωδία”. Ένα έργο που μέσα από το γελοίο των χαρακτήρων βγάζει την τραγικότητά τους - στην ουσία καταγράφει την αληθινή ζωή. Γέλασε και ο ίδιος, φαντάζομαι, σχεδιάζοντας τον χαρακτήρα της κακομαθημένης Αρκάντινα, της γεμάτης ναρκισσισμό και άκρατο εγωισμό διάσημης σταρ που υποτιμά τον γιο της, τον ταλαντούχο κι εύθραυστο συγγραφέα Τρέπλιεφ, βολεμένη στις κολακείες του συντηρητικού της περίγυρου. Ίσως για αυτό και να τον “απελευθερώνει” ο δημιουργός στο τέλος, όταν πια τα φτερά του καίγονται για τα καλά στον αδιέξοδο έρωτά του για τη Νίνα - η οποία με τη σειρά της έχασε τα όνειρά της και κλείστηκε στον κόσμο της, ανήμπορη πια να πετάξει.
Ο «Γλάρος» έχει ανέβει χιλιάδες φορές, με εκατοντάδες διαφορετικούς τρόπους. Αυτόν τον γκροτέσκο δρόμο που του ταιριάζει τόσο πολύ, τον δρόμο στον οποίο τους είχε οδηγήσει ο Δημήτρης Ήμελλος, ακολουθεί φυσικά και η συγκεκριμένη παράσταση. Δεν θα μπορούσε να είναι αλλιώς…
Για την, τόσο καθοριστική στη ζωή, σχέση δάσκαλου-μαθητή, που εδώ κατέληξε σε αυτήν την -όπως την χαρακτηρίζει με ευαισθησία- «συγκινητική χειρονομία της τάξης του ’14», ο Κωνσταντίνος Αρβανιτάκης, σημειώνει: «Κάθε δάσκαλος, φαντάζομαι, θα ήθελε να τον θυμούνται οι μαθητές του. Τώρα, το πώς θα τον θυμούνται -με αγάπη, βδελυγμία, ευγνωμοσύνη, αμυδρά, τραυματικά ή σαν να ζει πάντα μέσα τους- είναι άλλη ιστορία. Όπως συμβαίνει με την οικογένεια, κάθε σχέση είναι διαπροσωπική κι ομαδική ταυτόχρονα.
Φιλοσοφία της δικής μας σχολής είναι κάθε έτος να γίνεται ομάδα. Ο βαθμός επιτυχίας μας έχει ακραίες διακυμάνσεις, εξαρτώμενος από πολλούς κι ανεξέλεγκτους παράγοντες. Το σίγουρο πάντως είναι ότι το θαυμαστό δέσιμο της τάξης του ’14 οφείλεται στον Δημήτρη.
Είχαμε έρθει μαζί στη Δραματική του Ωδείου Αθηνών το 2006. Κι ήταν από τους ανθρώπους εκείνους που με τη βαθιά καλλιτεχνική του φλέβα, την απόλυτα ιδεαλιστική του στάση απέναντι στην τέχνη, αλλά και την αγάπη του για τους σπουδαστές και τη διδασκαλία, υπήρξε βασικό μέλος της ομάδας που έστησε αυτή τη σχολή από την αρχή», καταλήγει με συγκίνηση.
Ο Δημήτρης Ήμελλος καθοδηγεί τους μαθητές της τάξης του 2014 στον "Γλάρο"
Σκηνή από την παράσταση του 2014. Η ζωγραφισμένη λίμνη χρησιμοποιείται ξανά στην νέα παράσταση
Στις πρόβες βρέθηκα δύο φορές. Την πρώτη, πριν καμιά δεκαπενταριά μέρες σε ένα ημιυπόγειο που φιλοξενούσε τον θίασο, στα Πετράλωνα –το Ωδείο Αθηνών ήταν κλειστό για το καλοκαίρι. Παρά το γεγονός ότι δεν ήταν οι καλύτερες συνθήκες, ειδικά μέσα στην απίστευτη ζέστη που επικρατούσε, ένιωθαν ευγνώμονες που είχαν τον χώρο. Δεν το πίστευα όταν, για να παρακολουθήσω λίγη πρόβα ξαναφόρεσαν –αν και τους παρακάλεσα να μην μπουν στον κόπο- τα ήδη βρεγμένα από τον ιδρώτα (χειμωνιάτικα τα περισσότερα) κοστούμια τους, που μόλις την ίδια μέρα είχαν πάρει –γιατί έτσι, μου είπαν χαμογελώντας, θα έπαιρνα μια καλύτερη ιδέα από το έργο, θα έμπαινα πιο πολύ στην ατμόσφαιρα. Δεν θα ξεχάσω επίσης τα κομπιούτερ, τα λιλιπούτεια ηχεία και τα χειρόγραφα γύρω γύρω στο πάτωμα –ούτε την “καλή” καρέκλα (την καλύτερη δηλαδή στον χώρο) που μου έδωσαν να κάτσω για να δω άνετα την πρόβα.
Τη δεύτερη φορά, αρχές της εβδομάδας, τους συνάντησα στο –εντυπωσιακό, ιδιαίτερο και ατμοσφαιρικό- Black Box του Ωδείου Αθηνών, τον χώρο δηλαδή που θα παιχθεί η παράσταση -σε πυρετώδεις προετοιμασίες, πρόβες και δοκιμές στα φώτα και τον ήχο. Η διαφορά μεγάλη. Όχι στον τρόπο που έπαιζαν, όσο πιο έτοιμοι κι αν ήταν πια, λίγο πριν την πρεμιέρα. Αλλά στον τρόπο που ένιωθαν, περπάταγαν και ανάσαιναν μέσα στον χώρο τον δικό τους, το “σπίτι” τους. Το καταλάβαινες πόσο ευτυχισμένοι ήταν, από το πώς έλαμπαν τα πρόσωπά τους. Ήταν ξανά εκεί, 10 χρόνια μετά, για να τελειώσουν ένα έργο, τιμώντας τον δάσκαλό τους. Όλοι μαζί, όπως παλιά. Λες και δεν πέρασε μια μέρα. Ανυπομονώ, πραγματικά, να δω εκεί, μεθαύριο, την παράσταση…
«Ο Γλάρος» του Άντον Τσέχωφ | Η Τέταρτη Πράξη
Παρασκευή 19 & Σάββατο 20 Σεπτεμβρίου | ώρα 18:00
Blac Box | Ωδείο Αθηνών
Σκηνοθεσία: Αρετή Σεϊνταρίδου
Παίζουν οι ηθοποιοί: Γιώτα Βιτετζάκη, Ιφιγένεια Γρίβα, Αντριάν Κολαρίτζ, Φώτης Λαζάρου, Ερρίκος Μηλιάρης, Ελένη Μπούκλη, Μαρία Νίκα, Καλλιόπη Παναγιωτίδου, Αιμίλιος Σταματάκης, Σταύρος Τσιτσόπουλος, Ουσίκ Χανικιάν, Τάσος Χρυσόπουλος, Βασίλης Ψυλλάς
Μια παράσταση της τάξης αποφοίτων 2014, της Δραματικής Σχολής του Ωδείου Αθηνών, αφιερωμένη στη μνήμη του αγαπημένου τους δασκάλου, Δημήτρη Ήμελλου.
Είσοδος ελεύθερη – με σειρά προτεραιότητας | Κρατήσεις: 6982858524
