Σειρές western: Το American Primeval, που τα σπάει, δεν είναι το μόνο σε αυτή την (τηλεοπτική) ζωή

Παραδόξως, το American Primeval, που έσκασε εσχάτως στην πλατφόρμα του Netflix με τιμές και τυμπανοκρουσίες, δεν είναι άλλη μια εξιδανικευμένη ιστορία για την Άγρια Δύση. Είναι περισσότερο μια τοιχογραφία της βίας που θεμελίωσε την Αμερική. Και αυτό είναι καλό. Γιατί μερικά πράγματα καλό είναι να μην ξεχνιούνται. Το 1857, τα πράγματα ήταν άγρια, σχεδόν πρωτόγονα. Ο νόμος δεν είχε φτάσει ακόμα παντού, εκεί στα βάθη της παλαιάς/νέας χώρας, και ό,τι υπήρχε στη θέση του ήταν περισσότερο μια ανάγκη για επιβίωση με κάθε κόστος, παρά δικαιοσύνη.

Η σειρά είναι μια ωμή, σχεδόν ανελέητη, αναπαράσταση της γένεσης ενός έθνους. Δείχνει πώς η ανάγκη για εξουσία και κυριαρχία πάνω σε γη, ανθρώπους και ιδέες γέννησε έναν κόσμο όπου η ειρήνη δεν ήταν ποτέ επιλογή. Ίσως και γι αυτό οι «αναφορές» και τα σημεία έμπνευσης από άλλα κομμάτια του κινηματογραφικού κόσμου είναι τόσο ξεκάθαρα. Η «Διάσωση του Στρατιώτη Ράιαν», παραδείγματος χάριν, που έχει τρυπώσει με μεγάλη σιγουριά στη σκηνοθετική γραμμή που καλείται να διηγηθεί την ιστορία - ξέχνα τις σφαίρες, εδώ τα βέλη είναι που πέφτουν σαν βροχή. Οι αλα Matrix σωματικοί ελιγμοί. Και βεβαίως το βαρύ παγωμένο τοπίο που βγάζει το The Revenant του Αλεχάντρο Γκονσάλες Ινιάριτου από το ντουλάπι για λίγους παραπάνω συσχετισμούς.

Το πρώτο επεισόδιο ξεκινά με ένα από τα πιο αιματηρά γεγονότα της αμερικανικής ιστορίας, τη Σφαγή του Mountain Meadows, όπου πάνω από 100 άμαχοι -άντρες, γυναίκες, παιδιά- σκοτώθηκαν από πολιτοφύλακες που σχετίζονταν με την Εκκλησία του Ιησού Χριστού των Αγίων των Τελευταίων Ημερών. Ήταν μια εποχή σύγκρουσης ανάμεσα στους Μορμόνους, τους εποίκους, τους αυτόχθονες πληθυσμούς όπως οι Paiute και οι Shoshone, και την ομοσπονδιακή κυβέρνηση των Ηνωμένων Πολιτειών. Το American Primeval δεν προσπαθεί να σου πει μια ευχάριστη ιστορία. Είναι κάτι σαν καθρέφτης. Όπως λέει ο σκηνοθέτης Peter Berg, «Αν θέλεις να καταλάβεις πού βρισκόμαστε σήμερα, πρέπει να δεις πού ήμασταν τότε». Και πού ήμασταν; Σε έναν κόσμο που κυβερνούσε η ωμή βία. Δεν υπήρχε χώρος για ευγένειες. Μόνο για πόλεμο, μίσος και επιβίωση.

Το καστ περιλαμβάνει ονόματα όπως οι Taylor Kitsch, Betty Gilpin, Dane DeHaan, που κάνουν το καλύτερο που μπορούν, το πραγματικό όμως αστέρι εδώ είναι η ίδια η εποχή. Και το σύμπαν που δημιουργεί, χωρίς ήρωες, καλούς ή κακούς. Οι στρατιώτες, οι έποικοι, οι αυτόχθονες - όλοι προσπαθούν να επιβιώσουν σε μια πραγματικότητα που δεν αφήνει χώρο για ηθική.

Αυτό που κάνει το American Primeval πιο τίμιο από όσο ίσως και η παραγωγή θα φανταζόταν, είναι ότι δεν προσπαθεί να "γυαλίσει" το παρελθόν. Η Δύση δεν ήταν μόνο η ρομαντική περιπέτεια που έδειχναν παλιά τα γουέστερν. Όπως σημειώνει ο Berg, «Η ιστορία μας είναι γεμάτη βία. Και αυτή η βία δεν ήταν μόνο τότε. Είναι ακόμα εδώ».

Έχουμε όμως κι άλλα...

Deadwood (2004-2006)

3 κύκλοι, σύνολο 36 επεισόδια (HBO)

Ας είμαι ειλικρινής. Αν έπρεπε κάποιο να πάρει το χρυσό, το όσκαρ, το ΕΜΜΥ το Τόνυ, το ό,τι ξέρω 'γω, το απανωτό και συνεχόμενο, αυτό το υπέροχο φαρουεστικό παραμύθι θα έπρεπε να το πάρει. Το Deadwood είναι το μάστερπις της άγριας δύσης, το ρουφηχτό φιλί μέσα στη σκόνη, η γροθιά που χτυπά κατάμουτρα την ιδέα του ωραίου και ιδανικού παλαιού αμερικάνικου ονείρου. Βρίσκεται στην ομώνυμη πόλη της Νότιας Ντακότα τη δεκαετία του 1870 και φέρνει μπροστά σου τη βία, τη βρώμα, την χρυσοθυρένια άμμο και τη σκοτεινή αλήθεια του αιματοβαμμένου παρελθόντος. Οι δρόμοι αυτής της πόλης, γεμάτοι σκόνη και αίμα, δεν είναι τίποτα άλλο παρά το πεδίο μάχης όπου ο νόμος και η τάξη προσπαθούν να βρουν τον δρόμο τους ανάμεσα στην παρανομία και φιλοδοξία. Ο Άλ Σουέριντζεν, ο διαβολικός ιδιοκτήτης του σαλούν, και ο Σεθ Μπούλοκ, ο σερίφης που παλεύει να φέρει τη δικαιοσύνη, είναι οι ήρωες και οι αντιήρωες σε αυτό το χάος που γεννά το πιο βαθύ σκότος της ανθρώπινης αναπνοής. Βρώμικο, πραγματικό, βαθιά φιλοσοφημένο. Μου σύστησε τον Timothy Olyphant, τον Ian McShane, την Molly Parker και τον πιο αγαπημένο μου χαρακτήρα της εποχής εκείνης, την πόρνη Trixie, την Paula Malcomson - ή πες την και αργότερα σύζυγο και κορώνα του Ιρλανδέζικου σπιτιού του Ray Donavan. Θα το ευγνωμονώ για πάντα!

Κάτι να προσθέσω: Δεν ξέρω τι θες από την τηλεοπτική ύπαρξη σου, αλλά ζωή χωρίς αυτό είναι άδεια ζωή. Μίλησα!

Godless (2017)

Μίνι σειρά των 7 επεισοδίων (Netflix)

Μια μίνι εκδίκηση ενάντια σε όλα τα κλισέ του Φαρ Ουέστ. Κοιτάει αλλιώς το είδος του western, φέρνει στο προσκήνιο τις γυναίκες με ισχυρή θέληση και εκτοπίζει από το κάδρο την κλασσικά αποδεκτή δύναμη των αντρών της εποχής. Στις εικόνες της, ο ήλιος δύει πάνω από μια πόλη του Νέου Μεξικού, μην ξεγελιέσαι όμως από τους φαινομενικά κεντρικούς αντρικούς χαρακτήρες, η συγκέντρωση αυτή ετερόκλητων ανθρώπων είναι η τελευταία ελπίδα για έναν άντρα που προσπαθεί να ξορκίσει τα φαντάσματα του παρελθόντος του, αφού η πραγματική μάχη δεν θα δοθεί μόνο με πιστόλια. Η σειρά σπάζει τα στερεότυπα, δίνοντας στις γυναίκες έναν ρόλο που δεν περιορίζεται σε ρόλους θύματος, αλλά τις αναδεικνύει σε σκληρές, πολύπλοκες προσωπικότητες που σφραγίζουν τελικά την ιστορία. Η Michelle Dockery προσπαθεί να αποτινάξει από πάνω της το φρέσκο τότε φάντασμα του Downton Abbey, σε έναν ρόλο της «άλλης πλευράς» στον οποίο δεν περιμένεις με τίποτα να τη δεις και τα καταφέρνει μια χαρά. Μπράβο της, όχι μπράβο της!

Κάτι να προσθέσω: Αυτό έρμο το Bang Bang -σε όποια μορφή του- κατάρα του έριξε ο Ταραντίνο να ντύνει μέχρι το τέλος του κόσμου κάθε σκηνή και τρέιλερ που περιέχει πιστολίδι; Μπαμ Μπαμ!

Hell On Wheels (2011-2016)

5 κύκλοι, σύνολο 57 επεισόδια (AMC)

Συναρπαστικό ως το μεδούλι του. Δεν είναι απλά μια καταιγίδα από σκόνη, αίμα και εκδίκηση που ξεσπά στην καρδιά της Άγριας Δύσης. Είναι μια διεισδυτική αναλυτική πολιτική ματιά στο πρώτο διατλαντικό σιδηροδρομικό έργο, ένα ορόσημο που χτίστηκε πάνω στις ράγες και μέσα από τη βία, την απληστία και τα όνειρα ανθρώπων που ήθελαν να φτιάξουν τη ζωή τους από το τίποτα. Στο ψυχρό πρόσωπο της Δύσης που κρύβει αυτή η ιστορία, εκεί όπου οι φυλετικές εντάσεις, οι κοινωνικές αντιφάσεις και η σφοδρή μάχη των φύλων κυριαρχούν, μια προσωπική διήγηση κάνει την καρδιά να σπάει: ο Κάλεν Μποχάνον, πρώην στρατιώτης των Νοτίων, αναζητά σταθερά εκδίκηση για την άγρια δολοφονία της γυναίκας του, βιώνεις τον πόνο του, κι εσύ περιμένεις με κατανόηση την όποια δικαίωση του. Με στιλιζαρισμένο φακό και χαρακτήρες που δεν έχουν καμία σχέση με τους συνηθισμένους ήρωες, το Hell on Wheels αναδεικνύει τη σκοτεινή πραγματικότητα μιας εποχής που δεν γνωρίζεις, αλλά κάπως θαυμάζεις.

Κάτι να προσθέσω: Η πιο θαυμαστή και λεπτομερής απεικόνιση της κινεζικής «συνεισφοράς» στην επέκταση του αμερικανικού ονείρου που θα δεις σε σειρά του είδους. Το σύμπαν έπρεπε να συμπεριφερθεί καλύτερα στον Anson Mount μετά από αυτή την παρουσία - ελπίζουμε στο μέλλον.

Justified (2010-2015)

6 κύκλοι, σύνολο 78 επεισόδια (FX)

Κάποια χρόνια μετά, και ο Timothy Olyphant θυμάται όλα αυτά που τον έκαναν τον ηθοποιό που είναι. Το Justified είναι ο καθρέφτης του σύγχρονου western, μια σειρά που παίρνει τις κλασικές αξίες του είδους και τις ντύνει με νεο-νουάρ ατμόσφαιρα και μοναδικό στυλ. Ο Όλιφαντ ενσαρκώνει τον Ρέιλαν Γκίβενς, έναν αμίλητο, αλλά θανατηφόρα αποτελεσματικό αναπληρωτή Σερίφη, που επιβάλλει τον νόμο με τον δικό του "καουμπόικο" τρόπο. Με το παρελθόν του να βαραίνει τη σκανδάλη του και τη βαθιά του σχέση με το Χάρλαν του Κεντάκι, ο Ρέιλαν είναι ένας χαρακτήρας που παραπέμπει στους αντιήρωες του Σέρτζιο Λεόνε. Στην απέναντι πλευρά, ο Μπόιντ Κρόουντερ (πάντα έξοχος ο Walton Goggins του The Shield), ο παιδικός του φίλος που έχει πλέον περάσει στη σκοτεινή πλευρά ως εγκληματίας. Οι αντιπαραθέσεις τους, γεμάτες κοφτερές ατάκες και ένταση, αποτελούν την καρδιά της αφήγησης. Ευφυές σενάριο, γεμάτες έτοιμες να εκραγούν ερμηνείες και μια κινηματογράφηση που φλερτάρει έντονα με τον κινηματογράφο.

Κάτι να προσθέσω: Αν έπαιρνε μετάλλιο στο βάθρο, θα έπαιρνε το αργυρό.

Longmire (2012-2017)

6 κύκλοι, σύνολο 63 επεισόδια (Netfix)

Ένα φάντασμα της παλιάς Δύσης που βρήκε τρόπο να τρυπώσει στη σύγχρονη εποχή. Μια μελέτη για τη μοναξιά, την απώλεια και την αναζήτηση ενός μικρού κομματιού αλήθειας σ’ έναν κόσμο που δεν συγχωρεί. Σαν ένα western που ξέχασε να πεθάνει. Ο σερίφης Γουόλτ Λόνγκμαϊρ, ένας άντρας με το βάρος του κόσμου στους ώμους του και τα σημάδια της απώλειας βαθιά χαραγμένα στην ψυχή του, περιφέρεται στα τραχιά τοπία του Γουαϊόμινγκ. Όχι, δεν είναι ήρωας με τη λαμπερή έννοια του όρου. Είναι εκείνος ο σιωπηλός υπέροχος τύπος που, ενώ τα πάντα γύρω του διαλύονται, κρατά τον κόσμο στη θέση του. Το Άμπσαρόκα, μια επαρχία που μοιάζει να παλεύει ανάμεσα στη σκόνη και τα όνειρα, φιλοξενεί ιστορίες ανθρώπων που παλεύουν με δαίμονες - προσωπικούς και συλλογικούς.

Κάτι να προσθέσω: Ο Λόνγκμαϊρ του Robert Taylor είναι ένας αντι-τηλεοπτικός τύπος. Και για τούτο, απίστευτα γοητευτικός. Η βαριά ματιά του και η σχεδόν υπερφυσική αίσθηση του καθήκοντος που τον διακατέχει, κάτι σαν φάρος της δικαιοσύνης, αυθόρμητα γίνεται το δικό μας καταφύγιο.

The English (2022)

Μίνι σειρά 6 επεισοδίων (Prime Viedo)

Μια σειρά που τοποθετείται στην αμερικανική Δύση του 1890 και ξεχωρίζει για την αδιαπραγμάτευτη βία και την στυγερή σκληρότητα που την χαρακτηρίζουν. Η Cornelia Locke, μια Αγγλίδα που έρχεται στην Άγρια Δύση με σκοπό να εκδικηθεί τον άνθρωπο που θεωρεί υπεύθυνο για τον θάνατο του γιου της, συναντά τον Eli Whipp (εξαιρετικός ο Chaske Spencer του Twillight), έναν πρώην σκοπευτή του ιππικού και μέλος της φυλής Pawnee. Μαζί, προσπαθούν να επιβιώσουν και να ξεπεράσουν τις ιστορικές τους πληγές.

Κάτι να προσθέσω: Η Emily Blunt υποδύεται την εκδικητική μητέρα και δοκιμάζει τα όρια της σε έναν ρόλο που απαιτεί σωματική και ψυχική αντοχή. Δεν της το 'χες, αλλά τα καταφέρνει.

Yellowstone (2018-present)

5 κύκλοι, σύνολο 53 επεισόδια (Paramount networks +)

Καλωσορίζουμε τον Kevin Costner σε έναν μεγάλο ρόλο. Ο σκληρός και αποφασιστικός πατριάρχης της οικογένειας Dutton είναι ο χαρακτήρας που του έδωσε ξανά ζωή - μέχρι τη στιγμή που έπεσε ανέλπιστα στην αγκαλιά της JLo της μετά-Άφλεκ περίοδο. Η σειρά που θυμίζει το πριν αλλά αφορά το τώρα, συνδυάζει τον πολιτικό σκεπτικισμό με την αδυσώπητη οικογενειακή τραγωδία, δημιουργώντας έναν κόσμο όπου το αίμα και η γη έχουν μεγαλύτερη αξία από οποιονδήποτε νόμο. Το Yellowstone φέρνει στο προσκήνιο τη μάχη για την επιβίωση και την εξουσία σε έναν κόσμο όπου ο τίτλος του «ιδιοκτήτη» είναι ένα αμφισβητούμενο αξίωμα. Από τα αχανή τοπία της Μοντάνα μέχρι τα πολιτικά και οικογενειακά διλήμματα, η σειρά αποπνέει μια μυρωδιά αμαρτίας, εκδίκησης και παθών.

Κάτι να προσθέσω: Με τους Duttons να μάχονται για την κληρονομιά τους, οι συνεχείς ανατροπές, οι συγκρούσεις και το βαρύ σενάριο αποτυπώνουν τον πυρήνα της Western κουλτούρας.

Wynonna Earp (2016-2021)

4 κύκλοι, σύνολο 49 επεισόδια (Sufu)

Ένα Φαρ Ουέστ γεμάτο μυστήριο ή αλλιώς πόσο ωραία ταιριάζει το υπερφυσικό στις σκονισμένες ιστορίες τις γεμάτες από παραβολές και μύθους. Εμπνευσμένη από τον αληθινό Wyatt Earp και τον διάσημο φίλο του Doc Holliday, ακολουθεί την προγόνισσα του Wyatt, τη Wynonna, η οποία αντιμετωπίζει τις μετενσαρκωμένες ψυχές των εγκληματιών που ο παππούς της είχε σκοτώσει. Με τον Doc Holliday να είναι ακόμα ζωντανός, αναλλοίωτος από τη μάγισσα που τον ευλόγησε με την αθανασία, η σειρά συνδυάζει γοητευτικά το Φαρ Ουέστ με το φανταστικό. Οι χαρακτήρες της, γεμάτοι αδρεναλίνη και χιούμορ, προσφέρουν μια ακατέργαστη ματιά σε έναν κόσμο όπου ο νόμος είναι περισσότερο μια έννοια, παρά μια πραγματικότητα.

Κάτι να προσθέσω: Κάπου ανάμεσα στο δράμα και την τρέλα, το Wynonna Earp είναι η ιδανική εισαγωγή σε ένα είδος που δεν είναι για όλους.

1883 (2021-2022)

Μίνι σειρά των 10 επεισοδίων (Paramount networks +)

Η αρχή του επικού ταξιδιού που οδήγησε την οικογένεια Dutton στην ίδρυση του θρυλικού ράντσου Yellowstone. Ο Τέιλορ Σέρινταν ρίχνει φως στους πρόγονους των Duttons, οι οποίοι, μετά τον Εμφύλιο, ξεκινούν το επικίνδυνο ταξίδι από το Τενεσί μέχρι τη Μοντάνα, αναζητώντας τη γη όπου θα χτίσουν πάνω την ιστορία τους. Σκληρή και αδίστακτη αναπαράσταση του Φαρ Ουέστ, γεμάτη αδρεναλίνη και συναισθηματική ένταση. Ο Σαμ Έλιοτ, ως Shea Μπρέναν, προσφέρει μια ερμηνεία για ΕΜΜΥ, γεμάτη από την ωμότητα και τη σοφία του παλιού Δυτικού.

Κάτι να προσθέσω: Οι λάτρεις του Yellowstone θα την εκτιμήσουν πολύ.

Θα μπορούσε επίσης...

Firefly (2002-2003)

1 κύκλος των 14 επεισοδίων (FX)

Η σειρά του Joss Whedon, ένα διαμάντι του παγκόσμιου sci-fi, είναι το πιο απρόβλεπτο mashup που θα μπορούσε να βρεις στο δρόμο σου. Ένα space western με τη σφραγίδα του σεναριογράφου που έφερε το Buffy the Vampire Slayer. Δυστυχώς, το Firefly δεν είχε τον χρόνο από το δίκτυο Fox να αναπτυχθεί πλήρως. Παρά την πρόωρη όμως διακοπή της η σειρά απέκτησε μια φανατική βάση που την ανέδειξε σε cult φαινόμενο. Με το ναυτικό πλήρωμα του Serenity, και τους Nathan Fillion, Alan Tudyk και Gina Torres στο «τιμόνι», το Firefly, δημιούργησε έναν μικρόκοσμο τίγκα στις πιο απρόβλεπτες διαστημικές μάχες και μια αίσθηση ότι η πραγματική «διαφωνία» δίνεται πάντα στο έδαφος, εκεί όπου το χρώμα του ουρανού γίνεται ορίζοντας χωρίς επιστροφή.

Κάτι να προσθέσω: Σύμφωνα με τον Whedon, η σειρά βασίζει την έμπνευση της στην ταινία του John Wayne, Stagecoach του 1939.

The Mandalorian (2019-σήμερα)

3 κύκλοι, σύνολο 24 επεισόδια (Disney +)

Το western του μέλλοντος, που ταξιδεύει σε γαλαξίες μπροστά. Η δομή του είναι ξεκάθαρη. Ο μονάχος κυνηγός επικηρυγμένων είναι ο σύγχρονος καουμπόι, χαμένος σε αχανείς διαστημικές περιοχές, που ακολουθεί όμως έναν άκαμπτο κώδικα τιμής. Ενσωματώνει όλα τα κλασικά στοιχεία του είδους, μονομαχίες, διαδρομές, κώδικες τιμής. Αν και τοποθετημένο σε έναν μακρινό γαλαξία, το The Mandalorian είναι βαθιά επηρεασμένο από το western. Με μονομαχίες, μοναχικούς ήρωες σε μοναχικούς δρόμους και επιρροές από το σπαγγέτι western, συνδυάζει δράση, συναίσθημα και εντυπωσιακά οπτικά εφέ. Και ενώ οι πλανήτες του είναι μακρινοί, η ψυχή του Mandalorian είναι εντελώς γήινη.

Κάτι να προσθέσω: Από αυτά τα περίεργα - το εκτιμώ περισσότερο σαν μια παράφραση διαστημικού φαρ ουέστ παρά σαν ένα sci fi που ήρθε για να μείνει!

Westworld (2016-2022)

4 κύκλοι, σύνολο 36 επεισόδια (HBO)

Ένα σύγχρονο twist στο Φαρ Ουέστ. Αντί για κλασική ιστορία, εξετάζει ένα θεματικό πάρκο γεμάτο ανδροειδή που ζουν σε ένα περιβάλλον εμπνευσμένο από τη Δύση. Αν και κομμάτι περισσότερο της επιστημονικής φαντασίας, το Westworld παραμένει βαθιά εμπνευσμένο από την παράδοση του western. Η σειρά έθεσε φιλοσοφικά ερωτήματα για την ανθρώπινη φύση, την τεχνητή νοημοσύνη και την ελευθερία- πριν να μπλέξει τελείως τα μπούτια της. Γεμάτη ανατροπές και εντυπωσιακά οπτικά εφέ, προσπάθησε να δώσει μια ανάσα στο είδος, έδωσε υποσχέσεις στον πρώτο κύκλο και ξεχάστηκε στους επόμενους.

Κάτι να προσθέσω: H Evan Rachel Wood γλύκανε το μέσα μας. Μέχρι έστω να την εγκαταλείψουμε.