Επιτέλους μια εύστοχη Biennale, που αντικατοπτρίζει την εποχή της.
Η φετινή έκθεση Αρχιτεκτονικής με θέμα «Ανταπόκριση από το μέτωπο» με επιμελητή το Χιλιανό Alejandro Aravena, γνωστό για τον κοινωνικό χαρακτήρα του αρχιτεκτονικού του έργου και φετινό νικητή του βραβείου Pritzker (του «Νόμπελ» Αρχιτεκτονικής), απομακρύνεται από conceptual προτάσεις και ακαδημαϊκές προσεγγίσεις.
«Βελτιώνοντας το “κτισμένο” βελτιώνεις την ποιότητα ζωής των ανθρώπων», πρεσβεύει ο Αραβένα και καλεί τους αρχιτέκτονες να δείξουν πώς η αρχιτεκτονική μπορεί να συμβάλλει στην επίλυση προβλημάτων όπως τη φτώχεια, την κοινωνική ανισότητα, τον πόλεμο κλπ.
Η αφίσα απεικονίζει την αρχαιολόγο Maria Reiche που περιπλανιόταν στην περουβιανή έρημο Νάσκα για να μελετήσει τα περίφημα γεωγλυφικά. Από το επίπεδο του εδάφους τα γεωγλυφικά φαίνονταν σαν τυχαίες πέτρες. Από ψηλά σχημάτιζαν σχήματα όπως ζώα, φυτά και ανθρώπους. Δεν είχε την οικονομική δυνατότητα να μπει σε αεροπλάνο, ούτε η τεχνολογία είχε εξελιχθεί ώστε να χρησιμοποιήσει μια ιπτάμενη κάμερα. Ήταν όμως αρκετά εφευρετική. Έδωσε λύση στο πρόβλημά της κουβαλώντας μια αλουμινένια σκάλα κατά την περιπλάνησή της. Όταν ήθελε να αλλάξει την οπτική της, ανέβαινε στη σκάλα. Θα μπορούσε να έχει χρησιμοποιήσει αυτοκίνητο και να ανεβαίνει στην οροφή του, αλλά τότε θα είχε καταστρέψει τα γεωγλυφικά. Η μέθοδός της είχε συνέπεια με το αντικείμενο της μελέτης της.
Η φετινή Μπιενάλε συγκεντρώνει παραδείγματα που αντιμετώπισαν το πρόβλημα του χαμηλού προϋπολογισμού και ενδεχομένως την έλλειψη τεχνολογίας ως πρόκληση, αντίστοιχα με τη Maria Reiche άλλαξαν την οπτική τους και με εφευρετικότητα και συνέπεια έλυσαν ζωτικά προβλήματα σε παρακμάζουσες ή πληγείσες από καταστροφές περιοχές. Αποδεικνύουν ότι ο αρχιτέκτονας μπορεί να διατηρήσει την ποιότητα στο σχεδιασμό ακόμα και σε «αντίξοες συνθήκες» και ότι η αρχιτεκτονική μπορεί να λάβει ουσιαστικό ρόλο στην εξέλιξη ευπαθών κοινωνικών συνόλων.
Τα βραβεία
- Μεγάλος νικητής της φετινής Μπιενάλε είναι το γραφείο Gabinete de Arquitectura με επικεφαλής τον Παραγουανό Solano Benitez που δημιούργησε μια τεράστια αψίδα στον κεντρικό χώρο του Giardini, εφαρμόζοντας το δομικό του σύστημα από τούβλο και τσιμέντο. Το σύστημα αυτό αναπτύχθηκε με στοχο να καλυφθούν οι ανάγκες της μαζικής μετακίνησης ανθρώπων από την επαρχία προς τα αστικά κέντρα έχοντας κατά νου ότι ακόμα και ανειδίκευτοι εργάτες θα μπορέσουν να το κατασκευάσουν.
- Ο Ασημένιος Λέων δόθηκε στην πλωτή κατασκευή των NLE που σχεδιάστηκε αρχικά για το Λάγος, αλλά βρίσκει εφαρμογή σε πολλές κοινωνίες παράκτιων μετώπων. Μπορεί να συναρμολογηθεί από 4 ανθρώπους μέσα σε 10 ημέρες και να λάβει χρήση σχολείου ή οποιουδήποτε δημόσιου χώρου, εστιατορίου, ακόμα και κατοικίας.
- Τον Χρυσό Λέοντα για την καλύτερη εθνική συμμετοχή κέρδισε η Ισπανία .
Στο περίπτερο με τίτλο “UNFINISHED” εξέθεσε φωτογραφίες των «σύγχρονων ερειπίων» της, όλων αυτών των κτιρίων που έμειναν ημιτελή λόγω της κρίσης, καταθέτοντας παράλληλα και προτάσεις αξιοποίησής τους.
Το ελληνικό περίπτερο
Η ελληνική συμμετοχή με τον έξυπνο τίτλο “This is a co_op” κι επιμελητή το Σύλλογο Αρχιτεκτόνων έθεσε τον υψηλό στόχο να είναι το περίπτερο παράγωγο συμμετοχικού σχεδιασμού. Ήταν ένα εγχείρημα δύσκολο και χρονοβόρο, ειδικά σε μια χώρα σαν την Ελλάδα που τα πάντα φιλτράρονται από γραφειοκρατικές διαδικασίες και καθυστερήσεις.
Ένα μικρό αμφιθέατρο στην είσοδο του χώρου, ένας μαυροπίνακας και μια σειρά από συζητήσεις παρότρυναν τους επισκέπτες για διάλογο. Στο βάθος εκτέθηκαν λύσεις για θέματα που σχετίζονται με την κρίση.
Αν εκτιμήσουμε τη διαδικασία θα μπορούσαμε να πούμε μπράβο που ο Σύλλογος προσπάθησε να δώσει φωνή σε οποιονδήποτε θεωρούσε ότι είχε κάτι να πει.
Αν εκτιμήσουμε το αποτέλεσμα, δυστυχώς το πείραμα –για την ώρα- δεν πέτυχε. Η πρώτη εικόνα του επισκέπτη -το αμφιθέατρο- θα μπορούσε να έχει σχεδιαστεί αποφεύγοντας την παραπομπή στην Αρχαία Ελλάδα και το συνονθύλευμα των διάσπαρτων προτάσεων θα μπορούσε να έχει ενταχθεί σε μια ενιαία στρατηγική αντιμετώπισης της κρίσης. Ίσως η συζήτηση που θα εξελιχθεί στο χώρο κατά τη διάρκεια της έκθεσης να είναι πιο γόνιμη και να δώσει προτάσεις σε μείζονα ζητήματα του ελληνικού «μετώπου».
