Ξέρεις ότι όταν παραγγέλνεις φρεσκοψαρεμένες γόπες στην παραλιακή ταβέρνα μπορεί να γεύεσαι και υπολείμματα από καπνισμένες γόπες; Αποτσίγαρα, δηλαδή, με φίλτρο, που κάποιος τα βύθισε στην καυτή άμμο ή τα έσβησε πάνω στα βότσαλα και φεύγοντας τα «ξέχασε» δίνοντάς τους το εισιτήριο για ένα μακρύ και περιπετειώδες ταξίδι που πάει κάπως έτσι: Τα αποτσίγαρα θα συρθούν ως την ακτή, θα βραχούν και θα βουλιάξουν στο θαλασσινό νερό και ως πλαστικά που είναι, καθώς διασπώνται απελευθερώνουν τοξικές μικροΐνες οι οποίες περνούν στους ιδιαίτερα ευάλωτους στις τοξίνες θαλάσσιους οργανισμούς.
Και κάπως έτσι οι πεταμένες στην παραλία γόπες θα φτάσουν στον προορισμό τους: στο πιάτο μας, μέσω της τροφικής αλυσίδας.
«Κάπου Γόπα»: Η καμπάνια σε αριθμούς
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της WWF Ελλάς κάθε χρόνο πάνω από 11.500 τόνοι πλαστικών απορριμμάτων καταλήγουν στις ελληνικές θάλασσες. Τα αποτσίγαρα καταλαμβάνουν σταθερά την πρώτη θέση στη λίστα με τα πέντε πιο συχνά πλαστικά απορρίμματα που ρυπαίνουν τις ελληνικές παραλίες.
Όπως αναφέρεται σε παλαιότερη έκθεση του προγράμματος παρακολούθησης παράκτιας ρύπανσης του WWF Ελλάς «Υιοθέτησε μια παραλία», , σε μια από τις καταγραφές του προγράμματος που έγινε το φθινόπωρο του 2021 στην παραλία του Αλίμου, περισυλλέγησαν 1.129 αποτσίγαρα σε 100 μέτρα παραλίας.
Καλά, νόμος δεν υπάρχει;
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει υιοθετήσει την Οδηγία 2019/904, που στοχεύει στη μείωση των πλαστικών αποβλήτων, και συγκεκριμένα περιλαμβάνει τα αποτσίγαρα με πλαστικά φίλτρα ως σημαντική πηγή ρύπανσης. Η οδηγία αυτή απαιτεί από τα κράτη-μέλη να εφαρμόσουν μέτρα που μειώνουν την ποσότητα αποτσίγαρων στο περιβάλλον, ενώ οι παραγωγοί έχουν την υποχρέωση να χρηματοδοτούν τα συστήματα διαχείρισης αποβλήτων. Στην Ελλάδα παρά τη νομοθετική υποχρέωση για διευρυμένη ευθύνη του παραγωγού βάσει του Νόμου 4736/2020, δεν έχει ακόμη εφαρμοστεί σύστημα συλλογής και εναλλακτικής διαχείρισης με αποτέλεσμα τη συνέχιση της ανεξέλεγκτης απόρριψης αποτσίγαρων στο περιβάλλον.
Κίνηση ματ μετά την τελευταία ρουφηξιά
Κάπνισες; Πέτα τη γόπα σου στον κάδο απορριμμάτων ή αν στην παραλία δεν υπάρχουν κάδοι, κράτα το αποτσίγαρό σου μαζί σου. Τα αποτσίγαρα πετιούνται στα σκουπίδια και πουθενά αλλού, όπως μας θυμίζει και η νέα καμπάνια της WWF Ελλάς «Κάπου Γόπα», που υλοποιείται με την υποστήριξη του Ιδρύματος Αθηνάς Ι. Μαρτίνου και στοχεύει όχι μόνο στην ανάδειξη του προβλήματος αλλά και στην ενεργοποίηση πολιτών, φορέων και επιχειρήσεων. Το βιντεάκι της καμπάνιας θα σε πείσει να γίνεις μέρος της αλλαγής.
Προσωπικά, ως παλιά -και ενοχική- καπνίστρια έχω πάντα μαζί μου στην τσάντα θαλάσσης ένα σακουλάκι πολλαπλών χρήσεων και το γεμίζω με τα αποτσίγαρα που συναντώ περπατώντας στην αμμουδιά ή αναζητώντας κοχυλάκια κρυμμένα στα βότσαλα της ακτής.
Δεν είμαι η μόνη. Οι περισσότεροι από εμάς το ξέρουμε πια: Η ευχή «καλό καλοκαίρι» χωράει την ανεμελιά αλλά όχι την αδιαφορία. Νοιαζόμαστε.
