Οιστρογόνα, τεστοστερόνη, επινεφρίνη, κορτιζόλη, μελατονίνη, θυροξίνη… είναι μερικές μόνο από τις ορμόνες για τις οποίες χρησιμοποιούνται αυτές οι πολυσύλλαβες λέξεις, που λίγο-πολύ οι περισσότεροι από εμάς γνωρίζουμε. Τις συναντάμε, πλέον, ακόμη και στα κοινωνικά δίκτυα από influencers που πουλάνε εκλαϊκευμένη «επιστήμη».
Οι ορμόνες λοιπόν, λιγότερο ή περισσότερο γνωστές, εκκρίνονται από τους ενδοκρινείς αδένες και κυκλοφορούν στον οργανισμό μας επηρεάζοντας την υγεία και την ευεξία μας. Όταν για οποιονδήποτε λόγο σκαρφαλώνουν ψηλά ή κατακρημνίζονται, το σώμα μας δεν λειτουργεί σωστά. Και ο πιο ειδικός γιατρός για να ανακαλύψει τι φταίει και να μας βοηθήσει να βρούμε τη «χημική» ισορροπία μας είναι ο ενδοκρινολόγος.
Γι’ αυτό και δεν είναι υπερβολή να πει κανείς ότι η Ενδοκρινολογία αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς κλάδους της ιατρικής, καθώς εστιάζει στις ορμόνες και στον τρόπο με τον οποίο ρυθμίζουν βασικές λειτουργίες του ανθρώπινου σώματος.
Ένα σημαντικό ραντεβού
Γνωρίζατε ότι εκτός από την υγεία και την ευεξία οι ορμονικές διαταραχές μπορεί να επηρεάσουν την ανάπτυξη, τον μεταβολισμό και την αναπαραγωγή;
Από την ηλεκτρονική αλληλογραφία που διατηρώ ευλαβικά με την Ελληνική Εταιρία Ενδοκρινολογίας, μαθαίνω ότι ο κλάδος αυτός της ιατρικής συμβάλλει στην πρόληψη, έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση χρόνιων αλλά και σοβαρών διαταραχών, σε όλη τη διάρκεια της ζωής. Συνειδητοποίησα επίσης ότι στον ενδοκρινολόγο δεν πας μόνο για τις παθήσεις του θυρεοειδούς, τον διαβήτη ή τα οιστρογόνα και την τετοστερόνη που μας κάνουν άνω-κάτω ανάλογα με την ηλικία μας (αν είστε γυναίκα ξέρετε τι γίνεται με τα σκαμπανεβάσματα των οιστρογόνων στην εφηβεία, την εγκυμοσύνη, τη λοχεία και την εμμονόπαυση). Ο ενδοκρινολόγος ή η ενδοκρινολόγος διαγιγνώσκουν και αντιμετωπίζουν θεραπευτικά καταστάσεις που αφορούν όλες τις ηλικίες. Σύμφωνα με την Ε.Ε.Ε. λοιπόν:
Καθώς οι πρώτες φάσεις της ζωής είναι καθοριστικές για τη μελλοντική υγεία ενός ατόμου, η ενδοκρινολογία ασχολείται με την παιδική ανάπτυξη. Καταστάσεις οι οποίες οδηγούν στον ενδοκρινολόγο είναι:
- Διαταραχές της αυξητικής ορμόνης: Η έλλειψη αυξητικής ορμόνης μπορεί να οδηγήσει σε χαμηλό ανάστημα και άλλες αναπτυξιακές δυσκολίες. Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία με αυξητική ορμόνη μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα ζωής του παιδιού.
- Συγγενής υποθυρεοειδισμός: Ο θυρεοειδής αδένας είναι κρίσιμος για τη φυσιολογική ανάπτυξη και τη νευρολογική εξέλιξη του παιδιού. Ο έλεγχος των νεογνών για υποθυρεοειδισμό είναι βασικός, καθώς η έγκαιρη θεραπεία προλαμβάνει διανοητικές αναπηρίες.
- Παχυσαρκία και μεταβολικές διαταραχές: Η παιδική παχυσαρκία συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για διαβήτη τύπου 2, υπέρταση και καρδιαγγειακά νοσήματα. Η ενδοκρινολογία βοηθά στην αναγνώριση και αντιμετώπιση των μεταβολικών αιτιών της παχυσαρκίας.
Όταν ο μεταβολισμός νοσεί
Οι μεταβολικές ασθένειες είναι από τις κυριότερες απειλές όχι μόνο για την ατομική αλλά και για τη δημόσια υγεία, γι’ αυτό και η πρόληψη, η διάγνωση και η θεραπεία αυτών των ασθενειών αφορά τους ενδοκρινολόγους. Όταν μιλάμε για μεταβολικά νοσήματα αναφερόμαστε κυρίως στις παρακάτω καταστάσεις:
- Σακχαρώδης διαβήτης: Και οι δύο τύποι διαβήτη (τύπου 1 και τύπου 2) επηρεάζουν εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως. Οι ενδοκρινολόγοι συμβάλλουν στη ρύθμιση του σακχάρου, στην εκπαίδευση των ασθενών και στη χρήση νέων τεχνολογιών, όπως τα συστήματα συνεχούς καταγραφής γλυκόζης (CGM) και οι αντλίες ινσουλίνης.
- Διαταραχές του μεταβολισμού: Ορμονικές ανισορροπίες μπορεί να οδηγήσουν σε καταστάσεις όπως παχυσαρκία, αρτηριακή υπέρταση, δυσλιπιδαιμία και λιπώδη νόσο του ήπατος. Η σωστή διαχείριση μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο εμφάνισης καρδιαγγειακών νοσημάτων.
Για άνω των δεκαοκτώ και μέχρι και τα… 100
Η ορμονική ισορροπία παίζει καθοριστικό ρόλο και στην ενήλικη ζωή. Οι διαταραχές του θυρεοειδούς, τα προβλήματα αναπαραγωγής και η εμμηνόπαυση είναι μερικά από τα θέματα που αντιμετωπίζουν οι ενδοκρινολόγοι:
- Υποθυρεοειδισμός και υπερθυρεοειδισμός: Οι διαταραχές του θυρεοειδούς επηρεάζουν τη διάθεση, το βάρος και την ενέργεια ενός ατόμου. Ο ενδοκρινολόγος βοηθά στη σωστή διάγνωση και θεραπεία αυτών των παθήσεων.
- Ορμονικές αλλαγές και ψυχική υγεία: Οι ορμόνες επηρεάζουν τη διάθεση, την ενέργεια και τη γενική ευεξία. Η διαχείριση των ορμονικών διαταραχών μπορεί να βελτιώσει την ψυχική υγεία και την ποιότητα ζωής των ασθενών.
- Οστεοπόρωση και υγεία των οστών: Η απώλεια οστικής μάζας είναι ένα σοβαρό πρόβλημα στους ηλικιωμένους, αλλά ειδικά στις γυναίκες ξεκινάει στην εμμηνόπαυση. Οι ενδοκρινολόγοι παίζουν βασικό ρόλο στη διάγνωση, την πρόληψη και τη θεραπεία της οστεοπόρωσης.
- Σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS): Πρόκειται για μια από τις πιο κοινές ενδοκρινικές διαταραχές στις γυναίκες, η οποία μπορεί να επηρεάσει τον εμμηνορρυσιακό κύκλο και την ωορρηξία, να προκαλέσει μεταβολικά προβλήματα και να αυξήσει τον κίνδυνο για σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2.
- Υπογονιμότητα: Οι ενδοκρινολόγοι βοηθούν στη διάγνωση και διαχείριση ορμονικών αιτιών υπογονιμότητας, συμβάλλοντας στην επιτυχή σύλληψη και τεκνοποίηση. Το παιδάκι δεν έρχεται; Εκτός από τον γυναικολόγο και τον ουρολόγο-ανδρολόγο, μην αμελήσεις το ραντεβού σου με τον ενδοκρινολόγο. Ακόμη κι αυτό μπορεί να είναι θέμα χημείας.
