Αν σήμερα υποφέρετε από ακμή ή αν έχετε εμφανίσει τα μισητά «μπιμπίκια» στο παρελθόν, σας περνάει από τον νου ότι το δέρμα σας εκφράζει τα πάθη της ψυχή σας; Και θα εξηγήσω, ως μη γιατρός αλλά ως παθούσα, τι εννοώ, παραθέτοντας και επιστημονικά στοιχεία: Ναι, το άγχος μπορεί να επιδεινώσει την ακμή.
Είναι η ακμή ψυχοσωματική νόσος;
Η ακμή δεν είναι ψυχοσωματική νόσος, αλλά σχετίζεται με την ψυχική μας κατάσταση και συγκεκριμένα με το στρες. Όταν βιώνουμε στρεσογόνες καταστάσεις, ο οργανισμός μας παράγει τις χημικές εκείνες ουσίες που μας δίνουν δυνάμεις για να διαφύγουμε από τον κίνδυνο. Ο εγκέφαλός μας δεν διακρίνει αν μας κυνηγάει ένας αμολητός ελληνικός ποιμενικός στα βόρεια προάστια ή απλώς οι επίμονες αρνητικές μας σκέψεις. Ξέρει απλώς ότι νιώθουμε απειλή. Και βάζει μπροστά το εργοστάσιο παραγωγής ουσιών για να σωθούμε. Στα κόκκινα η κορτιζόλη και οι κατεχολαμίνες, οι ορμόνες του στρες, στα κόκκινα και ο οργανισμός μας, αν τα επίπεδά τους διατηρούνται υψηλά λόγω διαρκών ερεθισμάτων. Φταίνε όμως αυτές για τη συσχέτιση του στρες με την ακμή;
Δεν είναι σαφής ο μηχανισμός με τον οποίο το στρες αλληλεπιδρά με την ακμή. Μελέτη επιφανών δερματολόγων της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Τζέντα στη Σαουδική Αραβία, που δημοσιεύτηκε το 2017 στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Ιατρικής των Η.Π.Α., μελέτησε φοιτήτριες του συγκεκριμένου πανεπιστημίου, νεαρές δηλαδή γυναίκες παραγωγικής ηλικίας. Δεν διερευνήθηκε μόνο ο παράγοντας «στρες», αλλά και οι υπόλοιποι γνωστοί παράγοντες πυροδότησης και επιδείνωσης: οι ορμονικές διακυμάνσεις στο αίμα, η τοπική χρήση κορτιζόνης, η υπερβολική ζέστη και υγρασία, ο υπερβολικός ιδρώτας, το μέικ-απ, τα καλλυντικά, ορισμένα προϊόντα για τα μαλλιά με λιπαρή υφή και η πίεση των δερματικών βλαβών με τα χέρια (όποιος δεν έχει σπάσει μπιμπίκι να σηκώσει το χέρι του).
Σας μεταφέρω το συμπέρασμά τους αυτολεξεί: «Το άγχος πυροδοτεί ή επιδεινώνει την ακμή με πολλαπλούς μηχανισμούς. Δεν υπάρχουν πολλές μελέτες που έχουν αξιολογήσει τη σχέση μεταξύ του στρες και των εξάρσεων της ακμής. Με βάση αυτή τη μελέτη, συνάγεται το συμπέρασμα ότι το άγχος συσχετίζεται θετικά με τη σοβαρότητα της ακμής. Οι θεραπευτικές προσεγγίσεις μπορούν να προσαρμοστούν ανάλογα με τα επίπεδα στρες και η συμπεριφορική παρέμβαση θα μπορούσε να είναι μια επιλογή σε ορισμένες περιπτώσεις».
Τι εννοούν οι επιστήμονες; Αυτό που μου σύστησε πολλά χρόνια πριν μία εξαιρετική δερματολόγος: «Ελένη, ηρέμησε».
Βάλε τον διαλογισμό στη θεραπεία σου
«Αν δηλαδή πάρω μερικές βαθιές ανάσες και κάνω τη στάση του σκύλου -την πιο διάσημη θέση της γιόγκα- κάθε μέρα, η ακμή μου θα υποχωρήσει;», θα αναρωτιέστε.
Όχι, αλλά θα υποχωρήσει το άγχος σας γι’ αυτή. Η θεραπεία για την ακμή είναι επιλογή του δερματολόγου. Και πρέπει να ξεκινήσει το συντομότερο, όχι μόνο για να μην επεκταθούν οι βλάβες και βαθύνουν τα σημάδια της ακμής στο πρόσωπο, αλλά για έναν ακόμη πιο σημαντικό λόγο: για να μην επιδεινωθεί το άγχος και η κατάθλιψη που έτσι κι αλλιώς συνοδεύουν την ακμή.
Με θυμάμαι δεκαεννιάχρονο κορίτσι μπροστά στον καθρέφτη προσπαθώντας να αντισταθώ στην παρόρμηση να σπάσω τα μπιμπίκια που καμία θεραπεία δε δάμαζε. Η πρόταση να πάρω συστηματική θεραπεία, δηλαδή ισοτρετινοΐνη από το στόμα, απορρίφθηκε από τους γονείς μου - δεν ήταν ευρέως διαδεδομένη στη δεκαετία του ενενήντα. Κι έμεινα με καθαρισμούς και τοπικές θεραπείες, ζώντας με εξάρσεις και υφέσεις που ακολουθούσαν ή προκαλούσαν την ψυχική μου ανάταση ή βύθιση. Τι θα με βοηθούσε τότε; Ίσως να συζητήσω με έναν ειδικό ψυχικής υγείας ή να κάνω διαλογισμό - που τότε δεν ήταν συνήθης πρακτική. Θα με ηρεμούσε, ακόμη, να κάνω μεγάλους περιπάτους με τον σκύλο μου, αντί να κλαίω μπροστά στον καθρέφτη για το πρόσωπό μου. Κοινώς, να μάθω να αποφορτίζομαι με κάθε τρόπο, αποδεχόμενη ότι με τη βοήθεια της επιστήμης και κάθε αντι-στρες πρακτικής, η ακμή θα περάσει. Δεν είναι αγχολυτικό να το γνωρίζεις;
