«Μου βγαίνουν τα μάτια να στο κεντήσω», μουρμούριζε η γιαγιά μου πάνω από ένα υφαντό, που σήμερα φυλάω σαν χρυσάφι. Οι οθόνες είναι τα σύγχρονα «εργόχειρα» και η εστίασή μας σε ό, τι κινείται στον υπολογιστή, το κινητό και την τηλεόραση κουράζει τα μάτια μας. «Κοπιωπία» λέγεται στην γλώσσα των οφθαλμιάτρων η κατάσταση που περιγράφεται με θάμπωμα, δάκρυσμα ή και αίσθηση ξηρότητας στα μάτια όλων εμάς που ξημεροβραδιαζόμαστε μπροστά στις οθόνες. Όλη αυτή η συμπτωματολογία που οφείλεται στη χρήση οθονών χωράει σε τρία γράμματα του λατινικού αλφαβήτου: CVS, που πάει να πει Computer Vision Syndrome ή Σύνδρομο Όρασης του Υπολογιστή, ελληνιστί.
Το «high definition» και τα μάτια σου
«Όταν περνάμε πολύ χρόνο μπροστά από τις οθόνες, δεν βλεφαρίζουμε τόσο συχνά και καθώς το ανοιγοκλείσιμο των ματιών είναι απαραίτητο για τη διατήρηση της υγρασίας τους, νιώθουμε τα μάτια μας στεγνά και κουρασμένα,», εξηγεί ο χειρουργός-οφθαλμίατρος, Βασίλης Πετρόπουλος και συνεχίζει:
«Ακόμη και η high definition τηλεόρασή μας μπροστά στην οποία χαλαρώνουμε μετά από μία δύσκολη ημέρα, μπορεί να προκαλέσει συμπτώματα κοπιωπίας».
Σύμφωνα με την Αμερικανική Ακαδημία Οφθαλμολογίας, τα συμπτώματα που οφείλονται στο Σύνδρομο Όρασης του Υπολογιστή μπορεί να είναι δυσάρεστα, αλλά δεν απειλούν την όρασή μας. Αρκούν μερικά διαλείμματα και η χρήση τεχνητών δακρύων για να ανακουφιστεί κανείς.
Φταίει μόνο η πολύωρη ενασχόλησή μας με τις οθόνες και για την κοπιωπία; Όχι. Ας μην τα ρίξουμε όλα στην τεχνολογία. Το πολύωρο οδήγημα, το διάβασμα κειμένων με μικρή γραμματοσειρά, το κέντημα –έχει ξαναγίνει μόδα ή οποιαδήποτε χειρονακτική εργασία που απαιτεί διαρκή εστίαση σε ένα αντικείμενο, ο χαμηλός φωτισμός στον χώρο μελέτης ή εργασίας αλλά και το πολύ έντονο φως… Ακόμη και το αεράκι που μας φυσάει στο πρόσωπο μπορεί να προκαλέσει ένα αίσθημα δυσφορίας. Συχνά, όμως, για τα συμπτώματα της κοπιωπίας οφείλονται κάποιες οφθαλμικές παθήσεις.
«Οι διαθλαστικές ανωμαλίες, ορισμένες περιπτώσεις στραβισμού και οι διαταραχές λειτουργίας της προσαρμογής του οφθαλμού, της ικανότητάς του δηλαδή, να αλλάζει τη διαθλαστική του δύναμη για να εστιάσει σε διαφορετικές αποστάσεις, μπορούν να προκαλέσουν κοπιωπία» εξηγεί ο κ. Πετρόπουλος.
Ώρα για ξεκούραση μάτια μου
- Ακολούθησε τον κανόνα 20-20-20: Κάθε 20 λεπτά, κοίτα για 20 δευτερόλεπτα κάτι που βρίσκεται σε απόσταση τουλάχιστον 6 μέτρων μακριά από εσένα.
- Αν ταξιδεύεις με το αυτοκίνητο και είσαι ο οδηγός κάνε ένα διάλειμμα μετά από δύο ώρες οδήγησης ή και νωρίτερα αν νιώθεις τα μάτια σου κουρασμένα.
- Πρόλαβε την κούραση. «Ακόμη κι αν εργάζεστε στον υπολογιστή φροντίστε ο χώρος να είναι καλά φωτισμένος», συμβουλεύει ο χειρουργός-οφθαλμίατρος, Βασίλης Πετρόπουλος και συστήνει να χρησιμοποιούμε τα τεχνητά δάκρια για να ενυδατώνουμε και να λιπαίνουμε τα μάτια μας που «στεγνώνουν» από την πολύωρη έκθεσή μας στις οθόνες.
- Αν θέλεις να αποφύγεις την καταπόνηση των ματιών σου διαμόρφωσε σωστά τον χώρο εργασίας σου. Η Aμερικανική Aκαδημία Oφθαλμολογίας συνιστά να τοποθετούμε τις οθόνες των υπολογιστών περίπου 50 εκατοστά μακριά από το πρόσωπό μας με το κέντρο της οθόνης ελαφρώς κάτω από το επίπεδο των ματιών, να χρησιμοποιούμε ένα ματ φίλτρο οθόνης για να μειώσουμε την αντανάκλαση που δημιουργείται από μια γυαλιστερή οθόνη και να αυξήσουμε την αντίθεση στην οθόνη. Και κυρίως να έχουμε μία σωστή θέση εργασίας: Καθόμαστε σε μία άνετη καρέκλα που προάγει την καλή στάση του σώματος, με τα πέλματά μας να ακουμπούν στο πάτωμα και τους βραχίονες των χεριών μας να στηρίζονται και όχι να βρίσκονται στον αέρα.
Ασκείστε τα μάτια σας
Ο οφθαλμίατρος μπορεί να σου συστήσει ασκήσεις, που θα ενισχύσουν την προσαρμογή και έμμεσα θα ξεκουράσουν τα μάτια σου. Η πιο απλή άσκηση γίνεται με ένα στυλό και μας την περιγράφει ο κ. Πετρόπουλος: «Εστιάζω στη μύτη του στυλό και αργά και σταθερά απομακρύνω το στυλό από το οπτικό μου πεδίο. Επαναλαμβάνω την κίνηση 2-3 φορές ανοιγοκλείνοντας τα μάτια μου ανάμεσα στις επαναλήψεις».
Αν κάνετε γιόγκα, μπορεί να έχετε ήδη μυηθεί σε ένα «eye yoga» ασκησολόγιο που δυναμώνει, όπως θα σας έχει πει ο/η γκουρού σας, την όραση και ξεκουράζει το βλέμμα.
Μεταξύ μας, τα μάτια μας ξεκουράζονται όταν κοιτάμε μακριά. Μην είστε κοντόφθαλμοι λοιπόν (κυριολεκτικά)...
