Έχει συμβεί σε όλους μας: ο θυμός μάς πνίγει -συνήθως μαζί με το δίκιο μας- και χάνουμε τη μπάλα εκστομίζοντας όλα εκείνα για τα οποία θα μετανιώσουμε όταν το τέρας μέσα μας χορτάσει και αποκοιμηθεί, μέχρι να ακούσει πάλι ένα από τα ξυπνητήρια μας: τη θλίψη, το άγχος, τον φόβο, το αίσθημα της αδικίας…
Ενώ εσύ θυμώνεις
Ο θυμός είναι χρήσιμος, όσο εποικοδομητικό είναι και το στρες: σε «χαμηλή δόση» και μικρή διάρκεια. Και τα δύο συναισθήματα μας ενεργοποιούν ώστε να ανταπεξέλθουμε στους αληθινούς κινδύνους, αυτούς που συναντούσαμε στην αδάμαστη κάποτε φύση. Είναι η πυροδότηση του γνωστού «fight or flight». Με λίγα λόγια, το αν θα παλέψεις ή θα «την κάνεις» έχει να κάνει με το στρες και τον θυμό σου.
Στη σύγχρονη εποχή, οι απειλές δεν έχουν να κάνουν τόσο με το φυσικό όσο με το κοινωνικό μας περιβάλλον. Γι’ αυτό πρέπει να αφουγκραζόμαστε τον θυμό μας, αλλά και να τον εκφράζουμε με μέτρο και έλεγχο - ο καταπιεσμένος θυμός, βλέπετε, ραγίζει κυριολεκτικά την καρδιά μας.
«Η συχνότητα εμφάνισης καρδιακών συμβάντων, όπως η καρδιακή προσβολή, ήταν σχεδόν πέντε φορές υψηλότερη τις δύο ώρες μετά από ένα ξέσπασμα θυμού, ενώ ο κίνδυνος εγκεφαλικού τριπλασιάστηκε, σύμφωνα με μια μελέτη του 2014 στο European Heart Journal. Η μελέτη έδειξε ότι όσο πιο έντονες ή συχνές είναι οι εκρήξεις θυμού, τόσο μεγαλύτερος είναι ο κίνδυνος για την καρδιά», διαβάζουμε στην ιστοσελίδα της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Johns Hopkins.
Οι συντάκτες του ηλεκτρονικού περιοδικού για την υγεία, που εκδίδει η Ιατρική Σχολή του Χάρβαρντ, έφτιαξαν μια λίστα με όλα όσα συμβαίνουν στο σώμα μας ενώ εμείς θυμώνουμε:
- Οι ορμόνες του στρες επιταχύνουν τον καρδιακό ρυθμό, προκειμένου να αυξηθεί η ροή του αίματος στους μύες και τα όργανα (είπαμε: ή θα παλέψεις ή θα τρέξεις)
- Όχι μόνο ο σφυγμός, αλλά και η αρτηριακή πίεση αυξάνεται δραματικά
- Η αναπνοή γίνεται πιο γρήγορη και τα επίπεδα οξυγόνου ανεβαίνουν, γεγονός που μας κρατάει σε εγρήγορση και οξύνει τις αισθήσεις μας, συμπεριλαμβανομένης της όρασης και της ακοής
- Η αύξηση της επινεφρίνης προκαλεί αύξηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα, παρέχοντας στο σώμα περισσότερη ενέργεια για να αναλάβει δράση.
Οι ρίζες του θυμού σου
- Η απειλή: Ο θυμός είναι ένα συναίσθημα που αναδύεται με ορμή, όταν νιώθουμε απειλή. Απειλείσαι συναισθηματικά; Νιώθεις ότι κινδυνεύει η υγεία σου ή τα οικονομικά σου; Οι απειλητικές καταστάσεις σε θυμώνουν γιατί κατά βάθος, ισχυρίζονται οι ειδικοί ψυχικής υγείας, νιώθεις αδύναμος να υπερασπιστείς τον εαυτό σου.
- Η έλλειψη ελέγχου: Όταν δεν είμαστε σε θέση να ελέγξουμε μία δυσάρεστη κατάσταση -από το ακραίο μποτιλιάρισμα μέχρι το τέλος μιας σχέσης ή ένα απειλητικό νόσημα- ο φόβος, η θλίψη και η απογοήτευση παίρνουν το πρόσωπο του θυμού.
- Τα ψυχικά τραύματα: Ο θυμός μπορεί ακόμη να εδρεύει σε απωθημένα συναισθήματα τραυματικών εμπειριών όπως η κακοποίηση, η συστηματική απόρριψη, ο εκφοβισμός και η παραμέληση, που συνήθως έχουν συμβεί στην παιδική μας ηλικία.
- Το στρες και η κατάθλιψη: Πόσες φορές δεν εκφράζουμε τη θλίψη ή την αγωνία μας με θυμό;
- Το αίσθημα αδικίας: Για τον Dr. Jesmen Mendoza, Καθηγητή Ψυχολογίας στο Toronto Metropolitan University του Καναδά, ο θυμός μας σχετίζεται κυρίως με το υποκειμενικό αίσθημα της αδικίας.
Να μετρήσω ως το δέκα;
Ο Mendoza λέει πως το να καταπίνεις τον θυμό σου με διάφορες τεχνικές, όπως το μέτρημα ως το δέκα (έχω φτάσει ως το εκατό για να συγκρατηθώ), σε κάνει να θυμώνεις όλο και περισσότερο και αυτό σε οδηγεί σε μεγαλύτερες εκρήξεις θυμού, ενδεχομένως με ασήμαντη αφορμή. Αντί λοιπόν να προσπαθείς να κοιμήσεις το τέρας του θυμού, προσπάθησε να το γνωρίσεις καλύτερα. Μήπως σε επισκέπτεται για να σου πει ότι είσαι σε μία λάθος σχέση ή σε μια λάθος δουλειά;
Τι άλλο πρέπει να ξέρεις:
- Μην μπλέκεις σε καταστάσεις που εξ’ ορισμού σε θυμώνουν. Απόφυγε τον εριστικό τύπο στην παρέα με τον οποίο πάντα διαφωνείς πολιτικά.
- Μην πιεις ακόμα ένα ποτηράκι για να ηρεμήσεις, γιατί το αλκοόλ μεγεθύνει όλα τα αρνητικά συναισθήματα που με τη σειρά τους πυροδοτούν εκρήξεις θυμού.
- Όταν θυμώνεις, προσπάθησε, αντί να εκραγείς, να αρθρώνεις έναν πολιτισμένο λόγο που θα δίνει στους άλλους να καταλάβουν τι είναι αυτό που σε ενοχλεί, πριν βρεθείς εκτός εαυτού.
- Όλοι θυμώνουμε. Αν όμως ο θυμός σαμποτάρει τη λειτουργικότητά μας, αν μετά από κάθε ξέσπασμα μετράμε απώλειες σε φίλους και αγαπημένους ανθρώπους, τότε πρέπει να αποταθούμε σε έναν ειδικό ψυχικής υγείας, ο οποίος θα διακρίνει αν πίσω από τις εκρήξεις θυμού κρύβονται άλλα θέματα ψυχικής υγείας και σε κάθε περίπτωση θα μας βοηθήσει να κάνουμε τον θυμό σύμμαχο και όχι εχθρό μας.
