Οι χτύποι της καρδιάς θυμίζουν καλπασμό καθαρόαιμου σε ιπποδρομιακή κούρσα, η ανάσα κονταίνει και οριακά μπορείς να ξεστομίσεις μονομιάς μία πρόταση με υποκείμενο- ρήμα-αντικείμενο. Τι έχει συμβεί; Μερικά πιθανά σενάρια: Ανεβαίνεις τρέχοντας τα σκαλιά ως τον τρίτο όροφο που είναι το γραφείο σου, τρέχεις να προλάβεις το λεωφορείο, χορεύεις χωρίς σταματημό το αγαπημένο σου τραγούδι -δοκιμάστε να συντονίσετε το σώμα σας στον ρυθμό του Smells like teen spirit των Nirvana.
Ο λόγος; Οποιαδήποτε κίνηση ή άσκηση η οποία μπορεί να γίνει με αυξημένη ένταση βελτιώνει την καρδιαγγειακή υγεία των γυναικών μέσης ηλικίας. Συγκεκριμένα, ακόμη και τρία λεπτά έντονης άσκησης την ημέρα μειώνουν τον κίνδυνο για μείζονα καρδιαγγειακά συμβάντα όπως το έμφραγμα ή το εγκεφαλικό επεισόδιο κατά 45%. Στο συμπέρασμα αυτό κατέληξαν ερευνητές του Πανεπιστημίου του Σύδνεϋ στην Αυστραλία. Ανάμεσά τους, ο ελληνικής καταγωγής, Εμμανουήλ Σταματάκης, PhD, Καθηγητής Σωματικής Δραστηριότητας, Lifestyle και Κοινοτικής Υγείας –τομείς της σύγχρονης ιατρικής επιστήμης, στο Charles Perkins Center της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου του Σύδνεϋ.
Στη μελέτη τους (Device-measured vigorous intermittent lifestyle physical activity (VILPA) and major adverse cardiovascular events: evidence of sex differences | British Journal of Sports Medicine, που δημοσιεύτηκε τον Οκτώβριο του 2024 στην έγκριτη ιατρική επιθεώρηση British Journal of Sports Medicine,) αναφέρεται ότι στην πλειοψηφία τους, τα χρονικά διαστήματα έντονης άσκησης διαρκούσαν μεταξύ είκοσι και τριάντα δευτερολέπτων, ενώ ελάχιστα από αυτά έφταναν ή και ξεπερνούσαν τα δύο λεπτά.
Ο Δρ Σταματάκης στο πλαίσιο των ανακοινώσεων των αποτελεσμάτων της μελέτης περιέγραψε τον τρόπο της άσκησης ως εξής: «Κίνηση που σου κόβει την ανάσα και ανεβάζει ψηλά τους σφυγμούς». Και εξήγησε ότι αυτές οι «εκρήξεις» σωματικής δραστηριότητας πρέπει να επαναλαμβάνονται αρκετές φορές την ημέρα.
Θα σπάσει η καρδιά μου!
Αυτά τα εξαιρετικά σύντομα «επεισόδια» σωματικής έντασης προκαλούν μία σειρά από οργανικές αντιδράσεις που φαίνεται ότι κάνουν καλό στη –γυναικεία κυρίως- καρδιά. Δεν είναι η πρώτη φορά που καταδεικνύονται τα οφέλη της σύντομης αλλά έντονης σωματικής δραστηριότητας. Συγκεκριμένα είναι η τρίτη μελέτη που με τη σειρά της ανατρέπει τη συνήθη θεώρηση ότι οποιαδήποτε άσκηση διαρκεί κάτω από 10 λεπτά δεν μετράει για την υγεία.
Και στις τρεις αυτές μελέτες χρησιμοποιήθηκαν τα δεδομένα χιλιάδων γυναικών και αντρών μέσης ηλικίας (40-69 ετών) τα οποία φυλάσσονται στη Βιοτράπεζα της Μεγάλης Βρετανίας. Η καθημερινή τους δραστηριότητα μετρήθηκε χρησιμοποιώντας επιταχυνσιόμετρα, τα οποία οι συμμετέχοντες φορούσαν στον καρπό τους για 7 ημέρες. (Το επιταχυνσιόμετρο (accelerometer) είναι ένας αισθητήρας που τοποθετείται σε κινητά σώματα και χρησιμοποιείται για τη μέτρηση της επιτάχυνσής τους).
Στη διάρκεια της ανάλυσης εξετάστηκαν τα άτομα που ανέφεραν ότι δεν έκαναν καμία άλλη άσκηση, εκτός από έναν περίπατο μία φορά την εβδομάδα. Στη συνέχεια, η καρδιαγγειακή τους υγεία παρακολουθήθηκε για περίπου οκτώ χρόνια. Στην πρόσφατη μελέτη φάνηκε ότι γυναίκες με έντονη φυσική δραστηριότητα διάρκειας ακόμη και μικρότερης των δύο λεπτών και χωρίς κανέναν άλλο τύπο άσκησης στην καθημερινή τους ρουτίνα παρουσίαζαν χαμηλότερο κίνδυνο για όλα τα μείζονα καρδιαγγειακά συμβάντα, όπως είναι το οξύ έμφραγμα του μυοκαρδίου. Γυναίκες με μέση ημερήσια έντονη δραστηριότητα τα 3,4 λεπτά είχαν ακόμη χαμηλότερο κίνδυνο. Τι συνέβαινε με τους άντρες; Δυστυχώς γι’ αυτούς τίποτα το τόσο συνταρακτικό. Η μελέτη έδειξε ότι αν και εκείνοι αποκόμισαν κάποιο όφελος από την έντονη σωματική δραστηριότητα, η σχέση μεταξύ της έντονης άσκησης και του οφέλους στην καρδιαγγειακή υγεία δεν ήταν τόσο ξεκάθαρη. «Οι επιπτώσεις ήταν πολύ πιο δυσδιάκριτες και, στις περισσότερες περιπτώσεις, δεν είχαν στατιστική σημασία», σχολίασε ο Δρ Σταματάκης.
Η ένταση ωφελεί τις γυναικείες καρδιές
Δεν είναι ξεκάθαρο γιατί υπάρχει τέτοιο χάσμα στα οφέλη μεταξύ γυναικών και αντρών. Η Γιασίνα Σομάνι, Λέκτορας στον τομέα Φυσιολογία της Άσκησης στο Πανεπιστήμιο του Λιντς τονίζει ότι το θέμα απαιτεί περισσότερη έρευνα καθώς η μελέτη των Αυστραλών απλώς παρατήρησε τη συμπεριφορά των ανθρώπων, αντί να μελετά ανθρώπους σε ελεγχόμενες συνθήκες όπως ένα εργαστήριο.
Η Δρ Σομάνι επεσήμανε επίσης ότι μια μελέτη όπως αυτή δεν μπορεί να προσδιορίσει πόσο η έντονη σωματική δραστηριότητα προστατεύει την καρδιά. Η ίδια έχει μελετήσει τους τρόπους με τους οποίους η άσκηση έχει θετικές επιπτώσεις στην καρδιά: Πιέζει το καρδιαγγειακό σύστημα, το οποίο έχει μεγάλες δυνατότητες προσαρμογής. Αυτή η άσκηση της προσαρμοστικότητας φαίνεται ότι σχετίζεται με την καρδιαγγειακή υγεία. Η διαδικασία αυτή είναι που μπορεί να διαφέρει μεταξύ ανδρών και γυναικών. Φυσικά μιλάμε για φυσιολογικές και υγιείς καρδιές, οι οποίες μπορούν να δοκιμαστούν σε προκλήσεις όπως το γρήγορο ανέβασμα μιας σκάλας και τις απότομες επιταχύνσεις.
Η πατ κιουτ άσκηση γίνεται χωρίς πρόγραμμα
«Οι άνθρωποι εκπλήσσονται που 20-30 δευτερόλεπτα υψηλής έντασης άσκησης πολλές φορές την ημέρα μπορούν να κάνουν τη διαφορά στην υγεία τους. Πιστεύουν ότι πρέπει να ακολουθήσουν δομημένο πρόγραμμα άσκησης σε ένα γυμναστήριο για να ωφεληθούν.», σημείωσε ο Δρ Σταματάκης και έστειλε το μήνυμα: Ακόμη και η ελάχιστης διάρκειας αλλά υψηλής έντασης άσκηση είναι ευεργετική. Και η γνώση αυτή μπορεί να γίνει εργαλείο πρόληψης στον τομέα της δημόσιας υγείας καθώς προασπίζει την καρδιαγγειακή υγεία εκείνων, που είτε δεν μπορούν να αντέξουν οικονομικά ή δεν έχουν τον χρόνο και το κίνητρο να επιμείνουν σε ένα δομημένο πρόγραμμα άσκησης.
Τα συμπεράσματα της πρόσφατης μελέτης δεν απαξιώνουν είδη άσκησης που εστιάζουν στη γαλήνη και όχι στην ένταση. Τα οφέλη του Τάι Τσι για παράδειγμα δεν αμφισβητούνται, οι χαλαροί περίπατοι στη φύση δεν λοιδορούνται. Απλώς οι καρδιές μας, όταν είναι γερές και δεν νοσούν φαίνεται να δυναμώνουν όταν μπαίνουν στην «πρίζα» της έντονης άσκησης, που δεν χρειάζεται να είναι μία ντουζίνα ροκανίσματα. Ένας ξέφρενος χορός αρκεί. (Τώρα που το σκέφτομαι η καρδιά μου χτυπάει πιο γρήγορα χορεύοντας το Get off my cloud των Rolling Stones. Είναι και το συναίσθημα βλέπετε).
Προσοχή! Μην δοκιμάσετε να πειραματιστείτε με έντονη φυσική δραστηριότητα αν δεν έχετε την «έγκριση» του γιατρού σας.
