Τα ζώα είναι αυτόνομες βιολογικές οντότητες, όπως ακριβώς κι εμείς. Αυτό που τα διαφοροποιεί από τους ανθρώπους είναι η θέση τους στη συμπαντική πυραμίδα. Ζουν σε συνθήκες ενός ανθρωποκεντρικού πολιτισμού που συχνά προσλαμβάνει τα χαρακτηριστικά μια ναρκισσιστικής ηγεμονίας, απαξιώνοντας τις ανάγκες και τις επιθυμίες των υπόλοιπων πλασμάτων με τα οποία μοιραζόμαστε τον πλανήτη.
Η εργαλειακή μεταχείριση των ζώων από τον άνθρωπο είχε σαν αποτέλεσμα δεκαετίες εγκατάλειψης και κακοποίησης. Στο διανοητικό συγκείμενο των κοινωνιών μας, τα ζώα αντιμετωπίζονταν συχνά ως χρηστικά είδη – κάτι σαν μια προδρομική μορφή των ρομπότ – που έπρεπε να επιτελούν συγκεκριμένες εργασίες, σαν μια λίγο πιο χνουδωτή εκδοχή των λούτρινων παιχνιδιών, που όταν τα βαριόμαστε μπορούμε αβίαστα να τα παρατήσουμε ή ακόμα χειρότερα σαν αντικείμενα εκτόνωσης διαστροφικού μίσους. Χρειάστηκε πολύς κόπος και θαρραλέες φιλοζωικές πρωτοβουλίες για να θεσπιστεί ένα ελάχιστο δίχτυ προστασίας για τα δικαιώματα των ζώων. Ωστόσο, αυτό το δίχτυ είναι ακόμα πολύ εύθραυστο. Υπάρχουν ζώα που δεν μπορεί να τα αγκαλιάσει και δη τα πιο ευάλωτα, όπως είναι τα ζώα με αναπηρία. Βλέπεις, όταν η αναπηρία στερεοτυποποιείται για την ανθρώπινη κοινότητα ως «μειονεξία», την ίδια ή και χειρότερη μεταχείριση θα έχουν και τα ζώα.
Τα ζώα μπορεί να βρεθούν σε μια κατάσταση αναπηρίας για πολλούς λόγους, εξαιτίας για παράδειγμα μιας ασθένειας, γηρατειών, ατυχήματος ή ακόμα και κακοποίησης. Δεν είναι λίγα τα ζώα που έχουν βρεθεί κατά καιρούς σε άσχημη κατάσταση, χτυπημένα και τρομοκρατημένα και που η βαρβαρότητα που ασκήθηκε πάνω τους μπορεί να τους προκάλεσε κάποια μορφή αναπηρίας. Στη συλλογική συνείδηση τα ανάπηρα ζώα ταξινομούνται ως «ανεπιθύμητα» και καταδικάζονται είτε να μαραζώνουν σε ένα καταφύγιο, είτε να τριγυρνάνε μόνα και αβοήθητα στους δρόμους, είτε ακόμα και στην ευθανασία – παρότι κάποια θα μπορούσαν υπό προϋποθέσεις να ζήσουν μια φυσιολογική ζωή.
Οι άνθρωποι συχνά αποφεύγουν να υιοθετήσουν ένα μη αρτιμελές ζώο. Αν έχουν ήδη ένα ζώο που εμφανίζει αναπηρία μπορεί να το εγκαταλείψουν ή να αναπτύξουν μια συμπεριφορά οίκτου απέναντι του. Νομίζουν ότι η αναπηρία δεν εξασφαλίζει τη μαγεία της συμβίωσης και της αλληλεπίδρασης με ένα ζώο. Πρόκειται μάλλον για φοβία και μυθοπλασία, παρά για πραγματικότητα. Η αναπηρία τόσο στους ανθρώπους, όσο και στα ζώα είναι μια διαφορετική τυπολογία ζωής, όχι η αντιστροφή της.
Η Ιωάννα και η Λάρα
Η Λάρα είναι ένα υπέροχο μαύρο λαμπραντόρ 15 ετών που για πολλά χρόνια έδωσε τα «μάτια» της στην Ιωάννα, καθοδηγώντας την με ασφάλεια στους απροσπέλαστους ελληνικούς δρόμους. Ήταν από τους πρώτους σκύλους-οδηγούς στην Ελλάδα και ενέπνευσε την Ιωάννα να φτιάξει μια σχολή εκπαίδευσης σκύλων-οδηγώνΕλληνική Σχολή Σκύλων-Οδηγών Λάρα με το όνομά της. Πλέον η Λάρα δεν μπορεί να περπατήσει, αλλά η χειρίστριά της δεν σκέφτηκε λεπτό να την αφήσει.
Μας υποδέχτηκαν παρέα στο σπίτι τους στο Χαλάνδρι και η Ιωάννα μετουσίωσε σε λέξεις το απόσταγμα τρυφερότητας της σχέσης τους: «Μου άλλαξε τη ζωή. Μετέβαλλε δραστικά τη λειτουργικότητά μου, με βοήθησε να αποκτήσω ελευθερία κινήσεων και καλύτερο προσανατολισμό, με έκανε να καταλάβω τι σημαίνει να έχεις έναν σκύλο δίπλα σου και να είστε ένα. Το 2015 διαγνώστηκε μ’ ένα αυτοάνοσο και παρέλυσε. Τότε μου είχαν πει ότι ή θα γίνει καλά ή θα φτάσει στους πνεύμονες και θα πεθάνει. Η Λάρα ξαναπερπάτησε και μετά από δύο μήνες έχασα τους γονείς μου. Ήταν σαν να είχε διαισθανθεί κάτι με το αυτοάνοσο, σαν να προσπάθησε να μου πει κάτι. Τους τελευταίους τρεις μήνες βάρυνε ξανά και δεν περπατάει. Έχει ένα ορθοπεδικό κρεβάτι για να είναι πιο άνετα. Της πήρα ένα αμαξίδιο για να στέκεται όρθια, να βγαίνει λίγο έξω και να μην παθαίνει κατακλίσεις. Είναι σε μια ηλικία που μια κατάκλιση μπορεί να της επιφέρει λοίμωξη. Γι’ αυτό είναι σημαντικό να σηκώνεται. Θέλει την επαφή. Χαίρεται όταν είμαστε μαζί. Η αναπηρία δεν μειώνει την αντίληψη ή την ανάγκη. Τα σκυλιά έχουν όρεξη. Έχουν τους ίδιους μηχανισμούς με τους ανθρώπους, πονάνε σωματικά και ψυχικά και όσο περνούν τα χρόνια γίνονται ευάλωτα. Η Λάρα με φρόντιζε τόσα χρόνια, τώρα πρέπει να τη φροντίσω εγώ. Δε θα μπορούσα ένα σκυλί που μου προσέφερε τόσα πολλά να το παρατήσω. Αν στο μέλλον προκύψει κάτι που θα επιδεινώσει ραγδαία τη ζωή της, θα κάνω αυτό που πρέπει. Είμαι υπέρ της ευθανασίας και στους ανθρώπους και στα ζώα, αν φτάσεις σ’ ένα σημείο που υποφέρεις. Τώρα, όμως, ο πρωταρχικός μου στόχος είναι να τη βλέπω ευτυχισμένη».
Η συνηθέστερη μορφή αναπηρίας για τα οικόσιτα ζώα είναι τα κινητικά προβλήματα. Μπορεί να επηρεάσουν τη δυνατότητα ευζωίας τους, αν δεν υπάρχει η κατάλληλη μέριμνα, αφενός γιατί αν μένουν ακίνητα δεν κυκλοφορεί σωστά το αίμα και κινδυνεύουν να πάθουν κατακλίσεις, αφετέρου γιατί δε μπορούν να πάνε βόλτα. Οι βόλτες, όμως, ειδικά για τους σκύλους είναι ζωτικό στοιχείο για την καθημερινότητα τους. Είναι η βασική διαδικασία της κοινωνικοποίησής τους μέσα από την οποία έρχονται σε επαφή με τη φύση και τα υπόλοιπα σκυλιά. Αν αποκοπούν από αυτό το πλαίσιο, θα βιώσουν έντονη θλίψη και στρες. Ευτυχώς, πλέον υπάρχουν τεχνικές μέθοδοι που λειτουργούν υποβοηθητικά για να μην διασαλευτεί η κανονικότητα τους. Η χρήση ειδικά διαμορφωμένου αμαξιδίου επιτρέπει στο ζώο να μην χάσει την αυτονομία του. Παλιότερα έπρεπε κάποιος να παραγγείλει ένα αμαξίδιο από το εξωτερικό. Τώρα μπορεί να βρει και στην Ελλάδα, με κόστος που κυμαίνεται από 100 έως 300 ευρώ ανάλογα με το μέγεθος του ζώου και το είδος της αναπηρίας.
Η κατάλληλη φροντίδα
Ο Βασίλης Τζίγκουρας ήταν ένας υδραυλικός που μεγάλωσε με ζώα. Το 2015 παρακολουθώντας βιντεάκια στο youtube, αποφάσισε να αφήσει τη δουλειά του και να αφοσιωθεί στην κατασκευή αμαξιδιών για ανάπηρα ζώα.
Αισίως έχει κατασκευάσει περίπου 1.000 αμαξίδια, τα περισσότερα για σκυλάκια και γατάκια αλλά επίσης για δύο κατσίκες, μια χελώνα, μία αγριόπαπια και το μοναδικό στον κόσμο αμαξίδιο για αρκούδο. «Τα πρώτα αμαξίδια είχαν δυσκολία στο να τα φτιάξω. Φυσούσα, ξεφυσούσα, δε μπορούσα να κοιμηθώ από το άγχος, γιατί έχει ευθύνη οτιδήποτε αφορά σε θέμα υγείας. Τώρα έχω ξεδιπλωθεί. Οι περισσότεροι κηδεμόνες απευθύνονται σε μένα για γεροντάκια ή για σκυλάκια με εκφυλιστικές νόσους. Δυστυχώς έχει χρειαστεί να φτιάξω αμαξίδιο και για σκυλιά-θύματα κακοποίησης. Η χειρότερη περίπτωση που θυμάμαι ήταν ένας σκυλάκος που είχε 80 σκάγια στο σώμα του. Βρέθηκε σ’ ένα χωριό στην Πελοπόννησο. Τώρα είναι πολύ καλύτερα, μπορεί να σηκωθεί και χωρίς αμαξίδιο. Η κοπέλα που τον φιλοξενεί κάνει τα αδύνατα δυνατά για του παρέχει μια καλή ζωή», λέει.
Διάβασε όλο το άρθρο στο inside story (https://bit.ly/2AjZRRr).
Το inside story είναι το πρώτο συνδρομητικό–ενημερωτικό site χωρίς διαφημίσεις στην Ελλάδα. Ανεξάρτητο αποκαλυπτικό με οικονομική αυτοτέλεια και διαφάνεια.
Ειδικά για τους αναγνώστες της Popaganda: Γνώρισε το inside story για ένα μήνα δωρεάν, βάζοντας τον κωδικό κουπονιού popaganda στην http://bit.ly/2hKhNL9
