Το ασκορβικό οξύ, όπως αλλιώς ονομάζεται η βιταμίνη C, είναι ένας αντιοξειδωτικός παράγοντας, που παρά τις σοφιστικέ αφίξεις στην αγορά των συμπληρωμάτων διατροφής –βλέπε κουρκουμίνη- είναι σταθερή αξία. Στα χαρακώματα του πολέμου με τις χειμερινές ιώσεις ποιος δεν έχει μπει στο φαρμακείο της γειτονιάς του με τη φράση «πιάσε μου μια C»;
Το αλώβητο μπεστ-σέλερ των βιταμινών βρίσκεται στα φυσικά τρόφιμα: τα φρούτα και τα λαχανικά. Οι άνθρωποι δεν μπορούμε να συνθέσουμε την εν λόγω πολύτιμη για την επιβίωσή μας βιταμίνη η οποία πρωταγωνιστεί εδώ και μισό αιώνα σε μελέτες. Για την ιστορία την εν λόγω βιταμίνη ανακάλυψε το 1937 ο Albert Imre Szent-Györgyi από την Ουγγαρία ο οποίος μάλιστα τιμήθηκε με Νόμπελ Ιατρικής για αυτή του την ανακάλυψη.
Οκτώ αλήθειες και ένα ψέμα
ΑΛΗΘΕΙΑ: Οι πιπεριές –αυτές που χρησιμοποιούμε για τα δικά μας «γεμιστά»- και ειδικά οι κόκκινες είναι η καλύτερη πηγή βιταμίνης C. Αλλά πόσες μπορείς να φας μονοκοπανιάς; Οπότε τρως πορτοκάλια, μπρόκολα, λαχανάκια Βρυξελλών, βάζεις στο προσούτο σου πεπόνι –φρούτο εξαιρετικά πλούσιο σε ασκορβικό οξύ, τρως πατάτες, φράουλες και λάχανα και προσθέτεις στις συνταγές σου πιπεριά τσίλι.
ΑΛΗΘΕΙΑ: Η έλλειψη βιταμίνης C μπορεί να σε αρρωστήσει. Σκορβούτο τη λένε τη νόσο των ναυτικών που τον 18ο αιώνα αιμορραγούσαν καθώς έμεναν μήνες χωρίς φρέσκα τρόφιμα που θα τους έδιναν την πολύτιμη βιταμίνη. Πάντως, ανεπάρκεια βιταμίνης C επανεμφανίζεται στις δυτικές κοινωνίες καθώς η φτώχεια αφαιρεί από τη διατροφή τα φρέσκα φρούτα και λαχανικά τα οποία σε χώρες όπως η Μεγάλη Βρετανία κοστίζουν πολύ ακριβά. Τον Οκτώβριο του 2024 στην Επιθεώρηση του Ιατρικού Συλλόγου Καναδά περιγράφεται η περίπτωση 65χρονης που εισήχθη στα επείγοντα νοσοκομείου με συμπτώματα σκορβούτου. Οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για την επιστροφή της νόσου εξαιτίας των ανθυγιεινών διατροφικών συνηθειών.
ΑΛΗΘΕΙΑ: Η συνήθεια του καπνίσματος «καίει» τη βιταμίνη C που χρειάζεσαι. Γι’ αυτό, αν είσαι καπνιστής, ο γιατρός σου πιθανόν να σου συστήσει τη λήψη συμπληρώματος της συγκεκριμένης βιταμίνης.
ΑΛΗΘΕΙΑ: Επιστημονικές μελέτες, όπως εκείνη που δημοσιεύτηκε στην έγκριτη ηλεκτρονική βιβλιοθήκη των Εθνικών Ινστιτούτων Υγείας των ΗΠΑ συνδέουν τη λήψη συμπληρωμάτων βιταμίνης C με βελτίωση των συμπτωμάτων του άσθματος.
ΑΛΗΘΕΙΑ: Δόση 1000mg βιταμίνης C σε μορφή συμπληρώματος αναφέρεται σε ορισμένες επιστημονικές δημοσιεύσεις ως «mega-dose» καθώς, σύμφωνα με τα Διεθνή Ινστιτούτα Υγείας των ΗΠΑ (National Institutes of Health (NIH)), η συνιστώμενη ημερήσια πρόσληψη βιταμίνης C για τους ενήλικες είναι:
- Άντρες άνω των 19 ετών έως 90 mg
- Γυναίκες άνω των 19 ετών έως 75 mg
- Έγκυες άνω των 19 ετών: 85 mg
- Θηλάζουσες άνω των 19 ετών: 120 mg
Καπνιστές: 35 mg επιπλέον της συνιστώμενης πρόσληψης την ημέρα
ΑΛΗΘΕΙΑ Διαβάζουμε από την εξειδικευμένη ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ για τη διατροφή https://nutritionsource.hsph.harvard.edu/vitamin-c/ τα αντιφατικά συμπεράσματα μεταξύ μελετών που ερευνούν την προστατευτική δράση της βιταμίνης C απέναντι σε καρδιαγγειακά νοσήματα και ορισμένες μορφές καρκίνου. Κάποιες μελέτες, πάντως, καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι υψηλές δόσεις ασκορβικού οξέως μπορούν να προφυλάξουν από αυτά τα νοσήματα.
ΑΛΗΘΕΙΑ: Σε πρόσφατη τυχαιοποιημένη διασταυρούμενη μελέτη μελέτη The Physicians’ Health Study II, όπου πήραν μέρος περισσότεροι από 14.000 γιατροί άντρες, διαπιστώθηκε ελαφρώς μειωμένος κίνδυνος νέων περιπτώσεων ουρικής αρθρίτιδας σε άνδρες που έπαιρναν συμπληρώματα βιταμίνης C των 500 mg ημερησίως για έως και 10 χρόνια. Σύμφωνα με άλλες βραχυπρόθεσμες δοκιμές η βιταμίνη C μπορεί να μειώσει τα επίπεδα ουρικού οξέος στο αίμα, μια ουσία που μπορεί να οδηγήσει σε ουρική αρθρίτιδα εάν βρίσκεται σε υψηλά επίπεδα στο σώμα.
ΑΛΗΘΕΙΑ (ΠΙΚΡΗ): Παρά του δημοφιλούς σεναρίου που θέλει τη C ως τη βιταμίνη που καταπολεμά το κοινό κρυολόγημα, τα στοιχεία αναδρομικών μελετών δεν επιβεβαιώνουν κάτι τέτοιο: Δόσεις μεγαλύτερες των 500mg καθημερινά σε μορφή συμπληρώματος δεν φαίνεται να είχαν επίδραση στο κοινό κρυολόγημα. Στην έγκριτη ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ αναφέρεται ότι σε ορισμένες ομάδες ανθρώπων η βιταμίνη C μπορεί να προσφέρει ένα όχι ιδιαίτερα σημαντικό όφελος στη μείωση της διάρκειας και της σοβαρότητας του κρυολογήματος.
Σε κάποιες μελέτες που έγιναν σε μικρό δείγμα ατόμων φαίνεται ότι η ποσότητα βιταμίνης C που λαμβάνεται σε μια πολυβιταμίνη στην αρχή του κρυολογήματος μπορεί να μειώσει τα συμπτώματα σε έναν υγιή μεσήλικα αλλά δεν υπάρχουν στοιχεία ότι οι μεγάλες δόσεις δρουν θεραπευτικά ή ότι προλαμβάνουν τα κρυολογήματα.
ΤΟ ΨΕΜΑ: Η βιταμίνη C δεν είναι ακριβώς «ακίνδυνη». Παρότι ως υδατοδιαλυτή βιταμίνη έχει χαμηλή τοξικότητα καθώς δεν αποθηκεύεται από τον οργανισμό μας -η μεγαλύτερη ποσότητα αποβάλλεται από τα ούρα μας, η χρόνια λήψη της σε μεγάλες δόσεις –άνω των 2000mg μπορεί να την κάνει τοξική και να προκαλέσει συμπτώματα όπως: κολικό νεφρού από νεφρολιθίαση, διάρροια, ναυτία, αυξημένα επίπεδα οιστρογόνων και αιμορραγία από τον ορθό.
