Πολυτραγουδισμένες και πολυφωτογραφημένες, γνωστές από τον κινηματογράφο και από τις τηλεοπτικές σειρές, οι πολιτείες με τα μυθικά ονόματα Αϊόβα, Νεμπράσκα, Ουαϊόμινγκ, Γιούτα, Βόρεια και Νότια Ντακότα, Ουισκόνσιν, Ιλλινόι, Νεβάδα, Μινεσότα, Μίσιγκαν στέκουν απροσπέλαστες πίσω από τα απέραντα χωράφια, τις ερήμους και τα επικά ηλιοβασιλέματα τους. Δεν είναι τυχαίο ότι το American Midwest μοιάζει να είναι η πιο μυστηριώδης και απόμακρη περιοχή των Ηνωμένων Πολιτειών.
Περιπλανήθηκα πρόσφατα σε κάμποσες από αυτές τις πολιτείες και ειδικά στο μεγαλύτερο μέρος του Ουαϊόμινγκ, συνειδητοποιώντας ότι καμία δεν έχει τίποτα κοινό με την άλλη, κι ας έχουν κοινά σύνορα τα ίδια δάση και ποταμούς, τον Οχάιο, τον Μιζούρι και τον ατελείωτο Μισισιπή. Καθεμία ένας ολόκληρος κόσμος που αλλάζει μαγικά, καθώς το μάτι σου ίσα που προλαβαίνει να πάρει είδηση μια παραμελημένη πινακίδα στην άκρη του δρόμου.
Οι αυτοκινητόδρομοι στα Μεσοδυτικά αποτελούν έναν ξεχωριστό ταξιδιωτικό, αλλά και λογοτεχνικό και κινηματογραφικό προορισμό. Έχουν ζωή μοναδική από μόνοι τους, με τις ατελείωτες ευθείες τους, τα ξεχασμένα και από τον θεό μοτέλ, τα βενζινάδικα στη μέση του πουθενά αλλά και τις νεότερες εντυπωσιακές rest areas, άψογα εξοπλισμένες και λειτουργικές, όχι τυχαία τοποθετημένες, καθώς συχνά κρύβουν μια ιστορική στιγμή στον φροντισμένο περιβάλλοντα χώρο τους. Μία μάχη, ένα τοπόσημο, ένα πρόσωπο…
Διασχίζουν τοπία που εναλλάσσονται από τις λουλουδιασμένες εκτάσεις με ηλιοτρόπια της Αϊόβα, τα ατελείωτα καλαμποκοχώραφα και τις καλλιέργειες σόγιας, στη γεμάτη με ανεμογεννήτριες Νεμπράσκα, για να αντικατασταθούν σιγά-σιγά με την ερημική γη και τα βράχια του Ουαϊόμιγκ. High Desert το λένε εδώ, αλλά δεν εμποδίζει κοπάδια από χιλιάδες γελάδια, ειδικά μαύρα, τα περίφημα black angus, να μασουλάνε αμέριμνα στο πλάι τους, και υπέροχα άλογα να λιάζονται μασώντας σανό προσεκτικά στοιβαγμένο λες και αποτελεί αναπόσπαστο γλυπτικό στοιχείο της περιοχής.
Μπαίνοντας πλέον στο Rawlins, στην κομητεία του Wyoming, το τοπίο έχει αλλάξει δραστικά. Οριζόντιοι βράχοι και υψωμένα δασιά δέντρα, ελαφάκια που κόβουν βόλτες αμέριμνα στους κήπους των σπιτιών, δίνουν τη θέση τους στο τοπίο που θα μας συντροφέψει για μεγάλο διάστημα και που μας είναι τόσο οικείο από τον πασίγνωστο Λούκυ Λουκ, το κόμικ που αποτελεί το γλυκόπικρο σχόλιο του Βέλγου Μορίς στη ζωή της μακρινής Άγριας Δύσης.
Τοπία και πόλεις που χτίστηκαν παράλληλα με την πορεία του Union Pacific, του μεγαλύτερου σιδηροδρόμου της Αμερικής, που άρχισε να χτίζεται το 1862 κοστίζοντας πολλές ζωές και καλυτερεύοντας άλλες τόσες, βάζοντας σε πειρασμό τους χρυσοθήρες και κάνοντας τους ιθαγενείς να μανιάζουν με το ‘σιδερένιο άλογο’ των λευκών.
Στο Cheyenne (Σαϊγιέν), την πρωτεύουσα του Ουαϊόμιγκ, ο παλιός σταθμός, ανακαινισμένος, κατέχει κυρίαρχη θέση στη ζωή της πόλης, ξεδιπλώνοντας γύρω του την Depot Plaza, μια πολυσύχναστη πλατεία με νερά που αναβλύζουν για τη διασκέδαση των μικρών παιδιών, πάγκους με προϊόντα τοπικά και την παλιά μπυραρία του σταθμού, στην οποία πριν προχωρήσεις στα ενδότερα, πρέπει να περάσεις από τα σακιά του κριθαριού, χωρισμένα ανά είδος και προέλευση, ζωντανά εμπορεύματα θαρρείς, που μόλις κάποιος τα ξεφόρτωσε από το διερχόμενο τρένο…
Από εκεί ξεκινάει το Bronze Statue Project, μπρούτζινα αγάλματα που φτιάχτηκαν και συνεχίζουν να δημιουργούνται από την Capitol Avenue Bronze με δωρεές ιδιωτών που θέλουν να τιμήσουν την ιστορία και την κληρονομιά αυτής της τόσο ξεχωριστής Πολιτείας.
Στην είσοδο του σταθμού, το άγαλμα μιας γυναίκας με το μικρό βαλιτσάκι της, το επονομαζόμενο ‘Καινούριο Ξεκίνημα’, μας αφήνει να σκεφτούμε μυθιστορηματικά για τις ιστορίες που διαδραματίζονταν κάποτε εδώ. Σπαρμένα στην πόλη, σε κάθε γωνία, χαριτωμένα αγάλματα ζώων δείχνουν τη λατρεία της περιοχής σε κάθε είδους έμβιο, από τη χαριτωμένη αλεπού ως τον πονηρό σκίουρο - εκπλήσσεται κανείς με την τιμή που δίνουν στα ζώα, σε μία πόλη που φημίζεται για τα ροντέο της.
Τις μέρες που το επισκεφτήκαμε, το Σαϊγιέν είχε τη μεγαλύτερη γιορτή του, το Frontier Days. Μέρες πλούσιες από την κουλτούρα της Δύσης, γεμάτες αγώνες ροντέο, συναυλίες, πυροτεχνήματα, υπαίθριες εκδηλώσεις, φαγητό και αεροπορικές επιδείξεις των περίφημων Wings από την αεροπορική βάση F.E. Warren.
Στον δρόμο, καουμπόηδες και καουμπόισσες. Έχουν και αυτές την τιμητική τους, ειδικά στο πέταγμα του λάσου, και με ολόδικό τους Μουσείο σε περίοπτη θέση της πόλης.
Και φυσικά, Native Americans με τις δικές τους ξεχωριστές γιορτές στον καταυλισμό Morning Star στο Wind River, ενώνοντας τις προσπάθειες των φυλών των Σιου του ποταμού Σαϊγιέν (κυρίως Αράπαχο και Ογιάνκε) να αποκτήσουν μόνιμη στέγη στην περιοχή και να επικοινωνήσουν στο ευρύτερο κοινό τα έθιμα και τους χορούς τους κατά τη διάρκεια των εορτασμών.
Από την Κομητεία του Laramie, περνάμε στην Κομητεία των Γλυκών Νερών (Sweetwater County), όπου πάνω από την πόλη Green River, στις όχθες του ομώνυμου ποταμού, δεσπόζει ο εμβληματικός βράχος του Castle Rock.
Δε θα περιγράψω τη συγκίνηση όταν ανακαλύψαμε το μαγαζί του πατέρα μου -κλειστό εδώ και πολλά χρόνια- πάνω στο δρόμο που ακολουθεί τη σιδηροδρομική γραμμή, τον West Rail Road. Όσο για τη φημισμένη μπυραρία Brewery 23, που στεγάζεται σε ένα κτίριο που χρονολογείται από το 1900, είναι ανοιχτή και κρατεί καλά, σε αντίθεση με τα άλλα μαγαζιά στον ίδιο δρόμο. Οι πόλεις αυτές και τα κάποτε θαλερά μαγαζιά τους, κυρίως εστιατόρια και ξενοδοχεία, κέντρα διασκέδασης και ψυχαγωγίας, λειτούργησαν ως σταυροδρόμι μετακινήσεων ανθρώπων, στρατευμάτων, εργατών και τυχοδιωκτών, που ήρθαν σε αναζήτηση της τύχης τους, εδώ στη μέση του πουθενά, ακολουθώντας την ανεξάντλητη πορεία του εμβληματικού Union Pacific. Η δύναμη όμως και η πελατεία που απέκτησαν με το τέλος του πολέμου, εξανεμίστηκε στη δίνη του καιρού και των αεροπορικών μετακινήσεων, καθιστώντας πολλές από αυτές ghost cities.
Όπως μπορεί να διαπιστώσει κανείς, μελετώντας την ελληνική πλευρά του νεκροταφείου του Green River, μεταξύ αυτών που αναζήτησαν την τύχη τους βρέθηκαν και ουκ ολίγοι Έλληνες, οι οποίοι έχουν αφήσει απογόνους σε αυτόν τον τέρμα θεού προορισμό.
Ο ξεχασμένος σταθμός λειτουργεί ακόμα, σε αντίθεση με άλλα κτίρια: το φημισμένο θέατρο που αγαπούσε στις περιοδείες της η Λούσιλ Μπολ, το ξενοδοχείο Τόμαχωκ, τα σαλούν της περιοχής με τα εμβληματικά ονόματα Μικρή Αρκούδα, Kαθιστός Ταύρος, Κόκκινο Λευκό Βουβάλι. Άλλα, όπως το Hitching Post, διατηρούνται ακόμα, σε δρόμους που με το όνομα τους τιμούν τις αρχέγονες φυλές των ιθαγενών της περιοχής: των Shoshone, των Apache και των Comanche, πριν αυτοί αποσχιστούν και κατέβουν νοτιότερα, καθώς και των Gweechoon Deka, που σημαίνει «αυτοί που τρώνε τους βίσωνες».
Όλα αυτά όμως αφήνουν ανεπηρέαστη τη ζωή των σημερινών κατοίκων και επισκεπτών, που κύρια τους διασκέδαση το καλοκαίρι είναι οι δραστηριότητες γύρω από το ποτάμι. Κατασκήνωση, καγιάκ, ψάρεμα, κυνήγι, αθλοπαιδιές ή απλή βόλτα στις όχθες του Πράσινου Ποταμού, που πλέει ήρεμος διασχίζοντας την περιοχή, πριν εκβάλει στον ποταμό Κολοράντο στη Γιούτα.
Εκεί, στα σύνορα των δύο πολιτειών, θα σε βγάλει ο κεντρικός δρόμος, αν θελήσεις να επισκεφτείς το κυριότερο αξιοθέατο της περιοχής, το Flaming Gorge Dam. Kαι είναι ακριβώς έτσι όπως το βάφτισε το 1869 ο ταγματάρχης John Wesley Powell, γεωλόγος στο επάγγελμα, εξαιτίας των κατακόκκινων βράχων του, που αντανακλώνται στα νερά της λίμνης. Ένα φράγμα ορίζει τώρα τα νερά και προστατεύει την άγρια πανίδα μέσα στον εθνικό δρυμό Ashley, στα βουνά Uinta, μέρος της άγριας ομορφιάς των περιβόητων Rocky Mountains.
Εκεί, αν έχει κανείς υπομονή, όπως οι ψαράδες της πεντανόστιμης πέστροφας, μπορεί να δει τους υπέροχους αετούς της περιοχής να βουτούν από ψηλά, με εξαιρετική ορμή και ευλυγισία, για να διεκδικήσουν και αυτοί την ψαριά τους.
Γυρίζοντας βόρεια, προς τα βαθύσκια δάση των Λακότα, μέρος των τριών μεγάλων φυλών της περιοχής Λακότα - Ντακότα - Νακότα που αποτελούν το Συμβούλιο γνωστό ως ‘Εφτά Φωτιές’, καταλαβαίνει κανείς γιατί εδώ δόθηκαν οι μεγαλύτερες μάχες επικράτησης ανάμεσα σε λευκούς και ιθαγενείς για την κυριαρχία στην περιοχή που σήμερα λέγεται Black Hills. Μία απίστευτης ομορφιάς απέραντη έκταση πυκνών κωνοφόρων δασών, λιμνών, τρεχούμενων νερών και σπάνιας άγριας ζωής.
Από μακριά, η σκοτεινή κουρτίνα των χρωμάτων της δεν προδίδει τους πανάρχαιους γρανιτένιους βράχους που χάρισαν στην περιοχή μεγαλειώδη μνημεία. Κορυφαίο το εθνικό μνημείο ‘Shrine of Democracy’ όπως το ονόμασε ο δημιουργός του Gutzon Borglum, σκαλίζοντας στον γρανίτη του βράχου του Mount Rushmore τα πρόσωπα των τεσσάρων προέδρων των Η.Π.Α. (Ουάσιγκτον, Ρούσβελτ, Τζέφερσον και Λίνκολν), το κάθε ένα ύψους 18 περίπου μέτρων -ένα τοπόσημο που δέχεται πάνω από δύο εκατομμύρια επισκέπτες τον χρόνο.
Αυτό που οι πολλοί δε γνωρίζουν, είναι ότι άλλο ένα κολοσσιαίο μνημείο κρύβεται στους τεράστιους βράχους του Βlack Ηills, ισοφαρίζοντας την απληστία του λευκού ανθρώπου, ο οποίος εξαιτίας του χρυσού, αφαίρεσε από τους ιθαγενείς το διαμάντι των περιοχών τους.
Πάνω στον γρανιτένιος βράχο χαράκτηκε η μορφή του Crazy Horse, του αληθινού πολεμιστή-μέλος της φυλής Oglala Lakota, που ένωσε όλες τις φυλές ενάντια στον αμερικανικό στρατό και δοξάστηκε για τη νίκη του στην περιβόητη μάχη του Little Bighorn τον Ιούνιο του 1876. Δυστυχώς δεν απέφυγε την παράδοση του, ένα χρόνο αργότερα, τον Μάιο του 1877, και τον άδοξο θάνατο από έναν φρουρό, καθώς αντιστεκόταν στη φυλάκιση του. Η μορφή του Ινδιάνου πάνω σε άλογο που δείχνει προς τη μεριά της κοιλάδας θυμίζει μεν την τελική ήττα, αλλά λειτουργεί και ως ένα σύμβολο αναγέννησης για όλες τις φυλές των Native Americans.
Το μνημείο που φέρει τη μορφή του, μπορεί να στέκει ακόμα μισοτελειωμένο από το 1948 που το εμπνεύστηκε ο πνευματικός ηγέτης της αδελφότητας των ιθαγενών της Β. Αμερικής, ο επονομαζόμενος Henry Standing Bear, της φυλής των Λακότα, δεν παύει όμως να αποτελεί ένα όνειρο που γίνεται πραγματικότητα
Όταν ο πεφωτισμένος αρχηγός, με την εξαιρετική μόρφωση και ευγένεια του, αποφάσισε να χαράξει κάτι που θα θυμίζει για πάντα την κληρονομιά των φυλών που κατοίκησαν πρώτοι τα Black Hills, τα ιερά Paha Sapa στη γλώσσα του, διάκρινε ότι ο γνωστός για τη μνημειακή γλυπτική του Korczak Ziolkowski ήταν ο πλέον κατάλληλος. Και δεν έπεσε έξω, γιατί για τον πολωνικής καταγωγής αυτοδίδακτο κατασκευαστή και γλύπτη, το μνημείο του Τρελού Αλόγου αποτέλεσε έργο ζωής.
Αποστολή και όραμα που οι απόγονοι και η οικογένεια του, με επικεφαλής τη γυναίκα του, Ρουθ Ρος, φρόντισαν να συνεχίσουν μέσα από το Ίδρυμα που ακόμα αγρυπνεί, όχι μόνο για την ολοκλήρωση του έργου, αλλά για να διατηρεί ακριβώς δίπλα, το εξαιρετικά ενημερωμένο Μουσείο της Ιστορίας των Ινδιάνων της Β. Αμερικής και το Πανεπιστήμιο Indian University of North America, το οποίο σε συνεργασία με το Black Hills State University, προσφέρει από το 2011 ειδικά προγράμματα κατάρτισης σε νέους ιθαγενούς καταγωγής, φροντίζοντας να κρατάει ζωντανές τις παραδόσεις και τον τόσο πλούσιο και πολυποίκιλο πολιτισμό τους.
Ο Korczak Ziolkowski και ο Αρχηγός Henry Standing Bear
Ο διορατικός αρχηγός, Χένρυ, Όρθια Αρκούδα, και ο Κόρτζακ, το ορφανό παιδί και μετέπειτα διάσημος γλύπτης Ζολκόφσκι, ήξεραν ότι δεν έφτανε μία ζωή για αυτό το τρελό όνειρο, αλλά τώρα το πνεύμα τους επιτρέπεται να πλανάται ικανοποιημένο βλέποντας την κληρονομιά τους να διδάσκει ακόμα την ιστορία της περιοχής και να αποδίδει στη ζωντανή συνέχεια της, διέξοδο και μόρφωση.
Το τρίτο έργο που κλείνει τη μνημειακή παράδοση των γλυπτών της Νότιας Ντακότα, βρίσκεται σε ένα ύψωμα της περιοχής Champerlain, από όπου μπορείς να θαυμάσεις από ψηλά τον ποταμό Μισούρι, και συμβολίζει με τη μορφή μιας θηλυκής γήινης μορφής, που ο δημιουργός του Dale Lamphere χρειάστηκε τρεις διαφορετικές φιγούρες γνωστών ιθαγενών γυναικών για να το σχεδιάσει, την Dignity of Earth and Sky.
Dignity of Earth and Sky
To ατσαλένιο άγαλμα, ύψους σχεδόν 16 μέτρων, που υψώθηκε το 2014, δώρο της πόλης Rapid City στην πολιτεία της Νότιας Ντακότα για τα 125ά γενέθλια της, υψώνεται κόντρα στον άνεμο, με την ιθαγενή να απλώνει την κάπα της με το μπλε αστέρι που λάμπει από μακριά το βράδυ, για να αγκαλιάσει με έκφραση καθησυχαστικά την εύγλωττη αγωνία του σύγχρονου ανθρώπου για τη βιωσιμότητα στον πλανήτη, ζητώντας αξιοπρέπεια ανάμεσα στη Γη και τον Ουρανό.
American Midwest - Custer Lake
Οι ιστορικές πόλεις όμως που απλώνονται στην τεράστια περιοχή των Black Hills, το Custer, το ιστορικό Deadwood και κυρίως το Sturgis είναι διάσημες γιατί κάθε Αύγουστο, από το 1938, διεξάγεται εδώ το ετήσιο Motorcycle Rally, με συμμετοχή χιλιάδων μοτοσυκλετιστών από όλον τον κόσμο.
Με κύριο χορηγό την Harley-Davidson, οι θορυβώδεις μοτοσυκλετιστές πηγαινοέρχονται περήφανα στους δρόμους, απολαμβάνουν πάρτι και κατασκηνώσεις, εκδηλώσεις, συναυλίες και τα περιβόητα καζίνο της περιοχής. Ολόκληρο το Deadwood ζωντανεύει, με έτοιμο σκηνικό τα αυθεντικά κτίρια του από την εποχή που δρούσαν εκεί ο Γουάιτ Ερπ, η Μάρθα Κάναρυ, γνωστή ως Καλάμιτυ Τζέην, και ο Wild Bill, o δίκαιος και πανέμορφος μοναχικός καβαλάρης, που κυκλοφορούσε στα σαλούν και τα χαρτοπαίγνια της περιοχής ‘με την πλάτη στον τοίχο, πίνοντας ποτά με το αριστερό χέρι, έχοντας το δεξί ελεύθερο για δράση’. Η μοναδική φορά που ξεχάστηκε, ήταν και η τελευταία του! Πυροβολήθηκε πισώπλατα από τον Jack McNall, στο μπαρ όπου ακόμα υπάρχει απέξω το όνομα του από το 1876… ή μήπως ήταν κάποιο άλλο; Κανείς δε θα σου πει με βεβαιότητα τι είναι αληθινό και τι όχι σε αυτή την πόλη που βγήκε κατευθείαν από ταινία γουέστερν, ούτε αν πραγματικά είναι στοιχειωμένο το ξενοδοχείο Bullock, ούτε που πήγε η αυθεντική πινακίδα του τάφου του Άγριου Μπιλ, χαραγμένη από τον στενό του φίλο, τον επονομαζόμενο ‘Κολοράντο Τσάρλι’: «Κολλητέ, θα συναντηθούμε ξανά στον χαρούμενο κυνηγότοπο για να μην χωρίσουμε ποτέ πια».
