Τέλη καλοκαιριού βρέθηκα στο Λονδίνο, με στόχο αυτή τη φορά να ανακαλύψω ό,τι κοντινότερο υπάρχει σε μια σύγχρονη βιωματική εμπειρία της ανατολικής πλευράς της Ασίας - με μια προσωπική προτίμηση στην Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα. Το σκεπτικό μου ότι το Λονδίνο είναι ένας προσιτός “ασιατικός” προορισμός δεν με πρόδωσε. Ο ασιατικός πληθυσμός της βρετανικής πρωτεύουσας είναι σχεδόν 21%, περίπου 3 εκατομμύρια κατά την απογραφή του 2021, ενώ εκτιμάται ότι οι Ασιάτες τουρίστες τους καλοκαιρινούς μήνες αγγίζουν το ένα εκατομμύριο.
Το συχνότερο και σαφέστερο δείγμα αυτής της μίξης πολιτισμικών βρίσκεται σίγουρα στη γαστρονομική εμπειρία της πόλης: πλήθος ταϋλανδέζικων, ιαπωνικών, κορεατικών και βιετναμέζικων εστιατορίων έχουν προστεθεί στο καθιερωμένο πια ρεπερτόριο κινεζικής, ινδικής και πακιστανικής κουζίνας, και υπενθυμίζουν, σε κάθε βήμα μέσα στο διευρυμένο κέντρο του Λονδίνου, την παρουσία και την επιρροή της Ανατολής στη Δύση.
Το ίδιο συμβαίνει και με τις εικαστικές εκθέσεις, τις κοινοτικές δραστηριότητες, τις μουσκές συναυλίες, τις sold out παραστάσεις, τις αλυσίδες κορεατικών, ινδικών, κινεζικών και ιαπωνικών super market, καταστημάτων ρουχισμού, αξεσουάρ και προιόντων τεχνολογίας - όλα γεμάτα με κόσμο από καθε σημείο του πλανήτη. Η οπτική ταυτότητα του Λονδίνου δεν διαφοροποιείται πια από την Chinatown γιατί η Chinatown είναι παντού στο Λονδίνο. Η πόλη είναι “στολισμένη” με τεράστιες αφίσες ασιατικών εκθέσεων στα σημαντικά μουσεία της πόλης και με διαφημίσεις ασιατικών καταναλωτικών προϊόντων.
Evening View of the Eight Scenic Spots of Kanazawa in Musashi Province.
Από την έκθεση Hiroshige, artist of the open road στο Βρετανικό Μουσείο.
Χαρκτηριστικό παράδειγμα είναι το Βρετανικό Μουσείο. Μαζί με τις πλούσιες ασιατικές συλλογές, που συγκεντρώνουν ένα από τα μεγαλύτερα πλήθη στις αίθουσες όπου εκτίθενται δωρεάν, φέτος το κοινό του Λονδίνου είχε την τύχη να δει την έκθεση-αφιέρωμα στον εμβληματικό ιάπωνα καλλιτέχνη Utagawa Hiroshige (1797-1858), με τίτλο Hiroshige: artist of the open door. Μια έκθεση sold out για μήνες, όπου οι εικόνες της καθημερινής ζωής, οι λεπτομέρειες της φύσης, η μεταφυσική ματιά στην στατικότητα αποκαλύπτουν την επιρροή αυτού του μαγικού καλλιτέχνη στο σήμερα, ο οποίος “ζει” σε κάθε βήμα της σύγχρονης τέχνης.
Η πολιτικοποίηση της τέχνης, αλλά και η αλληλεπίδραση της pop κουλτούρας Ανατολής και Δύσης, υπογραμμίστηκε στη μεγαλύτερη μέχρι ως τώρα ευρωπαϊκή ρετροσπεκτίβα ενός από τους πιο διάσημους καλλιτέχνες της Ιαπωνίας, του Yoshitomo Nara (1959-) στη Ηayward Gallery του Southbank Centre.
Portrait of Yoshitomo Nara © the artist and the Yoshitomo Nara Foundation. Photo: Ryoichi Kawajiri
Μια αναδρομική έκθεση ενός αλλόκοτου κόσμου ανάμεσα στην παιδικότητα και την πανκ καταγγελία, ανάμεσα στον σκληρό ρεαλισμό και σε μια ανατριχιαστική μεταφυσική, με ιδιότυπα πορτρέτα και πολιτικά συνθήματα που συνδιαμορφώνουν μια σημερινή αισθητική του εδώ και τώρα.
Yoshitomo Nara, Fountain of Life, 2001 © Yoshitomo Nara courtesy Yoshitomo Nara Foundation
Yoshitomo Nara, Power in a Union, 2024. Acrylic on wood, 104.5 x 90.7 x 6 (1.2)cm. Courtesy the artist.
Μικρές εκπλήξεις ασιατικής τέχνης μπορεί να ανακαλύψει κανείς στο Λονδίνο με μία βόλτα στους κεντρικούς του δρόμους. Στο τέλος της Οxford street μπορεί να απολαύσει έργα Ιαπώνων καλλιτεχνών στο Frameless immersive experience ή να «βυθιστεί» στο περίπλοκο ροζ σύμπαν του Takashi Murakami και το πολύχρωμο κόσμο της Yayoi Kusama στο Moco Museum.
Σε ιαπωνικό κλίμα επίσης, η μουσική παράσταση My Neighbour Totoro στο Gillian Lynne Theatre, που αναβιώνει μέχρι τον Μάρτιο του 2026 την ρεμβαστική και viral πια αισθητική των Studio Ghibli, δημιουργώντας μια αναλογική και χειροποίητη εμπειρία, αφού τα μυθικά πλάσματα των κινουμένων σχεδίων που κατέκλυσαν τον κόσμο στα τέλη του '80 κινούνται στη σκηνή ως “φυσικά” όντα με συγκλονιστικά χορογραφημένες κινήσεις από μια 20μελή ομάδα χορευτών και κουκλοπαιχτών. Οι θεατές εισάγονται στην ατμόσφαιρα μιας μυθιστορηματικής αγροτικής Ιαπωνίας, με τους μύθους και τους θρύλους της, εισπράττοντας μια μυστηριακή αίσθηση για όλα αυτά τα στοιχεία μιας ποπ κουλτούρας που προέρχεται από την Άπω Ανατολή και έχει τεράστια επιρροή εδώ και δεκατίες στην Ευρώπη.
My Neighbour Totoro στο Gillian Lynne Theatre
Αν τώρα κάποιος αναζητά ένα πιο πρόσφατο και σίγουρα mainstream κομμάτι ασιατικής ποπ κουλτούρας, δεν έχει παρά να επισκευθεί την πολυδιαφημισμένη διαδραστική παράσταση/εμπειρία Squid Game The Experience London: It's time to play που αναβιώνει την εμπειρία της διάσημης κορεάτικης σειράς μέχρι τις 4 Ιανουαρίου 2026.
Squid Game The Experience London: It's time to play
Σε πιο εσωστρεφή, οικεία και ανοίκεια περιβάλλοντα, ο κορεάτης εικαστικός Do Ho Suh με την έκθεση The Genesis Exhibition: Walk the House στην Tate Modern (μέχρι 26/10) αναπαράστησε χώρους της μνήμης και του τι σημαίνει Σπίτι (με την έννοια της εστίας ή της πατρίδας). Aντλώντας υλικό από τη δική του εμπειρία ζωής, ανάμεσα στη Νότια Κορέα, την Αγγλία και τη Νέα Υόρκη, πρότεινε έναν «ιδανικό» τόπο στον χάρτη, που κάποιος μπορεί να αποκαλεί "σπίτι του".
Do Ho Suh, The Genesis Exhibition: Walk the House στην Tate Modern (μέχρι 26/10)
Η έννοια του τι είναι το σπίτι είχε αποτυπωθεί σε βίντεο (που έκτοτε εκτίθεται μόνιμα εκεί) κατά την κατασκευή του VA Storehouse το 2018, μια αποθήκη-αποθετήριο του πλούσιου θησαυρού του V&Α Μuseum που χτίστηκε στη θέση ενός πρώην συμπλέγματος κοινωνικών κατοικιών, αφήνοντας τους κατοίκους -κατά πολλές έννοιες- ανέστιους. Η λεπτή αυτή γραμμή για το που είναι η εστία χαρακτήρισε αυτό μου το ταξίδι, μια και μπόρεσα να χαράξω κι εγώ πολλές γραμμές στον χάρτη για το πραγματικό και το μεταφυσικό εδώ και τώρα, δημιουργώντας ένα διηπειρωτικό και διαχρονικό ταξίδι στη φαντασία σε παρόντα χρόνο.
Και κλείνω με τη μεγάλη “συγκέντρωση ειρήνης” στην Ο2 Arena στις αρχές του Αυγούστου, εκεί που 40.000 φανατικοί οπαδοί των BTS (Αrmy, στην γλώσσα της k-pop κουλτούρας) περιμέναμε υπομονετικά για ώρες σε μια ουρά, για να δουμε τον Jin σε σόλο συναυλία/ τηλεπαιχνίδι/ one man/ stand up show.
Μια πρωτότυπη εμπειρία, όπου ο Jin, τραγουδιστής, χορευτής και ηθοποιός, αναζωογόνησε τη σχέση του με το από κάθε γωνία του κόσμου ανόμοιο κοινό του, σε έναν χώρο απρόσμενα αναγεννησιακό και πολυπολιτισμικό όπου όλοι, όλες και όλα χωράνε. Ανάμεσα τους είδα άτομα από σημεία της γης, των τάξεων, των μειονοτήτων, των αθέατων πληθυσμών που δεν είχα ξαναδεί σε αυτήν την πόλη, ανθρώπους ελεύθερους, χαρούμενους και επαρκείς. Δημιουργήθηκε ένας διάλογος απλός μεταξύ όλων μας, όπου η γλώσσα δεν ήταν φραγμός -άλλοτε στα αγγλικά, άλλοτε στα κορεάτικα και άλλοτε μόνο με τη μουσική- διαλύοντας την εξτραβαγκάτζα της ποπ κουλούρας και την από θέση υπεροψία, προτείνοντας ένα αισιόδοξο θέαμα υψηλής αρτιότητας και σκηνικής επικοινωνίας.
Περιμένοντας να αρχίσει αυτή η συναυλία υπομονετικά και επίμονα, ανταλλάξαμε μεταξύ μας βραχιολάκια, καρτούλες, αυτοκόλλητάκια, κοκαλάκια, πορτοφολάκια και διάφορα άλλα freebies σε "-άκια". Κάτι που πια συνηθίζεται σε συναυλίες με φανατικό κοινό, από την Taylor Swift μέχρι τους 21 Pilots - μια νέα κουλτούρα μοιράσματος, επικοινωνίας, γενναιοδωρίας και αλληλεγγύης από τους απανταχού netizens σε μια γιορτή αγάπης, συμπερίληψης και αποδοχής. Στο μετρό της επιστροφής, το Λονδίνο χαμογελούσε.
