Πολλοί τη θεωρούν το κέντρο του κόσμου. Εκεί που συμβαίνουν όλα. Συμβαίνουν όντως, όμως; Μια λίστα για τη Νεά Υόρκη που προσπαθεί να απομυθοποιήσει μια πόλη που όσο να το κάνουμε είναι ένας... μύθος.
1. Η Νέα Υόρκη είναι το melting pot των πολιτισμών
********** 5/10
Η αλήθεια είναι ότι αυτό το… pot κατά κανόνα δεν.. (πολύ)λιώνει. Απλά οι εθνότητες συνωστίζονται σε συνοικίες ολόκληρες, σα μικρές χώρες μέσα στην πόλη, με τα δικά τους «σύνορα», τους δικούς τους κώδικες, τη δική τους γλώσσα, το δικό τους φαγητό και τις δικές τους συνήθειες που πολλές φορές παραμένουν αναλλοίωτες όσα χρόνια κι αν παραμείνουν στο Μεγάλο Μήλο. Θα δείτε τη γιαγιά στην Chinatown να κουβαλάει σακούλες με σκουπίδια με το ξύλο στην πλάτη, όπως ακριβώς θα κουβάλαγε το νερό στο χωριό της. Και αμφιβάλλω αν θα καταφέρνατε να περάσετε από την Πορτορικάνικη συνοικία μετά τις 10 το βράδυ, χωρίς να μιλάτε ισπανικά. Το ίδιο θα καταλάβετε αν προσπαθήσετε να συνεννοηθείτε με τον Κινέζο ταξιτζή που μιλάει τα αγγλικά σαν κινέζικα, και το αντίστοιχο με τον Ινδό ή τον Πακιστανό. Για να μην αναφέρουμε τον θείο από την Astoria για τον οποίο όλοι μας πάνω-κάτω έχουμε μια ιδέα για την προφορά του...
Η αλήθεια είναι ότι δύσκολα οι πολλές εθνότητες που αποτελούν το Μεγάλο Μήλο ξεκολλούν από την πατρίδα τους και πολλές φορές στην ξένη χώρα, από φόβο, αρνούνται την αφομοίωση και παραμένουν πεισματικά σε μία συντηρητική εικόνα της πατρίδας που άφησαν πίσω.
2. Η Νέα Υόρκη είναι large και όλα τα χωρά
********** 4/10
Πράγματι η Νέα Υόρκη σου επιβάλλεται με το μέγεθος της, αλλά πολλές φορές αυτό το μέγεθος δεν είναι κατά πλάτος, αλλά κατά ύψος, και αυτό προκαλεί μια ασφυξία ή, αλλιώς, το ‘σύνδρομο της Νέας Υόρκης’, όπου μετά την τρίτη μέρα, ψάχνεις απεγνωσμένα για ανοιχτό χώρο ή ουρανό, πνιγμένος από τους πολλούς ουρανοξύστες. Είναι γνωστό το ανέκδοτο των Νεοϋορκέζων: «Πώς ξεχωρίζεις τους τουρίστες από τους κατοίκους της Νέας Υόρκης;» «Οι τουρίστες κοιτούν ψηλά». Και μπορεί πράγματι η Νέα Υόρκη να έχει όμορφα πάρκα και πλατείες και ανά γειτονιές κάποιους ανοιχτούς χώρους -κυρίως άθλησης- αλλά δε θα την έλεγες και άνετη.
Πάντως αυτό που βλέπουμε συνήθως στις αμερικανικές ταινίες, ως τον αμερικάνικο comfort τρόπο ζωής, στα μεγάλα σπίτια με το μεγάλο living room, τα υπόγεια με τα πλυντήρια και τα στεγνωτήρια, τα γκαράζ με τα δύο-τρία αυτοκίνητα και τον ευρύχωρο κήπο με το γκαζόν και το μπάρμπεκιου στην πίσω αυλή, όσον αφορά τη Νέα Υόρκη, καλύτερα να τα ξεχάσουμε.
Εδώ μιλάμε για σπίτια με μικρά δωμάτια, στενές σκάλες και βρώμικα υπόγεια, ή loft σε βιομηχανικούς χώρους με δύσκολες προσβάσεις. Φυσικά υπάρχουν τα πλούσια διαμερίσματα και τα άνετα, ανακαινισμένα μοντέρνα σπίτια, αλλά δεν είναι ο μέσος όρος, ούτε και το κοινό πορτοφόλι.
3. Η Νέα Υόρκη είναι η πόλη που ποτέ δεν κοιμάται
********** 7/10
Ίσως τα μόνα που δεν κοιμούνται σε αυτήν την πόλη να είναι τα περιπολικά. Το σίγουρο είναι ότι η Νέα Υόρκη δεν είναι Αθήνα ή Βαρκελώνη, με φαγάδικα και ποτάδικα που μένουν ανοιχτά όλη τη νύχτα, αλλά αν θες να διασκεδάσεις βρίσκεις τον τρόπο, έστω και σε χώρο από τα πριν κλεισμένο και οργανωμένο. Μετά από τις 8.00-8.30 το βράδυ, που η μεγάλη μάζα των εργαζομένων επιστρέφουν σπίτι τους, υπάρχει ένα δεύτερο κύμα εργαζομένων, κυρίως στα εμπορικά καταστήματα, που σχολούν στις 10, και ύστερα, αφού η πόλη ησυχάσει για λίγο, ένα άλλο κύμα θα βγει στους δρόμους. Είναι συνήθως αυτοί που δεν έχουν δουλειά το πρωί, αυτοί που θέλουν να αράξουν μπροστά σε ένα διανυκτερεύον deli για να περάσουν το βράδυ με παρέα. Αυτοί που τα διαμερίσματα τους δεν τους επιτρέπουν να καλέσουν κάποιον γιατί είναι μικρά ή άθλια ή τα μοιράζονται με άλλους. Παρόλα αυτά μπορεί να διασχίσει κανείς ολόκληρες συνοικίες στο κέντρο του Μanhattan χωρίς να δει ψυχή, αλλά μπορεί να δει και γκρουπ ανθρώπων να ξενυχτάνε στους δρόμους. Το μόνο βέβαιο είναι ότι ηχητικά θα τους συνοδεύει η μόνιμη επωδός της σειρήνας των περιπολικών, της Πυροσβεστικής, ή των ασθενοφόρων.
4. Στη Νέα Υόρκη μπορεί να πέσεις κάτω και κανείς δε θα σου δώσει σημασία
**********3/10
Η αλήθεια είναι ότι η Νέα Υόρκη είναι μια πόλη με τρομερά πολύ κόσμο, όμως με έκπληξη θα διαπιστώσει κανείς ότι οι κάτοικοι αυτής της πόλης δε χάνουν την ευγένεια τους. Θα κρατήσουν τις αποστάσεις, αν σε σπρώξουν θα ζητήσουν χίλια συγνώμη, αν φτερνιστείς θα ακούσεις από δέκα διαφορετικές μεριές ‘bless you’ και αν κάτι σου συμβεί, θα ενδιαφερθούν άμεσα και οπωσδήποτε κάποιος υπεύθυνος ή αστυνομικός θα εμφανιστεί εν ριπή οφθαλμού. Δε θα σε κάνουν φυσικά μέρος του προβλήματος τους, ούτε θα σε νταντέψουν υπερβολικά, περισσότερο από διακριτικότητα παρά επειδή δε νοιάζονται, γιατί γενικότερα οι Αμερικανοί αντιδρούν με το συναίσθημα. Όμως αν υποψιαστούν ότι είσαι μεθυσμένος ή θεωρήσουν ότι είσαι επικίνδυνος π.χ. έχεις χάσει τον έλεγχο ή φωνάζεις ή προκαλείς τότε θα απομακρυνθούν μέχρι κάποιος υπεύθυνος να αναλάβει.
Όπως πάντα βέβαια υπάρχουν οι εξαιρέσεις, οι αγενείς ή οι αδιάφοροι, αλλά δε θα αμαυρώσουν τη γενική εικόνα μιας δύσκολης μεν, αλλά αρχοντικής πόλης.
5. Η Νέα Υόρκη είναι η χώρα της ευκαιρίας και υπάρχει θέση για όλους
********** 2/10
Στην πραγματικότητα η ανεργία έχει χτυπήσει κόκκινο, οι δουλειές είναι πολύ σφιχτές, οι επιδοτήσεις στους μεγάλους οργανισμούς (πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, εταιρείες που ευνοούν την ανάπτυξη) έχουν κοπεί και ναι, μπορείς να βρεις κάποια δουλειά για μεροκάματο, αλλά αν το όνειρό σου είναι να μην ξεκινήσεις από το να ξεκολλάς τσίχλες στην Times Square, καλύτερα να το ξανασκεφτείς. Η Αμερική πάντα υπήρξε η χώρα της ευκαιρίας, αλλά αν δε θες να είσαι μέσα στους πολλούς πρέπει να προετοιμαστείς για σκληρή δουλειά και συνέπεια. Μόνο τότε μπορείς να πεις ότι κάτι θα χτίσεις. Συνήθως ότι κτίζεις δε γκρεμίζεται εύκολα, αλλά αυτό απαιτεί προσωπικές θυσίες: ανύπαρκτες διακοπές, απίστευτα ωράρια, πολλή προσοχή και οργάνωση. Έχεις όμως δυνατότητα για προσωπική ανέλιξη και αν θέλεις κάπου να διακριθείς οι ευκαιρίες υπάρχουν. Η γενική ώθηση είναι πάντα προς τη θετική κατεύθυνση. Το μικρότερο βήμα επιβραβεύεται πολλαπλά, αλλά και το να μάχεσαι αποτελεί καθημερινή πραγματικότητα. Η Αμερική δεν είναι χώρα για τεμπέληδες ή γκρινιάρηδες. Όσο το σύστημα μπορεί να σε ωθήσει προς τα μπρος, άλλο τόσο μπορεί να σε τραβήξει κάτω σα ρουφήχτρα, και χωρίς το σωσίβιο του κοινωνικού κράτους πρόνοιας. Αλλά όπως φαίνεται η παγκοσμιοποίηση θα φροντίσει σε λίγο αυτό το αίσθημα να μην είναι μόνο προνόμιο της Αμερικής.
6. Η Νέα Υόρκη είναι ένα απέραντο amusement park
********** 7/10
Είναι λογικό σαν επίκεντρο του Δυτικού κόσμου, η Νέα Υόρκη να είναι το κέντρο του ‘πάρτυ’. Πολλά events, πολλά clubs, εστιατόρια, εκδηλώσεις, μουσεία. Η Νέα Υόρκη φαίνεται να είναι ο παράδεισος της μουσικής, του φαγητού, της διασκέδασης. Βέβαια αυτές οι απολαύσεις έχουν πολύ υψηλό κόστος και σπάνια μπορούν να επιτευχθούν όλες μαζί, ειδικά από τους κατοίκους της πόλης, οι οποίοι γυρνούν αργά από τη δουλειά τους, πολλές φορές σε μεγάλη απόσταση από το σπίτι τους, με ένα από τα πιο δαιδαλώδη και βρώμικα μετρό του κόσμου. Χωρίς καλό εξαερισμό, δίπλα σε νερό λιμανιού, χωρίς κλιματισμό στους σταθμούς, αλλά με παγερά βαγόνια και με συνωστισμό απίστευτο τις ώρες αιχμής. Δε φαίνεται και πολύ διασκεδαστικό.
Ταυτόχρονα υπάρχουν όμορφα πάρκα, στα περισσότερα φαγάδικα και ποτάδικα έχει happy hour και στα μουσεία πάντα υπάρχουν μέρες και ώρες free. Στα σημεία μαζικού τουρισμού, όπως το Αγαλμα της Ελευθερίας, το World Trade Observatory ή το Empire State Building η κίνηση είναι τόση μεγάλη που σε ξεθεώνει, όπως και οι ουρές για το κάθε τι, από τον πρωινό σου καφέ στα Starbucks μέχρι τα ταμεία του Macey’s. Μην ξεχνάς ότι είσαι μόνο ένα μικρό μέρος από τους περίπου 55 εκατομμύρια επισκέπτες που δέχεται η Νέα Υόρκη κάθε χρόνο.
7. Στη Νέα Υόρκη είναι όλα πιθανά
********** 8/10
Η αλήθεια είναι ότι σε μία πόλη με τέτοια δυναμική όλα μπορείς να τα περιμένεις και όλα μπορεί να τα δεις. Από τον Ρόμπερτ ντε Νίρο σε ένα καφέ στην Τribeca, μέχρι έναν διάσημο ράπερ στα McDonald’s της 5th Avenue. Όταν το ξαφνικό event της ημέρας είναι η κάθοδος του cast της ταινίας Suicide Squad (νέο hit μετά τα Hunger Games) στην Times Square, χωρίς προειδοποίηση, καταλαβαίνεις ότι το μέτρο σύγκρισης δεν είναι το ίδιο με άλλες πρωτεύουσες.
Από την πλευρά της στατιστικής πάλι, η Νέα Υόρκη κερδίζει όσον αφορά την πιθανότητα κάτι να γίνει εφικτό. Από το πιο τρελό σχέδιο ως την πιο απίθανη ιδέα (εμπορική, επιχειρησιακή, καλλιτεχνική, αυτοσχεδιαστική) πάντα υπάρχουν αυτιά για το πιο απίστευτο σε αυτήν την απίστευτη πόλη. Το ίδιο της το μέγεθος όμως που σου επιτρέπει να συναντήσεις τον πιο απίθανο άνθρωπο στην πιο απίθανη γωνιά, το ίδιο σου απαγορεύει πολλές φορές το να βρεις το σωστό pitching για την ιδέα σου ή το αποτελεσματικό promo του εαυτού σου. Έτσι, χαρακτηριστικό όλων των wannabe σε αυτήν την πόλη είναι να σπεύδουν να βρεθούν στο σωστό σημείο με τους σωστούς ανθρώπους, μέθοδος που έχει καταλήξει κάπως παλιομοδίτικο self marketing στις μέρες μας και μάλλον ειρωνικό εμπόδιο στο σωστό πλασάρισμα των φιλοδοξιών του κάθε υποψήφιου ‘πετυχημένου’. Αντιθέτως, η cool συμπεριφορά των αληθινών Νεοϋορκέζων, που νιώθουν στο πετσί τους καθημερινά τη δύναμη αυτής της πόλης, γίνεται πολλές φορές εργαλείο επιτυχίας. Η τύχη επίσης έχει πάντα σημασία.
Είναι αλήθεια όμως ότι η σκιά των Δίδυμων Πύργων και της οικονομικής κρίσης έχει θαμπώσει αρκετά την τολμηρότητα των ιδεών, την easy going ρευστότητα των αντιλήψεων και των συνεργασιών, την ευκολία στις γνωριμίες. Οι άνθρωποι είναι πιο επιφυλακτικοί, πιο σφιγμένοι και δύσκολα επενδύουν σε τολμηρές ιδέες. Παρ’ όλα αυτά η Νέα Υόρκη παραμένει ακόμα το μέρος που μπορείς να μιλήσεις οπουδήποτε για οτιδήποτε με οποιονδήποτε, ακόμα και για αρχαία ελληνική τραγωδία σε ένα fast food με τηγανητά κοτόπουλα.
8. Στη Νέα Υόρκη κινδυνεύεις
********** 3/10
Μετά το 9/11 δύσκολα βρίσκεις πιο ασφαλή πόλη, τουλάχιστον στο κέντρο της. Με τόση αστυνόμευση, κάμερες και εγρήγορση, δύσκολα κάποιος μπορεί ακόμα και ένα πορτοφόλι να βουτήξει. Αυτό φυσικά δεν είναι σίγουρο στο πολύβουο μετρό ή σε συνοικίες που η αστυνόμευση είναι πιο αραιή, ή ακόμα χειρότερα σε συνοικίες που ελέγχουν οι συμμορίες. Αν όμως επιλέξει κανείς προσεκτικά που και πότε θα κυκλοφορήσει, δε θα νιώσει τον παραμικρό κίνδυνο, ακόμα και στους φαινομενικά ‘προκλητικούς’ δρόμους, όπου οι -συνήθως έγχρωμοι- άνθρωποι μαζεύονται μπροστά σε διανυκτερεύοντα μαγαζιά και όπου μπορεί να συναντήσεις από ανάπηρους πολέμου σε καροτσάκια με κασετόφωνα στη διαπασών ή όρθιους με μπύρα μέσα στη χαρτοσακούλα μέχρι άστεγους με φωτιές και ναργιλέδες. Ο αληθινός κίνδυνος είναι σε περίεργες επιδρομές της αστυνομίας και στα μπλόκα από συμμορίες σε στενά, όπου μπορεί οι σφαίρες να πέσουν χαλάζι ακόμα και μέρα μεσημέρι. Αυτό όμως δε συμβαίνει στο κέντρο, τουλάχιστον σε μία ακτίνα ως το βόρειο Harlem ή το Bronx.
9. Στη Νέα Υόρκη όλοι τρέχουν
********** 7/10
Η αλήθεια είναι ότι για να προλάβεις τους ρυθμούς των εργαζομένων Νεοϋορκέζων πρέπει να είσαι καλά ασκημένος. Δεν είναι τυχαίο ότι σε αυτήν την πόλη ανθίζει το τζόκινγκ. Αν θες να προλάβεις τις υποχρεώσεις σου πρέπει να τρέχεις από το πρωί μέχρι το βράδυ σε όλα τα σημεία του ορίζοντα, και δεν είναι και μικρή πόλη. Όμως όλο και περισσότερο αναπτύσσεται ζωή σε μικρότερα κέντρα που απαιτούν περιορισμένες μετακινήσεις, με καθορισμένα ωράρια που βοηθούν την καθημερινότητα, επιτρέπουν μια βόλτα για διάλειμμα στο πάρκο ή ένα απολαυστικό brunch, βόλτα με το σκύλο και λιγοστά ψώνια χωρίς αυτοκίνητο. Τα προάστια δημιουργούν τη δική τους αυτάρκεια και υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν πάρει μια γραμμή του μετρό με διαφορετικό χρώμα ποτέ στη ζωή τους.
10. Η Νέα Υόρκη είναι το κέντρο του κόσμου
********** 9/10
Στην πρόσφατη ιστορία πολλά κέντρα έχουν ξεφυτρώσει παίρνοντας πολλές φορές τα πρωτεία από το Μεγάλο Μήλο. Ειδικά μετά το πλήγμα των Δίδυμων Πύργων, η πόλη πληγωμένη έχασε κάτι από τη λάμψη της. Πολλές φορές περπατώντας στο κέντρο, κοντά στο λιμάνι και την Wall Street, έχει κανείς την αίσθηση μιας γερασμένης πόλης, μιας γοτθικής υπερ-πρωτεύουσας του δυτικού κόσμου που λίγο απέχει από τη Γκόθαμ Σίτυ. Όμως ένα βλέμμα πιο κει, μια παραξενιά πιο πέρα, ένα ξαφνικό event στην Times Square, ένα πικάντικο πέρασμα μιας ιδιάζουσας παρέας, μια ξαφνική μουσική μπάντα και όλα αλλάζουν, όλα ρέουν διαφορετικά, μια περίεργη τρέλα πλανάται στον αέρα, ένας αλλιώτικος ρυθμός, και καταλήγεις πάντα να λατρεύεις αυτήν την πόλη, ξεχνώντας τον κόσμο, τη βρωμιά, την κούραση που σου προκαλεί, το χάος της και η ‘ανθρωπίλα’ της. Καταλήγεις να την αγαπο-μισείς σα μια κομψή αριστοκράτισσα που, παρά τα νάζια και την ηλικία της, έχει εφηβική καρδιά…
Ο τελευταίος μύθος είναι ίσως ο πιο ισχυρός: Καμία άλλη πόλη δεν είναι σαν τη Νέα Υόρκη κι ας προσπαθούν πολλές να τη μιμηθούν.
********** 10/10
Ναι, είναι ίσως μια πόλη που μόνο με την Αρχαία Ρώμη μπορεί να συγκριθεί.
Ο μύθος της θα παραμείνει πολλές χιλιετηρίδες μετά την ύπαρξη της.
Νέα Υόρκη, Αύγουστος 2016
