Πριν λίγες ημέρες, ένα Σάββατο απόγευμα, τα τσουκάλια αρχίζουν να καταφθάνουν στα χέρια του κ.Μανώλη στον Αρτεμώνα. Το φούρνισμα της ρεβιθάδας, του επίσημου κυριακάτικου φαγητού εδώ στη Σίφνο, δεν θέλει μόνο τεχνική, θέλει φροντίδα. Το διαπιστώνεις την ώρα που αρχίζει να τοποθετεί ο μάστορας τα πήλινα μες στον ξυλόφουρνο και να τα σταυρώνει ένα- ένα, για να πάνε καλά μέχρι το πρωί που θα σιγομαγειρεύονται για να μελώσουν χωρίς να λιώσουν. Όταν συναντάς τέτοιους ανθρώπους θυμάσαι πως η τροφή έχει μια ιερότητα, θυμάσαι πως το φαγητό είναι μια υπόθεση καταρχήν κοινωνική. Και πως υπάρχουν τόποι στην Ελλάδα με αληθινή κουλτούρα φαγητού.
Η Σίφνος είναι τέτοιος τόπος -με τις υπέροχες μαγείρισσές της, αλλά και τα ταβερνάκια της που προσφέρουν στο σύνολό τους καλό φαγητό. Αρχής γενομένης από τη περίφημη ρεβιθάδα του νησιού και το μαστέλο (μαριναρισμένο κρέας, σιγομαγειρεμένο στο ομώνυμο, πήλινο σκεύος) ως τους ψευτοκεφτέδες, τα μπουρέκια, τη «λωλή» (γλυκιά κολοκυθόπιτα), τα υπέροχα αμυγδαλωτά (βλ το ζαχαροπλαστείο του Θεοδώρου στον Αρτεμώνα) και τη μελόπιτα. Δεν είναι λοιπόν τυχαίο που κάθε Σεπτέμβρη η Σίφνος γίνεται «οικοδέσποινα» προσκαλώντας τα υπόλοιπα κυκλαδονήσια που έρχονται εδώ με αντιπροσώπους από τους πολιτιστικούς τους συλλόγους για να παρουσιάσουν γεύσεις από τον δικό τους τόπο.
Φέτος, το Φεστιβάλ Κυκλαδικής Γαστρονομίας «Νικόλαος Τσελεμεντές» που πραγματοποιείται με τη στήριξη του Δήμου Σίφνου και της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου μετρά τον 8ο χρόνο του. Τα λευκά περίπτερα παρατάχθηκαν και πάλι στην κεντρική πλατεία του αρχοντικού Αρτεμώνα όπου κάθε Σεπτέμβρη στήνεται ένα τριήμερο γλέντι. Από τις 7 μ.μ και μετά οι αντιπροσωπείες τρατάρουν τους επισκέπτες, ενώ διάσπαρτα στον αέρα θα δεις εκστασιασμένους ξένους επισκέπτες που κινούνται αμήχανα από περίπτερο σε περίπτερο σε μια κάπως διονυσιακή ατμόσφαιρα, ψελλίζοντας “efkaristo” την ώρα που δοκιμάζουν τοματάκια, κοπανιστή, φάβα, καππαροσαλάτα, πίτες, ελιές, παστέλια και ό,τι άλλο μπορεί να βάλει ο νους σου μετά οίνου ασφαλώς.
Φέτος, κατέφθασαν στη Σίφνο αντιπροσωπείες από 24 νησιά με επίσημη προσκεκλημένη την Αστυπάλαια, αφού πάντοτε καλείται και μια αντιπροσωπεία εκτός Κυκλάδων. Τον κόσμο υποδέχθηκε φέτος στολισμένη με τη φορεσιά της Σίφνου η ηθοποιός Αθηνά Παππά, η οποία φωτογραφήθηκε μάλιστα στα ομορφότερα σημεία του νησιού από τον Βαγγέλη Ρασσιά. Στο περίπτερο του νησιού ο κόσμος κεράστηκε και πάλι την εξαιρετική του ρεβιθάδα. Δίπλα, στην εξέδρα, κάθε νησί παρουσίαζε βήμα- βήμα τις συνταγές του, ενώ σ΄ ένα ολόδικό τους περίπτερο μπόμπιρες μάθαιναν να μαγειρεύουν. Όλα αυτά πριν ξεκινήσουν το βράδυ τα όργανα, κυριολεκτικά, και πιάσουν οι αντιπροσωπείες τον χορό. Ωστόσο, αν προλάβαινες τον πανικό που γίνεται συνήθως μετά τις 9 μ.μ, μπορούσες να προσεγγίσεις τις αποστολές και να μάθεις για τη μαγειρική τους παράδοση. Για το ξεροτύρι της Κέας που σαν ωριμάσει γίνεται σκληρό, για τα άνυδρα τοματάκια και τα μαυρομάτικα φασόλια του νησιού που γίνονται ξερικά και μαγειρεύονται ως φασολάδα τον χειμώνα λευκά, με ξύδι και για τα χοιροσφάγια, κοινό τόπο των κυκλαδίτικων νησιών. Μάλιστα, οι άνθρωποι της Κέας μαγείρεψαν φέτος για το κοινό «φασόλες με πατάτες και πασπαλά», δηλαδή φασολάκια με πατάτες και χοιρινά παϊδάκια που κατά τα χοιροσφάγια, σύμφωνα με την παράδοση παστώνονται, ζεματίζονται, τσιγαρίζονται και διατηρούνται στην γλίνα όλο τον χρόνο. Στο περίπτερο της Πάρου η Μαρία Τριπολιτσώτου μας μίλησε για τους καράβολους, τα σαλιγκάρια που είναι must στις Λεύκες και για τη σάλτσα σκόρδου που τα συνοδεύει, για τη πρασοτηγανιά (πράσο με κομμάτια χοιρινού) που συνοδεύει τις χειμερινές οινοποσίες, για τον μπακαλιάρο με τα σέσκουλα και το «μιρμιτζέλι» (είδος ζυμαρικού) που μπαίνει στη σούπα και πάει πολύ με το κυνήγι ή τα σύκα τα σαμωτά που λιάζονται στο θυμάρι και βουτιούνται στο σουσάμι, ένα ελληνικότατο «φοντάν».
Τα κεράσματα έδιναν και έπαιρναν όμως όχι μόνο στον Αρτεμώνα, αλλά και στον «γάμο». Την αναπαράσταση δηλαδή ενός κυκλαδίτικου γάμου που στήνεται κάθε χρόνο προκειμένου να αναβιώσουν τα έθιμα των νησιών. Η κάθε αντιπροσωπεία στολίζεται με τις τοπικές φορεσιές της συνθέτοντας ένα απίθανο μωσαϊκό χρωμάτων και σχεδίων στα λευκά σοκάκια του νησιού. Το έθιμο θέλει την γιορτή να ξεκινάει από το σπίτι του Νικόλαου Τσελεμεντέ στα Εξάμπελα, τιμώντας έτσι και τον μεγάλο μάγειρα του νησιού. Από εκεί ξεκινούν τα κεράσματα για όλο τον κόσμο που έρχεται εδώ και δημιουργεί μια πολύβουη πομπή πίσω από τους πρωταγωνιστές: τον γαμπρό και τον κουμπάρο που θα διανύσουν μια μεγάλη διαδρομή μέσα από τα χωριά για να πάνε να ζητήσουν τη νύφη, που πάντα είναι μια κοπέλα από τη Σίφνο. Μπροστά πάει στολισμένο ένα γαϊδουράκι, φορτωμένο με το μπαούλο και τα προικιά του γαμπρού. Δίπλα του στέκονται οι οργανοπαίκτες που τραγουδούν αυτοσχέδιες μαντινάδες και πίσω ακολουθεί όλος ο κόσμος, οι «καλεσμένοι». «Γιε μου/ τη νύφη πρόσεχε σαν ιερή εικόνα/όπως με είχε ο μπαμπάς/στην κεφαλή κορώνα» λέει παραδοσιακά στη Σίφνο η μάνα του γαμπρού στο γιό της. Στον Αρτεμώνα, αργά το βράδυ θα φτάσει η γιορτινή πομπή για να ζητήσει ο γαμπρός τη νύφη από τον πατέρα της. Κι εκείνος θα του πει: «σου έδωσα την κόρη μου/ πάρε και την ευχή μου/ παρακαλώ βασίλισσα να έχεις το παιδί μου». Κορωνίδα του Φεστιβάλ αποδεικνύεται κάθε φορά ο γάμος αφού το κρασί ρέει και κεράσματα προσφέρει σχεδόν κάθε σπίτι απ’ όπου περνάει η πομπή, με τον κόσμο να διασκεδάζει και να χαίρεται σαν να ήταν όλο αυτό αληθινό.
Φέτος, στα πλαίσια του Φεστιβάλ Κυκλαδικής Γαστρονομίας διοργανώθηκαν δύο Ημερίδες. Η πρώτη αφορούσε το «Ελληνικό πρωινό» και την έννοια της τοπικότητας στη γαστρονομική σκηνή του νησιού, ενώ η δεύτερη ημερίδα αφορούσε την ανάπτυξη ενεργειακών συνεταιρισμών στα νησιά, δείχνοντας πως το Φεστιβάλ Γαστρονομίας θα μπορούσε στο μέλλον να αποτελέσει ομπρέλα δράσεων με μεγαλύτερη διάρκεια και βάθος. Όσον αφορά στη γαστρονομία είναι μάλλον είναι μάλλον περιττό να σημειώσουμε πως θα μπορούσε να γίνει το μεγάλο της όπλο της Σίφνου στη διαμόρφωση του τουριστικού της προφίλ. Στόχος που ωστόσο προϋποθέτει στενή συνεργασία φορέων, παραγωγών και ιδιοκτητών εστιατορίων και ξενοδοχείων και εντατική δουλειά προς αυτή τη κατεύθυνση. Με εικόνες από την άγρια ομορφιά της Χερρόνησου, το λευκό της Χρυσοπηγής, τη θέα από τον Άγιο Αντρέα ανανεώνουμε το ραντεβού για το επόμενο φθινόπωρο.
