Κάθε στιγμή, περίπου 1,2 εκατομμύρια άνθρωποι στην Ευρώπη βιώνουν αστεγία. Στην Ελλάδα, χιλιάδες συμπολίτες μας ζουν χωρίς σταθερή στέγη ή σε καθεστώς «κρυφής αστεγίας», από αυτοκίνητα και αποθήκες έως προσωρινά καταλύματα.
Η αστεγία είναι πιο κοντά από όσο φανταζόμαστε: δεν σημαίνει μόνο να μην έχεις σπίτι. Είναι μια συνθήκη που αγγίζει ανθρώπους κάθε ηλικίας και υπόβαθρου, που ζουν σε επισφάλεια χωρίς σταθερό εισόδημα ή υποστηρικτικό δίκτυο. Παρά την πρόοδο, οι κοινωνικές ανισότητες και η απουσία επαρκούς πολιτικής στήριξης οδηγούν χιλιάδες ανθρώπους στην απομόνωση.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Αστεγίας, σήμερα, η Ithaca παρουσιάζει το «Voices of Ithaca», ένα βίντεο με τρεις αληθινές μαρτυρίες ανθρώπων που βίωσαν την αστεγία και κατάφεραν να σταθούν ξανά στα πόδια τους.
Ο κύριος Γιάννης, 80 ετών, ζει σε μια παλιά αποθήκη που έγινε για εκείνον «σπίτι». Έχασε τη γυναίκα του και αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα υγείας. Χρόνια χωρίς σταθερή στέγη, μέσα από μια συνολική στήριξη, την πρόσβαση σε καθαρά ρούχα και την παράλληλη υποστήριξη μέσω της κοινωνικής υπηρεσίας της Ithaca, κατάφερε να βελτιώσει τα θέματα υγείας του και να ελπίζει ξανά: «Τα πράγματα άλλαξαν άρδην», λέει, «αλλά τώρα δεν είμαι μόνος».
Η Γεωργία, μητέρα ενός μικρού παιδιού, βρέθηκε σε δομή αστέγων και έδινε καθημερινή μάχη για να μεγαλώσει τον γιο της με αξιοπρέπεια. Η ένταξή της στην ομάδα της Ithaca ήταν καθοριστική. Μέσα σε μόλις έξι μήνες βρήκε εργασία και το σημαντικότερο: κατάφερε να προσφέρει στο παιδί της ένα ασφαλές περιβάλλον. «Ήθελα για το παιδί μου ένα μέλλον με ασφάλεια, κάτι που δεν είχα εγώ», λέει.
Ο Γιώργος, 50 ετών, έζησε στον δρόμο, βιώνοντας την πιο σκληρή μορφή αστεγίας. Με την υποστήριξη της εργασιακής συμβουλευτικής βρήκε δουλειά και ξαναβρήκε την αυτοπεποίθησή του. «Αν δεν θέλεις να βοηθηθείς, δεν μπορεί να σε βοηθήσει κανένας», αναφέρει. «Διεκδικώ από τη ζωή ξανά το μερίδιο που μου ανήκει».
Οι ιστορίες αυτές δείχνουν ότι η αστεγία δεν είναι μόνο θέμα στέγης. Συνοδεύεται από πολλούς παράγοντες, όπως κοινωνικό αποκλεισμό, προβλήματα υγείας και έλλειψη πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες. Για αυτό η υποστήριξη δεν μπορεί να είναι μόνο υλική· χρειάζεται συνολική προσέγγιση που περιλαμβάνει ψυχοκοινωνική στήριξη, ενδυνάμωση και επανένταξη στην εργασία.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Αστεγίας, δημιουργήθηκε ένα βίντεο, σε συνεργασία με την Άλκηστη Καφετζή του Break The Frame, με τρεις μαρτυρίες που αποδεικνύουν ότι η αστεγία δεν είναι επιλογή, αλλά αποτέλεσμα συστημικών ελλείψεων. Αυτό μας υπενθυμίζει, ότι με την κατάλληλη βοήθεια, κάθε άνθρωπος μπορεί να ξανασταθεί στα πόδια του.
Το «Voices of Ithaca» υπενθυμίζει ότι η αστεγία δεν είναι επιλογή, αλλά αποτέλεσμα συστημικών ελλείψεων. Και αποδεικνύει ότι με την κατάλληλη βοήθεια, κάθε άνθρωπος μπορεί να ξανασταθεί στα πόδια του.
Η Μ.Κ.Ο. Ithaca ιδρύθηκε από τρεις φοιτητές, τον Θάνο Σπηλιόπουλο, τον Φάνη Τσόνα και την Ανδήλη Ραχούτη. Εμπνεόμενοι από μία παρόμοια δράση στην Αυστραλία, αποφάσισαν να δημιουργήσουν το πρώτο κινητό πλυντήριο ρούχων για τους αστέγους στην Ελλάδα, αλλά και στην Ευρώπη.
Στις 5 Απριλίου 2016, η ιδέα είχε πλέον πάρει σάρκα και οστά, αφού τότε το κινητό πλυντήριο της Ithaca βγήκε για πρώτη φορά πιλοτικά στους δρόμους της Αθήνας. Από τον Ιανουάριο 2017 η ομάδα άρχισε να αναπτύσσεται, λειτουργώντας πλέον σε καθημερινή βάση, ενώ ταυτόχρονα δημιούργησε τις πρώτες θέσεις εργασίας μέσα στην οργάνωση, τις οποίες προσέφερε σε ανθρώπους που προέρχονται από ευπαθείς κοινωνικές ομάδες.
Από το 2017 μέχρι σήμερα, η υποστήριξη της Ithaca δεν έχει παραμείνει μόνο στις υπηρεσίες υγιεινής για αστέγους αλλά έχει περάσει σε ένα ολιστικό μοντέλο.
Το 2021, ξεκίνησε τη λειτουργία της Κοινωνική Υπηρεσία, στο πεδίο δράσης, η οποία παρέχει ακόμα και σήμερα ψυχοκοινωνική υποστήριξη σε ευάλωτες ομάδες.
Από το 2021 αναπτύχθηκε και το πρόγραμμα εργασιακής συμβουλευτικής, απευθυνόμενο όχι μόνο σε εργαζόμενους της Ithaca, αλλά σε ευάλωτες ομάδες που προσπαθούν να σταθούν και πάλι στα πόδια τους.
Όραμα της οργάνωσης είναι η αύξηση της κοινωνικής ενσωμάτωσης και η μείωση των κοινωνικών αποκλεισμών, ώστε οι άνθρωποι που ανήκουν στις πιο ευάλωτες κοινωνικές ομάδες να ξαναβρούν την Ιθάκη τους. Αποστολή της είναι η βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και η προώθηση της κοινωνικής ενσωμάτωσης μέσω των υπηρεσιών υγιεινής, η επανένταξη των ευάλωτων ανθρώπων στην αγορά εργασίας, και η ευαισθητοποίηση των πολιτών για το πρόβλημα της αστεγίας και της φτώχειας.
