Με έντονη παρουσία και ενεργή συμμετοχή από το κοινό, ολοκληρώθηκε για τρίτη συνεχή χρονιά, στο Καρλόβασι της Σάμου, το μη διαγωνιστικό Φεστιβάλ Μεσογειακού Ντοκιμαντέρ “Μεσογειακοί Διάλογοι”. Από τις 25 έως και τις 29 Σεπτεμβρίου 2025, το φεστιβάλ μετέτρεψε το Καρλόβασι σε σημείο συνάντησης πολιτισμών, προβάλλοντας 37 ντοκιμαντέρ με διεισδυτική ματιά και θεματολογία που κινούνταν από το προσωπικό στο συλλογικό και από το ιστορικό στο επίκαιρο, από 7 χώρες της Μεσογείου: την Αίγυπτο, τη Γαλλία, την Ελλάδα, την Ισπανία, την Ιταλία, την Κύπρο και την Τουρκία.
Με ελεύθερη είσοδο για όλους και με υπότιτλους στα ελληνικά και στ’ αγγλικά σε όλα τα ντοκιμαντέρ που προβλήθηκαν, το φεστιβάλ αποτέλεσε – και φέτος – μια ζωντανή πλατφόρμα διαλόγου, ανταλλαγής ιδεών, σύνδεσης της πολιτιστικής μνήμης με τη σύγχρονη δημιουργία αλλά και έκθεσης κρίσιμων κοινωνικών ζητημάτων που απασχολούν τους λαούς της Μεσογείου. Νέοι αλλά και καταξιωμένοι Έλληνες και ξένοι δημιουργοί, σκηνοθέτες, συγγραφείς, ηθοποιοί & κριτικοί κινηματογράφου συνομίλησαν με τους θεατές. «Κοινός τόπος» έγινε η αναδιαμορφωμένη Αίθουσα Τελωνείου, στο Λιμάνι Καρλοβασίου που παραχωρήθηκε από τον Δήμο Δυτικής Σάμου για τις ανάγκες του Φεστιβάλ. Εκεί, για πέντε ημέρες, οι αφηγήσεις και οι μνήμες ανθρώπων που διηγούνται τον κόσμο μας αλλιώς, βρέθηκαν στο επίκεντρο.
Οι κατάμεστες αίθουσες, στις προβολές, στις παράλληλες εκδηλώσεις και στα αφιερώματα καθώς και η θερμή αποδοχή από την τοπική κοινωνία ανέδειξαν τον σταθερό ρυθμό με τον οποίο οι “Μεσογειακοί Διάλογοι” εδραιώνονται ως πολιτιστικός θεσμός που εκπέμπει προς τη Μεσόγειο και τον κόσμο.
Μετά και την επιτυχία της φετινής διοργάνωσης, το φεστιβάλ αποδεικνύει πως δεν είναι απλώς ένα κινηματογραφικό γεγονός, αλλά ένα ζωντανό κύτταρο πολιτισμού, που ανήκει σε όλους όσοι το αγκαλιάζουν.
Γιάννης Ρίτσος «Η Σονάτα του Σεληνόφωτος» - Πρόλογος του 3ου Φεστιβάλ Μεσογειακού Ντοκιμαντέρ
Με μια ιδιαίτερα ξεχωριστή εκδήλωση, το Φεστιβάλ παρουσίασε τον μονόλογο του μεγάλου μας ποιητή Γιάννη Ρίτσου, «Η Σονάτα του Σεληνόφωτος», σε μορφή θεατρικού αναλογίου, την Τετάρτη 24 Σεπτεμβρίου, στην κατάμεστη αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Δήμου Δυτικής Σάμου.
Το έργο απέδωσε με λιτότητα και συγκίνηση η Έρη Ρίτσου, συγγραφέας και κόρη του ποιητή, ενώ στο πιάνο τη συνόδευσε ο Ανδρέας Παπασαλούρος, καθηγητής του Τμήματος Μαθηματικών του Πανεπιστημίου Αιγαίου, ερμηνεύοντας την ομώνυμη σονάτα του Μπετόβεν. Ο Βασίλης Βαφέας, σκηνοθέτης, παραγωγός και πρόεδρος του ΕΡΜΕΙΑ, καλωσόρισε το κοινό τονίζοντας πως «με τον σπουδαίο ποιητή μας Γιάννη Ρίτσο, σε μια συνάντηση τέχνης, λόγου και μουσικής ‘δίνουμε τον τόνο’ για το φετινό Φεστιβάλ».
Τελετή Έναρξης : Η Σάμος και η Αθήνα συνομιλούν
Στην Τελετή Έναρξης, στην αίθουσα εκδηλώσεων του Ξενοδοχείου Samaina Inn, το κοινό είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει σε avant-premiere το λαογραφικό ντοκιμαντέρ του Σαμιώτη Μάριου Θράβαλου Μνήμες του τόπου μου. Η Εναρκτήρια Προβολή, στην Αίθουσα Τελωνείου στο Λιμάνι, έγινε με το σπάνιο ποιητικό ντοκιμαντέρ του Θόδωρου Αγγελόπουλου Αθήνα, Επιστροφή στην Ακρόπολη.
Ως συνδιοργανωτές, χαιρέτησαν την έναρξη του Φεστιβάλ ο Δήμαρχος Δυτικής Σάμου, κ. Θεμιστοκλής Παπαθεοφάνους, ο Αντιπρύτανης Ακαδημαϊκών και Διοικητικών Υποθέσεων του Πανεπιστημίου Αιγαίου κ. Στέλιος Ξανθόπουλος και ο Πρόεδρος του ΔΣ του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης και Προστασίας των Δικαιωμάτων των Παραγωγών Κινηματογραφικών Έργων ΕΡΜΕΙΑΣ, κ. Βασίλης Βαφέας ενώ παρευρέθηκε και η Αντιπεριφερειάρχης της Περιφερειακής Ενότητας Σάμου, κ. Άννη Ανδρεάδου.
Στη Συνέντευξη Τύπου, παρευρέθηκαν, έλαβαν το λόγο και εξέφρασαν την πίστη τους στο θεσμό, οι υποστηρικτές του Φεστιβάλ, ο κ. Μιχάλης Τσαγκαράκης, επικεφαλής της Μονάδας Επενδυτικών Προγραμμάτων του Ε.Κ.Κ.Ο.ΜΕ.Δ Α.Ε – Creative Greece (Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Οπτικοακουστικών Μέσων και Δημιουργίας Α.Ε. - Creative Greece), ο κ. Διομήδης Νικήτας, Διευθυντής στο Σπίτι της Κύπρου και ο πρόεδρος, κ. Βασίλης Καΐλας του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης των Δικαιωμάτων των Ηθοποιών «ΔΙΟΝΥΣΟΣ» καθώς και αρκετοί από τους προσκεκλημένους, όπως ο ηθοποιός και πρώην διευθυντής του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, Γιώργος Χωραφάς, ο Ιταλός σκηνοθέτης Fabio Cavalli, ο θεατρικός συγγραφέας και σκηνοθέτης Ανδρέας Στάικος, η συγγραφέας Ζυράννα Ζατέλη, οι σκηνοθέτες Κατερίνα Ευαγγελάκου, Πάνος Θωμαΐδης και Σταύρος Ψυλλάκης, οι ηθοποιοί Εμμανουέλα Κοντογιώργου και Νίκας Νίκος, οι Κύπριοι σκηνοθέτες Ανδρέας Αντωνιάδης, Ηλίας Δημητρίου και Έφη Σπύρου, οι Τούρκοι σκηνοθέτες Ebru Şeremetli και Imre Azem.
Το 3ο Φεστιβάλ Μεσογειακού Ντοκιμαντέρ και η Τέχνη του Θεάτρου
Στον κεντρικό θεματικό άξονα του φετινού Φεστιβάλ: Το Θέατρο στο Ντοκιμαντέρ, το φαινόμενο του Θεάτρου «φωτίστηκε» μέσα από τη ματιά της τέχνης του Ντοκιμαντέρ, εστιάζοντας στη διαχρονική και μεταμορφωτική τέχνη του θεάτρου.
Προβλήθηκαν σπάνια ντοκιμαντέρ, σε συνεργασία με το Αρχείο της ΕΡΤ καθώς και ξένους δημιουργούς και παραγωγούς. Από το Αρχαίο Ελληνικό Δράμα και τις ερμηνείες του, με την προβολή του ντοκιμαντέρ του σκηνοθέτη Λάκη Παπαστάθη, ένα ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ του 1998, Η Αναβίωση του Αρχαίου Δράματος, η παράδοση του Εθνικού Θεάτρου και ο Αλέξης Μινωτής, στους σύγχρονους δασκάλους του, με την προβολή των ντοκιμαντέρ Το Αρχαίο Δράμα κι ένας σύγχρονος δάσκαλος: Μια συνομιλία Κάρολου Κουν και Δ.Ν. Μαρωνίτη του σκηνοθέτη Ανδρέα Αντωνιάδη και τον Λευτέρη Βογιατζή στο ομότιτλο ντοκιμαντέρ του σκηνοθέτη Γιώργου Σκεύα, σε ένα ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ του 2003, έως το αντισυμβατικό -στην απόλυτη συμπύκνωση- θέατρο του Πίτερ Μπρουκ, με την προβολή του ντοκιμαντέρ Ο Μπρουκ από τον Μπρουκ (2002), όπου ο Πίτερ Μπρουκ «παραδίνεται» άνευ όρων και με ιδιαίτερη τρυφερότητα στο γιο του Σάιμον Μπρουκ, συζητώντας μαζί του για τη δουλειά του και τις παραστάσεις-σταθμούς στην καριέρα του. Ενώ, το αφιέρωμα ολοκληρώθηκε με το ντοκιμαντέρ Ανδρέας Στάικος : ο σκηνοθέτης της γραφής (2021), σε σενάριο της Εμμανουέλας Κοντογιώργου και σκηνοθεσία του Φοίβου Σαμαρτζή.
Στη Συζήτηση – στρογγυλό τραπέζι με τίτλο «Αρχαιολογίες» του Θεάτρου : καταλαβαίνοντας το θέατρο μέσα από το ντοκιμαντέρ, ο ηθοποιός Γιώργος Χωραφάς αναφέρθηκε στην εμπειρία του δίπλα στον Πίτερ Μπρουκ, όπου για χρόνια ταξίδευαν τον κόσμο και έπαιζαν το Ινδικό έπος «Μαχαμπαράτα», χωρίς να σταματούν ποτέ να ερευνούν, ενσωματώνοντας στους ρόλους και στην παράσταση διαρκώς νέα στοιχεία που αντλούσαν από την καθημερινότητα και την επαφή τους με τους ντόπιους. Ο Ιταλός σκηνοθέτης Fabio Cavalli μίλησε για το προσωπικό του «ταξίδι» εντός των φυλακών της Ιταλίας, το ξεκίνημα της συνεργασίας του με τους κρατούμενους στη δημιουργία θεατρικών ομάδων και για το ρόλο της Τέχνης, όχι ως μέσο αναμόρφωσης, αλλά ως η οδός προς την ελευθερία. Αξίζει να σημειωθεί ότι ήταν αυτός που ανέβασε την παράσταση Ιούλιος Καίσαρας του Άμλετ σε μία φυλακή υψίστης ασφαλείας, στη Ρεμπίμπια, στα προάστια της Ρώμης και οι αδερφοί Ταβιάνι, στην ταινία τους Ο Καίσαρας πρέπει να πεθάνει (Χρυσή Άρκτος στο 62ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου του Βερολίνου) κατέγραψαν την προετοιμασία, μελετώντας τους πρωταγωνιστές - φυλακισμένους και την ανάγκη τους να πουν την αλήθεια: «Τώρα που γνώρισα το μεγαλείο της Τέχνης, αυτό το κελί μοιάζει με φυλακή». Ο θεατρικός συγγραφέας και σκηνοθέτης Ανδρέας Στάικος μίλησε για την γραφή που πηγάζει ως αποτέλεσμα της δυναμικής των προβών των ηθοποιών και πως, όπως ο δάσκαλός του Αντουάν Βιτέζ, ο σκηνοθέτης μπορεί να βλέπει και να χρησιμοποιεί τα καλύτερα στοιχεία ενός ηθοποιού προσφέροντας του ταυτόχρονα την ελευθερία να εξελιχθεί.
Ενώ η σκηνοθέτης Κατερίνα Ευαγγελάκου, έκανε την διάκριση μεταξύ της εμπειρίας της εικόνας -η κάμερα που καταγράφει μία θεατρική παράσταση και τι επιλέγει να δείξει ο σκηνοθέτης πίσω από αυτήν- και της εμπειρίας της παράστασης στο θέατρο όπου εκεί το συμβάν είναι ζωντανό και αποκτά διαφορετικές χροιές κάθε φορά που συντελείται.
Η συγγραφέας Ζυράννα Ζατέλη μοιράστηκε την προσωπική της εμπειρία από τα χρόνια της μαθητείας της στο θέατρο και γιατί τελικά επέλεξε να ακολουθήσει το δρόμο της συγγραφής ενώ ο σκηνοθέτης της θεατρικής ομάδας Σάμου και πρόεδρος της Ομοσπονδίας Ερασιτεχνικού Θεάτρου Αιγαίου, Στέλιος Μάρκου, μίλησε για τη σχέση του ερασιτέχνη ηθοποιού με το έργο, τη σκηνή και το κοινό, αναδεικνύοντας τη δύναμη της θεατρικής πράξης ως συλλογική εμπειρία.
Ο συντονιστής της συζήτησης, σκηνοθέτης Βασίλης Βαφέας αναφέρθηκε στους τρόπους που το ντοκιμαντέρ τεκμηριώνει τη θεατρική πράξη, λειτουργώντας ως καταγραφή αλλά και ως μέσο κατανόησης και προσπάθειας μετασχηματισμού της βιωματικής εμπειρίας.
Αφιερώματα
Το Ειδικό αφιέρωμα στον αξέχαστο Τάκη Χατζόπουλο, σημαντικό πρωτοπόρο της ανανέωσης του ντοκιμαντέρ, περιλάμβανε τρία εμβληματικά ντοκιμαντέρ του: Γάζωρος Σερρών, Άρης Αλεξάνδρου «Ανήκω στο ανύπαρκτο κόμμα των ποιητών» (ΕΡΤ, Εκπομπή ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ, 1986) & Σπύρος Βασιλείου 1902 (3) – 1985 (ΕΡΤ, Εκπομπή ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ, 1996). Στο πλαίσιο του αφιερώματος, ο σκηνοθέτης Βασίλης Βαφέας και ο κριτικός κινηματογράφου Ανδρέας Τύρος συνομίλησαν για το έργο του. Η συζήτηση εστιάστηκε στη στάση του σκηνοθέτη Τάκη Χατζόπουλου, τη στάση μιας γενιάς που διερευνά τους όρους που μεταμορφώνουν σιγά-σιγά, διαβρωτικά, όλη την Ελλάδα, με τις ίδιες συντεταγμένες: ερήμωση, ασφυξία, μετανάστευση, αγωνία για το μέλλον. Είναι ταινίες που γυρίστηκαν, όπως ο Γάζωρος Σερρών, πριν από μισό περίπου αιώνα, αλλά είναι εξαιρετικά επίκαιρες, μιλούσαν από τότε γι’ αυτό που συμβαίνει τώρα. Ο Χατζόπουλος επικεντρώνεται στα πρόσωπα γιατί μέσα σ’ αυτά βρίσκεται η αλήθεια του ντοκιμαντέρ. Περιττεύει έτσι κάθε υπαινιγμός και κάθε τέχνασμα. Κι αυτή η στάση υιοθετείται από μια σειρά από σύγχρονούς του και βέβαια από τα «παιδιά του» εφόσον το ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ ήταν ένα σπίτι - σχολείο για πολλές γενιές κινηματογραφιστών».
Στο αφιέρωμα στη μνήμη του Θόδωρου Αδαμόπουλου, την «ψυχή» της Ταινιοθήκης της Ελλάδας που έφυγε φέτος από τη ζωή, προβλήθηκε η ταινία του Η Ρόδα (1964) και ένα ντοκιμαντέρ για την Ρόδα, με συνδημιουργούς τα δύο του ανίψια, τον Τάσο Αδαμόπουλο & τον Τάσο Αρωνίτη, οι οποίοι μίλησαν για τον άνθρωπο πίσω από το έργο του και την βαθιά του αγάπη για τον κινηματογράφο και για το πως εμπνεύστηκαν το δικό τους «κινηματογραφικό σχόλιο» στη Ρόδα.
Το αφιέρωμα στην Ομόνοια με τρείς ταινίες που παρουσιάζουν την κεντρική πλατεία της Αθήνας, σε διαφορετικές χρονικές στιγμές της : Από το 1982, με το Poste-Restante Ομόνοια του σκηνοθέτη Χάρη Παπαδόπουλου, στο ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ του 2002, σε σκηνοθεσία του Λάκη Παπαστάθη, με τίτλο Μιχαήλ Μητσάκης: Ένας ντοκιμενταρίστας του 19ου αιώνα, έως το 2020 και την εκπομπή της ΕΡΤ «Τα στέκια», με το ντοκιμαντέρ Ομόνοια σε σκηνοθεσία της Μαρίνας Δανέζη, αναδεικνύονται οι μεταμορφώσεις του αστικού τοπίου και οι πολλαπλές αναγνώσεις ενός εμβληματικού δημόσιου χώρου.
Ταινίες-σταθμοί στην ιστορία του Ελληνικού ντοκιμαντέρ & σύγχρονοι δημιουργοί
Το φεστιβάλ απέδωσε φόρο τιμής σε σπουδαίες ταινίες-σταθμούς στην ιστορία του ελληνικού ντοκιμαντέρ, όπως: Θηραϊκός Όρθρος του Κώστα Σφήκα και Σταύρου Τορνέ, το αιχμηρά πολιτικό έργο-προπομπό του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου, Τελευταίος Σταθμός Κρόιτσμπεργκ του Γιώργου Καρυπίδη, το κοινωνικό ντοκιμαντέρ που εστιάζει στον αγώνα των Ελλήνων και Τούρκων μεταναστών εργατών για ένα καλύτερο μέλλον, στο Δυτικό Βερολίνο της δεκαετίας του ΄70 και Το Γκάζι του Δημήτρη Σταύρακα, γυρισμένο το 1967, στην περίοδο της δικτατορίας – με περιορισμένη την ελευθερία της έκφρασης, ο σκηνοθέτης επινοεί τρόπους για να καταγράψει τις συνθήκες της δουλειάς και της ζωής των εργατών του αεριόφωτος.
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΤΟΠΙΑ ΜΝΗΜΗΣ
Σε συνεργασία με το Ιταλικό Μορφωτικό Ινστιτούτο, ο Ιταλός σκηνοθέτης Fabio Cavalli συστήθηκε με δύο ταινίες του στο φεστιβαλικό κοινό: Naufragio con Spettatore (2016), με ειδική μνεία βραβείου MigrARTI, στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου Βενετίας την ίδια χρονιά και Viaggio in Italia, la Corte Costituzionale nelle Carceri (2019), ταινία που προβλήθηκε στο 76ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Βενετίας και καταγράφει τις επισκέψεις δικαστών του Ανώτατου Δικαστηρίου της Ιταλίας σε φυλακές της χώρας με σκοπό να συνομιλήσουν με τους κρατούμενους, αναζητώντας μια κοινή γλώσσα. Σε δημιουργικό διάλογο με το έργο του Cavalli, ο Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος στο Σιωπηλός Μάρτυρας (2017), μας μεταφέρει στην παλιά φυλακή των Τρικάλων. Μέσα από τις αφηγήσεις πρώην κρατουμένων και εργαζομένων, ξεδιπλώνεται η μνήμη ενός χώρου-φορέα της σύγχρονης ελληνικής ιστορίας και παράλληλα το ερώτημα: πως διαχειριζόμαστε την ιστορική μνήμη. Ο σκηνοθέτης Σταύρος Ψυλλάκης, παρουσίασε το ντοκιμαντέρ του Αποχαιρετισμός - Η μνήμη του τόπου, δοκίμιο πάνω στην ιστορική μνήμη και την αξία του αγώνα. Η Τουρκάλα σκηνοθέτρια Ebru Şeremetli φέρνει στο φως την κατάληψη του πάρκου Γκεζί το 2013, μέσα από πολύτιμο αρχειακό οπτικό υλικό. Μαζί με τον Βαγγέλη Κεχριώτη, καθηγητή Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου και ενεργό μέλος του Ιδρύματος Ιστορίας της Τουρκίας, μας εισάγουν στον καίριο προβληματισμό: ποιος έχει το δικαίωμα να αφηγηθεί αυτή την ιστορία και γιατί η κυρίαρχη εθνικιστική ιδεολογία αδυνατεί – ή αρνείται – να συμπεριλάβει την εξέγερση του Γκεζί στο συλλογικό αφήγημα της σύγχρονης Τουρκίας. Ο συντοπίτης της, Imre Azem, καταγράφει τις συνέπειες του καταστροφικού σεισμού του Φεβρουαρίου 2023 στην Επαρχία Χατάι της Τουρκίας, σε μια σειρά ντοκιμαντέρ που λειτουργούν ως αρχειακό υλικό. Επισκέπτεται σε τακτικά χρονικά διαστήματα τα μέρη που δεν είναι πια τα ίδια και μέσα από τις μαρτυρίες των κατοίκων που παλεύουν να ξανασταθούν στα πόδια τους, σκιαγραφεί μια κοινωνία τραυματισμένη, αλλά επίμονη στην προσπάθεια ανασύνταξης και μνήμης.
ΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ: ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ
Στο ντοκιμαντέρ Arkadia (2022), η σκηνοθέτης Andra Ion ταξιδεύει στην Ισπανία και μας «συστήνει» τον Βίκτορ, έναν σύγχρονο νομά βοσκό που επιμένει, παρά τις δυσκολίες, να ακολουθήσει μία βιώσιμη, ελεύθερη πρακτική, οδηγώντας με τα πόδια το κοπάδι του σε μία πορεία 150 χιλιομέτρων, στα Καταλανικά Πυρηναία. Ο Τούρκος σκηνοθέτης Enis Riza, στο Recycling Life, I found Dostoyevsky in Garbage (2011), δίνει φωνή στον Οκτάι, που μεγάλωσε παιδί του δρόμου να αγωνίζεται για την επιβίωσή του, μαζεύοντας σκουπίδια και πουλώντας χαρτί. Στην Κωνσταντινούπολη, τυχαίες συναντήσεις με φοιτητές και πεταμένα βιβλία άλλαξαν την πορεία του. Άρχισε να διαβάζει και να συλλέγει αυτά τα βιβλία και τώρα διατηρεί ένα παλαιοβιβλιοπωλείο, ένα σημείο συνάντησης για φοιτητές, δημοσιογράφους και ακαδημαϊκούς, αλλά και ένα καταφύγιο για τα παιδιά του δρόμου. Ο Ηλίας Γιαννακάκης στο ντοκιμαντέρ του από το ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ, Κώστας Μανουσάκης, Ο εξόριστος κινηματογραφιστής (2005) φωτίζει το έργο, την ιδιότυπη προσωπικότητα αλλά και τους λόγους που οδήγησαν στην απομόνωση έναν κορυφαίο σκηνοθέτη του ελληνικού κινηματογράφου. Ο Κύπριος σκηνοθέτης Ηλίας Δημητρίου καταγράφει τον ζωγράφο Δημοσθένη Κοκκινίδη, -από την σειρά εκπομπών της ΕΡΤ «Ιστορία των χρόνων μου» (2005) που μιλά για το 1967, μια χρονιά-σταθμό της καλλιτεχνικής του πορείας αλλά και της ελληνικής πολιτικής σκηνής.
Η Κατερίνα Ευαγγελάκου, μοιράστηκε με το κοινό το ντοκιμαντέρ της Οι παράξενες ιστορίες της Ζυράννας Ζατέλη, ένα ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ του 2010. Για πρώτη φορά, η συγγραφέας δέχεται ν’ ανοίξει την πόρτα της σε τηλεοπτικό συνεργείο και να μιλήσει για τα όνειρά της, τις σημειώσεις της και τη διαδικασία της γραφής. Ο Πάνος Θωμαΐδης, στο ντοκιμαντέρ του Ένα ποτάμι που λεγόταν Βακιρτζής (2024) αναδεικνύει το εικαστικό έργο του Γιώργου Βακιρτζή που με τις χαρακτηριστικές κινηματογραφικές γιγαντοαφίσες του ενσωμάτωσε την τέχνη στο δημόσιο χώρο. Το WOMANIFESTO II της Κύπριας εικαστικού και σκηνοθέτριας Έφης Σπύρου, είναι ένα συλλογικό έργο γυναικών που με τον δικό τους τρόπο δηλώνουν την ταυτότητά τους. Ο άνθρωπος-δελφίνι (2017) του σκηνοθέτη Λευτέρης Χαρίτου ανασυνθέτει μέσα από σπάνιο αρχειακό υλικό και σύγχρονες υποβρύχιες λήψεις το πορτρέτο του Ζακ Μαγιόλ. Ο Τούρκος σκηνοθέτης Enis Riza, στο Recycling Life, I found Dostoyevsky in Garbage (2011), δίνει φωνή στον Οκτάι, που μεγάλωσε παιδί του δρόμου να αγωνίζεται για την επιβίωσή του, μαζεύοντας σκουπίδια και πουλώντας χαρτί. Στην Κωνσταντινούπολη, τυχαίες συναντήσεις με φοιτητές και πεταμένα βιβλία άλλαξαν την πορεία του. Άρχισε να διαβάζει και να συλλέγει αυτά τα βιβλία και τώρα διατηρεί ένα παλαιοβιβλιοπωλείο, ένα σημείο συνάντησης για φοιτητές, δημοσιογράφους και ακαδημαϊκούς, αλλά και ένα καταφύγιο για τα παιδιά του δρόμου.
Με δύο ντοκιμαντέρ από νέους δημιουργούς, -και στόχο, αυτό το τμήμα του φεστιβάλ κάθε χρόνο να εμπλουτίζεται-, το κοινό παρακολούθησε Ο άνθρωπος πάνω από το Αιγαίο του Αλέξανδρου Παγώνη, για έναν νέο ψαρά, τον Μανώλη Μουρική, στο Καρλόβασι της Σάμου και την απόφασή του να διατηρήσει έναν τρόπο ζωής που χάνεται και το I love you, I love you της Κάι Τσιλιμίγκρα-Rendhuldt, που καταγράφει με μινιμαλισμό και τρυφερότητα καλοκαιρινές στιγμές με τη γιαγιά της.
Δύο φεστιβάλ σε διάλογο
Το Φεστιβάλ Μεσογειακού Ντοκιμαντέρ «Μεσογειακοί Διάλογοι» και το Διεθνές Φεστιβάλ «Film O’ Clock» (https://foc-iff.com/) συνεχίζουν τη συνεργασία τους. Το Διεθνές Φεστιβάλ «Film O’ Clock» που μετράει ήδη 4 χρόνια ζωής, συμμετείχε στους Μεσογειακούς Διαλόγους και πρότεινε τρία ντοκιμαντέρ νέων δημιουργών από την Αίγυπτο: Rhythms of a Girl’s Dream (2025), σε σκηνοθεσία της Marwa El Sharkawy, Message from Anonymous (2024), σε σκηνοθεσία του Loai Galal και Between Two Flows (2025) σε σκηνοθεσία του Ahmed Peshto. Με τίτλο «Αιγυπτιακές Ιστορίες Αντίστασης και Ελπίδας» το αφιέρωμα διηγείται, όπως χαρακτηριστικά τόνισε η Mirona Radu, διευθύντρια και ιδρύτρια του Διεθνούς Φεστιβάλ «τη διαρκή δύναμη της δημιουργικότητας, απέναντι στις κοινωνικές προκαταλήψεις που πνίγουν τα όνειρα και το θάρρος που αυτή γεννά για να ξεπερνάμε τις δυσκολίες στην κοινή ανθρώπινη εμπειρία που μας ενώνει όλους».
Εκπαιδευτικό τμήμα
Το Φεστιβάλ Μεσογειακού Ντοκιμαντέρ «Μεσογειακοί Διάλογοι» από τον Σεπτέμβριο του 2024 ενέταξε εκπαιδευτικό τμήμα στο πρόγραμμά του. Φέτος, σε συνεργασία με το Κέντρο Παιδαγωγικής και Καλλιτεχνικής Επιμόρφωσης «Σχεδία» και θέμα «Ταινίες από παιδιά» προβλήθηκαν 7 ταινίες ντοκιμαντέρ, μυθοπλασίας ή κινούμενου σκίτσου, που έχουν δημιουργηθεί από παιδιά ηλικίας δημοτικού σχολείου, γυμνασίου και λυκείου, από διάφορες περιοχές της Ελλάδας και σε διαφορετικές χρονικές στιγμές. H Mirona Radu, διευθύντρια του Film O’Clock International Festival και η Αναστασία Χατζηστεφάνου – Βαφέα, διευθύντρια της «Σχεδίας» παρουσίασαν την κοινή τους δράση: έναν δίγλωσσο οδηγό για εκπαιδευτικούς και κινηματογραφιστές που επιθυμούν να μυήσουν τα παιδιά στην οπτικοακουστική γλώσσα. Η κ. Βαφέα είπε χαρακτηριστικά «Τα παιδιά από παθητικοί δέκτες, κάνοντας τις δικές τους ταινίες, μπαίνουν στη θέση του δημιουργού. Εκφράζουν τις δικές τους απόψεις, γίνονται ορατά στην κοινωνία και ενεργοί πολίτες στο μέλλον».
Φωτογραφική Έκθεση
Κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ, ο φωτογράφος Γιάννης Μαραπάς εξέθεσε έργα του - φωτογραφίες εμπνευσμένες από τη “μικρή ιστορία” του Φεστιβάλ Μεσογειακού Ντοκιμαντέρ «Μεσογειακοί Διάλογοι» (2023-2024), καταγράφοντας στιγμές, πρόσωπα και ατμόσφαιρες της διοργάνωσης.
Υποστηρικτές
Το Φεστιβάλ πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του ΕΚΚΟΜΕΔ – Creative Greece (Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου, Οπτικοακουστικών Μέσων και Δημιουργίας), της ΕΡΤ & του Αρχείου της ΕΡΤ , του Υφυπουργείου Πολιτισμού της Κύπρου-Τμήμα Σύγχρονου Πολιτισμού & του Σπιτιού της Κύπρου, του Ιταλικού Μορφωτικού Ινστιτούτου, του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης Δημιουργών Θεατρικών και Οπτικοακουστικών Έργων «ΑΘΗΝΑ», του Οργανισμού Συλλογικής Διαχείρισης των Δικαιωμάτων των Ηθοποιών «ΔΙΟΝΥΣΟΣ», της Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών, της streaming πλατφόρμας Cinobo, της Samos Steamship Co, της Fraport Greece, της Interbus ΑΕ, της Blue Star Ferries, του Ενιαίου Οινοποιητικού Συνεταιρισμού Σάμου, της Victor ABEE, του Οινοποιείου Nopera, των ξενοδοχείων Samaina hotels/Samaina Inn, Aegean Hotel, Anema by the Sea Guesthouse, Astir Hotel, Merope Hotel & Samos Tropic Apartments, του café-bar Charisma, των εστιατορίων Fame & Ψηστήρι.
