Μετά τις δηλώσεις του Υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου Θάνου Πλεύρη σε τηλεοπτική εκπομπή, η οργάνωση HIAS Greece παρεμβαίνει , σημειώνοντας ότι οι δηλώσεις του Υπουργού διαστρεβλώνουν βασικές αρχές του προσφυγικού δικαίου και δημιουργούν εσφαλμένες εντυπώσεις για τα δικαιώματα των αιτούντων άσυλο και των προσφύγων στην Ελλάδα.
Με εκτενείς αναφορές σε ευρωπαϊκές οδηγίες και διεθνείς υποχρεώσεις της Ελλάδας, η οργάνωση επισημαίνει τους κινδύνους από τη χρήση ρητορικής που στοχοποιεί ευάλωτους πληθυσμούς, συγχέει τις νομικές υποχρεώσεις με πολιτικές σκοπιμότητες και διαμορφώνει ένα κλίμα κοινωνικού αποκλεισμού και παραπληροφόρησης.
Αναλυτικά η ανακοίνωση της HIAS Greece:
Με αφορμή τις χθεσινές δηλώσεις σε τηλεοπτικό σταθμό του Υπουργού Μετανάστευσης και Ασύλου κου Πλεύρη που χαρακτηρίζονται από ανακρίβειες, διαστρεβλώσεις και μη σύννομες προτάσεις, παραθέτουμε τα παρακάτω στοιχεία και πηγές προς αποκατάσταση της αλήθειας.
Τι ειπώθηκε: Δεν γίνεται κάποιος να κάνει αίτηση ασύλου, να κάθεται, να τρώει, να πίνει, να επιδοτείται, και εμείς να μην μπορούμε ούτε να τον κρατήσουμε ούτε να τον επιστρέψουμε.
Τι ισχύει: Η παροχή οικονομικού βοηθήματος στους αιτούντες άσυλο προβλέπεται από την σχετική Οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης [(2024/1346 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 14ης Μαΐου 2024 σχετικά με τις απαιτήσεις για την υποδοχή των αιτούντων διεθνή προστασία.
Το οικονομικό βοήθημα, που παρέχεται στις/στους αιτούσες/ούντες άσυλο ως μέρος των υλικών συνθηκών υποδοχής τους, παύει αυτοδικαίως μόλις ο φορέας χορήγησης του επιδόματος ενημερωθεί για την έκδοση απόφασης χορήγησης διεθνούς προστασίας, ακόμη και πριν την επίδοση αυτής στην/στον ενδιαφερόμενη/ο. Ωστόσο, το πρόγραμμα οικονομικής βοήθειας για τους αιτούντες άσυλο στην Ελλάδα είχε διακοπεί για πολλούς μήνες λόγω τεχνικών προβλημάτων και συμβάσεων.
Τι ειπώθηκε: Θα επανεξεταστούν όλα τα επιδόματα και θα πάμε σε πολιτική δραστικής μείωσης. Δεν μπορεί κάποιος να παίρνει τηλέφωνο, να δηλώνει ότι βρίσκεται σε δομή, να λαμβάνει οικονομική ενίσχυση και στη συνέχεια να παίρνει και επίδομα ενοικίου.
Τι ισχύει: Σύμφωνα με το άρθρο 29 παρ. 1 της Οδηγίας [2011/95/ΕΕ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 13ης Δεκεμβρίου 2011 σχετικά με τις απαιτήσεις για την αναγνώριση των υπηκόων τρίτων χωρών ή των απάτριδων ως δικαιούχων διεθνούς προστασίας, για ένα ενιαίο καθεστώς για τους πρόσφυγες ή για τα άτομα που δικαιούνται επικουρική προστασία και για το περιεχόμενο της παρεχόμενης προστασίας, τα κράτη μέλη μεριμνούν ώστε οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας να λαμβάνουν στο κράτος μέλος στο οποίο έχει χορηγηθεί η προστασία αυτή, την αναγκαία συνδρομή, από άποψη κοινωνικής αρωγής, όπως οι υπήκοοι του εν λόγω κράτους μέλους.
Τα περισσότερα επιδόματα, τα οποία ωστόσο υπόκεινται σε προϋποθέσεις μακροχρόνιας διαμονής στη χώρα, δεν λαμβάνουν υπόψη τις ιδιαίτερες περιστάσεις των προσφύγων, με συνέπεια τη διακριτική μεταχείριση των δικαιούχων διεθνούς προστασίας έναντι των Ελλήνων πολιτών και εκ των πραγμάτων τον αποκλεισμό των πρώτων από τις περισσότερες μορφές κοινωνικής πρόνοιας. Επιπλέον, επίδομα ενοικίου παίρνουν μόνο οι αναγνωρισμένοι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας εφόσον έχουν γίνει δεκτοί στο πρόγραμμα HELIOS+ και HELIOS junior. Βασική προϋπόθεση συμμετοχής είναι να είναι άνεργοι, ενώ πρέπει να καταβάλουν οι ίδιοι το μίσθωμα και στη συνέχεια να λάβουν το επίδομα (HELIOS+ | IOM Greece).
Τι ειπώθηκε: Θα επανεξετάσουμε και το μενού - σήμερα το μενού είναι ξενοδοχειακό, με τρεις επιλογές γεύματος, τέσσερις φορές κρέας και μία ψάρι. Αυτό δεν είναι λογικό.
Τι ισχύει: Εκτός από τις συχνές καταγγελίες για την ποιότητα του φαγητού στις δομές (ΚΥΤ, ΚΕΔ), γεύματα λαμβάνουν μόνο όσοι/ες βρίσκονται στη διαδικασία ασύλου.
Τι ειπώθηκε: Αυτός που θα καταφέρει να περάσει, να μην αισθάνεται ότι είναι μια χαρά εδώ. Είναι τελείως διαφορετικό να νιώθει ότι είναι κρατούμενος. Αν έχει πάρει άσυλο, να πάει να βρει δουλειά, γιατί να παίρνει επίδομα ενοικίου - δεν είναι αυτονόητο ότι θα επιδοτείται.
Τι ισχύει: Κανείς δεν ξεριζώνεται από τον τόπο του επειδή έμαθε ότι μια χώρα καθ’ οδόν ακολουθεί κάποιες πολιτικές στοιχειώδους κοινωνικής ένταξης. Αυτή η πεποίθηση είναι αφελής. Επομένως, το να ακολουθήσει η χώρα κάποιες πολιτικές πρόσβασης των ανθρώπων σε θεμελιακά κοινωνικά αγαθά, όπως υγεία, παιδεία και εργασία, είναι πολιτική θετικού αθροίσματος: τόσο υπέρ της κοινωνικής συνοχής, όσο και υπέρ της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Ειδάλλως παγιώνεται μια κατάσταση περιχαράκωσης και αποκλεισμού των αιτούντων άσυλο σε μακρά διάρκεια καθώς το ενδεχόμενο να φύγουν άμεσα από την Ελλάδα είναι περιορισμένο. Επίσης, τα εμπόδια που αντιμετωπίζουν τόσο οι αιτούντες άσυλο, όσο και οι δικαιούχοι διεθνούς προστασίας αναφορικά με την πρόσβαση στην αγορά εργασίας έχουν καταγραφεί εκτεταμένα σε έρευνες διεθνών οργανισμών και φορέων. Αντίστοιχα, έχουν καταγραφεί και τα αυξημένα ποσοστά αδήλωτης εργασίας και παραβιάσεων των εργασιακών δικαιωμάτων εξαιτίας της δυσκολίας πρόσβασης σε νόμιμη εργασία.
Τι ειπώθηκε: Όσοι δεν δέχονται ιατρικό έλεγχο ηλικίας «θα τεκμαίρεται πως είναι ενήλικες», αφήνοντας αιχμές για καταχρηστική χρήση του καθεστώτος ανηλικότητας.
Τι ισχύει: Προκειμένου να διαπιστωθεί η ανηλικότητα ενός προσώπου, η νομοθεσία των περισσοτέρων κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας, προβλέπει τη διεξαγωγή εξειδικευμένων ιατρικών και ψυχοκοινωνικών εξετάσεων για τον προσδιορισμό της ηλικίας.
Σύμφωνα με το άρθρο 25 παρ.6 του Κανονισμού [2024/1348 Του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 14ης Μαΐου 2024για τη θέσπιση κοινής διαδικασίας διεθνούς προστασίας στην Ένωση και την κατάργηση της οδηγίας 2013/32/ΕΕ]: η άρνηση από τους αιτούντες, τους γονείς τους, τον υπεύθυνο ενήλικο που αναφέρεται στην παράγραφο […] να διενεργηθεί ιατρική εξέταση με σκοπό την εκτίμηση της ηλικίας δεν εμποδίζει την αποφαινόμενη αρχή να λάβει απόφαση επί της αίτησης διεθνούς προστασίας. Η άρνηση αυτή μπορεί να θεωρηθεί μόνον μαχητό τεκμήριο ότι ο αιτών δεν είναι ανήλικος. Οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών έχουν επανειλημμένα παρατηρήσει και επισημάνει τη χαμηλή ποιότητα της διαδικασίας, ενώ ο Συνήγορος του Πολίτη έχει επίσης επισημάνει προκλήσεις στη διαδικασία σε διάφορα μέρη της χώρας, όπως απουσία εξειδικευμένων παιδιάτρων και φορέων για τη διενέργεια ψυχοκοινωνικών αξιολογήσεων.
