Η πρωτοβουλία «Σινεμά στην Ελλάδα: Ορατότης Μηδέν» και η Παλαιστίνη πρωταγωνιστές στα βραβεία ΙΡΙΣ 2025

Σε μια δυναμική, γεμάτη σύμπνοια και ενέργεια τελετή, με την ηχηρή και αδικαιολόγητη απουσία όλων των επίσημων εκπροσώπων της Πολιτείας, η Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου τίμησε προχθές βράδυ τις ταινίες και τους ανθρώπους που καθόρισαν το εγχώριο κινηματογραφικό τοπίο τη χρονιά που πέρασε. Τα 16^α Βραβεία Ίρις έδωσαν το στίγμα μιας εθνικής κινηματογραφίας που επιμένει να δημιουργεί και να διεκδικεί μαχητικά και ακατάπαυστα.

Στο επίκεντρο της βραδιάς -πέρα φυσικά από τις ίδιες τις ταινίες- περίοπτη δικαιωματικά θέση είχε η ανάδειξη της νεοσυσταθείσας πρωτοβουλίας των επαγγελματιών του οπτικοακουστικού κλάδου «Σινεμά στην Ελλάδα: Ορατότης Μηδέν».

Από τις πιο δυνατές στιγμές της εκδήλωσης, εκείνη όπου όλοι οι υποψήφιοι δημιουργοί για το βραβείο Σκηνοθεσίας -Γιώργος Τσεμπερόπουλος, Άγγελος Φραντζής, Γιάννης Βεσλεμές, Δημήτρης Νάκος, Ελίνα Ψύκου, Κωστής Χαραμουντάνης- κλήθηκαν στη σκηνή από τον βραβευμένο Γιώργο Ζώη και άνοιξαν όλοι μαζί το πανό «Σινεμά στην Ελλάδα: Ορατότης Μηδέν», ξεσηκώνοντας από άκρη σε άκρη την αίθουσα.

Ο κινηματογραφικός κόσμος δήλωσε ακόμη δυναμικά την υποστήριξή του στον Παλαιστινιακό λαό και στη διεθνή ανθρωπιστική πρωτοβουλία March to Gaza, που βρίσκεται εν εξελίξει με συμμετοχή χιλιάδων εθελοντών καθ’ οδόν για το συνοριακό πέρασμα της Ράφα.

Μεγάλοι νικητές της βραδιάς που παρουσίασε στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση ο  Δημήτρης Δημόπουλος και σκηνοθέτησε ο Παναγιώτης Φαφούτης, αναδείχθηκαν οι θαυμάσιες ταινίες «Αρκάντια» του Γιώργου Ζώη -τρία μεγάλα βραβεία Ταινίας Μυθοπλασίας, Σκηνοθεσίας & Σεναρίου- και «Αγαπούσε τα Λουλούδια Περισσότερο» του Γιάννη Βεσλεμέ -οχτώ βραβεία ανάμεσα τους Πρωτότυπης Μουσικής, Μοντάζ για τον Γιώργο Μαυροψαρίδη και Β' Ανδρικού Ρόλου για τον Julio Γιώργο Κατσή. Αξίζει να σημειωθεί πως η εξαιρετική ταινία «Κρέας» του Δημήτρη Νάκου, με 16 υποψηφιότητες, πήρε δυστυχώς μόνο το Βραβείο Α’ Ανδρικού Ρόλου (Κώστας Νικούλι), ενώ η ταινία «Υπάρχω» του Γιώργου Τσεμπερόπουλου που το κοινό την αγκάλιασε και την έκανε την  μεγαλύτερη εισπρακτική επιτυχία της χρονιάς, περιορίστηκε στα βραβεία Β’ Γυναικείου Ρόλου (Κλέλια Ρένεση) και Ενδυματολογίας (Μαρία Κοντοδήμα).

Τιμητικό βραβείο για το σύνολο της καριέρας του απονεμήθηκε στον Γιώργο Πανουσόπουλο, σκηνοθέτη εμβληματικών ταινιών όπως η «Μανία» και «Οι Απέναντι». Σε μια από τις συγκινητικές στιγμές της βραδιάς, το βραβείο παρέλαβε η κόρη του σκηνοθέτη, Μαργαρίτα Πανουσοπούλου από τα χέρια του πρόεδρου της Ελληνικής Ακαδημίας Κινηματογράφου, Λευτέρη Χαρίτου, που μίλησε από καρδιάς για τον σπουδαίο δημιουργό που «αγαπάμε με Μανία».

Στον εναρκτήριο λόγο του ο Λευτέρης Χαρίτος αναφέρθηκε στην αδιαφορία της Πολιτείας για τον κινηματογράφο της χώρας που τρέχει αγώνα δρόμου χωρίς στήριξη και στη δράση «Ορατότης Μηδέν» που γέννησε αυτή η προβληματική κατάσταση: «Τα βραβεία Ίρις είναι ένα στιγμιότυπο μιας καλλιτεχνικής σκυταλοδρομίας που ξεκινά πολύ πριν τη γέννηση της Ακαδημίας. Είναι η σκυταλοδρομία της ελληνικής κινηματογραφίας, ένας αγώνας μεγάλων αποστάσεων, γεμάτος ταινίες, όνειρα, διακρίσεις και συγκινήσεις, με δρομείς τις γενιές δημιουργών που δίνουν η μία τη σκυτάλη στην επόμενη. Είναι μια διαδρομή που αποδεικνύει την ανθεκτικότητα, το πείσμα και την αφοσίωση των κινηματογραφιστών της χώρας στην τέχνη την οποία υπηρετούν.

Απέναντι σε αυτό το δημιουργικό συνεχές στέκεται ένα προβληματικό ασυνεχές: αυτό της σχέσης της Ελληνικής Πολιτείας με τον Κινηματογράφο. Μια σχέση γεμάτη τομές, άλλοτε βίαιες και άλλοτε ειρηνικές, άλλοτε με πρωτοβουλία της πολιτικής ηγεσίας και άλλοτε μέσα από αγώνες της κινηματογραφικής κοινότητας. Από μια τέτοια τομή γεννήθηκε και η Ελληνική Ακαδημία Κινηματογράφου, 16 χρόνια πριν, όταν οι Έλληνες και Ελληνίδες δημιουργοί συνασπίστηκαν προκειμένου να ανατρέψουν εδραιωμένες παθογένειες του χώρου. Και τα κατάφεραν.

Σήμερα βρισκόμαστε ενώπιον μιας ακόμη τέτοιας τομής. Ένα χρόνο πριν όλες και όλοι ελπίσαμε ότι η συγχώνευση Ελληνικού Κέντρου Κινηματογράφου και ΕΚΟΜΕ θα έχτιζε πάνω στα θετικά κεκτημένα του πρώτου, επιλύοντας τα συσσωρευμένα προβλήματα του δεύτερου. Γι’ αυτό άλλωστε και ως ΕΑΚ στηρίξαμε την συγχώνευση, όχι μόνο επί της αρχής αλλά και έμπρακτα, καταθέτοντας προτάσεις που θα εξασφάλιζαν την ομαλή μετάβαση στη νέα εποχή.

Ένα χρόνο μετά, νιώθουμε κάθε άλλο παρά αισιοδοξία για αυτή τη νέα εποχή.

Τονίζω εδώ ότι σύμφωνα με το Σύνταγμα της χώρας, η πολιτεία έχει υποχρέωση να μεριμνά για τον πολιτισμό και την ευημερία των πολιτών. Ως εκ τούτου, το Υπουργείο Πολιτισμού οφείλει να χαράξει και να προασπίσει την κινηματογραφία της χώρας κάτι που η παρούσα διοίκηση του ΥΠΠΟ δεν κάνει. Αντί για συνέπεια και σταθερότητα, συνεχίζεται η αδιαφορία και η έλλειψη οποιουδήποτε οράματος ή έμπρακτης στήριξης στον κινηματογράφο της χώρας. Επιτρέψτε μου εδώ να θυμίσω τη θλιβερή στατιστική που μας φέρνει τελευταίους στη χρηματοδότηση αυτού που ονομάζαμε πάντα Κέντρο Κινηματογράφου (selective funding). Είμαστε σταθερά τελευταίοι εδώ και τέσσερα χρόνια. Στην ουσία δηλαδή πορευόμαστε μόνοι μας.

Αυτά όλα είναι που ώθησαν τους 1896 κινηματογραφιστές και εργαζόμενους από όλους τους κλάδους να διεκδικήσουν ένα καλύτερο αύριο για τον Ελληνικό Κινηματογράφο και για τη ζωή τους.
Με στενοχωρεί που κανένας εκπρόσωπος της πολιτείας, του ΥΠΠΟ και ούτε καν του ΕΚΚΟΜΕΔ δεν δέχθηκε να παραστεί στα φετινά κινηματογραφικά βραβεία Ίρις. Σίγουρα η εξωστρέφεια δεν είναι μόνο στο εξωτερικό ή στα φεστιβάλ της επικράτειας. Τι είδους εξωστρέφεια είναι αυτή που δεν επιτρέπει την παρουσία στα κινηματογραφικά βραβεία ΙΡΙΣ, τη γιορτή όλης της παραγωγής και των επαγγελματιών του χώρου που διεξάγονται στην Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση;

Η πραγματικότητα είναι ότι αυτή τη στιγμή οι Έλληνες και Ελληνίδες παραγωγοί και μαζί τους όλος ο χώρος του κινηματογράφου και της τηλεόρασης βρίσκονται υπό καθεστώς ασφυξίας και έκθεσης οικονομικής και άλλης στο εσωτερικό και εξωτερικό της χώρας λόγω της αδυναμίας ή και της άρνησης της πολιτείας να αναλάβει τις ευθύνες της. Οι ξένες παραγωγές βρίσκονται σχεδόν σε παύση και η φερεγγυότητα μας υπό αίρεση.

Απέναντι σε αυτή την ζοφερή κατάσταση η ελληνική κινηματογραφική κοινότητα θα αποδείξει και πάλι την ανθεκτικότητά της. Είμαστε πρώτα πολίτες και στη συνέχεια κινηματογραφιστές στο επάγγελμα. Ο κινηματογράφος είναι η δουλειά και η ζωή μας και θα τον υπερασπιστούμε με κάθε μέσο».

Αναλυτικά τα Βραβεία Ίρις 2025 είναι:

Βραβείο Μεγάλου Μήκους Ταινίας Μυθοπλασίας: Για την ταινία «Αρκάντια» - Αντιγόνη Ρώτα, Μαρία Δρανδάκη, Στέλιος Κοτιώνης, Veselka Kiryakova, Ανδρέας Γεωργιάδης

Βραβείο Ντοκιμαντέρ: Για την ταινία «Αδέσποτα Κορμιά» - Ελίνα Ψύκου, Αντιγόνη Ρώτα, Ivan Madeo, Marco Visalberghi, Veselka Kiryakova, Ρέα Αποστολίδη, Γιούρι Αβέρωφ, Αλέξης Αναστασιάδης, Λεωνίδας Λιάμπεης

Βραβείο Ταινίας Ελληνικής Μειοψηφικής Συμπαραγωγής: Για την ταινία «Σε μια Άγνωστη Χώρα» - Μαρία Δρανδάκη

Βραβείο Ταινίας Μικρού Μήκους: Για την ταινία «Αυτό που δεν Ήξερε η Μαίρη» - Κωνσταντίνα Κοτζαμάνη, Emmanuel Chaumet, Στέλιος Κοτιώνης, Αντιγόνη Ρώτα, Marie-Gabrielle Peaucelle, Κυβέλη Short, Frida Mårtensson, Jerry Carlsson

Βραβείο Μικρού Μήκους Ντοκιμαντέρ: Για την ταινία «Αυτό που Ζητάμε από ένα Άγαλμα Είναι να μην Κινείται» - Δάφνη Χαιρετάκη, Κωνσταντίνος Σαμαράς

Βραβείο Μικρού Μήκους Animation: Για την ταινία «Ανοιχτά Φτερά» - Ταξιάρχης Δεληγιάννης, Βασίλης Τσιουβάρας, Δημήτρης Σπύρου

Βραβείο Μικρού Μήκους Σπουδαστικής Ταινίας: Για την ταινία «Απαρατάτεμε» - Μένη Τσιλιανίδου

Βραβείο Σκηνοθεσίας: Για την ταινία «Αρκάντια» - Γιώργος Ζώης

Βραβείο Πρωτοεμφανιζόμενου Σκηνοθέτη: Για την ταινία «Κιούκα Πριν το Τέλος του Καλοκαιριού» - Κωστής Χαραμουντάνης

Βραβείο Σεναρίου: Για την ταινία «Αρκάντια» - Κωνσταντίνα Κοτζαμάνη και Γιώργος Ζώης

Βραβείο Α’ Ανδρικού Ρόλου: Για την ταινία «Κρέας» - Κώστας Νικούλι

Βραβείο Α’ Γυναικείου Ρόλου: Για την ταινία «Κιούκα Πριν το Τέλος του Καλοκαιριού» - Έλσα Λεκάκου

Βραβείο Β’ Ανδρικού Ρόλου: Για την ταινία «Αγαπούσε τα Λουλούδια Περισσότερο» - Julio Γιώργος Κατσής

Βραβείο Β’ Γυναικείου Ρόλου: Για την ταινία «Υπάρχω» - Κλέλια Ρένεση

Βραβείο Φωτογραφίας: Για την ταινία «Αγαπούσε τα Λουλούδια Περισσότερο» - Χρήστος Καραμάνης

Βραβείο Μοντάζ: Για την ταινία «Αγαπούσε τα Λουλούδια Περισσότερο» - Γιώργος Μαυροψαρίδης

Βραβείο Πρωτότυπης Μουσικής: Για την ταινία «Αγαπούσε τα Λουλούδια Περισσότερο» - Γιάννης Βεσλεμές

Βραβείο Σκηνογραφίας: Για την ταινία «Αγαπούσε τα Λουλούδια Περισσότερο» - Έλενα Βαρδαβά

Βραβείο Ενδυματολογίας: Για την ταινία «Υπάρχω» - Μαρία Κοντοδήμα

Βραβείο Ήχου: Για την ταινία «Αγαπούσε τα Λουλούδια Περισσότερο» - Νίκος Έξαρχος, Περσεφόνη Μήλιου, Κώστας Βαρυμποπιώτης

Βραβείο Σχεδιασμού Μακιγιάζ, Κομμώσεων και Ειδικών Εφφέ: Για την ταινία «Αγαπούσε τα Λουλούδια Περισσότερο» - Ιωάννα Λυγίζου, Προκόπης Βλασερός, Nicolas Herlin, Olivier Afonso, Simon Northcott, Laetitia Hillion

Βραβείο Ειδικών και Οπτικών Εφφέ: Για την ταινία «Αγαπούσε τα Λουλούδια Περισσότερο» - Γιάννης Αγελαδόπουλος, Προκόπης Βλασερός, Nicolas Herlin, Olivier Afonso, Simon Northcott, Laetitia Hillion, Σόλων Γιαννούτσος

Τα βραβεία στις 22 συνολικά κατηγορίες παρουσίασαν (με σειρά απονομής) οι: Λάνθιμος Χούλιγκανς, Γιάννης Σακαρίδης & Γιώργος Αγγελόπουλος, Ιωσηφίνα Γριβέα & Χρήστος Πολίτης, Νατάσα Εξηνταβελώνη & Δέσποινα Σπύρου, Μαρικαίτη Στασινού & Θάνος Ανδρίτσος (μέλη της συντονιστικής επιτροπής March for Gaza Greece), Φλωμαρία Παπαδάκη & Kristof, Εύα Σαμιώτη & Στέλιος Μάινας, Έλενα Χριστοπούλου (Διευθύντρια Χορηγιών και Συνεργασιών της ΔΕΗ), Κατερίνα Ευαγγελάτου & Στέφανος Καλτζίδης, Γιώργος Παπαλιός & Βασίλης Κατσούφης, Gareth Ellis Unwin (Head of Production & Distribution Iconic Films), Δώρα Αναγνωστοπούλου, Θέμις Μπαζάκα & Γιάννης Στάνκογλου.

Στην υλοποίηση της τελετής απονομής συνέβαλαν η ΔΕΗ, ο Ant1, τα Village Cinemas, η Στέγη, το ΕΚΚΟΜΕΔ και το Γραφείο MEDIA Δημιουργική Ευρώπη, οι Φίλοι της ΕΑΚ, η Fischer και ο ΚΥΡ-ΓΙΑΝΝΗΣ.