204 χρόνια συμπληρώνονται από τη γέννηση του Βρετανού κλασικού συγγραφέα Καρόλου Ντίκενς. Ο Τσαρλς Τζον Χάφαμ Ντίκενς έρχεται στη ζωή 7 Φεβρουαρίου του 1812 στο Λάντπορτ του Πόρτσμουθ και πεθαίνει το 1870 στο Ρότσεστερ.
Το έργο του κατατάσσεται στο είδος της παιδικής λογοτεχνίας. Αρκετά παράδοξο, καθώς ο ίδιος δεν απευθύνθηκε ποτέ σε παιδιά, παρά μόνο σε ενήλικες. Το συγγραφικό του έργο την εποχή που εκδιδόταν θεωρούνταν «ακατάλληλο» για παιδιά.
Η εποχή του Ντίκενς είναι η εποχή της βιομηχανικής επανάστασης στην Βρετανία. Είναι η εποχή της ατμομηχανής. Η πόλη είναι το βασικό σκηνικό των βιβλίων του. Μια πόλη μέσα στην ομίχλη, στην λάσπη, καμινάδες που καπνίζουν αδιαλείπτως και μαυρίζουν τον ουρανό και τους πνεύμονες των αστών. Φτώχεια, ανεργία, παιδιά εγκαταλελειμμένα στους δρόμους, επαίτες, καιροσκόποι χρηματιστές, φιλαργυρία και μπουντρούμια. Αυτή είναι η βικτοριανή Αγγλία: μια εποχή μεγάλων κοινωνικών αντιθέσεων και οικονομικής εξαθλίωσης στο εσωτερικό. Την ίδια ώρα που η βασίλισσα Βικτορία αρχίζει σιγά – σιγά να χτίζει την Βρετανική Αυτοκρατορία μέσα από τον αποικιοκρατισμό της Ινδίας, της Αφρικής, της Καραϊβικής.
Οι ιστορίες του Ντίκενς δεν είναι σήμερα επίκαιρες, γιατί είναι διαχρονικές. Γιατί ούτε η Βιομηχανική, ούτε η Τεχνολογική αλλά ούτε και η Ψηφιακή Επανάσταση κατάφεραν να εξαλείψουν στον κόσμο τη φτώχεια και την ανέχεια. Οι «Δύσκολοι Καιροί» είναι εδώ.
Σε ηλικία 12 ετών ο νεαρός Ντίκενς αναγκάστηκε να εργαστεί. Οι δημόσιοι υπάλληλοι γονείς του ήταν βουτηγμένοι στα χρέη. Σταμάτησε το σχολείο και πήρε τα πρώτα μαθήματα απελπισίας σ’ ένα εργοστάσιο βερνικιών γεμάτο ποντίκια με θέα τον λασπωμένο Τάμεση. Εκεί συνέθεσε τις πρώτες εικόνες των μυθιστορημάτων του. Έφτιαχνε μπουκάλια βερνικιών και κέρδιζε έξι σελίνια την ημέρα. Η εργασία ήταν 12ώρη. Τον φιλοξενούσε η κυρία Ρόιλανς, καθώς οι γονείς του ήταν στην φυλακή λόγω χρεών. Κάθε μέρα έτρωγε ψωμί και τυρί. Και κάθε μέρα το πρωί περπατούσε τέσσερα μίλια για το εργοστάσιο. Η ίδια βαρετή ιεροτελεστία επαναλαμβανόταν βασανιστικά έξι ημέρες την εβδομάδα και την έβδομη επισκεπτόταν τους γονείς του. Αυτή η ζωή κράτησε δύο χρόνια και τον επηρέασε για πάντα. Η μοναδικότητα αυτού του ανθρώπου είναι ότι μετέτρεψε την προσωπική του φρίκη σε δημιουργική γραφή. Αν και βέβαια έχει πει κάποια στιγμή: «η αίσθηση του να βιώνεις την απόλυτη απαισιοδοξία. Η αίσθηση του να μην υπάρχεις για τους άλλους, το συναίσθημα της ντροπής είναι κάτι που δεν περιγράφεται με λέξεις».
Ωστόσο, οι περισσότεροι χαρακτήρες του είναι βγαλμένοι από τη ζωή του. Το έγκλημα, η πορνεία και η παιδική εργασία είναι το σύμπαν του Όλιβερ Τουίστ και του Νίκολας Νίλελμπι. Το απάνθρωπο πρόσωπο της εργοδοσίας στον Ντέιβιντ Κόπερφιλντ είναι σχεδόν αυτοβιογραφικό. Και τα βιβλία «Χριστουγεννιάτικη Ιστορία», «Δύσκολοι Καιροί», «Μεγάλες Προσδοκίες» και η «Ιστορία Δύο Πόλεων» μιλούν για την φτώχεια, τις ανεκπλήρωτες προσδοκίες ανάπτυξης μέσα από τον εκβιομηχανισμό της κοινωνίας και την αντιπαλότητα των κοινωνικών τάξεων.
Ντικενσιανός ήρωας. Ντικενσιανή ατμόσφαιρα. Ένα επίθετο συνώνυμο της εξαθλίωσης. Από τη δεκαετία του 1830 έως σήμερα τα βιβλία του Τσαρλς Ντίκενς κυκλοφορούν αδιαλείπτως. Ωστόσο, πολλοί ιστορικοί αμφισβητούν σήμερα το πόσο δυνατή ήταν φωνή του στην βικτοριανή Αγγλία. Υποστηρίζουν ότι τα γραπτά του δεν αποτέλεσαν έναυσμα για κάποια κοινωνική αλλαγή όπως αρχικώς πιστευόταν. Κι αυτό γιατί η κοινωνική μεταρρύθμιση ήταν ήδη σε εξέλιξη.
Είπε κάποτε ο Ντίκενς
«Όταν κάποιος αδυνατεί να πληρώσει, σε ποιον θα εγγυηθεί ότι θα πληρώσει τελικά το χρέος του; Σε κάποιον που ξέρει ότι επίσης δεν μπορεί να πληρώσει το χρέος του».
«Εάν δεν υπήρχαν κακοί άνθρωποι, δεν θα υπήρχαν καλοί δικηγόροι».
«Η διαφορά μεταξύ της κατασκευής και της δημιουργίας συνοψίζεται στο εξής: αυτός που φτιάχνεις, θα το αγαπήσεις μόλις το δεις ολοκληρωμένο. Ενώ αγαπάς μια δημιουργία ακόμα κι όταν είναι στη σφαίρα της φαντασίας. Ακόμα κι όταν δεν υπάρχει».
