«Όλα τα πράγματα έχουν τη δική τους μυρωδιά. Οι άνθρωποι δεν έχουν. Την κλέβουν από τα πράγματα».
Ο ποιητής και πεζογράφος Νίκος Καββαδίας γεννήθηκε στις 11 Ιανουαρίου του 1910, στην επαρχιακή πόλη Νίκολσκι Ουσουρίσκι, του Χαρμπίν της Μαντζουρίας, από γονείς Κεφαλλονίτες. Σε ηλικία τεσσάρων ετών, και μετά την κήρυξη του Α' Παγκοσμίου πολέμου, η οικογένειά επέστρεψε στο Αργοστόλι.
Το 1921 εγκαθίστανται στον Πειραιά, όπου ο Καββαδίας στο δημοτικό έχει συμμαθητή τον Γιάννη Τσαρούχη, ενώ στο γυμνάσιο γνωρίζει τον συγγραφέα και γιατρό του Πολεμικού Ναυτικού, Παύλο Νιρβάνα. Στα 18 του χρόνια αρχίζει να δημοσιεύει ποιήματα στο περιοδικό της Μεγάλης Ελληνικής Εγκυκλοπαίδειας με το ψευδώνυμο Πέτρος Βαλχάλας.
Από τη συλλογή του Νίκου Καββαδία «Τραβέρσο». Ο Μουσώνας μελοποιήθηκε και ερμηνεύτηκε από τη Μαρίζα Κωχ.
Τελειώνοντας το Γυμνάσιο, δίνει εξετάσεις στην Ιατρική Σχολή, όμως μετά το θάνατο του πατέρα του αναγκάζεται να εργαστεί σε ναυτικό γραφείο, συνεχίζοντας πάντα να συνεργάζεται με φιλολογικά περιοδικά. Η μέρα που βγάζει ναυτικό φυλλάδιο δεν αργεί και μπαρκάρει ως νεαρός ναύτης στο φορτηγό «Άγιος Νικόλαος».
Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του, αποτυπώνει στο χαρτί τις εικόνες από τα μέρη που επισκέπτεται, τη ναυτική ζωή, τους ναυτικούς και τις σχέσεις τους με την πατρίδα, τη θάλασσα και τις γυναίκες. Τον Ιούνιο του 1933 κυκλοφορεί την πρώτη του ποιητική συλλογή, με τίτλο Μαραμπού. Το βιβλίο τυπώνεται σε 245 αντίτυπα, στο τυπογραφείο του περιοδικού «Ο Κύκλος», με έξοδα του ίδιου.
Το 1934, η οικογένεια μετακομίζει από τον Πειραιά στην Αθήνα και το σπίτι της γίνεται τόπος συγκέντρωσης λογοτεχνών, ζωγράφων και ποιητών. Ο Καββαδίας την εποχή εκείνη περιγράφεται ως ένας λιγομίλητος και απλός άνθρωπος, «ατημέλητος», χαριτωμένος, εγκάρδιος, με ανεξάντλητο χιούμορ, αγαπητός στους πάντες.
Το τελευταίο ποίημα που έγραψε ο Ν.Καββαδίας, 3 μέρες πριν το θάνατό του, σε μουσική Θάνου Μικρούτσικου και ερμηνεία των αδερφών Κατσιμίχα.
Το 1938 στρατεύεται και υπηρετεί στην Ξάνθη, ενώ στη διάρκεια της Κατοχής, ο Καββαδίας περνάει στις γραμμές της Εθνικής Αντίστασης και γίνεται μέλος του ΕΑΜ. Την ίδια ακριβώς περίοδο γίνεται μέλος του ΚΚΕ και εντάσσεται στην Εταιρεία Ελλήνων Λογοτεχνών, παρά το γεγονός ότι είχε τυπώσει ως τότε μόνο ένα βιβλίο ενώ το ελάχιστο όριο ήταν τα τρία βιβλία. Από το 1954 μέχρι και το 1974, ταξιδεύει διαρκώς με πολύ μικρά διαλείμματα, ενώ μέσα στη χρονική αυτή περίοδο, τα πιο σημαντικά γεγονότα στη ζωή του ποιητή αφορούν στο θάνατο του μικρού του αδερφού, Αργύρη, ο οποίος αυτοκτόνησε μέσα στην καμπίνα του το 1957, την κυκλοφορία της «Βάρδιας» στα γαλλικά το 1959, την επανέκδοση του «Μαραμπού» και του «Πούσι» το 1961.
Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών του, και συγκεκριμένα το 1954, συνέβη ένα ατυχές περιστατικό στο «ποστάλι» (καράβι μικρών αποστάσεων, επιβατηγό), όπου εργαζόταν, όταν ο ποιητής Γιώργος Σεφέρης που ταξίδευε με αυτό, κατά τη διάρκεια του ταξιδιού δεν μπήκε στον κόπο να τον χαιρετήσει, γεγονός που πίκρανε τον Καββαδία. Ο τελευταίος θεώρησε ότι η λογοτεχνική γενιά του ’30 στην οποία και ανήκε, τον υποτιμούσε.
Ο Σταυρός του Νότου: Τα 11 μελοποιημένα ποιήματα του Νίκου Καββαδία από το Θάνο Μικρούτσικο
Ο Νίκος Καββαδίας αφήνει την τελευταία του πνοή ξαφνικά στις 10 Φεβρουαρίου του 1975, από εγκεφαλικό επεισόδιο, στην Αθήνα, στην κλινική «Άγιοι Απόστολοι», χωρίς να προλάβει να δει τυπωμένη την ποιητική συλλογή «Τραβέρσο» την οποία ετοίμαζε από καιρό. Στην ατζέντα του βρέθηκαν τρεις στίχοι που ήθελε να τους προσθέσει στο «Τραβέρσο», κάτι που δεν έγινε...
«Μα ο ήλιος αβασίλεψε κι ο αητός απεκοιμήθη
και το βοριά το δροσερό τον πήραν τα καράβια.
Κι έτσι του δόθηκε καιρός του Χάρου και σε πήρε».
Κηδεύτηκε στο Α΄Νεκροταφείο παρουσία πολλών ανθρώπων των γραμμάτων και της τέχνης. Τα ποιήματα του Νίκου Καββαδία ενέπνευσαν συνθέτες της εποχής οι οποίοι και τα μελοποίησαν, κάνοντάς τον έτσι ευρύτερα γνωστό μέσω των τραγουδιών που σημείωσαν μεγάλη επιτυχία, αλλά και σκηνοθέτες-ντοκιμαντερίστες που αφιέρωσαν ταινίες στη ζωή και το έργο του.
Το έργο του
Ποίηση
- Μαραμπού (1933)
- Πούσι (1947)
- Τραβέρσο (1975)
- Το ημερολόγιο ενός τιμονιέρη: Αθησαύριστα πεζογραφήματα και ποιήματα, επιμέλεια Guy (Michel) Saunier. Αθήνα: Άγρα, 2005
Πεζογραφία
- Βάρδια (1954)
- Λι (1987)
- Του πολέμου/Στ’ άλογό μου (1987)
Το μικρό πεζό «Λι» γυρίστηκε σε κινηματογραφική ταινία το 1995 με τίτλο «Between the devil and the deep blue sea». Το διήγημα του Νίκου Καββαδία «Του πολέμου», που εξιστορεί την φιλοξενία ενός Έλληνα στρατιώτη από έναν Αρβανίτη κατά την διάρκεια του Ελληνοϊταλικού πολέμου, γυρίστηκε σε ταινία, σε σκηνοθεσία του Χρήστου Παληγιαννόπουλου.
