Ανησυχητικές διαστάσεις έχουν πάρει τα εργατικά ατυχήματα στην Ελλάδα

Ανησυχητικές διαστάσεις έχουν πάρει τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα τα εργατικά ατυχήματα, από τα οποία καταγράφεται μόνο το 30-40%, όπως καταγγέλλουν εκπρόσωποι σωματείων εργαζομένων του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα Θεσσαλονίκης. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσίασαν στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου, το 2024 καταγράφηκαν στην Ελλάδα 146 εργατικά δυστυχήματα, ενώ το 2023 καταγγέλθηκαν 14.920 εργατικά ατυχήματα, εκ των οποίων τα 108 ήταν θανατηφόρα. Από την αρχή του 2025 ήδη μετρώνται 35 νεκροί από εργατικά δυστυχήματα.

«Σύμφωνα με στοιχεία έκθεσης απολογισμού της Επιθεώρησης Εργασίας το 2023 αναγγέλθηκαν σχεδόν 15.000 εργατικά ατυχήματα, για την ακρίβεια 14.920, σημειώνοντας νέο ρεκόρ από το 2000, το πρώτο έτος που έγινε ολοκληρωμένη καταγραφή. Από αυτά διερευνήθηκαν και ταξινομήθηκαν τα 7.827. Και από αυτά τα 109 ήταν θανατηφόρα, από τα οποία τα 47 ήταν αμιγώς εργατικά, εκ των οποίων το 51,1% συνέβη στο κατασκευαστικό τομέα, ενώ τα θανατηφόρα συμβάντα, τα οποία οφείλονται σε παθολογικά αίτια, ήταν 61. Μιλάμε, δηλαδή, για έναν νεκρό εργάτη ανά περίπου τρεις εργάσιμες, χωρίς στα στοιχεία αυτά να περιλαμβάνονται τα εργατικά ατυχήματα στα ορυχεία και τον κλάδο των ναυτεργατών, καθώς και τα ατυχήματα που σχετίζονται με την εργασία, αλλά δεν υπάρχει σχέση εξαρτημένης εργασίας π.χ. των αυτοαπασχολούμενων» ανέφερε η πρόεδρος του Σωματείου Επιθεωρητών Ασφάλειας και Υγείας στην Εργασία, Παναγιώτα Ρόζου. Σημείωσε, επίσης, ότι σύμφωνα με τη Eurostat, στη χώρα μας καταγράφεται μόλις το 30-40% των εργατικών ατυχημάτων και συνεπώς για κάθε εργατικό ατύχημα που καταγράφεται υπάρχουν τουλάχιστον άλλα δύο που δεν καταγράφονται, ενώ πολύ περισσότεροι είναι οι εργαζόμενοι που χάνουν τη ζωή τους από επαγγελματικές ασθένειες.

«Δυστυχώς, αν και τα στατιστικά δεδομένα για τις θανατηφόρες αιτίες στους χώρους εργασίας, σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία (ΕU-ΟSΗΑ) στην Ευρώπη, αναφέρουν ότι το 98% της αιτίας θανάτου στην εργασία οφείλεται σε επαγγελματική ασθένεια και το 2% σε εργατική ατυχήματα, στην Ελλάδα δεν δηλώνονται επαγγελματικές ασθένειες. Σύμφωνα με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό για την Ασφάλεια και Υγεία στην Εργασία υπολογίζονται οι θάνατοι από επαγγελματικές ασθένειες στην Ελλάδα σε περίπου 2500» πρόσθεσε η κ. Ρόζου. Παράλληλα υποστήριξε ότι η Επιθεώρησης Ασφάλειας και Υγείας είναι υποστελεχωμένη και σήμερα ο αριθμός των επιθεωρητών είναι κατά 50% μικρότερος από το 2000.

Ο πρόεδρος της Ένωσης Νοσοκομειακών Ιατρών Θεσσαλονίκης, Χρήστος Καραχρήστος, ανέφερε ότι η πλειονότητα των εργατικών ατυχημάτων δεν δηλώνεται, ενώ δεν υπάρχει καμία ουσιαστική εκτίμηση για την επίπτωση της εργασίας σε πολλές επαγγελματικές παθήσεις. Ως αιτίες των εργατικών δυστυχημάτων ανέφερε την πίεση στους χώρους εργασίας, την εντατικοποίηση της εργασίας, την έλλειψη μέτρων προστασίας και των ανύπαρκτων ελέγχων στις επιχειρήσεις ως αποτέλεσμα της μετατροπής του Σώματος Επιθεώρησης Εργασία σε ανεξάρτητη αρχή και την υποστελέχωσή του. Μιλώντας για τα ατυχήματα στα νοσοκομεία ανέφερε χαρακτηριστικά την περίπτωση αναισθησιολόγου που κατέρρευσε στο Παπανικολάου μετά από εφημερία καθώς και την περίπτωση εργαζόμενου στο ΑΧΕΠΑ που έχασε τη ζωή του πριν από τρία χρόνια, κατά τη διάρκεια της νυχτερινής βάρδιας στην οποία ήταν μόνος του. Σημείωσε ακόμη ότι η υποστελέχωση είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα των δημόσιων δομών υγείας καθώς οδηγεί σε εντατικοποίηση της εργασίας (60-65 ώρες εργασίας την εβδομάδα) και ότι οι προσλήψεις που γίνονται είναι σταγόνα στον ωκεανό, ενώ οι προκηρύξεις θέσεων αποβαίνουν άγονες λόγω των συνθηκών εργασίας στα νοσοκομεία. Επισήμανε, δε, ότι οι μετακινήσεις προσωπικού σε νοσοκομεία της περιφέρειας δημιουργούν ασφυκτικές συνθήκες εργασίας.

Η πρόεδρος του Σωματείου Ιδιωτικών Υπαλλήλων Θεσσαλονίκης, Αθανασία Αγοραστού, ανέφερε ότι είναι ανησυχητική η αύξηση των εργατικών ατυχημάτων σε όλους τους κλάδους, καταγγέλλοντας ότι οι χώροι εργασίας έχουν μετατραπεί σε «απέραντη κοιλάδα των Τεμπών». «Οι συνάδελφοί μας έρχονται αντιμέτωποι με σοβαρούς τραυματισμούς, ασθένειες και εργατικά ατυχήματα. Είτε πρόκειται για σοβαρό τραυματισμό, που καθιστά τους εργαζόμενους ανίκανους για εργασία, είτε για απαράδεκτες συνθήκες που προκαλούν χρόνιες ασθένειες και μυοσκελετικά προβλήματα. Η κατάσταση παραμένει ανυπόφορη» είπε χαρακτηριστικά.

Η κ. Αγοραστού, μεταξύ άλλων, ανέφερε ότι χρειάζεται ενίσχυση του μηχανισμού ελέγχου της Επιθεώρησης Εργασίας, διεύρυνση του θεσμού των Βαρέων και Ανθυγεινών Επαγγελμάτων, πλήρης καταγραφή και διερεύνηση των εργατικών ατυχημάτων και επαγγελματικών ασθενειών, πλήρης κάλυψη των αναγκών των εργαζομένων από την επαγγελματικό κίνδυνο με ευθύνη του κράτους.

Οι εκπρόσωποι των σωματείων απηύθυναν κάλεσμα για συμμετοχή των εργαζομένων στην απεργιακή συγκέντρωση που θα πραγματοποιηθεί στις 9 Απριλίου, στις 10:30πμ, στο άγαλμα του Βενιζέλου.

Επιθεώρηση Εργασίας: Σημαντική αύξηση των καταγγελιών βίας και παρενόχλησης στην εργασία

Ετήσια αύξηση της τάξης του 39% σημειώνουν οι καταγγελίες περιστατικών βίας και παρενόχλησης στην εργασία, σύμφωνα με τη νέα έκθεση πεπραγμένων του αρμόδιου τμήματος της Επιθεώρησης Εργασίας.

Σύμφωνα με σχετική ανακοίνωση, ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι το ποσοστό αύξησης σε βάθος τριετίας (2022-2024), φθάνοντας το 110%, από 151 σε 318 καταγγελίες το 2024.

Για άλλη μία χρονιά, η μεγάλη πλειονότητα (88%) των καταγγελιών αφορά σε περιστατικά βίας (λεκτικής και σωματικής) και παρενόχλησης (ηθικής και ψυχολογικής) και το 12% σε σεξουαλική παρενόχληση, υπογραμμίζοντας τη διαχρονική́ τάση υποδήλωσης αυτών, εξαιτίας της ιδιαιτερότητας και της δυσκολίας ως προς την απόδειξή τους.

Εντούτοις, εντός του 2024, καταγράφηκε υπερτριπλασιασμός των υποθέσεων σεξουαλικής παρενόχλησης, καθώς από 12 το 2023 έφτασαν τις 38.

Όπως τονίζει η προϊσταμένη του αυτοτελούς τμήματος της Επιθεώρησης Εργασίας για την παρακολούθηση της βίας και παρενόχλησης στην εργασία, Γεωργία Βαζάκη, «πρωταρχικό μέλημα είναι να καταστεί σαφές στο σύνολο του κόσμου της εργασίας ότι η ορατότητα ως προς τις ανεπίτρεπτες βίαιες και παρενοχλητικές συμπεριφορές αυξάνεται σταθερά, με την αξιοποίηση του ισχύοντος προστατευτικού πλαισίου, αλλά και μέσω δράσεων ευαισθητοποίησης και ενημέρωσης από όλους τους συναρμόδιους φορείς, προς τους οποίους και απαιτείται να αυξηθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών. Αποτελεί καθήκον όλων μας η επίτευξη συντονισμένων δράσεων σε όλους τους τομείς της καθημερινότητάς μας, ώστε να μπορέσουμε να διασφαλίσουμε όχι απλά έναν κόσμο εργασίας χωρίς βία και παρενόχληση, αλλά μία ολόκληρη κοινωνία που θα έχει θέσει τα θεμέλια επίδειξης μηδενικής ανοχής σε τέτοιου είδους συμπεριφορές, οι οποίες βάλλουν τον πυρήνα της ανθρώπινης αξιοπρέπειας».

Η συντριπτική πλειονότητα των καταγγελλόντων-θιγομένων από περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης, στα οποία συμπεριλήφθηκαν το 2024 και καταγγελίες τριών αντρών και ενός διεμφυλικού ατόμου, εξακολουθεί να έχει θηλυκό πρόσημο, καθώς στις 34 από τις 38 σχετικές καταγγελίες θιγόμενες φέρονται γυναίκες.

Όσον αφορά στο φύλο του καταγγελλόμενου, αυτό συνεχίζει να φέρει αντρικό χαρακτήρα, καθώς και στις 38 σχετικές υποθέσεις φέρεται ότι ο δράστης των καταγγελλόμενων συμπεριφορών σεξουαλικής παρενόχλησης ήταν άντρας.

Κοινωνικά στερεότυπα, έλλειψη υποστήριξης, άγνοια ή υποτίμηση του προβλήματος και φόβοι αντιποίνων, είναι λόγοι για τους οποίους οι άντρες συνήθως δεν αναφέρουν την όποια παρενόχληση δέχονται.

Και το 2024 την πρώτη θέση στις καταγγελίες για εν γένει περιστατικά βίας και παρενόχλησης στην εργασία κατείχαν επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στους κλάδους του χονδρικού και λιανικού εμπορίου σε ποσοστό 28%. Ακολούθησαν με 26% αυτές των ξενοδοχείων και της εστίασης, οι οποίες καλύπτουν σε μεγάλο βαθμό το φάσμα των υπηρεσιών που παρέχονται στον τουρισμό. Έπονται με πολύ μικρότερα ποσοστά οι κλάδοι υγείας, βιομηχανίας τροφίμων, υπηρεσιών φύλαξης, καθαρισμού και άλλοι.

Σχετικά με το φύλο των θιγόμενων εργαζομένων, επί του συνόλου των καταγγελιών για το 2024, το 66% ήταν γυναίκες και το 34% άντρες.

Αντεστραμμένα συνεχίζουν να εμφανίζονται τα ποσοστά αναφορικά με το φύλο του καταγγελλόμενου προσώπου, όπου την πρώτη θέση κατέχουν οι άντρες σε ποσοστό 70%. Όπως επισημαίνεται στην ανακοίνωση, το αυξημένο σε ετήσια βάση ποσοστό εμφάνισης των αντρών ως τα πρόσωπα που προκαλούν παρενοχλητικές συμπεριφορές υποδηλώνει ότι σε ορισμένους χώρους εργασίας συνεχίζουν να αποτελούν εργασιακή πραγματικότητα παραδοσιακές νοοτροπίες περί υπεροχής του αντρικού φύλου.

Συγκεκριμένα, σε σύνολο 318 καταγγελιών το 2024:

- 99 επιλύθηκαν με λήψη των πρόσφορων και ανάλογων μέτρων, κατόπιν των σχετικών συστάσεων συμμόρφωσης στις επιχειρήσεις και σχετική παρακολούθηση ως προς την εφαρμογή αυτών, ήτοι ποσοστό 31%.

- 21 ματαιώθηκαν είτε λόγω μη παράστασης κατά την ορισθείσα συζήτηση των καταγγελλόντων προσώπων είτε λόγω γραπτής σχετικής ανακλητικής δήλωσης των τελευταίων, ιδίως όταν επήλθε μεταξύ των μερών επίλυση, ενόψει και της προγραμματισμένης συζήτησης ενώπιον των υπηρεσιών μας είτε διότι, κατά τη συζήτηση, δεν αναλύθηκαν περαιτέρω συγκεκριμένα περιστατικά βίας και παρενόχλησης, ώστε να μπορούν να υπαχθούν στην ειδική διαδικασία του άρθρου 18 του Ν. 4808/2021.

- Σε 124 υποθέσεις (39%) έχει καταγραφεί από τον διεξάγοντα τη διαδικασία Επιθεωρητή Εργασιακών Σχέσεων αιτιολογημένη γνώμη σύστασης προσφυγής στα αρμόδια δικαστήρια αφενός μεν εξαιτίας αντικρουόμενων ισχυρισμών επί αμφισβητούμενων πραγματικών και νομικών ζητημάτων, που χρήζουν δικαστικής εκτιμήσεως αφετέρου δε επειδή δεν κατέστη εφικτό να αξιοποιηθεί ο δικονομικός κανόνας της αντιστροφής του βάρους απόδειξης, καθώς τα ελλιπή στοιχεία περί των καταγγελλομένων δεν ήταν ικανά να θεμελιώσουν την απαιτούμενη αρχή απόδειξης και, έτσι, ήταν αναπόφευκτη η σύσταση προσφυγής στα αρμόδια να κρίνουν δικαστήρια. Η δικαστηριακή πρακτική έχει αποδείξει ότι η αιτιολογημένη γνώμη του διεξάγοντος τη διαδικασία Επιθεωρητή Εργασίας, που προκύπτει από την ουσιαστική διερεύνηση της υπόθεσης και τον πληρέστατο σχετικό φάκελο, που συνοδεύει αυτήν, αποτελεί βασική πυξίδα και ακρογωνιαίο λίθο και για το διατακτικό της απόφασης του φυσικού δικαστή.

- Σε 31 υποθέσεις επιβλήθηκαν, με βάση το ισχύον κανονιστικό πλαίσιο, κυρώσεις συνολικού ποσού 57.600 ευρώ.

- Ακόμα 43 υποθέσεις, εκ των τελευταίων ημερολογιακά, βρίσκονται σε εξέλιξη.