«Τα Αδέσποτα Κορμιά είναι Κορμιά χωρίς δεσπότη, χωρίς αφέντη, χωρίς αφεντικό, χωρίς πατέρα. Είναι Κορμιά που ελεύθερα αποφασίζουν πώς θα ζήσουν και πώς θα πεθάνουν. Είναι τα Κορμιά μας. Κι αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο. Χθες, σήμερα, αύριο», υπογραμμίζει η Ελίνα Ψύκου και έτσι είναι. Το συγκλονιστικό, πολυβραβευμένο ντοκιμαντέρ της που προκάλεσε θεούς και δαίμονες του ακραίου συντηρητισμού τόσο με την αφίσα του όσο και με το περιεχόμενό του όταν πρωτοπροβλήθηκε στο 26ο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, αλλά και στην πορεία του στη συνέχεια, παρουσιάζεται σε ειδική προβολή την Κυριακή 9 Φεβρουαρίου, στις 16.30, στον κινηματογράφο «Δαναό». Την προβολή θα προλογίσει η κριτικός κινηματογράφου Πόλυ Λυκούργου (flix.gr, Nova), ενώ θα ακολουθήσει Q&A με τη σκηνοθέτιδα.
Τα «Αδέσποτα Κορμιά» εξερευνούν τη σωματική αυτονομία σε μια Ευρώπη, όπου επιτρέπεται να ταξιδέψεις, να εργαστείς και να καταναλώσεις ελεύθερα αλλά όχι πάντα να ζήσεις ή να πεθάνεις όπως επιθυμείς: Η Μαλτέζα Ρόμπιν είναι έγκυος, αλλά δε θέλει να γίνει μητέρα. Η Ιταλίδα Κατερίνα θέλει αλλά δεν μπορεί. H Ελληνίδα Κική θέλει απλώς να πεθάνει με αξιοπρέπεια. Όμως η άμβλωση, η εξωσωματική γονιμοποίηση και η ευθανασία αντίστοιχα δεν είναι νόμιμες στις χώρες τους.
Η ταινία της Ελίνας Ψύκου είναι ένα ντοκιμαντέρ με τη μορφή road movie. Οι ηρωίδες ταξιδεύουν σε μια Ευρώπη που ολοένα συντηρικοποιείται, διεκδικώντας τίποτα λιγότερο από αυτονομία και αυτοδιάθεση του σώματός τους. Το ταξίδι τους είναι αβάστακτα σοβαρό και ανέλπιστα αστείο, τα αιτήματά τους επείγοντα, ο αντίλογος σαθρός αλλά συχνά ηχηρός, το αποτέλεσμα αμφίρροπο. Ένα ντοκιμαντέρ για νομικά παράδοξα, τεχνητά σύνορα και κοινωνικές ανισότητες, αλλά κυρίως ένα ντοκιμαντέρ για τη ζωή, τον θάνατο και, ακόμα περισσότερο, για το δικαίωμα να επιλέγεις ανάμεσα στα δύο. Η ταινία έκανε πρεμιέρα στο διαγωνιστικό F:ACT του φεστιβάλ CPH:DOX στην Κοπεγχάγη και στο Hot Docs ως μέρος του προγράμματος Changing Face of Europe, αλλά και στο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα του 26ου Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, όπου απέσπασε δύο βραβεία -Ειδική Μνεία στο Διεθνές Διαγωνιστικό Τμήμα και Ειδική Μνεία Διεθνούς Αμνηστίας. Έχει βραβευτεί επίσης στο Biografilm Festival της Μπολόνια με το Manifesto Award (Contemporary Lives), ενώ έλαβε και Ειδική Μνεία στο Balkan Dox Competition. Κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στις ελληνικές αίθουσες στα τέλη Μαρτίου του '24, όπου προβλήθηκε για πέντε συνεχόμενες εβδομάδες στον κινηματογράφο «Δαναό».
Ελίνα Ψύκου ©Nekti
Τα «Αδέσποτα Κορμιά» αποτελούν το πρώτο ντοκιμαντέρ της Ελίνας Ψύκου, που έχει ήδη στο ενεργητικό της τις διακριθείσες ταινίες «Η Αιώνια Επιστροφή του Αντώνη Παρασκευά» (Berlinale Forum 2013) και «Ο Γιος της Σοφίας» (Tribeca 2017, βραβείο καλύτερης ταινίας). Αυτή την περίοδο η δημιουργός ετοιμάζει την τρίτη της μεγάλου μήκους ταινία μυθοπλασίας, «Κληρονομικοί Φόβοι και άλλες Ψευδαισθήσεις» και την πρώτη της μίνι σειρά «Οι Τρεις Ταφές της Ίρμα» (βασισμένη στο βιβλίο «Ιατροδικαστής» του Βασίλη Βασιλικού).
Η ιδέα και η περιπέτεια της δημιουργίας του ντοκιμαντέρ ξεκίνησε πριν 14 χρόνια, όταν η δημιουργός άκουσε για πρώτη φορά πως στη Μάλτα οι αμβλώσεις είναι καθολικά απαγορευμένες και συχνά γυναίκες ταξιδεύουν από τη Μάλτα στην Αγγλία ή την Ιταλία για να υποβληθούν σε άμβλωση. Όπως γράφει στο σκηνοθετικό της σημείωμα: «Μόλις τον Ιούνιο του 2023, η άμβλωση νομιμοποιήθηκε στη Μάλτα μόνο για την περίπτωση που η ζωή της εγκύου είναι σε κίνδυνο και αυτό εξαιτίας της μεγάλης αρνητικής δημοσιότητας που πήρε η υπόθεση μιας Αμερικανίδας τουρίστριας, της οποίας η εγκυμοσύνη της παρουσίασε σοβαρές επιπλοκές κατά την παραμονή της στο νησί, αλλά οι γιατροί αρνήθηκαν να την υποβάλλουν σε άμβλωση προκειμένου να σώσουν τη ζωή της. Και ενώ μια γυναίκα δεν επιτρέπεται να κάνει άμβλωση στη Μάλτα, μπορεί να ταξιδέψει στη γειτονική Ιταλία και να κάνει εκεί, χωρίς να περάσει από έλεγχο διαβατηρίων ή να χρειαστεί να ανταλλάξει νόμισμα, αφού η Μάλτα ανήκει στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αν και δεν υπάρχουν επίσημα στοιχεία για τον αριθμό των γυναικών που ταξιδεύουν από τη Μάλτα σε άλλες χώρες της Ε.Ε. για να υποβληθούν σε άμβλωση, διεθνείς οργανώσεις εκτιμούν ότι είναι 300 ανά έτος. Σαν αποτέλεσμα, η άμβλωση είναι ένα δικαίωμα μόνο για τους προνομιούχους, όσους μπορούν να ανταπεξέλθουν στο κόστος αυτού του ταξιδιού.
Την ίδια στιγμή στην Ιταλία, ο νόμος για την εξωσωματική γονιμοποίηση είναι πολύ αυστηρός. Δεν επιτρέπεται για τα ομόφυλα ζευγάρια και τις γυναίκες που δεν είναι σε επίσημη ετερόφυλη σχέση. Η αυστηρή νομοθεσία έχει οδηγήσει πολλές Ιταλίδες να ταξιδεύουν στο εξωτερικό για να συλλάβουν παιδί με εξωσωματική γονιμοποίηση. Ένας από τους πιο δημοφιλείς προορισμούς είναι η Ελλάδα. Ταυτόχρονα, στην Ελλάδα η ευθανασία παραμένει παράνομη, παρά τις κατά καιρούς προσπάθειες νομιμοποίησης της, με τους ασθενείς να αναζητούν τη λύση της ευθανασίας στο εξωτερικό, κυρίως στην Ελβετία.
Οι παραπάνω νομικές παραδοξότητες με έκαναν να αναρωτηθώ πόσο δεδομένες είναι στον σύγχρονο δυτικό κόσμο κάποιες στοιχειώδεις ελευθερίες, καθώς και η αξιοπρεπής και ισότιμη μεταχείριση των ανθρώπων σε ζητήματα που αφορούν την ζωή και τον θάνατο. Επιπλέον, πόσο η Καθολική και η Ορθόδοξη Χριστιανική Εκκλησία υπονομεύουν την πρόσβαση σε ορισμένα κοινωνικά αγαθά; Η Ευρώπη έχει δουλέψει για την κοινωνική συνοχή των κρατών της εξίσου με το όσο έχει δουλέψει για την οικονομική και εδαφική συνοχή τους; Και τελικά πόσο πιθανό είναι αυτά τα στοιχειώδη δικαιώματα να υπονομευτούν ακόμη περισσότερο από την απότομη άνοδο της λαϊκίστικης ακροδεξιάς και την ανησυχητική εξάπλωση των συντηρητικών πεποιθήσεων;
Από τη Μάλτα στην Ιταλία και από εκεί στην Ελλάδα και την Ελβετία, οι ηρωίδες διασχίζουν σύνορα για να αποκτήσουν πρόσβαση σε στοιχειώδη δικαιώματα. Σαν Αδέσποτα Κορμιά, σε αυτό το συναισθηματικά δύσκολο, αλλά και σουρεαλιστικά χιουμοριστικό ταξίδι, κυκλοφορούν με πλοία, αυτοκίνητα, αεροπλάνα και τρένα και περιφέρονται ζαλισμένα σε σύνορα, εθνικές οδούς, διόδια, αεροδρόμια, λιμάνια και σταθμούς, αναζητώντας απαντήσεις σε υπαρξιακά ερωτήματα, που ως τέτοια δεν μπορούν παρά να σχετίζονται με τη ζωή και τον θάνατο».
«Αδέσποτα Κορμιά» της Ελίνας Ψύκου
Ειδική Προβολή: Κυριακή 9 Φεβρουαρίου |κινηματογράφος «Δαναός» | ώρα 16:30
Προλογίζει η κριτικός κινηματογράφου Πόλυ Λυκούργου | Την προβολή θα ακολουθήσει Q&A με τη σκηνοθέτιδα.
Συντελεστές
Σενάριο – Σκηνοθεσία: Ελίνα Ψύκου| Παραγωγοί: Αντιγόνη Ρώτα, Ivan Madeo, Marco Visalberghi, Veselka Kiryakova | Associate producer: Λεωνίδας Λιάμπεης | Συμπαραγωγοί: Ρέα Αποστολίδη, Γιούρι Αβέρωφ, Αλέξης Αναστασιάδης | Διεύθυνση φωτογραφίας: Νικόλας Καρανικόλας | Μοντάζ: Νίκος Βαβούρης | Ηχοληψία: Δημήτρης Κανελλόπουλος, Άρης Καφέντζης | Βοηθός σκηνοθέτης – Διεύθυνση παραγωγής: Αφροδίτη Κατερινοπούλου | Σχεδιασμός ήχου: Gina Keller | Μιξάζ: Guido Keller | Κόλορ: Δημήτρης Μανουσιάκης | Σχεδιασμός τίτλων και αφίσας: Νίκος Πάστρας | Παραγωγή: Jungle Films, Contrast, DocLab, Red Carpet | Σε συμπαραγωγή με: Anemon, Frenel, Long Run Productions, ΕΡΤ, RSI Radiotelevisione Svizzera / SRG SSR | Με την υποστήριξη των: Eurimages, Creative Europe, Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου (ΕΚΚ), Federal Office of Culture (FOC), Zurich Film Fund, Alexis Victor Thalberg Foundation, Corymbo Foundation, Italian Ministry of Culture, Bulgarian National Film Center | Το έργο πραγματοποιήθηκε με την υποστήριξη του Εθνικού Κέντρου Οπτικοακουστικών Μέσων και Επικοινωνίας (ΕΚΟΜΕ) | Διεθνείς πωλήσεις: Cinephil | Ελληνική Διανομή: Cinedoc
