Λίγες ώρες πριν από τη συνάντησή μας στο Άμστερνταμ, στο «κέντρο επιχειρήσεων» του τηλεοπτικού κολοσσού CBS, στο πλαίσιο της παγκόσμιας προώθησης του Twin Peaks (στην Ελλάδα προβάλλεται από την COSMOTE TV - κάθε Δευτέρα στις 23:00, COSMOTE CINEMA 4HD), ο Kyle MacLachlan βρίσκεται στο Μουσείο Βαν Γκογκ που είναι και το πιο πολυσύχναστο της πόλης, και καθώς βλέπει τα εκατοντάδες έργα του πιο διάσημου από τους Dutch Masters, στο μυαλό του έχει για μία ακόμη φορά τον David Lynch.
Αυτό δεν έχει να κάνει απλώς με το ότι ξέρει πως βρίσκεται στο Άμστερνταμ, για να μιλήσει -αφού δει τα χρυσάνθεμα του Φαν Χοχ, όπως είναι η σωστή ολλανδική προφορά του ονόματός του- με μερικούς δημοσιογράφους από ολόκληρο τον κόσμο για το πιο πολυσυζητημένο τηλεοπτικό γεγονός της χρονιάς σε ολόκληρο τον κόσμο. Έχει να κάνει με κάτι πιο μεγάλο, με κάτι πιο σημαντικό. Έχει να κάνει με την επίγνωση ότι δεν θα βρισκόταν στο σημείο που βρίσκεται σήμερα, και δεν εννοώ το γεωγραφικό, αν πριν από περισσότερες από τρεις δεκαετίες δεν είχε συναντηθεί με τον David Lynch, αν εκείνος δεν τον είχε επιλέξει για τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο αμφιλεγόμενο, κατά το ελάχιστον, Dune, αν εκείνος δεν τον είχε επιλέξει ξανά λίγο αργότερα για τον πρωταγωνιστικό ρόλο στο αξεπέραστο, κατά γενική ομολογία, Blue Velvet, αν εκείνος δεν τον είχε επιλέξει για μία ακόμη φορά στην αυγή των 90s για τον πρωταγωνιστικό ρόλο σε μία τηλεοπτική σειρά που βλέποντάς τη το κοινό πήγε εκεί που δεν είχε πάει ποτέ μέχρι τότε - εκεί που κατά πολλούς δεν έχει ξαναστείλει το κοινό καμία άλλη τηλεοπτική σειρά μέχρι σήμερα.
«Ο David άλλαξε ριζικά την τροχιά μου και νιώθω ευτυχής γι’ αυτό», λέει στην Popaganda ο «Πράκτορας Cooper», όπως ριζικά άλλαξε το Twin Peaks την τροχιά ενός ολόκληρου Μέσου, κάτι που δικαιωματικά επισημαίνεται από τους πάντες, κριτικούς και κοινό, με αφορμή την πολυθρύλητη υλοποίηση της τρίτης σεζόν 27 χρόνια μετά την προβολή της πρώτης. Όλοι, βέβαια, ενώ «καίγονται» βλέποντάς τη («η σειρά θα μπερδέψει ακόμη και τους πιο σκληροπυρηνικούς fans», κατά τον Guardian, ενώ ο MacLachlan επιμένει ότι «αν και τηλεοπτική σειρά λειτουργεί σαν ένα παραδοσιακό δράμα σε πέντε πράξεις»), έχουν και κάτι άλλο στο μυαλό τους: εντάξει, η ελπίδα πεθαίνει τελευταία, αλλά αν ο David Lynch όντως δεν γυρίσει καμία άλλη ταινία, όπως επιμένει να δηλώνει ξανά και ξανά, τότε το τελευταίο οπτικοακουστικό έργο ενός από τους μεγαλύτερους auteurs στην ιστορία ίσως και να είναι η τρέχουσα σεζόν του Twin Peaks. Ή μήπως όχι, κύριε MacLachlan;
Πρώτη Πράξη
Η γνωριμία με τον David Lynch
Η σχέση τους ξεκίνησε το 1982, όταν ο MacLachlan, ενώ έπαιζε στον «Ταρτούφο», είδε μια αγγελία στην εφημερίδα και αποφάσισε να πάει στην οντισιόν για το Dune.
Όταν συνάντησα για πρώτη φορά τον David Lynch και κάναμε το Dune, ως ηθοποιός ήμουν εκπαιδευμένος για θέατρο ρεπερτορίου. Με αυτό σκόπευα να ασχοληθώ στη ζωή μου. Δεν είχα κάνει καθόλου τηλεόραση ή κινηματογράφο. Οπότε ο David άλλαξε ριζικά την τροχιά της ζωής μου και νιώθω ευτυχής γι’ αυτό.
Αμέσως «δέσαμε», τον εμπιστεύτηκα απόλυτα από την πρώτη στιγμή και εξακολουθώ να το κάνω. Είναι ξεκάθαρος με το τι θέλει να κάνει και αυτό δεν φαντάζεσαι πόσο με βοηθάει ως ηθοποιό. Όταν επιστρέψαμε στο Twin Peaks μετά από τόσα χρόνια η αίσθηση παρέμενε ίδια. Έκανα τα πρώτα μου βήματα στο σετ φορώντας μαύρο κοστούμι και ήταν σαν να μην πέρασε μια μέρα.
Πάντα είχε αυτοπεποίθηση ως σκηνοθέτης αλλά νιώθω ότι τώρα είναι ακόμη πιο σαφής και μπορεί να γίνει ακόμη πιο συγκεκριμένος σχετικά με το πως σκοπεύει να γυρίσει μια σκηνή.
Όταν πηγαίνεις σε μία μεγάλη έκθεση ενός ζωγράφου - και αυτό είναι κάτι που σκέφτηκα κατά την επίσκεψή μου στο μουσείο του Βαν Γκογκ - μπορεί να εντυπωσιαστείς περισσότερο από τα μεταγενέστερα έργα, αλλά δεν μπορείς να πεις ότι είναι καλύτερα από τα έργα που έκανε σε μικρότερη ηλικία. Απλά το ταλέντο, η φωνή, αν προτιμάς, του καλλιτέχνη εξελίσσεται μέσα στο χρόνο. Ο David είχε μια ξεκάθαρη φωνή από το Eraserhead, αλλά αυτό δεν τον απέτρεψε από το να εξελιχθεί. Η πορεία του είναι σαν ένα μεγάλο, περιπετειώδες ταξίδι. Δεν είναι καλύτερος τώρα από παλιότερα. Η εξέλιξή του όμως είναι απίστευτη.
Δεύτερη Πράξη
Η Μεγάλη «Κατάδυση»
Οι κριτικοί κατακρεούργησαν το Dune και αποθέωσαν το Blue Velvet. Και μετά ήρθε ο νέος, γενναίος, τηλεοπτικός κόσμος του Twin Peaks. Ο David Lynch και ο Mark Frost, όμως, «εγκατέλειψαν το πλοίο» της δεύτερης σεζόν με αποτέλεσμα τη ραγδαία ποιοτική πτώση, όπως ομολογούν ακόμη και οι πιο φανατικοί της σειράς.
Ειλικρινά έχω πλήρη επίγνωση της εικονοποιίας του David και του τρόπου με τον οποίο του αρέσει να λέει μία ιστορία. Αυτή η σουρεαλιστική ποιότητα υπάρχει για κάποιο λόγο, που φυσικά είναι κάτι άλλο πέρα από την εξυπηρέτηση κάποιας λογικής, γραμμικής αφήγησης.
O David είναι ατρόμητος και αυτό είναι κάτι που μεταδίδει στους ηθοποιούς, τους δημιουργεί την αίσθηση ότι μπορούν να δοκιμάσουν τα πάντα. Φυσικά του είμαι ευγνώμων για αυτό.
Με τον τρόπο του σε «καταδύει» σε ένα συγκεκριμένο μέρος, σε κάνει να σκέφτεσαι διαφορετικά. Είναι κάτι που ισχύει για όσους βλέπουν τις ταινίες του αλλά και για όσους έχουμε την τιμή να συνεργαζόμαστε μαζί του. Όλο αυτό δεν συμβαίνει τυχαία. Είναι ένας σκηνοθέτης που δεν αφήνει τίποτα στην τύχη. Ξέρει τι κάνει. Κι ας μη μπορούμε πάντα εμείς οι υπόλοιποι να το εξηγήσουμε.
Δεν μου αρέσει να σκέφτομαι ότι ίσως να είμαι ο πρωταγωνιστής της τελευταίας δουλειάς που σκηνοθέτησε ποτέ ο David Lynch. Μου φαίνεται λυπηρό. Η οπτική του γλώσσα είναι τόσο πλούσια και όμορφη, ο τρόπος με τον οποίο συνδέει όλα τα κομμάτια… Δεν ξέρω, δεν μπορώ να δεχθώ ότι δεν θα υπάρξει συνέχεια, ότι δεν θα επιστρέψει στον κινηματογράφο. Ελπίζω να τα λέει όλα αυτά επειδή απλά είναι κουρασμένος.
Τρίτη Πράξη
Ποιος σκότωσε τη Laura Palmer;
Το πρώτο επεισόδιο του Twin Peaks προβλήθηκε στις 8 Απριλίου 1990. Τίποτα δεν θα ήταν ποτέ ξανά το ίδιο…
Νομίζω ότι το Twin Peaks είναι σημαντικό για αρκετούς λόγους. Όταν προβλήθηκε η πρώτη σεζόν ήταν κάτι τελείως διαφορετικό, κανείς δεν είχε βιώσει μια ανάλογη τηλεοπτική εμπειρία, η αφήγησή του ήταν κινηματογραφική, η μουσική δεν είχε ξανακουστεί ποτέ με τον ίδιο τρόπο στην τηλεόραση, οι χαρακτήρες ήταν εκκεντρικοί και έκαναν απροσδόκητα πράγματα.
Η κληρονομιά του Twin Peaks για τις επόμενες γενιές δημιουργών ήταν ότι τους έδωσε το θάρρος να πιστέψουν στον εαυτό τους για να υπηρετήσουν το καλλιτεχνικό τους όραμα.
Εκτός από τους δημιουργούς επηρέασε και τους ανθρώπους που παίρνουν τις αποφάσεις, τους επικεφαλής των στούντιο και των δικτύων. Αν θέλεις, τους έκανε λίγο πιο χαλαρούς και διατεθειμένους να επιτρέψουν στο πρόγραμμά τους και κάτι διαφορετικό. Βέβαια, αμέσως μετά το Twin Peaks έγιναν κάποια πράγματα που δεν είναι καθόλου αξιομνημόνευτα, γιατί κάποιοι προσπάθησαν να είναι παράξενοι απλά και μόνο για χάρη της «παραξενιάς». Ευτυχώς οι auteurs και οι οραματιστές, όπως ο David Chase (Σ.σ. δημιουργός του The Sopranos) δεν θα αργούσαν να μπουν στο παιχνίδι. Αυτό το καλό έκανε ο David με το Twin Peaks. Άνοιξε μια πόρτα.
Τέταρτη Πράξη
Το φιάσκο του Showgirls
Από το 1996 και έπειτα δεν υπάρχει λίστα με τις χειρότερες ταινίες όλων των εποχών που σέβεται τον εαυτό της και δεν περιέχει το Showgirls σε περίοπτη θέση. Ενώ ο MacLachlan κέρδισε και το… βαρύτιμο Χρυσό Βατόμουρο Χειρότερου Ηθοποιού.
Κάποιοι λένε ότι το Showgirls είναι μία κραυγαλέα παραφωνία στην καριέρα μου. Όταν το έκανα είχα ήδη διαγράψει μια πορεία. Αυτό που ξέρω σίγουρα είναι ότι χρειάστηκε να περάσει αρκετός χρόνος μέχρι αυτή η ταινία να βρει τη θέση της, όποια κι αν είναι αυτή, στην αλυσίδα των πραγμάτων που έχω κάνει μέχρι σήμερα. Εκεί είναι, πάντως. Δεν το αρνούμαι.
Μου άρεσε πάρα πολύ η συνεργασία με τον Paul Verhoeven, είναι εξαιρετικά ταλαντούχος και από τους πιο συναρπαστικούς ανθρώπους που έχω γνωρίσει. Στην προκειμένη περίπτωση εκτροχιάστηκε η κατάσταση, αν και υποτίθεται ο σκοπός ήταν το Showgirls να λειτουργήσει σαν δεικτική ανάδειξη της έννοιας της παρακμής. Δεν πειράζει όμως, συμβαίνουν αυτά στον κινηματογράφο. Όλοι οι ηθοποιοί, λοιπόν, έχουν κάνει τέτοιες «παραφωνίες». Η συγκεκριμένη, μάλιστα, πλέον θεωρείται camp με ένα hi-end τρόπο.
Θέλω να πιστεύω ότι είμαι πιο εξελιγμένος ως ηθοποιός σε σχέση με το παρελθόν μου. Κάθε άνθρωπος που κάνει τη δική μου δουλειά θα έπρεπε να προσπαθεί διαρκώς να διευρύνει τους ορίζοντές του, να βιώνει όσο το δυνατόν περισσότερες εμπειρίες και στην κανονική του ζωή. Δεν μιλάω κατ’ ανάγκη για ακραίες καταστάσεις. Μπορεί να είναι και κάτι πολύ μικρό και καθημερινό…
Το ζητούμενο για έναν ηθοποιό είναι να ζει τη ζωή του με τέτοιο τρόπο ώστε να μπορεί να κατανοεί ολοένα και περισσότερο την ανθρώπινη συνθήκη. Ελπίζω να μην ακούγεται πολύ ασαφές όλο αυτό που περιγράφω. Ο στόχος, πάντως, για έναν ηθοποιό είναι κατά τη γνώμη μου ξεκάθαρος: κάθε επόμενη φορά να υποδύεται χαρακτήρες με πιο πλούσια νοητική και συναισθηματική παλέτα σε σχέση με παλιότερα.
Πέμπτη Πράξη
Επιστροφή στο Twin Peaks
Η τρίτη σεζόν «κλείδωσε» το φθινόπωρο του 2014, με αρχικό πλάνο να γυριστούν 9 επεισόδια. Τον Απρίλιο του 2015 ο Lynch μέσω twitter δήλωσε ότι εγκαταλείπει το project: «μετά από 1 χρόνο και 4 μήνες διαπραγματεύσεων, έφυγα γιατί δεν ήταν αρκετά τα χρήματα ώστε να υλοποιήσω το σενάριο με τον τρόπο που ένιωθα ότι έπρεπε να γίνει». Τελικά όλα πήγαν κατ’ ευχήν…
Πρέπει να ομολογήσω ότι αν και δεν πίστευα ότι θα επιστρέφαμε ποτέ στο Twin Peaks, πάντα διατηρούσα άσβεστη μία μικρή ελπίδα ότι με κάποιο μαγικό τρόπο θα συνέβαινε κάτι που θα ζωντάνευε ξανά τον πράκτορα Cooper. Όταν πριν από μερικά χρόνια μου τηλεφώνησε ο David και μου είπε ότι ήθελε να μου μιλήσει για κάτι, αναστατώθηκα και ήλπιζα να έχει να κάνει με το Twin Peaks.
Από την πρώτη στιγμή ο David μου έκανε σαφές ότι δεν πρόκειται για επιστροφή στη σειρά όπως την ξέραμε, αλλά για νέες ιστορίες. Ήξερα ότι δεν θα ήταν μία συνέχιση της ίδιας αφηγηματικής γραμμής, Όταν διάβασα το σενάριο κατάλαβα ακριβώς τι εννοούσε. Δεν έχουμε μόνο νέες ιστορίες αλλά και νέους χαρακτήρες. Εξ ορισμού, λοιπόν, βρήκα συναρπαστικό το εγχείρημα.
Είναι μεγάλη πρόκληση για μένα να υποδύομαι τόσους διαφορετικούς χαρακτήρες. Και είναι πολύ τιμητικό ότι ο David σκαρφίστηκε αυτούς τους χαρακτήρες και πίστεψε σε μένα για να υλοποιήσω το όραμά του. Εκτός κι αν μετά από τόσα χρόνια συνεργασίας νόμιζε ότι δε μπορεί να κάνει αλλιώς, επειδή του έχω φορτωθεί τόσο καιρό…
Ο David και ο Mark Frost έγραψαν ακριβώς την ιστορία που ήθελαν να γράψουν και σκέφτηκαν «ναι, ο Kyle θα μπορούσε να το κάνει» οπότε δεν είχα και άλλη επιλογή. Έπρεπε να αποδεχτώ την πρόκληση, που ήταν ιδιαίτερα μεγάλη στην περίπτωση του σωσία του Dale Cooper, του Mr C, το να υποδυθώ δηλαδή κάποιον τόσο κενό από το παραμικρό ίχνος ανθρωπιάς, κάποιον που λειτουργεί σαν μηχανή. Κάποιον που απορροφά σαν μαύρη τρύπα κάθε καλοσύνη από τους γύρω του και σκοτώνει χωρίς έλεος. Ποτέ ξανά στο παρελθόν δεν είχα παίξει κάτι ανάλογο.
Ήξερα ότι ο David πέρα από σκηνοθέτης, θα ήταν τα μάτια μου, ο καθοδηγητής που θα με βοηθούσε να παραμείνω στη σωστή τροχιά. Για μία ακόμη φορά τον εμπιστεύτηκα απόλυτα για να κάνω αυτό που έπρεπε να κάνω.
Αυτή τη φορά όλοι ξέραμε ότι δεν υπήρχε περίπτωση να μην σκηνοθετήσει όλα τα επεισόδια. Αυτό είναι το πιο συναρπαστικό. Όχι μόνο έγραψαν τις ιστορίες της νέας σεζόν μαζί με τον Mark, αλλά τις σκηνοθέτησε κιόλας. Οπότε αυτό που παίρνετε είναι το δικό του ολοκληρωμένο όραμα.
Με το που ξεκινήσαμε το γυρίσματα δεν είχα καμία αμφιβολία ότι το αποτέλεσμα θα ήταν αυτό ακριβώς που είχε ο David στο μυαλό του. Οι θεατές είτε θα επιλέξουν να αφεθούν στον αργό ρυθμό του είτε θα εκνευριστούν και θα το εγκαταλείψουν, αναζητώντας κάτι πολύ πιο γρήγορο. Η αίσθησή μου είναι ότι η πλειοψηφία παίρνει το χρόνο που χρειάζεται για να αφομοιώσει αυτά που βλέπει, αυτή τη «συμφωνία» που ενορχηστρώνει ο David.
Δεν ξέρω αν είναι προτέρημα της σειράς το ότι προβάλλεται ένα επεισόδιο κάθε εβδομάδα, οπότε δεν προσφέρεται για binge watching, Νιώθω όμως ότι ως εμπειρία η θέαση του Twin Peaks είναι τόσο πυκνή, ώστε απαιτεί τουλάχιστον δυο μέρες για να την επεξεργαστεί κανείς. Να κατανοήσει αυτό που μόλις έχει δει και μετά να συνεχίσει.
Ο David όπως πάντα θέλει να βιώσεις την ιστορία του με ένα συγκεκριμένο τρόπο. Οπότε ναι, ίσως το φετινό Twin Peaks να είναι το δικό του anti-binging statement. Όταν, μάλιστα, το γυρίζαμε ήταν σαφής ότι δεν επρόκειτο για 18 επεισόδια με αρχή-μέση-τέλος, αλλά για 18 ωριαία κομμάτια ενός ενιαίου έργου. Δεν υπήρχαν ξεχωριστά σενάρια. Το Twin Peaks αν και τηλεοπτική σειρά λειτουργεί σαν ένα παραδοσιακό δράμα σε πέντε πράξεις. Κατά κάποιο τρόπο πρόκειται για μια μεγάλη δεκαοχτάωρη ταινία.
