Ο Παντελής Δημητριάδης δίνει πάντα τις ωραιότερες απαντήσεις

Θεωρώ τους Κόρε. Ύδρο., το γκρουπ από το οποίο ξεπήδησαν τα Παιδιά της Παλαιότητας, μαζί με τους Στέρεο Νόβα, ό,τι πιο δικό μου έχει βγει σε συγκρότημα από αυτή τη γεωγραφική κουκίδα του πλανήτη. Και τις ζωντανές τους εμφανίσεις ό,τι πιο κοντά σε «κάθαρση» μπορείς να συναντήσεις σε αυτή την ατελείωτη συναυλιακή ζωή. Η επερχόμενη εμφάνιση των Παιδιών της Παλαιότητας, αγκαλιά με τρεις δίσκους (12 Τραγούδια από τις Κατακόμβες, Consortium in Amato και Ενθύμιον Νεανικών Συντροφιών), σχεδόν μια δεκαετία μετά την τελευταία μεγάλης διάρκειας -εκτός φεστιβάλ- που είχαν πραγματοποιήσει στην Αθήνα το Μάιο του 2016, ακουμπά πάνω σε μια αναπάντεχα υπέροχη επικαιρότητα: τη σπουδαία επισήμανση του ντοκιμαντέρ «Εδώ μιλάνε για λατρεία», σε έρευνα και σκηνοθεσία από τον Βύρωνα Κριτζά, στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης που ολοκληρώθηκε προχθές.

Η ταινία, η οποία ψάχνει την ιστορία των Κερκυραίων Κόρε. Ύδρο. με ατελείωτη τρυφεράδα και ένα αρχειακό υλικό που μπορεί να κάνει κάθε φαν ή απλώς μουσικόφιλο τρισευτυχισμένο, πήρε το Βραβείο Κοινού και τον Αργυρό Αλέξανδρο στο διαγωνιστικό Newcomers. Το συγκρότημα με την επτανήσια τρέλα ήταν εκεί στην πρώτη προβολή, εμφανώς «αναψοκοκκινισμένοι» από τις εικόνες και την ενθουσιώδη αντίδραση του κοινού. Είχαμε μιλήσει με τον Παντελή Δημητριάδη, τον χαρισματικό τραγουδοποιό, ερμηνευτή, περφόρμερ που κολυμπά μέσα στον χρόνο από συγκρότημα σε συγκρότημα, λίγες μέρες πριν.  

Παντελή, αν έγραφες ένα γράμμα στον 18χρονο εαυτό σου, τι θα του έλεγες; Να ανυπομονεί.

Και πιο παλιά; Σκέφτεσαι καμιά φορά τον 6χρονο Παντελή; Τι παιδί ήταν; Ήταν ένα παιδί με πολλές ανησυχίες γύρω από το σώμα του, ένα παιδί που το είχαν μάθει να φοβάται πολύ την αμαρτία, την τιμωρία, τον Θεό. Ένα παιδί που μεγάλωσε με τη μυρωδιά των κλινοσκεπασμάτων των ηλικιωμένων (γνώρισα και προπάππου) και πολλές φορές σήμερα την αναπολεί.

Τι όνειρα βλέπεις; Το τελευταίο διάστημα έχω δει δύο φορές ότι περνάω από μία σπηλιά και βγαίνω σε μια παραλία που οδηγεί σ’ έναν άλλο κόσμο. Δεν είναι τόσο ονειρικό όσο ακούγεται. Βλέπω επίσης συχνά ότι η πόλη της Κέρκυρας έχει ένα μεγάλο κομμάτι εντελώς άγνωστο σε μένα. Το κλασικό μου επαναλαμβανόμενο όνειρο, πάντως, είναι ότι χάνομαι σ’ ένα συγκεκριμένο δισκάδικο με πολύ κόσμο. Πόσες φορές έχω ξυπνήσει κι έχω πει «Είδα πάλι το δισκάδικο»…

Αν δεν ζούσες στη Κέρκυρα, θα ζούσες σε νησί; Ή θα προτιμούσες κάνα ψηλό βουνό γεμάτο έλατα; Δεν με έχει απασχολήσει ποτέ αυτό. Επειδή όμως τη θάλασσα την έχω βαρεθεί, ίσως να επέλεγα το βουνό.

Πόσο Κερκυραίος είσαι; Έχω μια απέχθεια προς τους κλασικούς νεοέλληνες Κερκυραίους, που η ζωή τους είναι ένα μείγμα ψευδοαστισμού και φολκλορικής φύσεως παρελθοντολαγνείας. Αντιθέτως, εκτιμώ πολύ όσους διατηρούν στον λόγο τους ιδιωματικά χαρακτηριστικά, χωρίς ντροπή αλλά και χωρίς επιτήδευση. Προσωπικά, μεγάλωσα σε προάστεια -Μαντούκι και Κωτσέλλα- και οι παππούδες μου διατηρούσαν σχεδόν αναλλοίωτους όλους τους ιδιωματισμούς των περιοχών αυτών. Με το ιδίωμα μάλιστα του Μαντουκιού, που έχει μεγάλο πλούτο, ασχολήθηκα και σε ερευνητικό επίπεδο, ως φοιτητής, στο πλαίσιο του μαθήματος της διαλεκτολογίας. Μέχρι σήμερα προσπαθώ να τιμώ αυτή την καταβολή μου και να μην περιορίζω την έμφυτη τάση μου να μιλήσω χρησιμοποιώντας έστω αυτά τα ελάχιστα πλέον γλωσσικά μας κατάλοιπα, τουλάχιστον όταν συναναστρέφομαι Κερκυραίους ή γενικότερα οικεία σε μένα πρόσωπα.

Έχει αλλάξει κάτι από τότε που ξεκίνησες; Αν σου πω ότι δεν έχει αλλάξει τίποτα στον τρόπο που γράφω, θα το πιστέψεις;

Οι στίχοι σου μοιάζουν με μικρές εξομολογήσεις. Υπάρχει κάποιο κομμάτι για το οποίο νιώθεις πως αποκάλυψες υπερβολικά πολλά για σένα και ίσως το μετάνιωσες; Όχι. Δεν έχω μετανιώσει για τίποτα από αυτά που έχω γράψει και δισκογραφήσει. Κάποια από τα νεανικά μου ποιήματα ίσως έχουν μια επιτήδευση, ενδεχομένως και εκζήτηση, που με κάνει να νιώθω άβολα όταν τα ξαναδιαβάζω, γι’ αυτό και δεν θέλω να ξαναβγάλω το βιβλίο.

Τα τραγούδια σου συχνά έχουν και έναν αυτοαναφορικό χαρακτήρα. Σε ποιο σημείο σταματά η αλήθεια και ξεκινά η μυθοπλασία στους στίχους σου; Δε θα χρησιμοποιούσα τον όρο μυθοπλασία. Απλά, ενίοτε, ξεκινώντας από πραγματικά γεγονότα ή συναισθήματα, ενδεχομένως υπερβάλλω για να τα φορτίσω συγκινησιακά. Ενώ δηλαδή ξεκινάω από μια ρεαλιστική βάση, μπορεί να τη φουσκώσω με δράμα για να την καταστήσω αξιοποιήσιμη καλλιτεχνικά. Στην ουσία είναι μία αμφίδρομη διαδικασία, με δυσδιάκριτα όρια.

Ποιο ήταν το πιο αναπάντεχο μέρος όπου σου ήρθε έμπνευση για στίχο ή μελωδία; Τα «Πυροτεχνήματα στα γενέθλιά της» γεννήθηκαν τη στιγμή της ολοκλήρωσης της ερωτικής πράξης.

Έχεις αισθανθεί ποτέ πως ένα τραγούδι σου «καταναλώθηκε» με τρόπο που δεν του άξιζε; Όχι. Το τραγούδι στην πρωτότυπη μορφή του είναι αυτό που είναι, δεν αλλοιώνεται. Η ευθύνη γύρω από την «κατανάλωσή» του βαραίνει, για μένα, αποκλειστικά και μόνο τον καταναλωτή.

Πειράζεις τα παλιά σου κομμάτια; Θα διάλεγες κάποιο για να το ξαναπαρουσιάσεις; Όχι, προσωπικά δεν πειράζω το παρελθόν μου, είναι αυτό που είναι και έτσι νιώθω ότι πρέπει να μείνει στο διηνεκές. Τώρα, αναφορικά με κάποια εκ των υστέρων διεγνωσμένα «λάθη» στις παραγωγές, αν ήταν στο χέρι μου θα είχα μεριμνήσει να μη «θαφτεί» τόσο η φωνή μου στον τελευταίο δίσκο των Κόρε. Ύδρο. και σίγουρα θα είχα προσέξει πολύ περισσότερο την παραγωγή του πρώτου δίσκου των ΠτΠ, πάλι σε επίπεδο μίξης. Δυστυχώς, ήταν μία σχετικά μακρά περίοδος που ήμουν αρχικά χαμένος στις συγκρούσεις μου σχετικά με το τέλος των ΚΥ και στη συνέχεια αρκετά… αλλοπαρμένος από την επιτυχία των ΠτΠ, όπως την έζησα στην τελευταία περιοδεία, ώστε να μην μπορώ να δω τον εαυτό μου στις πραγματικές του διαστάσεις και να ακούσω κάποιους ανθρώπους που έβλεπαν τα πράγματα πιο καθαρά από εμένα.

Τραγούδι άλλου δημιουργού θα διάλεγες να επανασυστήσεις; Ναι, υπάρχουν κάποια τραγούδια άλλων που «συνομιλούν» με δικά μου και θα μου άρεσε να τραγουδήσω ζωντανά. Έχω ήδη ετοιμάσει δύο για αυτές τις συναυλίες που έρχονται. Φυσικά δεν θα τα αποκαλύψω.. Γενικά, υπάρχουν κάποια τραγούδια που αγαπάω πολύ και ίσως σε κάποια δεδομένη περίοδο της ζωής μου θα ήθελα να πω. Ένα από αυτά, που μου έρχεται τώρα, είναι το «Μαρία, ακόμα σ’ αγαπώ» του Δημήτρη Λάγιου.

Υπάρχει κάποια στιγμή που να σου έδωσε το οριστικό σήμα ότι έπρεπε να κλείσει ο κύκλος των Κόρε. Ύδρο. και να προχωρήσεις στον επόμενο; Οι κρίσεις πανικού που πάθαινα κάθε φορά που έπρεπε να μπω στο στούντιο για τις ηχογραφήσεις του τελευταίου δίσκου. Ο πανικός είναι «η μεγάλη εξέγερση μέσα μας», όπως εμπεριστατωμένα εξηγεί ο αείμνηστος ψυχίατρος Κώστας Γκοτζαμάνης στο τελευταίο του βιβλίο.

Τι σου επέτρεψαν τα Παιδιά τις Παλαιότητας να εκφράσεις, που παλαιότερα δεν μπορούσες; Τίποτα, δεν είχα κάποιο σοβαρό απωθημένο. Όλα έγιναν στην ώρα τους, όπως έπρεπε να γίνουν.

Έχεις γράψει τραγούδια για άλλους που αυτοί δεν κατάλαβαν ότι μιλούσαν για εκείνους; Προφανέστατα.

Υπάρχει κάποιο μουσικό στοιχείο που έχεις δοκιμάσει να ενσωματώσεις τις συνθέσεις σου αλλά δεν «κόλλησε» ποτέ σωστά; Όχι. Ακόμα και το μπουζούκι μια χαρά κόλλησε, θεωρώ.

Αυτοί που σε αγαπούν, νιώθεις ότι αγαπούν περισσότερο τους Κόρε. Ύδρο. ή τα Παιδιά της Παλαιότητας; Το σκέφτεσαι αυτό ποτέ; Οι Κόρε. Ύδρο. έχουν σίγουρα μεγαλύτερη δημοφιλία, βγήκαν σε μια εποχή που δεν υπήρχε κάτι άλλο αντίστοιχο και δημιούργησαν ένα μύθο. Τα ΠτΠ, ως συνέχειά τους αναφορικά με το κομμάτι της δικής μου τραγουδοποιίας, έχουν έναν προφανή προκάτοχο, δεν είναι τόσο ρηξικέλευθη η παρουσία τους. Το γεγονός ότι έχουν αποκτήσει και αυτά ένα ολοένα και αυξανόμενο φανατικό κοινό, είναι από μόνο του ένα θαύμα.

Θέλω να σου πω πώς έχω μεγάλη αδυναμία στους τίτλους που βάζετε στα τραγούδια. Και παλιά με τους… Ύδρο και τώρα, ίσως και περισσότερο, με τα …Παιδιά. Έχεις κι εσύ κάποιον αγαπημένο; Εγώ έχω Τα Γκοφρέ Σεντόνια. Ίσως γιατί δεν μπορώ καθόλου να φανταστώ πώς μπορεί να υπάρχουν κάποια σεντόνια που είναι γκοφρέ. Στην πραγματικότητα είναι τα ασιδέρωτα, τα πολύ τσαλακωμένα σεντόνια. Και μένα είναι από τα αγαπημένα μου. Ένα άλλο είναι το «Ανατριχίλα πάνω από την Παναγία».

Θα σκεφτόσουν ποτέ να αλλάξεις όνομα στα Παιδιά της Παλαιότητας; Να συνεχίσεις με τους ίδιους ανθρώπους αλλά με άλλο τίτλο στη μαρκίζα; Εξαρχής είχαμε την επίγνωση της αντιεμπορικότητας του ονόματος, ειδικά συγκρινόμενου με το πιασάρικο «Κόρε. Ύδρο.». Ως γραφή έχουμε υιοθετήσει και το «ΠτΠ» - προσωπικά το προτιμώ, αλλά δεν είναι εύηχο. Ο αγαπημένος μου, ο Νίκος ο Βαρότσης, που έχει μια ροπή προς τις χυδαίες παραφθορές στίχων κλπ., το κορόιδευε ως «Πούτσες τελικά Πούτσες». Τέλος πάντων, αυτό είναι, τελειώσαμε.

Αν η μουσική σου ζωή είναι μια πόλη, τι αρχιτεκτονική θα είχε η εποχή των Κόρε. Ύδρο. και πώς θα ήταν σε σύγκριση με αυτή στα Παιδιά της Παλαιότητας; Μου βάζεις δύσκολα. Αυτό που μου έρχεται αυτόματα στο μυαλό είναι το κτίριο που κατεδαφίζεται στην ταινία The Golden Age, του Luis Buñuel, ή -στο πιο βιωματικό- ένα παλιό σπίτι με πορτόνι και πόρτιγο στο Μαντούκι, τη Γαρίτσα ή τον Ποταμό. Και για τις δύο εποχές.

Πώς βλέπεις τη σημερινή ελληνική εναλλακτική σκηνή; Δε βλέπω κάποια σκηνή, τουλάχιστον εγώ δε νιώθω ότι άνηκα ποτέ, ούτε ανήκω σήμερα, σε κάποια.

Στην εποχή των social media, πιστεύεις ότι η ανεξαρτησία ενός καλλιτέχνη είναι ακόμα εφικτή; Περισσότερο από ποτέ. Ο καθένας μπορεί να κάνει μια αξιοπρεπέστατη παραγωγή με δικά του μέσα, στον προσωπικό του χώρο, να την διανείμει μόνος του μέσω των ψηφιακών πλατφορμών και να την προβάλει μέσω social media. Για τα παραδοσιακά μέσα, χρειάζεται ενδεχομένως μια δισκογραφική, αλλά είναι τόσο μικρό το διακύβευμα πλέον που αμφιβάλλω αν υπάρχει η παραμικρή παρεμβατικότητα, τουλάχιστον στις «ανεξάρτητες» παραγωγές.

Θα ήθελα να ακούσω τις μουσικές σου σε ταινία. Τι είδους θα ήταν αυτή άραγε; Δεν έχω γράψει ποτέ μουσική έξω από το πλαίσιο ενός τραγουδιού. Ακόμα και αν αυτό συμβεί, θα το εντάξω κάποια στιγμή σε ένα τραγούδι, όπως για παράδειγμα το σόλο από το «Μια Νέα Αρχή» των Κόρε. Ύδρο., που το είχα γράψει μικρός, στο περιθώριο της μελέτης (ή μη μελέτης) των μαθημάτων μου στο πιάνο. Μουσική για ταινίες δεν ξέρω αν μπορώ να γράψω, καθώς δεν είμαι συνθέτης, είμαι -κατά καιρούς- τραγουδοποιός.

Πήρε το μάτι μου κάποια στιγμή το «όχι πια Έρωτες» σε viral βόλτες στο ΤικΤοκ, σαν νέα καριέρα, το ξέρεις; Σε συγκινεί ίσως; Ναι, το έχω μάθει κι εγώ αυτό. Με συγκινεί πολύ, κυρίως οικονομικά...

Θα μπορούσες να φανταστείς τον εαυτό σου να γράφει στίχους για κάποιον εντελώς διαφορετικό καλλιτέχνη, π.χ. έναν λαϊκό τραγουδιστή; Όχι, για κανενός είδους καλλιτέχνη. Μου είχε ζητηθεί της εποχή που βγήκε το Όχι πια Έρωτες από πολύ γνωστή τραγουδίστρια, της οποίας το όνομα δεν θα αναφέρω, και αρνήθηκα.

Αν σου έλεγε κάποιος ότι η μουσική σου έχει θεραπευτικές ιδιότητες, τι πιστεύεις πως ίσως θα θεράπευε; Άλλους έσωσεν, εαυτόν ου δύναται σώσαι… Αυτή είναι η πικρή αλήθεια.

Σου αρέσουν ακόμη οι συναυλίες; Σου αρέσει ακόμη να περιφέρεις το σώμα σου πάνω στα χέρια του κοινού; Στο Gagarin το ‘13 σε είχα σηκώσει και γώ, θα στο εκμυστηρευτώ, αξέχαστη συναυλία. Μου αρέσει, ναι, στο πλαίσιο της σπανιότητας με την οποία γίνεται. Γενικά μου αρέσει να τραγουδάω τα τραγούδια μου και πολύ περισσότερο να τραγουδάει και ο κόσμος μαζί μου.

Έχεις πει σε συνέντευξή σου ότι γράφεις από ανάγκη. Αν για κάποιο λόγο σου απαγόρευαν να γράψεις ξανά, πώς πιστεύεις ότι θα την εκτόνωνες; Η ανάγκη αυτή είναι εδώ και κάποια χρόνια σε φθίνουσα πορεία ούτως ή άλλως. Κατά καιρούς με πιάνουν κάποιες «αναλαμπές» και γράφω. Αλλά πλέον δεν είναι ο κανόνας.

Πόσο βαριέσαι με τις ερωτήσεις που σου κάνουν; Κάποιες φορές αφάνταστα. Πολύ σπανίως πάντως θα πω όχι.